می خواهم ازدواج کنم اما ...

[محمد نظری گندشمین]

می خواهم ازدواج کنم اما

" وَ مِن آیاتِه اَن خَلَقَ لَكُم مِن اَنفُسِكُم اَزواجاً لِـتـَسكنوا اِلیَها و جَعـَل بَـینَـكـُم مَودَّهٔ وَ رَحمَـهًٔ اِن فِی ذلِكَ لِآیات لِقومٍ یـَتـَفـَكَّرونَ" " یكی از آیات و نشانه های لطف الهی آن است كه برای شما از جنس خودتان جفتی بیافرید كه در كنار او آرامش یافته و میان شما انس و دوستی و رحمت برقرار نمود كه این نیز برای مردمان متفكر و آگاه از نشانه ها ی علم و حكمت آشكاراست ". ( سوره روم / ۲۱) ازدواج و تشكیل خانواده سنگ بنای هرجامعه ی بزرگ انسانی است كه در انجام وظایف فردی و روابط اجتماعی آنها نقش اساسی و بنیادین دارد و یكی از مهم ترین و زیباترین سنن اجتماعی انسان ها در طول تاریخ است كه ریشه در فطرت و آفرینش ویژه ی آدمی دارد و تأمین كننده و تعدیل كننده ی بسیاری از نیازهای روانی ، عاطفی ، اجتماعی ، اخلاقی ، اعتقادی و حتی اقتصادی انسان می باشد كه در اسلام بسیار مورد تأكید قرار گرفته است. اما باید اذعان نمود ازدواج این امر الهی ، اجتماعی و پدیده ی جهانی كه همه ی جوامع سالم بشری و ادیان آسمانی بر آن تأكید داشته و خود نیز ، موضوعی ساده و مقدس است ، در عین حال یك پدیده ی فرهنگی هست كه نزد هر ملتی رنگ خاصی به خود گرفته است . در كشور ما با وجود عقاید، الگوها و سنت های اصیل و ساده ی اسلامی برای ازدواج ، متأسفانه در حال حاضر این ارزش متعالی و مقدس در چنگال آداب و رسوم غلط و ضد ارزش ها گرفتار شده است و در طول زمان دستورات ساده ی اسلام و سنن حسنه ی پیامبر گرامی و ائمه اطهار از روی عدم آگاهی ، مطابق تمایلات و سلیقه افراد مختلف جهت داده و چیزی به آن اضافه شده است . بدان گونه كه امروز ازدواج جوانان در میهن اسلامی ما بیش از آن كه بُعد مادی و اقتصادی داشته باشد ، ریشه در ابعاد فرهنگی و فكری دارد كه تار و پود آن به صورت دامی از ملا ك ها و آداب و رسوم غلط ، تشریفات و توقعات بیجا و بعضاً خرافی است كه غالباً محصول چشم و هم چشمی و رقابت های مخرب ، تقلیدهای كوركورانه ، مسخ هویت و كرامت انسانی است. برخی از مهم ترین و عمومی ترین آداب و رسوم وسنت های ازدواج بین خانواده های ایرانی: ۱- ازدواج تحمیلی با این كه خوشبختانه با افزایش دانش و بینش جوانان و خانواده ها ، از شدت این مسئله كه برخلاف اصول اخلاقی و اجتماعی و احكام اسلامی است ، كاسته شده ، اما هنوز هم در برخی مناطق ، پدر و مادر و نزدیكان داماد ، هر دختری را كه پسندیدند و پیشنهاد نمودند بدون نظر خواهی معقول از پسر، او را مجبور به ازدواج با آن شخص می كنند و بعضی پسرها هم بدون توجه به مشكلات بعدی به راحتی می گویند هر كه را شما بخواهید و هرچه شما بگویید! در این خانواده ها عموماً وضع دختران و مجبور كردن آنها به ازدواج های تحمیلی ، بسیار وخیم تر است. ۲- شیربها در بعضی شهرها و روستاها رسم غلط بر آن است كه قبل از عروسی برای تهیه مقداری از جهیزیه ، از داماد مبلغی پول نقد به عنوان شیربها می گیرند كه خود مانع و مشكل بزرگی برای خانواده هاست و یكی از آسیب های كوچك آن این است كه خانواده ی داماد درمقابل ، عموماً انتظار دارند كه جهیزیه مفصلی باز گردانده شود. كاش این افراد لحظه ای می اندیشیدند كه شیر مادر چیزی نیست كه قابل خرید و فروش باشد. ●مهریه مهریه یك سنت حسنه ی اسلامی است كه از زمان پیامبر اكرم ( صلی الله علیه واله وسلم ) وجود داشته و تعیین آن مورد تأكید است . با این كه عده ای می گویند مهریه را چه كسی داد و چه كسی گرفت ، پرداخت آن عندالمطالبه بر ذمه ی داماد است ؛ یعنی هرگاه زن طلب مهریه كرد شوهر باید آن را پرداخت كند . در قدیم مهریه عموماً ساده و براساس دستورات اسلامی ، به روال مِهرالسُنه ی حضرت فاطمه زهرا ( س) بوده است ، اما متأسفانه امروزه بسیاری از مردم ، این سنت پسندیده را مطابق با تمایلات خود جهت داده اند و مهریه را به عنوان ارزش یك دختر تلقی می كنند و به اشتباه مهریه سنگین را پشتوانه ای محكم و تداوم بخش در زندگی زناشویی می پندارند. چرا باید بعضی دختران به بالا بودن نامعقول مهریه خود افتخارنمایند؟ مگر الگوی زنان ما فاطمه زهرا (س) نیست ؟ و مگر الگوی ازدواجی كه خدا و رسول خدا و ائمه اطهارمی پسندند وعقل بر آن صحه می گذارد و رضایت خلق خدا را فراهم می سازد، ازدواج بزرگ مرد تاریخ اسلام حضرت علی ( ع ) با فاطمه زهرا (س) نیست كه با نهایت تأسف برخی ازدواج ها با تمام محسنات داماد ، به علت عدم توافق بر سر مهریه و مبلغ آن ، صورت نمی گیرد. این دسته از والدین را باید آگاه كرد كه دختر ، و زندگی او كالای مورد معامله نیست تا بر سر مبلغ مهریه اش بحث كنند و باید بدانند كه طلب كردن مهریه ی سنگین، نشانه عدم اعتماد و اطمینان كمتر است و بهانه ای برای ایجاد انتظار نامعقول و جهیزیه ی خارج از توان ، كه همه ی اینها از آفت های ازدواج و آسیب های فرهنگی و اجتماعی آن محسوب می شوند. ۳-جهیزیه جهیزیه باید سبك ، ساده و در حد ضروریات اولیه ی شروع زندگی جدید باشد همان گونه كه جهیزیه حضرت فاطمه زهرا( س) به روایتی هفده قلم بوده است كه در آن زمان به ۶۳ درهم خریداری شده است و این هم از سنت های حسنه ی اسلامی است كه به تدریج از هدف اصلی دورشده و متأسفانه در زمان ما یكی از مشكلات ازدواج شده است ، بدانگونه كه برخی خانواده ها به جهیزیه عروسشان با وسواس توجه می كنند و اگر آن را نپسندیدند مایه ی سرشكستگی خود و خانواده خود تصور می كنند و ارزش عروس خود را با وجود فضائل اخلا قی فراوان به جهیزیه اش می شناسند! و توقع دارند كه به اصطلاح از شیر مرغ تا جان آدمیزاد همراه خود بیاورد ! تا جایی كه دیده شده است پدری یكی از كلیه های خود را برای تهیه جهیزیه دختر خود فروخته است و یا دختری به علت فقر و عدم توانایی تهیه ی جهیزیه ، از ازدواج صرف نظر كرده است . به علاوه بسیار مشاهده می شود كه بعضی از وسایلی كه به عنوان جهیزیه با هزینه های كمرشكن تهیه شده است، سال ها دست نخورد ه مانده و فقط به نمایش درآمده است . ۴- تجمل و تشریفات دست و پاگیر باید نهضتی برضد ازدواج های پر خرج و تشریفاتی به وجود آورد كه هزینه های زیادی را می بلعد و نابود می كند و انگیزه ای جز چشم و هم چشمی و رقابت های مخرب ندارد. باید با الهام از دستورات عالی اسلام با هرگونه تجمل پرستی و خرج تراشی های بی دلیل در امر ازدواج به شدت مبارزه كرد. باید در فرهنگ عمومی این باور ایجاد شود كه خرج تراشی و هزینه های زیاد در مراسم مختلف ازدواج نه دلیل شخصیت ، نه نشانه ی آبرو و نه موجب تحكیم پیوند زناشویی است . ریشه ی بسیاری از كدورت ها ، اختلافات خانوادگی و جدایی ها را باید در همین آداب و رسوم غلط ، در همان شب های جشن و سرور پرخرج ، تقید به مشتی آداب و رسوم غلط و توقعات بیجا و توجه افراطی به ظواهر مادی به هنگام خواستگاری جستجو كرد. افسوس كه تقلیدهای كوركورانه ، چشم و هم چشمی ها، آبروهای خیالی بدتر از هر بی آبرویی و خواب های خرگوشی مرگبار، بعضی مغزها را منجمد كرده و از درك حقایق و واقعیت های ازدواج باز داشته است كه حاصلی جز اضطراب ، افسردگی ، تظاهر و زندگی بی روح و نشاط و اختلالات عصبی و روانی ندارد. اما در پیوندی كه دختر و پسر از روی شناخت ، با یكدیگر صمیمیت و تفاهم داشته و والدین آنها بدون سختگیری های بیجا و پس از مشاوره و بررسی آن را تصویب می كنند و در یك محفل شاد و دوستانه و صمیمانه برگزار می شود، نیازی به تشریفات كمرشكن ، پیرایه های ابلهانه ، تجملات و مخارج رویایی و افتخارات موهوم ندارد. مسلم است كه در چنین ازدواجی ، كه بهتر است آن را ازدواج اسلامی و طبیعی بنامیم ، نه از مهریه های كمرشكن و جهیزیه های ریز و درشت خبری هست ، نه از شیربها و طلا و جواهرات زیاد و گران قیمت و هدایای سرسام آور و آینه شمعدان های غیر ضروری ، خریدهای آن چنانی قبل از عقد برای عروس و خانواده ی او ، تقدیم و ارسال هدایا در اعیاد و روزهای خاص و بالاخره تشریفات و اسراف های مراسم عقد و عروسی با هزینه های سنگین و... نكته عجیب و قابل تأمل و تحقیق این است كه گروه عمده ای از خانواده ها كه از این پیرایه ها و تشریفات زاید و كمر شكن شكایت دارند، ناله می كنند و درمقام بحث با این گونه آداب و رسوم غلط و دست و پا گیر مخالفت می ورزند ، در عین حال غالباً به آنها پای بندند و زمانی كه خود به عنوان والدین پسر یا دختر در موقعیت قرار می گیرند صورت مسئله را پاك كرده در دام آن تارهای عنكبوتی افتاده و به مصیبت و خطا گرفتار می شوند . شاید بتوان گفت كه یكی از دلایل این تضاد عقیده و عمل ، عدم شهامت كافی و ضعف اراده و تفكر و ایمان آنها به مبارزه و شكستن سنت ها و آداب و رسوم موهوم وغلط است. فرانسیس بیكن فیلسوف انگلیسی قرن ۱۷ میلادی ، خطا های مبتلا به ذهن آدمیان را كه در تحصیل علم و آگاهی و كشف حقیقت ، مایه گمراهی انسان می شوند بت نامیده و از آنها به عنوان بت های طایفه ای ، شخصی ، بازاری و نمایشی نام برده است. این گونه آداب و رسوم و سنت های ناپسند و انحراف از فطرت خداوندی و اسلامی را نیز از جمله بت های فرهنگی و فكری امروز میهن اسلامی می توان نامید كه نیاز به بت شكن و قهرمان های فرهنگی و فكری دارد و درمانش هم بازگشت به سنن اصیل اسلامی است.

تبیان