دژنراسیون ماکولا

[poune]

ماکولا قسمت مرکزی وحساس پرده شبکیه چشم و مسئول ماکولاو مستقیم است. در این بیماری تخریب این ناحیه شبکیه رخ می دهد. بر اساس گزارشات این بیماری شایعترین علت کوری در جهان است.

دژنراسیون ماکولا بر دو نوع است: خشک (Dry) و تَر (Wet). نوع خشک شایعتر بوده و حدود ۹۰% بیماران به این نوع مبتلا می شوند. نوع تَر معمولا با کاهش دید شدیدتر و جدی تری همراه است.
دژنراسیون ماکولا در افراد بالای ۶۵ سال شایعتر می باشد. اکثر موارد این بیماری با افزایش سن بوجود می آیند. ارث و تاثیرات دارویی نیز از علل ایجاد آن می باشند.

علت AMD
علت دقیق این بیماری هنوز شناخته نشده است. نوع خشک ممکن است بر اثر پیر و نازک شدن بافت ماکولا، رسوب رنگدانه ها در ماکولا، و یا ترکیبی از این دو ایجاد شود. در نوع تَر عروق خونی جدید در زیر شبکیه رشد کرده و خون و مایع از آنها نشت می کند. این نشت سبب مرگ سلول های شبکیه شده و باعث ایجاد نقاط کور در دید مرکزی می شود.
سابقه خانوادگی AMD، مصرف سیگار، فشار خون بالا، دوربینی و چاقی از عوامل مستعد کننده برای AMD هستند.
بعضی از مواد غذایی نظیر روی، لوتئین، زیگزانتین (Xyxantine) و ویتامین های A، C و E به کاهش خطر ابتلا به بیماری کمک کرده و یا پیشرفت AMD خشک را کند می کنند. چربی ها نیز ممکن است در این میان نقش داشته باشند. مصرف اسید های چرب امگا-۳ که در ماهی به میزان فراوانی یافت می شود اثر حفاظتی در مقابل دژنراسیون ماکولا دارد. از سوی دیگر، مصرف اسیدهای چرب امگا-۶ که در روغن های نباتی یافت می شوند خطر ابتلا را افزایش می دهد. اثر سمی دارو ها مثل کلراکوئین یا فنوتیازین گاهی سبب دژنراسین ماکولا می شود.

علائم بیماری
AMD سبب کاهش تدریجی یا ناگهانی دید می شود. موجدار شدن خطوط مستقیم، تاری دید، یا دیدن لکه های تیره در مرکز دید از علائم اولیه می باشند. گاهی تشخیص اولیه در معاینه چشم پزشکی داده می شود.
درمان AMD
این بیماری درمان قطعی ندارد ولی درمان هایی برای جلوگیری از پیشرفت بیمار و یا حتی بهبود دید وجود دارد.
ویتامین ها و مواد معدنی: تحقیقات نشان داده است که ویتامین های آنتی اکسیدان نظیر بتا-کاروتن (ویتامین A) و ویتامین های C و E ممکن است ماکولا را در برابر تخریب محافظت کنند.
باید توجه داشت که کسانیکه سیگار می کشند نباید از قرص های بتا-کاروتن استفاده کنند، زیرا ریسک ابتلا به سرطان ریه در این افراد و کسانیکه تازه سیگار را ترک کرده اند با مصرف بتا-کاروتن افزایش می یابد.
درمان دارویی ؛ ویزودین (Visudyne): از این دارو در نوع تر AMD استفاده می شود. در این روش درمانی، دارو به دست بیمار تزریق شده و سپس با استفاده از یک لیزر غیر حرارتی فعال می شود. فعال شدن دارو سبب ایجاد واکنشی شیمیایی می شود که عروق خونی غیر طبیعی را از بین می برد.
درمان با لیزر: در بعضی موارد لیزر با تخریب عروق خونی جدید و جلوگیری از نشت خون و مایع باعث بهبود بیماران مبتلا به نوع تَر AMD می شود.

اسیون خونی (Blood Filtration):
در این روش برخی مواد مضر داخل خون کاهش داده می شود. این تکنیک در بیماریهای مختلفی بکار گرفته شده است ولی نوع جدیدی از آن بنام رئوفرزیس (Rheopheresis) برای درمان نوع خشک AMD تست شده است. رئوفرزیس هنوز توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید نشده است ولی بصورت تجارتی در کانادا و اروپا در دسترس است.


تلسکوپ قابل جاگذاری (Implantable Telescope):
این وسیله تلسکوپی کوچک است که تصویر را بزرگ کرده و بر روی شبکیه می اندازد. بزرگ شدن تصویر سبب می شود که لکه هایی که در دید مرکزی دیده می شوند کوچکتر شوند.
وسایلی که برای کاهش بینایی استفاده می شوند: برای بیمارانی که دیدشان را از دست داده اند وسایلی وجود دارد که با استفاده از لنز های بزرگ کننده و نور زیاد به بهبود بینایی کمک می کنند. بعضی از این وسایل تصویر را به قسمت های محیطی تر شبکیه و خارج از محدوده ماکولا منتقل می کنند.