واژه های مصوب فرهنگستان لغت

[ثمین20]

مردم برخی واژ‌های فرهنگستان را مسخره می‌کنند


سفیر: بتول واعظ معتقد است: برخی واژه‌های مصوب فرهنگستان از آن‌جا که درست انتخاب نشده‌اند، نه تنها استفاده نمی‌‌شوند، بلکه آن‌ها را مسخره هم می‌کنند.


این مدرس دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره عملکرد فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در برابرسازی برای واژگان بیگانه گفت: فرهنگستان در چند سال اخیر از نظر معادل‌سازی برای واژگان بیگانه خوب عمل کرده است. اما در این میان دو مسأله وجود دارد؛ یکی این‌که برخی از واژگان بیگانه قدیمی هستند و دیگر جایگزین کردن واژگان جدید برای آن‌ها کار دشواری است، مانند واژه «اسکی» که دیگر جا افتاده و کسی برابرنهاد فرهنگستان را که «یخ‌سرک» و «یخ‌سری» قرار داده است، استفاده نمی‌کند.


او افزود: از سوی دیگر، این‌گونه برابرها از آن‌جا که خوب انتخاب نشده‌اند، در میان مردم جا نمی‌افتند. مردم ما نه تنها این واژگان را به کار نمی‌گیرند، بلکه آن‌ها را مسخره هم می‌کنند. واژه‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که با زبان ما جور دربیایند و اختصار زبانی در آن‌ها رعایت شده باشد. بسیاری از واژه‌ها فقط به هدف فارسی شدن کلمه ایجاد می‌شوند و سایر ویژگی‌های لازم را ندارند. «یخ‌سرک» وقتی در برابر «اسکی» می‌آید، دو کلمه می‌شود که احتمال این‌که این واژه از سوی مردم استفاده شود، کم‌تر می‌شود و این برابر عالمانه و زیبا هم نیست.


واعظ درباره ویژگی‌هایی که معادل‌های فارسی واژگان بیگانه باید داشته باشند، گفت: معادلی که برای واژگان بیگانه انتخاب می‌شود، باید عالمانه باشد. لازم نیست واژه دقیقا معنی‌گذاری شود. باید با دستور زبان ما جور دربیاید و زیبا باشد. برابری چون «یارانه» از نظر دستوری قابل قبول نیست.


او ادامه داد: از سوی دیگر، نباید اجازه دهیم که بین ورود یک واژه به کشور و برابرسازی برای آن فاصله‌ بیفتد، زیرا این فاصله احتمال استفاده کردن واژه را از سوی مردم کم‌تر می‌کند.


این مدرس دانشگاه درباره حساسیت جامعه به استفاده نکردن از واژگان بیگانه گفت: اگر دانشگاه‌های ادبیات را درنظر بگیریم، برخی حساسیت‌ها درباره استفاده نکردن از این واژه‌ها وجود دارد. اما زبان معیار ما زبان مردم است و متأسفانه ما بیگانه‌پسند هستیم و گویا استفاده کردن از این نوع واژگان را نوعی باکلاسی تلقی می‌کنیم.


او تأکید کرد: کلمه فره در زبان اوستایی به صورت خره وجود دارد، این کلمه به یونانی می‌رود و به خارمیسا تبدیل می‌شود. بعد در انگلیسی کاریزما می‌شود و به فارسی برمی‌گردد و ما با این‌که اصل این واژه را خودمان داشته‌ایم، لغت تغییر شکل‌یافته را استفاده می‌کنیم. این مسأله باید از نظر فرهنگی اصلاح شود و مردم جامعه ما باید به این درک برسند که هر زبانی لغات و واژگان خودش را دارد و از واژه‌های زبان دیگر بی‌نیاز است.


این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: البته این به این معنی نیست که ما می‌خواهیم فارسی سره را صحبت کنیم، زیرا از استفاده از برخی از واژه‌‌ها ناگزیر هستیم. اما باید در مقابل برخی از واژه‌ها که ضرورت ندارند، معادل فارسی قرار داد.


واعظ درباره اعضای فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی گفت: اعضای فرهنگستان از هیأت علمی‌های دانشگاه‌ها و ادیبان بزرگی تشکیل شده‌اند. اما شاید یک بازنگری در این اعضا لازم باشد، زیرا معادل‌یابی برای واژه‌های تخصصی کاری دشوار است. البته در فرهنگستان چندین جزوه و کتاب منتشر شده است و ما آن‌ها را در کتاب‌های نگارش استفاده می‌کنیم، اما لازم است در کنار این چهره‌های قدیمی، بسیاری از چهره‌های جوان هم حضور داشته باشند و فعالیت کنند


با همه این حرفا می تونیم بگیم فقط لغتی شانس زنده موندن داره که مردم استفادش کنند و قبولش داشته باشن و در نهایت این شم زبانی مردمه که اجازه ورود و استفاده کردن یا نکردن یک لغت رو در زبان میده