-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
دوستان مطالب رو در پی هم مطالعه کنید.
ردی کلهری یکی از شاخه های زبان کردی محسوب میشود که در زمان نادرشاه افشار از کلار دشت تا
شهرستان کلار در کردستان عراق جزو قلمرو ایل کلهر و ایل گوران بوده.اما همکنون در استانهای کرمانشاه،ایلام،بخشی از استان همدان،بخشی از استان لرستان،بخشی از استان گلستان،بخشی از استان گیلان(چمخاله)،بخشی از استان آذربایجان غربی در کشور ایران و شهرهای جسان،بدره،منلی،ربادیه،خان قین،بخشی از دربندی خان،کلار،اکثریت روستاها و بخش های حومه شهرستان بغداد در کشور عراق و بخشی از اهالی استان وان در کشور ترکیه و چند روستا در کشور سوریه استان قامیشلو به زبان کلهری تکلم میکنند. ابتدا مقدمه ای در مورد زبان و نحوه رسم الخط کردی بیان میکنم و سپس سراغ حروف الفبای کردی و نحوه نوشتن و خواندن کلمات میرویم.
کسانی که رسم الخط فارسی را میدانند به راحتی میتوانند به رسم الخط کردی مسلط شوند.
در فارسی حروف صدا دار عمدتا" نوشته نمیشوند،مثلا در کلمه محمد ضمه روی "م" ،فتحه روی "ح" و فتحه روی "م" نوشته نمیشود،اما در کردی تمامی حروف صدادار نوشته میشوند و کلمات به صورت تکه تکه نوشته میشوند(بر حسب حروف صدادار موجود در کلمات).
یعنی برای فتحه،ضمه و کسره حروفی نوشته میشود که در ادامه توضیح خواهم داد
بنابراین ابتدا نحوه نوشتن و خواندن حروف صدادار و سپس حروف بیصدا را مورد بررسی قرار میدهیم.
برای راحت تر شدن یادگیری به صورت گام به گام جلو میرویم.
***************************
-فتحه:
در کردی برای مشخص کردن فتحه از حرف"ه" استفاده میشود که بسته به نوع هجابندی(بخش
کردن) کلمه ممکن است به صورت چسبیده یا آزاد به کار رود.
مثال: کلمه حمید در کردی به صورت زیر نوشته میشود:
حه مید
در این کلمه "ه" چسبیده به "ح" میباشد که همان فتحه میباشد.
مثال:کلمه دست در کردی به صورت زیر نوشته میشود:
ده ست
در این کلمه حرف "ه" که بعد از حرف "د" و به صورت آزاد آمده همان فتحه میبلشد.
ممکن است در یک کلمه هردو گونه فتحه چسبیده و آزاد استفاده شود،مانند کلمه "رحمت" که در کردی
به صورت زیر نوشته میشود
ره حمه ت
۲-ضمه:
در کردی دو نوع ضمه داریم:ضمه معمولی و ضمه کشیده.
ضمه معمولی: همان است که در فارسی تلفظ میشود که در کردی آن را با حرف "و" معمولی نمایش
میدهند:
مثال:کلمه کرد در زبان کردی به صورت زیر نوشته میشود:
کورد
نکته ای بسیار بسیار مهم :
پس چگونه حرف "واو" را بنویسیم:
جواب ساده است: هر کجا خواستیم کلمه ای مثل دوست که حرف واو دارد را بنویسیم به جای یک
"و" مینویسیم "وو" یعنی کلمه دوست در کردی به شکل زیر نوشته میشود:
دووست
پس ضمه را با " و " و حرف" واو " یا همان "او" را با "وو" نمایش میدهیم.
ضمه کشیده:این حرف مختص زبان سورانی است و با کمی گرد کردن دهان تلفظ میشود و آن را
با حرف "ۆ " نمایش میدهند.
مانند کلمه:
زۆر یعنی فراوان
۳-کسره و ی مجهول:
برای نمایش کسره و "ی" مجهول از حرف ێ استفاده میشود.
که ممکن است به صورت چسبیده یا آزاد به کار رود.
منظور از "ی" مجهول حرفی بین کسره و "ی" میباشد یا بهتر بگوییم ادغام این دو حرف میباشد.
مثال برای کسره:
کتاب به زبان کردی نوشته میشود:
کێتاب
مثال برای "ی" مجهول:تلفظ حرف "ی" در کلمه حیران درزبان کلهری به صورت "ی" مجهول
میباشد:
حه ێران
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
گاها" ممکن است علامت حرف کسره را ننویسند اما "ی" مجهول را حتما مینویسند/
همان دو کلمه بالا را میتوان به صورت های زیر نیز نوشت:
کتاب
حه ێران
چند مثال :
بێکه س ، بێکار ، بێسواد
۴-الف:
در کردی هیچوقت در اول کلمات "الف" نمی آید یعنی در زبان کردی " آ" وجود ندارد.
کلماتی که با الف شروع میشوند را با " ئ " مینویسند
مثال: کلمه " آسمان " را به صورت زیر مینویسند:
ئاسمان
چند مثال که در فارسی با الف شروع میشوند و در کردی با ئ:
فارسی: اردک اهورا انجیل
کوردی: ئورده ک ئه هورا ئێنجیل
۵-ۊ :
این حرف مخصوص زبان کردی کلهری بوده و معادل فارسی ندارد.
کلمه "توت" را در نظر بگیرید، کلمه کردی کلهری آن به صورت زیر است:
تۊ
به چند مثال توجه کنید(کلمات فارسی به کردی کلهری ترجمه شده اند):
فارسی: بود مو توت
کوردی: بۊ مۊ تۊ
۶-ۋ:
این حرف معادل همان وی انگلیسی است(۷):
مثلا تلفظ تهرانی کلمه لیوان را در نظر بگیرید:
نوشته میشود:
لیۋان
مثال:همه "گیو " را میشناسیم،یکی از پهلوانهای شاهنامه
به صورت زیر نوشته میشود:
گیۋ
مثال:
فارسی: کوه
کوردی سوو را نی : کیۋ
حال به بررسی حروف بیصدا میپردازیم:
۷-ل معمولی و ل غلیظ(ڵ):
ل معمولی را همان "ل" و ل غلیظ را به صورت "ڵ" نمایش میدهند.
مثال: لاله دارای حرف "ل" با تلفظ معمولی و گل دارای حرف "ل" با تلفظ غلیظ یعنی "ڵ" میباشد/
که به صورت زیر نوشته میشوند:
لاله لاله
گل گوڵ
۸-س:
در کردی به جای همه حروف "ث" "ص" "س" فقط حرف س بکار میرود.
مثال:
صابون سابوون
سبز سه وونز
اثر ئه سه ر
در زبان سورانی کلمات نادری وجود دارند که در آنها "ص" بکار رفته است.
مانند: صه ت (یعنی عدد ۱۰۰)
۹-ز:
در کردی به جای همه حروف "ز" " ذ " "ض " "ظ " فقط حرف ز نوشته میشود.
مثال:
زردآلو زه ردئالو
ضجه زه جه
ظهیر زه هیر
ذات زات
۱۰-ت:
در کردی به جای هر دو حرف "ت" و "ط" فقط حرف "ت" بکار میرود.
مثال: کلمه "طناب " و "تبر" به صورت زیر نوشته میشوند:
ته ناب
ته به ر
۱۱-تشدید:
در کردی هر حرف مشدد را دو بار مینویسند و دیگر مانند عربی و فارسی از علامت
تشدید استفاده نمیکنند.
مثلا کلمه "مکه" را به صورت زیر مینویسند:
مه ککه
۱۲-مابقی حروف همانند فارسی نوشته و خوانده میشوند.
دوستان. من در همین حد تونستم بزارم اگر مشکل داشت. دیگر دوستان کمک کنن ومشکل رفع کنن.
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
تمرین:
اکنون با شناختن حروف و دانستن نحوه نوشتن و خواندن آنها در کلمات به چند تمرین میپردازیم و
سپس " قوانین مربوط به جمله نویسی و جمله خوانی" را بیان میکنم.
در رو به روی کلمات معادل کردی آنها نوشته شده.
ملاحظه بفرمایید:
آبادان-----------------------------------ئابادان
آسو-------------------------------------ئاسو
اردشیر----------------------------------ئه رده شیر
انوشیروان--------------------------------ئه نووشیرووان
اهورا-------------------------------------ئه هورا
اردک-------------------------------ئورده ک
غروب------------------------------ئێواره
ایران--------------------------ئیران
چگونه------------------------چۊن
توت---------------------------تۊ
بود----------------------------بۊ
روغن------------------------رۊ ن
مو----------------------------مۊ
زیاد----------------------------زۆر
چطور--------------------------چۆن
هفده(۱۷)----------------------هه ۋده(کلهری)
کوه-----------------------------کیۋ(سورانی)
اینجا---------------------------- ۋرا(کرمانجی)
نیم-----------------------------نیۋ(گوران:هورامی)
بهرام---------------------------به هرام
بهمن---------------------------به همه ن
پیمان---------------------------په ێمان
پرستو--------------------------په ره ستوو
جهان--------------------------جه هان
چمن--------------------------چه مه ن
حلوان-------------------------حه له ووان(نام قدیم سرپل ذهاب)
حسن زیرک-------------------حه سه ن زیره ک
خسرو------------------------خۆ سره وو
دیره---------------------------دێره
رشمینه----------------------ره ش مینه
سیاه-------------------------ره ش
زرتشت----------------------زه رتوشت
زنجیر------------------------زه نجیر
ذات-------------------------زات
ضجه------------------------زه جه
ظالم------------------------زالێم
زندگی----------------------ژیان
صبر------------------------سه بر
سلام-----------------------سه لام
مثال-----------------------مێسال
شهریار--------------------شه هریار
عمارت---------------------عێماره ت
علی-----------------------عه لی
عمر-----------------------عو مه ر
غلام-----------------------غولام
فرهاد----------------------فه رهاد
قلیان-----------------------قێلیان
کیکاوس--------------------که ێکاوێس
گلین-----------------------گوێڵێن
لاله------------------------لاله
آلاله----------------------ئاڵاڵه
من-----------------------مێن
مریم--------------------مه ریه م
ناصر---------------------ناسێر
نعمت--------------------نێمه ت
همدم-------------------هاووده م
چگونه کلمات را در یک جمله بخوانیم و بنویسیم؟
فاصله بین دو کلمه در یک جمله" به اندازه ۲خط فاصله "میباشد:
با این مثال توجه کنید: "پسر خوب و زیبا" (صرفا جهت یادگیری همین عبارت را با کتابت کردی مینویسیم):
پێسه رێ خووب ووه زیبا
اکنون به چند جمله کلهری همراه با ترجمه آنها توجه بفرمایید.
حالێد چۊنه؟
حالت چطوره؟
وه چووه مه شغولید؟
به چه کاری مشغول هستید؟
هه مۊ شه خووه ش بۊد
همیشه خوش باشی
ئی ووه خته ووه خه یر
این وقتت به خیر باشه
بۊ چگ تمام که سه ێلێگم ئی مه تنه خووه نێن
کوچیک تمام کسانی هستم که این متن را میخوانند
اکنون یک پاراگراف را همراه با ترجمه فارسی مینویسیم.
هه ر ووه ختێ هۊر منالی که م ته وه ن به ێده م، چۊ ئاوو زلال بۊم وو چۊ خوو ه ر رووشن
بۊم وو جۊر ئاگر گێر.(نعمه ت نیازی)
هر وقت یاد بچه گیم می افتم یه شوک بهم وارد میشه،مثل آب زلال بودم و مانند خورشید تابناک بودم و مانند آتش شعله ور(نعمت نیازی) .
تمرین:به چند بیت شعر کلهری(شاعر نا مشخص)توجه کنید و آن را مطالعه بفرمایید:
کیه نیه گه ی در مال رێخ دانه دا نه
پاێ که ژاڵ هاتێ زێلفێ که ێ شانه
ئه ر دووس دڵێ بوو دووس بکێ وه سه ر
کۊزه گه ی شانێ که ێدن وه سپر
دووسی دووس خاس دووسی تا سه ر بوو
دووسی دووس خاس له هه ردێ سه ر بو
اموزش دهنده » نعمت نیازی
نویسنده :حانیه جون
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
بچه ها امروز زبان کردمانشاهی گذاشتم. که اگر اون کردی خیلی براتون سخت بود. کرمانشاهی یاد بگیرید. باشه؟؟؟ خوب اگر یاد گرفتید بگید. اگر نه هم بگید. تا ما بدانیم اموزشمان خو به یا اگر نیست در اینجا راتخته کنیم[nishkhand]
جملات اول کرمانشاهی و ادامه اش معنی فارسی
گرفتیدمان بَنِ قَن؟: ما را سر کار گذاشته ای؟
>
>...
>... ... ای هَی هَی هَی: چه وضعیت نابسامانی
>
>سی زگش: آن شخص عجب شکم گند ه ای دارد
>
>ویس میسی ویسا، ویس نمیسی ویس نیسا: اگر میتوانی منتظر من باش، اگر نه برو
>
>... بزنم بشد، خاک بره چشد، ماماند بیا بزَنه بشد: تو توانایی مقابله بامن را نداری
>
>یه ی کمی بخنانمان: اندکی دلقک بازی دربیاور و ما را شاد کن
>
>یه ی فیکه ای بکش: آن نفر جلویی را صدا بزن
>
>شرافتاً تو قیفد به ای قافا مُخُوره:تو شایستۀ چنین مقام و منزلتی نیستی
>
>کره شیتمان کردی: ما را تا مرحلۀ جنون رساندی
>
>کُرَههههههههههههههههههههه ههه؟: باور نمیکنم
>
>هشتیدمان خَرِگ:ما را به روز سیاه نشاندی
>
>میمانی آباجیه گی مه: شما شبیه خواهر من هستید
>
>اککککککککککککککککک: غافلگیر شدم
>
>بشیوانش: (1) آن چایی را به هم بزن. (2)دعوایی آبرومندانه راه بنداز و همه را بزن
>
>دلِم دارَه میشیوَه: حالت تهوع دارم
>
>علی آقای جاویدانی؟: چه خبر است برادر من، آنقدر هم قوی نیستی
>
>کره نازار: آخییییییی، ناز نازی من
>
>کم خِر بخور: کم دور خودت بچرخ، سرم گیج رفت
>
>وژداناً تو ماله ایییییی حرفای؟: از پس آنچه که میگویی بر نمیآیی
>
>تو ورقه ی دس میگیری؟بسیار ضعیف هستی
>
>ولمان بکو تنه به سَرِت: ما را در خلوت خود تنها بگذار
|
|
| http://illiweb.com/fa/empty.gif http://illiweb.com/fa/empty.gif |
خوشت امد. مه خو میدانم الان همه لبخند بر لبشان گرفتن. به خصوص کرماشانی ها[nishkhand][khande]
وژدانن خوشت امد و امتیاز ندادی کچل بشی روله گیان[nishkhand] |
|
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
نقل قول:
نوشته اصلی توسط
حانیه جون
بچه ها امروز زبان کردمانشاهی گذاشتم. که اگر اون کردی خیلی براتون سخت بود. کرمانشاهی یاد بگیرید. باشه؟؟؟ خوب اگر یاد گرفتید بگید. اگر نه هم بگید. تا ما بدانیم اموزشمان خو به یا اگر نیست در اینجا راتخته کنیم[nishkhand]
جملات اول کرمانشاهی و ادامه اش معنی فارسی
گرفتیدمان بَنِ قَن؟: ما را سر کار گذاشته ای؟
>
>...
>... ... ای هَی هَی هَی: چه وضعیت نابسامانی
>
>سی زگش: آن شخص عجب شکم گند ه ای دارد
>
>ویس میسی ویسا، ویس نمیسی ویس نیسا: اگر میتوانی منتظر من باش، اگر نه برو
>
>... بزنم بشد، خاک بره چشد، ماماند بیا بزَنه بشد: تو توانایی مقابله بامن را نداری
>
>یه ی کمی بخنانمان: اندکی دلقک بازی دربیاور و ما را شاد کن
>
>یه ی فیکه ای بکش: آن نفر جلویی را صدا بزن
>
>شرافتاً تو قیفد به ای قافا مُخُوره:تو شایستۀ چنین مقام و منزلتی نیستی
>
>کره شیتمان کردی: ما را تا مرحلۀ جنون رساندی
>
>کُرَههههههههههههههههههههه ههه؟: باور نمیکنم
>
>هشتیدمان خَرِگ:ما را به روز سیاه نشاندی
>
>میمانی آباجیه گی مه: شما شبیه خواهر من هستید
>
>اککککککککککککککککک: غافلگیر شدم
>
>بشیوانش: (1) آن چایی را به هم بزن. (2)دعوایی آبرومندانه راه بنداز و همه را بزن
>
>دلِم دارَه میشیوَه: حالت تهوع دارم
>
>علی آقای جاویدانی؟: چه خبر است برادر من، آنقدر هم قوی نیستی
>
>کره نازار: آخییییییی، ناز نازی من
>
>کم خِر بخور: کم دور خودت بچرخ، سرم گیج رفت
>
>وژداناً تو ماله ایییییی حرفای؟: از پس آنچه که میگویی بر نمیآیی
>
>تو ورقه ی دس میگیری؟بسیار ضعیف هستی
>
>ولمان بکو تنه به سَرِت: ما را در خلوت خود تنها بگذار
|
|
| http://illiweb.com/fa/empty.gif http://illiweb.com/fa/empty.gif |
خوشت امد. مه خو میدانم الان همه لبخند بر لبشان گرفتن. به خصوص کرماشانی ها[nishkhand][khande]
وژدانن خوشت امد و امتیاز ندادی کچل بشی روله گیان[nishkhand] |
|
سلام حانیه جون
خیلی بامزه بود مرسی. اینا رو از کجا آوردی من که توی کرمانشاه زندگی می کنم بعضی هاشو نشنیده بودم. [tashvigh] در ادامه بگم توی کرمانشاه هم زبان کردی، البته نه کردی کردستان، هنوز بعضی جاها رایجه. اینی که شما نوشتین لهجه ی کرمانشاهی هستش. ممنون
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
[taajob]حالا دیگه کرمانشاهیا اصلا اینجوری حرف نمیزنن
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
نقل قول:
نوشته اصلی توسط
حانیه جون
میتونم بگم کردی نبود هر چی بود خندیدیم[khande][khande]
این کردیه عزیز
http://www.gzing.org/html/images/image_2/HeminM.jpg
هيمن
وره يارم وره اي تازه يارم وره استيره كه ي شو گار تارم
وره اي شاپري بالي خيالم وره اي شو چراي روناكي مالم
وره اي خج وره اي خاتو زينم وره با بژن و بالا كه ت ببينم
وره با دامري آوات و تاسه م وره با بسكه كت لا دا هنا سه م
وره اي نو نمامي باخي ژينم وره با بژن و بالاكه ت ببينم
وره سور با له سه ر واده و بليني وره كرد به و مه كه پيمان شكيني
وره يارم وره اي تازه يارم وره استيره كه ي شوگاري تارم
وره ماچم ديه ماچي خدايي كه بيزارم له ماچي سينمايي
ترجمه
وره(بیا)
بيا اي يار من اي يار تازه من بيا اي ستاره شبهاي تار من
بيا اي شاه پر بال خيالم بيا اي شبچراغ روشن خانه ام
بيا اي خاتوزين(داستان مم وخاتو زين مانند ليلي و مجنون مي باشد)
بيا اي خاتو زين من بيا تا قد و بالاي زيبايت را ببينم
بيا تا آرزو و حسرت من فرو بنشيند بيا تا گرمي نفسهايم موهاي ترا از چهره كنار بزند
بيا اي نهال كوچك باغ زندگي من بيا تا قد و بالاي زيبايت را ببينم
بيا وبر سر عهد و پيمانت باش بيا مانند كرد ها مرد باش و پيمان شكني نكن
بيا اي يار تازه من بيا بيا اي روشنايي شبهاي تار من
بيا به من بوسه اي خدايي بده كه از بوسه هاي سينمايي بيزار هستم
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
جهت ازدیاد اطلاعات شما باید عرض کنم که اینی که حانیه جون نوشتن لهجه ی کرمانشاهی هست که توی کرمانشاه رایجه (البته نه به این غلظت) من منظورم گویش کردی بود که کمتر شده. لطفا مجدداً نوشته ها رو مطالعه کنید.
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
فارسی کرمانشاهی
کلگ بکو تو ابگه ببین قوله
انگشتت را داخل آب کن ببین چه اندازه عمق دارد
ولم بکو بچه ننه پرونده مه هم وزن تونه
موی دماغ نشو
چنی زوخ ا دست خوردم همه ی کس
عزیزم یک عالمه غصه به خورد من دادی
منه هشتی
من را جا گذاشتی
تو گفتی نییدمش
تو گفتی ندیدمش
منم ایجور چقاندی تو خرگ خس
من را به دردسر بزرگی دچار کردی
به جان تو هواخادم همه ی کس
عزیزم واقعا دوست دارم
چنی وی کردم از درد جدایی
چقدر غصه خوردم از جداییی
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
به نظرم این کلمات کاااملا لکی بودند!
چون همه اشان رو بی چون و چرا و دقت! فهمیدم
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
دڵــی مـن گۆرسـتانــیـکەو ھـەزاران خـۆزگەی تیـایـە
ئەزانم ھیچیان نایەتە دی تا دڵخۆش بم لـەم دونــیایە
گەیشتن بـە تـۆش خـۆزگـەیەکەو لە نـاخی دڵـمـایــە
بـۆچی دەبـێ دڵـی مـن وابـێ ئاخـر ژیـان بـۆ وایـە؟
خۆزگە بۆ تەنیا ساتێ بۆنـی گوڵی لـێوتم بـکردایـــە
دەپــێـم بـڵێ ئـــەی دڵــی دامــاو ناخـم بــۆ وایــە؟
خەتای تۆیە تاوان باری یان چاوت بە عشق ھەڵنایە؟
http://www.webchinupload.com/files/3...80521151_n.jpg
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
بةهاري کوصستان( بهار درکوهساران)
بة لةنطصزة بة باران
بة شنةباي بةهاران
توانةوة وةک جاران
کةوي بةفري نيساران
·
دةشت وضيمةن رازاوة
کصو و بةندةن نةخشاوة
زؤنط و ضصنکة ذياوة
طيا سةري ثصوة ناوة
·
وةنةوشةي جواني خؤشبؤ
هاتة دةر لة لصوي جؤ
دار دةري کردووة ضرؤ
کةروصشکةي کرد طةنم و جؤ
·
سوصسن و بةيبوون و شلصر
رواون لة جصطةي زةنوصر
قةپبةزي بةست ئاوهةپدصر
شةثؤلان دةدا ئةستصر
·
بذوصنة هةموو وپات
زيندوو بؤتةوة ماپات
جةنطةي بانةمةأص هات
بةرةو کوصستان ضوو خصپات
·
ئةو ترؤثک و نشيوة
ئةو ياپ و خأ و شيوة
لة طوصن بةهةشت خةمپيوة
کص مةپبةندي واي ديوة؟
ترجمه :
رگبارها و باران‌‌هاي پياپي
و نفس نسيم بهاري
پوشش ستبر برف کوهساران را
بار ديگر آب کرد
·
دشت و دمن آراسته شد
کوه و صخره نقش و نگار گرفت
مرداب‌ها و تالاب‌ها باز جان‌گرفتند
و گياهان خودرو از هر سو بردميدند
·
بنفشة زيباي خوشبو
بر لب جوي خودنمايي مي‌کند
درختان جوانه زد‌ه‌اند
و کشتزارهاي گندم و جو موج مي‌زنند
·
سوسن و بابونه و شقايق
در دامنه‌هاي سرسبز شکفته‌اند
آبشارها کف‌آلود و خروشانند
و برکه‌ها و آبگيرها سرشارند.
·
همه‌جا سرسبز است
دامها زندگي را از سرگرفته‌اند
موسم رفتن به ييلاق فرارسيده
و عشاير راهي کوهستان شده‌اند.
·
هرچه بلندي و پستي است
هرچه دامنه و گردنه و دره است
همانند بهشت آراسته شده است
چه‌کسي چنين سرزميني ديده‌است؟
- - - به روز رسانی شده - - -
خيري خودا __________________________________________________ __________ __________________________________________ شاعر : عزيز الي
لة ثةسني خؤشةويستي خوادا
ئةي خصــري خودا ، سوورطوپي بص‌خـاري مني تؤ*
ئةي بةختي کةوي ، خؤري شةوي تاري مني تؤ
خةلكي هةموو تـيـنـوون و تـراويـلکةية بـةشيان *
بــاخـي بـةبـةر و سصـبــةر و جــؤبــاري مـني تؤ
بـصـضارةيـة هــةرکـةس دپـي نـامــؤ لـة ئـةوين بـص *
لــةم سـةردةمـي نـامـؤيـي‌يـةدا ، ضـاري مـني تؤ
سـةرمـةستم ودةربــةستي طــرص و بـةرطـري أص نيم *
بــاوي قــةدةمـم خـؤشـة کة وشيـاري مني تؤ
ســـةد أا بـــة ثــةلامــاري بــةپا أصــکي زةوي بـــم *
بــؤ کــؤشـشـي أابــوونــةوة بـأيـاري مـني تؤ
بــا بــةردي أک و کـيــنـة لــة هــةرلاوة بــبــارص *
شـووشـةي دپـةکـةم ســاغــة کـة دپـداري مني تؤ
طــوص نــادةمــة زستــان کـة وپاتي سـأ و کـأ کـرد *
واتــةت طــوپـة ، زارت طـوپــة ، طـوپـزاري مني تؤ
ترجمه :
موهبت الهي
اي موهبت ا لهي ، ،گل بي‌خار مني تو
اي بخت موافق ، خورشيد شب تار مني تو
ديگران تشنه‌اند و نصيبشان سراب است1
باغ پربار و سايه‌سار و جويبار مني تو
بيچاره‌است هركه دلش با عشق بيگانه‌است
در اين عصر بيگانگي چارة كار مني تو
سرمستم و ازدرشتي و ناهمواري راه غم ندارم
خوش گام برمي‌دارم چراكه هشيار مني تو2
بگذار از هرسو سنگ كينه و دشمني ببارد
آبگينة دلم در امان است زيراكه دلدار مني تو
گوشم بدهكار زمستان نيست كه افسردگي و خموشي مي‌آورد
كلامت گل است ، دهانت گل است ، گلزار مني تو
صدبار اگر از هجوم بلا نقش زمين گردم
باردگر برخاستن را ، عزم استوار مني تو
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
دياري ياران( ارمغان ياران)
ـــــــــــــــــــــــــ ـــــ ــــــــــــ شاعر:عزيز الي
درووني ثأ شؤر و تاسةم
هةوارطةي يادي يارانة
هةموودةم بة يادي ئةوان
هةرصمي دپ طوپبارانة
ياراني تامةزرؤي ضاکة
ئةوينداري جواني و ثاکي
ئةوانةي بصزار بوون لة شةو
باپيان طرت بةرةو أووناکي
ئةوانةي لة أصي باوةأيان
لة دنياي روون ضاويان ثؤشي
تاپ بوو لايانذياني ديلي
خؤشاوي هةرمانيان نؤشي
کاتص زستان هاتة زصدمان
داطيري کا بة يةکجاري
ياران بة سينةي ثأطوپيان
بةهاريان هصنا بة دياري
ياراني کؤض کردوو ئصستا
طةرضي بة أةنط لصمان‌دوورن
دانيشتووي مةپبةندي نوورن
هصزي هةناو، سؤماي ضاون
درون سرشار از شور من
گلگشت ياد ياران است
هردم از برکت ياد آنان
سرزمين دل، گلباران است
ياران شيفتة نيکي
عاشقان زيبايي و پاکي
آنها که از شب بيزار بودند
و به سوي نور پرواز کردند
آنها که در راه ايمانشان
نيروي جان و روشني ديدة مايند
زندگي باذلت به مذاقشان تلخ آمد
شربت جاودانگي نوشيدند
آنگاه که زمستان به خاک ما تاخت
و خواست که آنرا تسخير کند
ياران با سينه‌هاي پرگل خود
بهار را به ارمغان آوردند
ياران سفرکرده ما اکنون
در سرزمين نور مسکن گزيده‌اند
اگرچه به ظاهر از ما دورند
چشم از خوشي‌هاي دنيا پوشيدند
__________________
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
شةوي عاشقان( شب عاشقان) ـــــــــــــــــــــــــ ـــــ ـــــــــــــــــــــــــ ـ
جعفر رشادت
مةرهةمي زام و قةراري دپ بريندارانة شةو
خةپوةتي شيرين و جصذواني ئةويندارانة شةو
رازي عيشق و شةونمي فرمصسکي ضاوي عاشقة
ناپة و ئاهي دپي ثأدةردي دةروصشانة شةو
ضؤن نةطرييم من بة کوپ، شصواوة لصم أؤذ و شةوم
بؤ تةوافي أؤذي رووت شصواوة و سةرطةردانة شةو
خةرمةني ذينم بة بادا ضوو بة دةس هيجراني تؤ
من دةسووتصم و شةميش بؤ حاپي من طريانة شةو
شةوقي أوويي تؤية رووناکي دپي سةوداسةرم
بؤ تريفةي ماهي أووت ضةن بص‌سةروسامانة شةو
ترجمة:
مرهم آلام و قرار دلهاي خسته است شب
خلوتي شيرين و ميعاد عاشقان است شب
راز عشق و شبنم ديدة دلشد‌گان
ناله و آه دل پردرد درويشان است شب
چگونه نگريم مني که روز و شبم را بازنمي‌شناسم
بهر طواف خورشيد روي توست که شب سرگردان است
خرمن هستي‌ام را هجران تو به دست باد سپرد
من مي‌سوزم و شمع نيز بر حالم مي‌گريد شب
شوق ديدار روي تو روشني‌بخش دل سودايي من‌است
بي فروغ ماه رويت، جلوه و جلايي ندارد شب
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
http://www.unionsverlag.com/portrait/BekasSherko.jpg
شير كو بي كس
دشت گندم شعر / شعر كردي و برگردان متن فارسي
متن شعر كردي
من ناوم خه‌ونه
من ناوم خه‌ونه
خه‌لكی ولاتی ئه‌فسوونم
باوكم شاخه و
دایكم ته‌مه
من له سالیكی مانگ كوژراوو، له مانگیكی هه‌فته كوژراوو
له روژیكی سه‌عات كوژراودا
دوای شه‌ویكی پشت كوماوه‌ی هه‌وراز به كول
به‌ره‌به‌یانیكی زامدار
له شه‌فه‌قیكی كه‌سكه‌وه
وه‌ك گزنگیكی خویناویی كه‌وتمه خواری و
داگیرسام و بووم به مومیك
گر به مل و
بووم به پرسیك
ده‌م به هاوار
من كیلگه‌ی گه‌نم و جوی شیعر بووم
من كیلگه‌ی گه‌نم و جوی شیعر بووم
دایكیشم بارانی په‌له‌دان
من به‌ردی ناو لانكه‌ی شاخی بووم
دایكیشم نیشتمان
من كرمی ئاوریشمی قوزاخه‌ی به‌هره بووم
دایكیشم ده‌ره‌ختی برك و ژان
من جه‌سته‌ی مه‌لیكی سپی بووم
دایكیشم ئاسمانی وه‌ك قه‌تران
من خه‌و بووم و دایكم سه‌رم
من كه‌رویشك و ئهو نزار بوو
من جولانه و ئهو لقی دار
من هه‌ناسه و دایكم سنگ بوو
ئهو قه‌فه‌ز و من كه‌وه‌كه‌ی
من چیروك و ئهو شه‌وه‌كه‌ی.
برگردان شعر به فارسی: نامم خواب است
اسم من خواب
از دیار افسون
پدرم قله و
مادرم مه.
زاده به سالی ماه مردار، ماهی هفته مردار و روزی ساعت مرده‌ام
بعد شبی آبستن به باد
بعد شبی كوژپشت و كوهستان به دوش
در بامدادی رنجور و زخم بر تن
از شفقی تارو تنگ
چون تیری خونین به زمین افتادم و
شلعه‌ور شدم و چون مومی روشن
آتش به گردن
شدم پرسشی
لب به فریاد
برگردان شعر به فارسی:دشت گندم شعر
من دشت گندم شعر بودم
مادرم باران رحمت
من سنگ درون گهواره‌ی كوهستان‌اش
مادرم سرزمین
من پیله ابریشم چرخ بهره بودم
مادرم درخت درد و رنج
من تن پرنده‌ای سپید
مادرم آسمان
من خواب و مادرم سرم
من خرگوش و او چمنزار
من تاب و او شاخه درخت
من نفس و مادرم سینه
من كبك و او قفس
من روایت و وی شب تارش...
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
شعر کردی به نام « چاوه روانی» به معنی انتظار
http://poundingheartbeat.com/wp-cont...idden-love.jpg
تا که ی بنالیم بو تو گیانا تا که ی بسوتیم
ئه ی بریارت وا نه بو فه رموت من روژی هه ر دیم
زستان وا رویی به هاریش هات تو هه ر نه هاتی
ژهری تالی چاوه روانیت دامی تو له جیاتی
ئه ی تو خو نازانی ده ردی چاوه روانی
تا چه ن به ئازاره برک و اش و ژانی
گیانا بو نه هاتی عازیز بو نه هاتی نه تپرسی هه والم اش و مه رگه ساتی
شه و نیه ئه گه ر جاری خه ونت پیوه نه بینیم
وا ئه زانم له باوشم دای له سه ر سه رینم
که چاو هه ل دینم گیانا بالای به رزت نابینم
دوباره ده م سوتینی اش و زامی برینم
گیانا که م زو وه ره نازدارم زو وه ره به س جاری بت بینم گیانم بو خوت به ره
ترجمه لفظ به لفظ فارسی
تا کی بنالم جانا تا کی بسوزم
ای که فرموده بودی من روزی می آیم
زمستان اینچنین رفت و بهار هم آمد اما تو نیامدی
درعوض زهر تلخ انتظار را به من چشانیدی
تو که نمی دانی درد انتظار را
نمی دانی که چقدر تلخ است زخم و رنج دردش
جانا چرا نیامدی، عزیزم چرا نیامدی نپرسیدی احوالم را، دردم را، رنجم را
شبی نیست تو را یک بار در خواب نبینم
گمان می کنم در آغوشم هستی ، کنار من نشستی
اما وقتی چشمانم را باز می کنم قد رعنای تو را نمی بینم
دوباره می سوزاند من را درد و رنج زخمم
جانان من زود بیا نازنینم زود بیا تا برای یک بار هم که شده ببینمت ، جانم را بگیر و برای خود ببر
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
کردی لاتین (برای راحتی در تلفظ قرار دادم)
?got ez golim ka behna te
?got ez ciyame ka berfate
?got ez kanime ka ava te
?got ez darim ka siya te
?got ez hevalim ka pirsa te hevale
گفتی:من گلم. کجاست بویت؟(رایحت)
گفتی:من کوه هستم. کجاست برفت؟
گفتی:من چشمه هستم. کجاست آبت؟
گفتی:من درخت هستم.کجاست سایه ت؟
گفتی:من دوست هستم.کجایی ای
دوست؟(حالم را نمی پرسی)
iro disa tu hati bira min kul u xem
dorami civiyan.
iro disa tu hati biramin ciya hejiyan
gul giriyan.
be te nabe jiyan ro zarin.
باز امروز تو به یادم افتادی. غم وغصه ها اطرافمو گرفتند
باز امروز تو به یادم افتادی.کوه ها لرزیدند گل ها گریستند.
بدون تو زندگی نمیشه.
- - - به روز رسانی شده - - -
بۆ تۆ
من ده زانم زرده خه نه ی
سه ر لێوت چه ند جوانه
به ڵام
هه ر گیز نه م دیوه
بزه ی ئه م لێوانه
ئاخر ئازیزه که م
تۆ لێم ونی
تۆ دیار نی
تۆ ته نیا خۆ شه ویستی
خه یاڵاتی دلی شکاوی منی
تۆ ونی خۆ شه ویستم
تۆ ته نیا مانای هه ست بزوێنی
شێعری منی
به ڵام ئازیزه که م
تۆ ئه زانی
هه رچه ند که نات بینم
به ڵام ده نگی خه نده ت
ئه بزوێنێ
دڵی سڕم
.................................................. .......... .......................
برای تو
خنده هایت
رو لبات چند شیرینه
اما
هرگز ندیدم لبخندهایت را
آخه نازنینم
تو گمشده منی
تو ناپیدایی
تنها عشق
خیالات دل شکسته منی
تو گمشده منی
تو تنها معنی واقعی
شعر منی
نازنینم
هیچ می دانی
هر چند که ناپیدایی
اما دل شکسته ام می گوید
می آید صدایی.
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
روسم ( روستم)
http://www.iranonline.com/Magazine/i...Shahnameh1.jpg
وَ یاد ا و روﮊَه تا ج وَ زال سَنیْ (به یاد ا ن روزی که تاج را ازدست زال گرفتی)
گِلیمْ پوشْ کِردی، پوسِ بورْ کَنی (لباسی مانند گلیم پوشیدی و پوست ببر را دراوردی )
فِدایْ ناوِدْ بامْ صاحِبْ زورُ و رَخْشْ، بورِ بیَنْدیش شیرِ دِلْ نَلَخْشْ روسَم (ای صاحب زور و رخش شیر شجاع و ببر نترس فدایاسمت شود)
فِدایْ ناوِدْ بامْ صاحِبْ زورُ و رَخْشْ، بورِ بیَنْدیش شیرِ دِلْ نَلَخْشْ (ای صاحب زور و رخش شیر شجاع و ببر نترس فدایاسمت شود)
پوسِ بورِ رَزْمْ بپوشَ نَوَرْ (لباس رزمی را که از جنس پوست ببر است بپوش)
ران بِنْیَهْ رِکاوْ رَخْشِ تَکاوَر (پایت را در رکاب رخش تکاور بگذار )
http://sites.google.com/site/mhvami/...gurdafarid.jpg
اَشْکَبوسْ راگِیْ مِیدانْ کَرْدَنْ بَر (اشکبوس راه میدان را در پیش گرفت)
وَسوزْ مَپِرْ سُ هَوایْ پیلَهْ تَنْ (با تمام وجود همرزم خود را جستجو می کند)
اَشْکَبوسْ راگِیْ مِیدانْ کَرْدَنْ بَر (اشکبوس راه میدان را در پیش گرفت)
وَسوزْ مَپِرْ سُ هَوایْ پیلَهْ تَنْ (با تمام وجود همرزم خود را جستجو می کند)
وِه رِزِهْ نَخاوْ کِیْ وَخْتِ خاوَهْ (رستمبلند شو نخواب الان کی وقت خوابیدن است)
وِه رِزِهْ نَخاوْ کِیْ وَخْتِ خاوَهْ (رستم بلند شو نخواب الان کی وقت خوابیدن است)
وَخْتِ دارُ وداینْ اَفراسیاوَه ن (وقت به دار کشیدن افراسیاب است)
وَخْتِ دارُ وداینْ اَفراسیاوَه ن (وقت به دار کشیدن افراسیاب است)
http://4.bp.blogspot.com/_H_lB9KujCz...07+%283%29.JPG
سِپاهیْ بورِزجانْ کََردی سَرْ نگونْ (سپاه برازجان را سرنگون کردی )
زنون جادو قَلْتانی وَ خون (زنون جادوگر را در خون غلتاندی)
سیه خورشه زَنگی شای تَرْزین سُوار وِه شُو وسپاسانش کَردی تارُ ومار (شبانه سپاه خورشه زنگی که سوار کار خوبی بود را تارومار کردی )
سیه خورشه زَنگی شای تَرْزین سُوار وِه شُو وسپاسانش کَردی تارُ ومار (شبانه سپاه خورشه زنگی که سوار کار خوبی بود را تارومار کردی )
لَسَرْ تا وَه پا سیا بَرْگِمِهْ (سر تا پا سیاه پوشیدم)
لَسَرْ تا وَه پا سیا بَرْگِمِهْ (سر تا پا سیاه پوشیدم)
بی دوس قِرْچَهْ قِرْچْ ریشِیْ جَرْگُمِهْ (در فراق دوست ریشه دلم در حال سوختن است)
لَهْ تاوِ دوریتْ دِل بی قَرا ره ن(دلم به خاطر دوریت بیقراره)
بینایی دیدِ م جَهْ خَفَهْ تْ تارِه ن(از غم دوریت چشمانم تار شده)
بینایی دیدِ م جَهْ خَفَهْ تْ تارِه ن (از غم دوریت چشمانم تار شده)
روسَم وَه فدای رَخْشِ گُلْگونِتْ (رستم فدای رخش گلگونت شوم)
ایرانی تَه نیا وه توش هَن اومید (ایرانی فقط به تو امید داره)
جای ئومیدشان مه که نا ئومید (امیدشان را نا امید نکن)
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
سه‌ربازی وون
http://www.asriran.com/files/fa/news...110552_483.jpg
که وه‌فدی، ده‌چیته شوینی،
بو سه‌ر گوڕی سه‌ربازی وون، تاجه گولینه‌ییک دینی.
ئه‌گه‌ر سبه‌ی
وه‌فدیک بیته ولاتی من
لیم بپرسی
کوانی گوری سه‌ربازی وون
ده‌لیم گه‌وره‌م
له که‌ناری هه‌ر جوگه‌یی
له سه‌ر سه‌کوی هه‌ر مزگه‌وتی
له بهر ده‌رگه‌ی هه‌ر مالی
هه‌ر که‌نیسه‌یی
هه‌ر ئه‌شکه‌وتی
له سه‌ر گابه‌ردی هه‌ر شاخی
له سه‌ر دره‌ختی هه‌ر باخی
له‌م ولاته
له‌سه‌ر هه‌ر بسته زه‌مینی
له‌ژیر هه‌ر گه‌زه ئاسمانی
مه‌ترسه! که‌میک سه‌ر داخه‌و
تاجه‌گولینه‌که‌ت دانی!
ترجمه:
سرباز گمنام
هنگامی که نماینده‌ای، جایی،
سر مزار سرباز گمنامی میرود، تاج گلی با خود می‌برد.
اگر فردا
نماینده‌ای به سرزمین من بیاید
از من بپرسد
مزار سرباز گمنام کجاست
جواب می‌دهم سرورم
در کنار هر نهری
بر سکوی هر مسجدی
دم در هر خانه‌ای
هر کنیسه‌ای
هر غاری
بر سر صخره‌ی هر کوهی
بر روی درخت هر باغی
در این سرزمین
بر روی هر قطعه‌ای از زمین
در زیر هر تکه‌ای از آسمان
نترس! کمی سرت را پایین بنداز و
تاج گلت را بگذار!
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
سلام حانیه جون
خیلی بامزه بود مرسی. اینا رو از کجا آوردی من که توی کرمانشاه زندگی می کنم بعضی هاشو نشنیده بودم. [tashvigh] در ادامه بگم توی کرمانشاه هم زبان کردی، البته نه کردی کردستان، هنوز بعضی جاها رایجه. اینی که شما نوشتین لهجه ی کرمانشاهی هستش. ممنون
سلام عزیزم. خودمم بچه یکی از شهرستان های کرمانشاه هستم. خوب باید کرماشانی حرف بزنم . خو.. البته کرمانشاه اومدم دنیا هااااا[nishkhand][nishkhand][nishkhand] کرمانشاهیم. خوشحالم کردی که توم به جمع مون اضافه شدی
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
[QUOTE=BaAaHaR;498552]میتونم بگم کردی نبود هر چی بود خندیدیم[khande][khande]
اره بابا این کردی نبود. این فقط برای این بود لهجه کرمانشاهی یکمی بنویسیم. وبخونیم دور هم.شاد شیم. عزیزم[golrooz]
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
نقل قول:
نوشته اصلی توسط
Team Sar Dadbin
به نظرم این کلمات کاااملا لکی بودند!
چون همه اشان رو بی چون و چرا و دقت! فهمیدم
ببین. کردی . لکی. کرمانشاهی... همش شبیه بهم. مگر در بعضی کلمات... منم لکی میفهمم با اینکه بلد نیستم بحرفم[golrooz]
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
پشمه = عطسه
پژاره = غم اندوه
پرشنگ = ترشح
پيته لوس = سوختن با مايعات
پلمژيا = نامرتب
پتي = خالي
پته سو = خاكستر جنس پارچه اي
پنجل = شلخته
***************
باوش = بغل / آغوش
برز = بلند
بريقه = برق زدن
باوان = خانه پدري
بسكه = تبسم
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
آره آره!
یه چن تا منم بزارم!!
هووو! = گراز! huuu
گمال!= سگ Gamal
موون= قاطر!
دختر=دوت dewt
پسر= کر Kor
پوئیل=پول!
آو=آب!
تینی=تشنگی!
ئیواره!=غروب
پس ئیواره کی میرسه!مردیم از تینی!!
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
ته و نه گه ری هه تاکوو مرد فه رشی چنی و گولی لی کرد به لام کاتیک که دیوه زمه ی مه رگ کفنی سپیی بو کرد به به رگ نه فه رشیکی هه بو بو خوی نه گولیکیش له سه ر گلکوی "" شیرکو بیکه س ""
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
من کوردم و کوردستانیم
په روه رده ی سنه ی خوویناویم
روله ی ناو ده شتو کوویستانم
عه له م داری پاله وانیم
من روله یکی کورد زمانم
به خووین و گیان و ئیسقانم
تی ئه کوشم تاکو ماووم
بو ئازادی نیشتمانم
از سامان
- - - به روز رسانی شده - - -
وه ته ن ئه ی زولمه تی پرداخی پیشو وه ته ن ئه ی خا کی کونی نا خی میژو
وه ته ن ئه ی باوه ری به رزی خه یالم وه ته ن ئه ی ئاره زوی فه رزی مه حالم
وه ته ن ئه ی ئاگری پر سوز و پر جوش وه ته ن ئه ی دیمه نی سه رسه وزوبون خوش
وه ته ن ئه ی دژ به هه ر زور و خراوه وه ته ن ئه ی خا وه نی نه و روز و کاوه
وه ته ن ئه ی یاد گاری ماد و ساسان وه ته ن یا خوا بژی هه ر شاد و خه ندان
وه ته ن ئه ی نیشتما نی با پیرانم وه ته ن با وا نه که م ره نجی گر ا نم
وه ته ن ئه ی خاکی پاکم قیبله گاکه م وه ته ن ئه ی باوک و دایکم ئه ی چراکه م
وه ته ن یه ک بونه وه که ی بینی ئاخو!؟ وه کو حوکمی به یه ک بو نی دیا کو
وه ته ن روحم فیدای تو بی گیانه که م باوه ری به رزم ئه ی کورد ستانه که م
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
سلام عزیزم. خودمم بچه یکی از شهرستان های کرمانشاه هستم. خوب باید کرماشانی حرف بزنم . خو.. البته کرمانشاه اومدم دنیا هااااا[nishkhand][nishkhand][nishkhand] کرمانشاهیم. خوشحالم کردی که توم به جمع مون اضافه شدی
عزیزم چقدر خوشحالم کردی. تو جمع شما بودن باعث سعادته. [golrooz]
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
هاوسه‌ره‌که‌م به‌جێم هێشتی بهم ناوه‌ختـــــــــــه
ئێستا زانیم ژیان بێ تۆ چه‌نده سه‌ختــــــــــــــه
کاتێ خه‌یاڵ له‌دووری تۆ ئه‌که‌مــــــــــــــــه وه
ووشه‌و حه‌رفی هۆنراوه‌که‌م ده‌بنه شه‌ختــــــــه
له‌م ووڵاته‌ش بیره‌وه‌ریت له دڵمایــــــــــــــــــه � �
وه‌کو سێبه‌ر له غه‌ریبیش له گه‌ڵمایــــــــــــــــه ��
دووری تۆ ژانه ناتوانم ئارام بـــــــــــــــــگرم
زۆر ئه‌ترسم نه‌تبینمه‌وه‌و ڕۆژێ بــــــــــــمرم
هیچ ڕوخسارێك ده‌رگای خه‌نده‌م ناکاتـــــــه‌وه
جوانی دنیاش ده‌روونم پڕناکاتــــــــــــــــــ ـه‌وه
ئهو ئه‌شقه‌ی تۆ له‌دڵمایه وونی ناکـــــــــــــــه‌م
قه‌ت ناتونم له یاده‌کانی تۆ ڕاکــــــــــــــــــــه � �م
که‌بڕیاری سه‌فه‌رمداو ته‌نیام کــــــــــــــــردی
گوناهبارم من له خۆشی و شادیم کــــــــــردی
بهم بڕیاره‌م ده‌زانم چه‌نــــــــــــــــــد دۆڕاووم
به‌ڵام به‌خوا چه‌ند هه‌ڵه‌بم نه‌گــــــــــــــــۆڕاو �
بیرت ده‌که‌م، من له بیری تۆدا مـــــــــــــاوم؟
چه‌نده دووریت به قه‌د دووریت بۆت گریـاوم
تۆش وه‌کو من هه‌ناسه‌ی سارد هه‌ڵده‌کێشیـت؟
یان وه‌کو من له جێی خۆراك خه‌م ئـه‌نۆشـیت
فرمێسك بسڕه دڵنیابه هه‌ر دێمـــــــــــــــــه‌وه ��
وه‌کو مۆمێك هۆن هۆن بۆ تۆ ئه‌توێمــــــــه‌وه
ئای چه‌ند سه‌خته زامی دوریت چه‌ند به‌سۆیـه
کێ ببینم له ڕووخساریا شێوه‌ی تۆیـــــــــــــه
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
عه‌زیزم بۆچی تۆراوی له خۆڕا ؟
چ قه‌وماوه ؟ دڵی تۆ بۆچی گۆڕا ؟
...
ئه‌تۆ وا زوو له‌بیرت کردم ئه‌مما
فه‌رامۆشت نه‌که‌م شه‌رته له گۆڕا
له من ڕا خۆ خه‌تایه‌ک ڕووی نه‌داوه
ئه‌دی بێ مه‌یلی بۆ ڕووی دا له تۆ ڕا
ئه‌سیری که‌زیه‌ته کۆتری دڵی من
ده‌بێ حاڵی چ بێ کۆتر له تۆڕا ؟
سه‌ر و ماڵ و که‌ماڵ و بیر و هۆشم
له نه‌ردی عیشقی تۆ دا پاکی دۆڕا
له چاوم دێ به خوڕ فرمێسکی خوێنین
که‌چی ئه‌م گۆمه خوێنه هه‌ڵنه‌چۆڕا
من و لاشه‌ی په‌پووله ماینه‌وه و به‌س
شه‌وی دووری، شه‌میش تواوه له گۆڕا
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
یه خواننده ای بود!
یه شعر میخوند!
لکم برا! لکم!کاکاونی کم لکم!!
عجب شعری بود...!!
اصلا واقعا کرمانشاه همه چی تمامه!!
اون از گیلان غربش
که انقد سرسبزه اسمشو گذاشتن گیلان غرب کشور!!
اون از گره بان! که وصفش نا پیداست!
اون از طاق بستان و بیستون که در تاریخ کم نظیره!
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
اشعار کردی
*ویستم دلم در بینم بو پیامت بوت بنیرم / بلام تو خود دلمی ئیتر دل بوکه بنیرم//* هیوای دلم یادی تویه / له ناو دلم باسی تویه / سلاوی منیش بو گولیکی وهک تویه //
* هه تا من ماوم ره فیقی راتم، تو گلی چاومی من خاکی پاتم//
* قضا و له مالم زه فتی شش قوه/ سرو ماله کم گشتی هین تووه/ هر خوم و قروان چالی چناکت/ بی طاقتی توم قضای بالاکت//
* خوشه ویستی تو هیوای دنیامه / نیگات تا مردن باخی ریگامه / نه لی لیم دوره له یادم ناکا / هیچ هیزی نیه تو له دل در کا//
* گولیک هاوریمه ، دمیکه بی دنگه ، زور بیری ئه کم ، دلم بوی تنگه//
* و خط خوش نیوسام له بان سانی ، رفیقی دیرم گیانم ها گیانه//
* سه نگی سه نگ و خاک نه سر دوشم بو* مه ر ئه وسا مه یلت فه راموشم بو//
دونیا باخیکه / تمن گولیکه/ ژیان ساتیکه / خوشه ویستی تو همو کاتیکه//
* به جوانی چاوت دونیام خوش ئه وی/ شادم هرکاتی چاوم پیت که وی//
* نه یژی لیم دوره میلی نه ماوه/ صد سال لیت دور بم دلم حساوه//
* ایواران وختی و تنیا نیشم دوری بالاگد نقاشی کیشم، هیچ کاری نیرم به غیر از یادت، پیامی کل کم تا بکید شادد//
* جور آهو ویلان دست صیادم، گریزان له دس باران و بادم، و دورید قسم ناچید لع یادم، هم خاطر خاتم هم خاکی پادم، ویلاند بیومه برس و دادم//
* طاقت دوری بالاگد نیرم، خدا خوی زانی چه حالی درم، پنجره ی مالدان برم و نیشان ، بنیشم و پای و قلیان کیشان//
*مسیجی ارات کل بکم و برگ پیونه/ مه کز نیشتمه تو حالت چونه.//
* رفیقی نازار فره هیورد کم / پسا کوتلکو خوم له شوندکم/ گیانگه گیانان فقط یه بزان داخه دیورید سقانم سزان//
* فدای خماری چویل کالد/ فدای و تنیا نیشتن مالد / هم نفس هم دوس هم کل کسمی/له دار دنیا هر خود بسمی/ دارو آرام بخش درد دلمی / بوسان دایم پر له گلمی//
* قسم به چاوت که جرای دلمه/ دوری تو بو من یه دونیا ظلمه//
* تالی دور یه که ت به دل ئه کیشم ، له سر خه یالت فرمیسک ئه ریژم، قه د خه یال نه که ی تو له یاد بکه م ، مه گر ئه و روژه ی کوچ بو خاک بکم//
مال ارا چمه ، گنج ارا کیمه ، مر نیزانم مردن و ریمه//
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
اشعار کردی ازپرتوکرمانشاهی
شكاني عهد ياري دي ولم كه
دلم شكيا وخواري دي ولم كه
له دس چي عمر وگيان وملك ومالم
خدا ريشت دراره دي ولم كه
- - - به روز رسانی شده - - -
http://www.iranpardis.com/images/sty...ons/butter.gifاشعارکردی از پرتوکرمانشاهی
غزال چو خمارم هر تو ديرم
اميد روزگارم هر تو ديرم
انارم ، ليموم،سيفم ، شمامم
گل وباخ و بهارم هر تو ديرم
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
اشعارکردی ازپرتوکرمانشاهیhttp://www.iranpardis.com/images/sty...ons/butter.gif
اگر مردم نكيدن كس برا رو
نكيدن دايه پيرم خوي كتل كو
توام دشمن نذانيد من كشريام
سرم نيلن كه له بان لشم بو
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
اشعارکردی ازپرتوی کرمانشاهیhttp://www.iranpardis.com/images/sty...ons/butter.gif
پياله چينيه چرخي چوانت
و زنجيرم له حلقه زلفكانت
شمامت هاته دس باخت ثمردا
تو خوش بو ار له دس چي باخوانت
http://www.iranpardis.com/images/sty...ons/butter.gif
خرامان اي خرامان اي خرامان
و سايه زلفكت بگرم وآمان
اگه همسايه دان پرسي وپي بيوش
غريبي بي كسه شو ها ولامان
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
serve_6
واقعا قشنگ بود. ممنون عزیزم. اما من کردستانی ها رو متوجه نشدم[negaran]
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
نقل قول:
نوشته اصلی توسط
حانیه جون
serve_6
واقعا قشنگ بود. ممنون عزیزم. اما من کردستانی ها رو متوجه نشدم[negaran]
اتفاقا راحت بود . کلهری بود بیشتر تا سورانی
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
موسیقی کردی چیست؟
موسیقی کردی به موسیقی و ترانه‌های مردم کردزبان گفته میشود.یک پژوهشگر موسیقی کردی براین باور است که انگیزش پیدایش موسیقی کردی در راستای حفظ زبان ادبیات، فرهنگ، سرگذشتها و در مجموع تمدن و پیشینه کردها بوده‌است. موسیقی هاموید (فولکلور) کردی از سه بخش افسانه‌ها، حکایتها و داستان‌ها تشکیل شده‌است.
افسانه‌هاپیدایش موسیقی کردی مثل اکثر قومها و ملت‌های دیگر از افسانه‌های کردی شروع شد که در این قسمت، افسانه‌ها در قالب ترانه‌های کردی گفته میشوند. این ترانه‌ها در فرهنگ کردی به ترانه‌های دیوانی تقسیم میشوند و بیشتر محتوای آنها همان افسانه‌های کردی است، که شکل حماسی دارند.اولین طلیعه‌های هنر کردی از بار ادبی و هنر موسیقی حماسه‌های کردی بودند. مشهورترین کسی که به این نوع موسیقی پرداخته «کاویس آغا» بود که ترانه‌های وی همان حماسه‌هایی هستند که از گذشتگان بر جای مانده‌است. افسانه‌های زیادی در زبان کردی موجود است که اگر فیلم سازان حرفه‌ای به آن ها توجه نمایند، میتوانند سوژه‌های بسیار جالبی را از آن ها بسازند مانند: زارا عشق چوپانحکایت‌ها و داستان‌هانوع دیگری از موسیقی فولکلور کردی مربوط به حکایتها و داستان‌هایی میشود که ترانه‌های داستانی نیز به دو بخش قهرمانی و دلدادگی قابل تقسیم هستند. در ترانه‌های قهرمانی به دلاوریها و مبارزه طلبی‌های یک قهرمان پرداخته میشود. در ترانه‌های دلدادگی جنبه‌های رمانتیک و عاشقانه بین دو شخص بیان میشود که از این میان، ترانه «زنبیل‌فروش» که جنبه عرفانی دارد و ترانه‌های «آس و حسن» و «خج و سیامند» که سرگذشت دو دلداده را بیان می‌کند، از معروفترین آثار در این بخش هستند.در بخش دیگر موسیقی کردی، کردهای «سورانی» برای خود نوع ویژه‌ای از موسیقی دارند که به آنها «گورانی» می‌گویند که این نوع ترانه‌ها در میان کردهای اطرف شهرستان ارومیه و کردهای ترکیه (شمال) «لاوژه» گفته میشود و این نوع گورانی‌ها ریتمی به نام «قه‌تار» دارند که پژوهشگران براین باورند ریشه این واژه از واژه زرتشتی «گاتا» گرفته‌شده که در اوایل، مربوط به یک سری نیایش‌ها و مراسم مذهبی بوده‌است.دومین نوع این موسیقی «هوره» نام دارد که مختص زبان کردی کلهری بوده و در جنوب کردستان و منطقه کرمانشاه خوانده میشود در ابتدا ترانه‌های ویژه‌ای در حمد و نیایش «اهورامزدا» بود و این واژه نیز ریشه زرتشتی دارد که برای نیایش‌های مذهبی آن زمان کردها که زرتشتی بودند، سروده شده‌اند.در مراسم یادبود اشخاص بسیار مهم، کردها از یک نوع موسیقی که به مرثیه‌سرایی و مرثیه‌خوانی شباهت دارد به صورت ترانه و با تعریف ویژگیهای آن شخص برای او عزاداری میکنند.در آیین‌های زادروز پیامبر، کردها یک نوع ویژه از موسیقی را اجرا میکنند که به آن «مولودی» می‌گویند. البته مولودی‌خوانی در بیشتر جوامع مسلمان رواج دارد. اولین مولودنامه در وصف و ستایش محمد را «ملاباتدیی» صوفی و عارف مشهور نوشت که بعدا مرسوم شد که در زمان عید مولود از سروده‌های وی در مولودی خوانی استفاده کنند. اصیل‌ترین سازهای استفاده شده در موسیقی کردی «سرنا» و «دهل» هستند و بعدا سازهایی که وارد این نوع موسیقی شده‌اند مانند «دف» و «تنبور» دارای اهمیت ویژه‌ای شده‌اند. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به «میژوی ئه ده بی کوردی» علاالدین سجادی و پژوهشی در فولکلور کردی مراجعه کنید.موسیقی کردی تا حدودی نمادی از شادیهاو غم و اندوه بعد ازپایان هر جنگ است.هنرمندان نامدار کرد در عرصه موسیقیمهدی کرکوکیسید علی اصغر کردستانیحسن زیرکمحمد ماملیناصر رزازیدرويش خراباتيعلي البرزيشهرام ناظریسيد جلال الدين محمديانمجتبی میرزادهحميد رضا خجنديمنوچهر طاهر زادهكيخسرو پور ناظريطهمورث پور ناظريسهراب پور ناظريمظهر خالقیاحمد کایابشیر کایاشوان پرور
حميد حميدي
کریم کابانخليفه آغه ميرزا غوثيمحمد جليل عندليبيجمشید عندلیبیهوشنگ کامکاربیژن کامکارپشنگ كامكارقشنگ کامکارارسلان کامکاراردشير کامکارارژنگ کامکاراردوان کامکارمحسون كرمزيگولامراهنجم‌الدین غلامیطاهر توفیقمرتضی صنعتیسید محمد صفایی منشمرضیه فریقیجوان هاجوذکریا (زه‌که‌ریا)زیاد اسعدچوپی فتاحقاله مه‌ریشهریبان کردیگلستان پرورکراپت خاچوگولیزر جاسمکاله پیروتیطاهر خلیلیجمال مفتیبهجت یحییعلی مردانعدنان کریمدیار قره‌داغیدلشادانور قره‌داغیبرهان چاچانعزت یلدز هانعایشانزوزانخلیل غمگینمحمد شخوبصر شاهینبدرالدین جوشکونآرام تیکرانحسن شامومحمد عارف جزراویایاز زاخوییحکیم سفقانکوما چار نوالیلا فریقیکاووس آغاعزت‌التن نشهاسماعیل شرفیحسن ضیافتیعوسمانه سورخلیل مولاناییخالد ابراهیمیقادر گاگلیدلسوز خالدیشهین طالبانیعین الدینعادل هورامیعزیز شاهرخحشمت الله لرنژادفيروز سابوراسماعيل سابورجمشيد عزيز خانيسيد خليل عالي نژاداسماعيل مسقطيحشمت الله مسننسازهاسازهای رایج و اصیل در موسیقی کردی نی، سورنا، نایه، دهل، دف، تنبک، تنبور و کمانچه است.به طور کلی در موسیقی ایرانی ملودی هایی در قالب هفت دستگاه ماهور، شور، نوا، همایون، سه گاه، چهارگاه و پنج گاه جای می‌گیرند. اما غیر از هفت دستگاه معروف فوق یک دستگاه مشهور دیگر وجود دارد و آن دستگاه "اصفهان" میباشد. بسیاری از موسیقیدانان معتقدند این دستگاه بخشی از دستگاه شور است و بسیاری دیگر بر این باورند که شاخه‌ای از همایون است. آوازهای " قه تاری" کردی در همین دستگاه جای می‌گیرند.در میان هفت دستگاه فوق، دستگاه شور از سایر دستگاه‌ها وسیع‌تر و بزرگ‌تر است زیرا اگر چه در سایر دستگاه‌ها، چندین آواز دیگر جای می‌گیرد، اما دستگاه شور علاوه بر این خود دارای چندین "گوشه" دیگر میباشد. این گوشه‌ها شامل ابوعطا، بیات ترک یا بیات زند، افشاری یاهه وشار، ده شتی و بیات کرد میباشد.بسیاری از آوازهای کردی مانند کابوکی، شاییک ده گری، گول نیشان گول نیشان و اکثر آوازهای حیران در دستگاه شور جای دارند.شیوه‌ها و آوازهاموسیقی کردی دارای شیوه‌ها و آوازهای مختلف است که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم.بیتبیت، یکی از مهم‌ترین مقام های کلاسیک کردی که در جنگ ها، جوانمردیها و حماسه‌ها به کار برده میشود و در ستایش خالق یکتا و پیامبر گفته شده که نام دیگر آن در موسیقی کردی "بالوره" میباشد. بالوره گویان، بی پرده و بی واهمه آوازشان را از هر قسم که باشد سر میدهند زیرا میدانند که کسی از آنان دلتنگ نمیشود. بیت خوانی مبتنی بر نغمه‌های کاملا ساده و بدون رعایت وزن و قافیه است.این آواز کردی بیشتر در مناطق مهاباد، مکریان و بوکان اجرا میشود. سوز و مقام سوز و مقام یکی دیگر از انواع شیوه‌های موسیقی کردی میباشد . مهم ترین ویژگی این آواز کردی توجه به سوز درون، شکایت و زاری و چون با قدرت تمام صورت می‌گیرد به آن سوز و مقام می‌گویند، این آواز در اکثر مناطق کردستان وجود دارد.سیاه چمانهسیاه چمانه یکی دیگر از مهم‌ترین آوازهای کردی میباشد. این آواز به شکل هجایی و دو مصراعی به سبک و سیاق ایرانیان کهن سروده میشود و به علت همزیستی با مسایل عرفانی رنگ و بوی جدیدی هم به خود گرفته و در پاره‌ای مواقع به آن مقام شیخانه یا صوفیانه هم می‌گویند.شمس قیس رازی در کتاب المعجم فی معاییر اشعار عجم به سیاه چمانه اشاره می‌کند و می‌گوید که این آواز مختص منطقه هورامان کردستان است . در مورد وجه تسمیه سیاه چمانه نظرهای گوناگونی وجود دارد .اما براساس یک نظریه معروف واژه سیاه به معنای رنگ سیاه و چمان که همان جمان بوده از کلمه کردی جامه گرفته و به نام جامه سیاه درآمده و منظور کسی بوده که در موقع خواندن این آواز جامه مشکی می‌پوشیده است.این موسیقی بیشتر در مناطق اورامان، پاوه، نودشه، نوسود، مریوان و غرب سنندج استفاده میشود.هورههوره از دیگر شیوه‌های موسیقی کردی است . این آواز یک مقام بسیار زیباست که سوگ، ماتم، غریبی و عزاداری را به شیوه‌های ملیح و متین به گوش شنونده می‌رساند.اعتقاد موسیقیدانان این است که هوره همان ستایش اهورامزدا بوده و کردها که پیروان آیین زرتشت بوده‌اند، با اهورامزدا شروع به خواندن میکنند.این آواز در کرمانشاه، ایلام، لرستان، سرپل زهاب، اسلام آباد، کرند غرب، گیلان غرب، هرسین، مایدشت و سنقروکلیایی اجرا ميگردد.حیرانیکی دیگر از آوازهای کردی حیران میباشد که از دل بیت سر در آورده و اغلب از متنی عاشقانه و پرسوز و گداز با توسل جستن به خالق یکتا، ائمه و پیامبران برخوردار است. این آواز بیشتر در مناطق مکریان و مهاباد وجود دارد.لاووکلاووک یا لاوژه از دیگر آوازهای کردی میباشد که از ترانه‌های کلاسیک کردی سرچشمه گرفته و در میان کردهای خراسان به مقام‌های (لو و هی له لو شوان) خوانده میشود.این مقام مخصوص زنان و وجه تمایز" لاووک " با "حیران" در نوع زبان شعری به کار رفته در آن میباشد. لاووک به طور کلی به گویش زبان کردی سورانی اجرا میشود. این آواز در تمام مناطقی که به زبان کردی کرمانجی صحبت میکنند وجود دارد.گورانی باشکوه‌ترین و بزرگ‌ترین شیوه موسیقی کردی میباشد . این آواز عظیم‌ترین دسته نغمات در موسیقی کردی را دارد و کهن‌ترین بخش ادبیات موسیقی کردی را شامل میشود. در زبان عامه به تمام شیوه‌ها و آوازهای موسیقی کردی گورانی نیز گفته میشود.چمریچمری نیز از آوازهای موسیقی کردی است که به پاس تجلیل از وجود باارزش از دست رفته‌ای اجرا میشود. این آواز به معنای شیون، عزا و نهال قامت خم شده است .چمری همانند نوحه‌خوانی در فارسی و در مناطق مختلف ایلام، لرستان و کرمانشاه طرفداران زیادی دارد. اما موسیقی کردی وسیع‌تر از این است که بتوان آن را در قالب آوازها یا شیوه‌های محدود و مشخصی گنجاند. به ن.عی میتوان بیان کرد که موسیقی کردی یکی از اصیل ترین و کهن ترین نوع موسیقی ایرانی بیان می‌گرددموسیقی کردی بازتاب غنای روحی و معنوی مردم و در عین حال تریبونی برای تفسیر مسایل عمیق جامعه میباشد. نغمه‌هایی از قبیل مقام‌های الله ویسی، کوچه باغی، صمد عسکری و ترانه‌های ملودیکی نیز در موسیقی کردی وجود دارند که بر اشعار هجایی و گاه عروضی استوار هستند .اگر چه مقام‌ها و آوازهای کردی، جزیی از موسیقی قدیمی ایران است، ولی منظور این نیست که تمام مقام‌ها و آوازهای کردی، بدون کم و کاست، در چارچوب دستگاه‌های سنتی ایران قرار می‌گیرند.بعضی از آوازها و مقام‌های کردی مانند سیاه چمانه و هوره در موسیقی کردی وجود دارند که در داخل دستگاه‌های موسیقی ایرانی جای نمی‌گیرند و یک دستگاه خاص را می‌طلبند. علت مصونیت این آوازها از موسیقی ایرانی این است که; این مقام‌ها و آوازها بازمانده موسیقی غنی گاتای آیین زرتشت و هجای این شعر نیز در ردیف‌های عروضی جای نمی‌گیرد و جغرافیای سخت و آغوش گرم هورامان مانند سپری از این آوازها دفاع کرده است.موسیقی کردی از دیرباز دارای ویژگی، غنا، ریشه و اصالت بوده و به صورت سینه به سینه نقل شده است .یکی از موسیقیدانان کردستان در مورد وضعیت موسیقی کردی چنین می‌گوید: موسیقی کردی به علت تنوع از غنی پرباری برخوردار است این غنی بودن موسیقی، ماهیت، اصالت و ریشه‌دار بودن آن را نشان می‌دهد.آثار موسیقی آکادمیک کردیپشت پا اثر سید مهدی حسینی
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
شکتم ولا. توام سر خوم بمه ناو دیوار. ویییییی [nadidan]
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
Bacheha ba lotf modir bakhsh zabanhaye kharegi bakhsh kordi eftetah shod. Nazarin in bakhsh raked va bi faaliat bemone[cheshmak][tashvigh][golrooz]
-
پاسخ : فرهنگ کردی و زبان کردی
بله دقیقا درسته و ما کردا از مدیر بخش ممنونیم. ..
