*تجهیزات پزشکی و بیمارستانی*

[solinaz]

چاقوی گاما

مفاهيم پايه
نام اختصاري:(Gamma knife(GK ‌
در چه مواردي به كار مي رود؟
چاقوي گاما دستگاهي است كه با استفاده از پرتو گاما در جراحي مغز و اعصاب از آن استفاده مي شود.
فيزيولوژي
بـا تـوجـه بـه رشد روز افزون ناهنجاري هاي مغزي مانند تومورها و ارتباط غير طبيعي شريان و وريـــــــــــــــــد (Arteriovenous Malformations)‌ روش‌هـايي براي از بين بردن اين ناهنجاري ها بدون نياز به تيغ جراحي و عدم درد ابداع شده اند كــه مــي تــوانـنــد درمــان را بــا كـمـتــريـن اثـر روي بــافــت‌هــاي طـبـيـعــي و جــانـبـي اطـراف و بـدون ريـسك هاي معمول در جراحي ها ، يا بريدگي انجام دهند.
چگونه كار مي كند
اين دستگاه بافت‌هاي دچار ضايعه را با تابش 201 باريكه اشعه گاماي كبالت 60 راديو اكتيو از بين مي برد. 201 منبع كبالت 60 روي سطح يك كره قرار دارند،دستگاه از طريق يك كلاه ايمني سنگين و محافظت شده كه قطر سوراخ هاي آن از 4 تا 18 ميلي متر متغير است اشعه گاما را به بافت هــاي بــدن رســانـده ،تـابـش آن هـا در مـركـز كـره متمركز مي شود. لذا اين كلاه نقش تمركز دهنده باريكه هاي اشعه يونيزه كننده را بر عهده دارد. در اين ميان هدف درمان ضايعات غير قابل جراحي يا دور از دسترس جراح است.
اين يك روش براي بيماران سرپايي است كه هيچ زخم يا احتمال عفونت درطي دسترسي به زخـم را ايـجـاد نـمـي كـنـد. سلول هاي هدف در زمـان عـمـل كـشـتـه مـي شـونـد و سپس به وسيله سيستم ايمني پاكسازي مي شوند.
‌كاربردهاي چاقوي گاما
تومورها : چاقوي گاما روي انواع تومورها ي مغزي (متاستاز، مننژيوما و ...) موثر است. سرعت درمان بستگي به نوع تومور و رشد آن دارد مثلا متاستازها خيلي سريع از بين مي روند .چاقوي گاما موجب محدوديت رشد تومور و انقباض و چروكيدگي آن در حدود 90 در صد موارد مي شود.

ارتباط غير طبيعي شريان و وريد(Arteriovenous Malformations (AVM
نخستين گزينه براي درمان AVM ، چاقوي گاما است و نتايج خوبي در درمان مشاهده شده است. درمان AVM با Radiosurgery منجر به تكثير سلول ها درديواره عروق مي شود و به مرور زمان عروق تنگ شده و ترومبوز اتفاق مي افتد. نتايج اين كار 6 ماه تا 3 سال بعد مشاهده مي شود، پس از 2 سال، 80 تا 90 درصد AVM كاملا محو مي شوند.
مزاياي چاقوي گاما
عدم نياز به تراشيدن موي سر يا جراحي و بخيه، بدون زخم و درد بودن، عدم نياز به بيهوشي به طوري كه پس از اين درمان مريض مي تواند به كارهاي روزانه اش بپردازد، خطر و هزينه كم، مصون بودن مريض از خطرات عفونت و خونريزي و واكنش هاي منفي بدن به بيهوشي، نداشتن دوره نقاهت، موثر تر از عمل هاي جراحي مرسوم بوده و براي بيماران سالخورده بسيار مناسب است.
مشخصات دستگاه
اين دستگاه مانند يك كلاه ايمني سنگين و محافظت شده است كه داراي 201 سوراخ بـراي عـبـور اشعه گاما بوده و قطر سوراخ هاي آن از 4 تا 18 ميلي متر متغير است.اين دستگاه از 201 منبع كبالت براي هدف گيري استفاده مي كند، مجراي اشعه ثابت است، دقـت آن حـدود 3/0 مـيـلـي مـتـر اسـت، دز تابشي به بافت هاي خارج تومور كم است، منحصرا براي مغز قابل استفاده است، داراي خطاي كم به دليل ثابت و بي تحرك بودن سر به وسيله كلاه چاقوي گاما است و همچنين هدف در هر 10 ثانيه مورد تابش قرار مي‌گيرد.
پزشکی بالینی