پروژه های " ژن تاریک " و " ایبکس "

[Joseph Goebbels]

پروژه ژن تاریک :


در طول جنگ سرد ، امریکا تقریبا همه روزه پروازهایی را در اطراف مرزهای شوروی و کشورهای عضو پیمان ورشو را به عنوان بخشی از یک برنامه بلند مدت شناسایی و طبق بندی رادارها ، سایت های موشکی زمین به هوا و هر نوع انتشارات الکترونیکی مورد توجه دیگر ، انجام می داد . اطلاعات گرد اوری شده بعدا می توانست برای ازمون و تعیین ایمن ترین مسیرهای ورودی بسوی هدف های مختلف در شوروی برای بمب افکن ها و جنگنده بمب افکن های امریکا و ناتو در صورت اغاز جنگ جهانی سوم ، بکار اید . با توجه به گستره عظیم اتحاد شوروی ، وجود رخنه هایی در پوشش راداری انها که می بایستی توسط پروازهای جاسوسی الکترونیک شناسایی می شدند ، تعجب اور نبود . زمانی که این شکاف ها یافت می شدند ، تقریبا قطعی بود که از انها در تلاش برای جمع اوری اطلاعات بیشتر ، استفاده میشد .


ایران مرزهای طولانی با چیزی که در ان زمان بخش جنوبی اتحاد شوروی بود ، داشت و در طی دهه 70 میلادی ( 50 شمسی ) ، پیش از انقلاب که باعث عزل شاه شد ، ایران دارای روابط خوبی با امریکا بود . به عناون بخشی از این روابط نزدیک ، توافق شده بود که پست های شنود و رادارهای بلند گوناگون در ایران تاسیس شود تا امریکا را قادر به نظارت بر فعالیتهای انسوی " پرده اهنین " کند . در عین حال ، اشکار شد که از انجا که مرز میان ایران و شوروی دارای چندین شکاف عمده در پوشش راداری است ، یک هواپیمای پایین پرواز اکتشافی بسادگی قادر به عبور از مرز و عکسبرداری از مناطق مورد توجه است . زمانی که این پروازی فرامرزی کشف می شدند ، به ارزش این ماموریتها از به دلیل فعال شدن سایر سایتهای راداری و موشکهای زمین به هوای شوروی افزوده میشد ؛ زیرا امکان می داد که اطلاعات با ارزشی از موقعیت و فرکانسهای عملیاتی انها بوسیله هواپیماهای بلند پرواز جاسوسی الکترونیک و نیز سایتهای زمینی انسوی مرز ( داخل ایران ) بدست اید . این فعالیت های جاسوسی الکترونیک ، احتمالا بخشی از " پروژه ایبکس " بود ، ولی یک برنامه با ماهیت بیشتر اکتشافی نیز در همین حدود زمانی انجام شد .

از سال 1968 ( 1347 ) به بعد ، با درک روابط متقابل خوب میان ایران و امریکا ، 12 فروند هواپیمای RF-5A ساخت نورث روپ به نیرو هوایی ایران تحویل شد . با این حال ، این تمام چیزی نبود که به نظر می امد . در واقع ، به نظر می رسد که رسما این هواپیماها هرگز وجود نداشته اند – شماره سریالهای انها از فهرست تولیدات نورث روپ خذف شده اند تا وجود انها را قابل انکار کنند .


به علاوه ، این هواپیماها عملا تا سال 1971 ( 1350 ) توسط خلبانان نیروی هوایی امریکا تحت عملیاتی به نام " ژن تاریک " ( Dark Gene ) به پرواز در می امدند و برای انجام پروازهای اکتشافی سری در داخل مرزهای اتحاد شوروی و جمع اوری اطلاعات عمدتا جاسوسی الکترونیک ، استفاده می شدند . معلوم شده که دو فروند از این هواپیماها ، با خلبانان امریکایی در داخل شوروی سرنگون شده اند . انها موفق به نجات شده و ادعا کردند که سرگرم اموزش خلبانان ایرانی بوده و صرفا راه خود را گم کرده اند . به این خلبانان اجازه بازگشت به ایران داده شد ، ولی این موضوع هنوز می بایستی تایید شود . RF-5A ها در ضمن دارای توانایی حمل سلاح های هسته ای به عنوان ماموریت ثانویه بودند ، تا در صورت لزوم ( اغاز جنگ جهانی سوم ) به هدف های مورد نظر در شوروی حمله کنند .


ادامه دارد...

منبع : ماهنامه دو هواپیما / ش9

[Joseph Goebbels]

در هر حال ، با اینکه هواپیماهای " میان صوت " rf-5a مفید بودند و احتمالا برخی اطلاعات با ارزش جاسوسی را فراهم کردند ، ولی انها چیزی نبودند که خلبانان نیرو هوایی امریکا زمانی که از مرز شوروی عبور می کردند ، می خواستند . چیزی که قدری بهتر باشد مورد نیاز بود و هواپیماهای rf-4 به خوبی در این مقوله قرار می گرفت .


به علاوه شاه که احتمالا از اطلاعات جاسوسی تهیه شده توسط پروازهای rf-5a مطلع می شد ، مشتاق بود که ایران نقشی فعالتر در این عملیات بر عهده گیرد و پرداخت بهای rf-4 را بر عهده گرفت . راه حل مورد ان توافق ان بود که ایران بهای rf-4 را می پرداخت و این هواپیماها با ترکیبی از خدمه امریکایی وایرانی پرواز می کردند . این کار به پرسنل نیروی هوایی اجازه می داد که اطلاعات عملیاتی با ارزشی را کسب کنند . در سال 1971 ( 1350 ) 6 فروند اول rf-4 به ایران رسیدند .


با اینکه رسما انها rf-4e بودند ، ولی منابع دست اندر کار برنامه اشاره کرده اند که بدنه انها ، عملا هواپیماهای بسیار غیر عادی rf-4c بودند . در واقع به نظر می رسید که این هواپیماها به طور ویژه برای این عملیات ساخته شدند و شامل تجهیزات جاسوسی الکترونیک مختلف بوده و هر فروند انها 12 میلیون دلار قیمت داشت و انها را گران قیمت ترین f-4 هایی که تاکنون ساخته شده اند کرد . تا کنون هیچ هیچ عکس موثقی از این rf-5a و rf-4c های گران قیمت مشاهده نشده است .


تعدادی از این 6 فروند اول ، بدون اینکه شماره تولیدی انها رسما ثبت شود تحویل شدند و معمولا از انها با عنوان " ایرانیان ناشناخته " ( uki ) یاد می شد . 72-0266 تا 72-0269 که به ایران تحویل شدند ، بودند . نهایتا چیزی در حدود 22 تا 25 فروند f-4 به ایران تحویل شد . تعیین تعداد دقیق انها نا ممکن است . همانند rf-5a ها ، rf-4c ها نیز توانایی حمل سلاح های هسته ای را داشتند تا در صورت لزوم ، سلاح های هسته ای را به عنوان ماموریت ثانویه حمل و پرتاب کنند . 6 فروند rf-4c با خدمه ایرانی و امریکایی از سال 1971 تا 1978 ( 1350 تا 1357 ) به طور متوسط 2 ماموریت در هر ماه بر فراز شوروی انجام می دادند . در صورت سرنگون شدن ، داستان پوشش انها این بود که خدمه امریکایی در حال پرسنل نیرو هوایی ایران در ماموریت امزش ناوبری بوده و انها به دلیل هوای بد گم شده و به طور ناخواسته از مرز شوروی عبور کرده اند .


در واقع معلوم شده که دستکم 2 فروند از این rf-4c های ایرانی توسط جنگنده های شوروی سرنگون شدند . اولین ان در سال 1973 ( 1352 ) و دیگری در 1976 ( 1355 ) .




برخی از جزییات سانحه سال 1973 منتشر شده است . در 28 نوامبر 1973 ( 7 اذر 1352 ) ، یک rf-4c نیرو هوایی ایران به خلبانی سرگرد شکوهی نیا با سرهنگ جان ساندرز در کابین عقب ، در داخل شوروی کشف شد . rf-4c به سوی مرز فرار کرد و با سرعت 1.4 ماخ پرواز می کرد که توسط یک میگ -21 به خلبانی سروان " گنادی الیسییف " رهگیری شد . سرهنگ ساندرز شروع به رها کردن شراره ها ( flarse ) برای بازداشتن میگ از پرتاب موشکهای گرمایاب ان کرد و سرانجام ، تمامی 54 شراره محمول هواپیما را مصرف کرد . میگ -21 سرانجام توانست دو موشک گرمایاب خود را به سوی rf-4c شلیک کند ، ولی هر دو به خطا رفتند . با انجام مانورهای تند برای کاستن از شانس میگ در قفل کردن ( رادار بر روی فانتوم ایرانی ) ، rf-4c مقداری از سرعت خود را از دست داده و به میگ اجازه می دهد که با میانبر خود را ( فانتوم ایرانی ) نزدیک کند . به نظر می رسد که سروان گنادی الیسییف اگاهانه تصمیم می گیرد که ( با هواپیمای خود به rf-4c ضربه بزند تا مانع از فرار ان شود .
ادامه دارد...
منبع : ماهنامه دو هواپیما / ش9

[Joseph Goebbels]

برخورد میگ -21 به فانتوم ایرانی از پشت و سمت چپ ، نزدیک اگزوز موتورها ، احتمالا باعث کنده شدن دم RF-4C و شیرجه ان با سرعت زیاد به سمت زمین می شود . سروان الیسییف در این برخورد کشته شد و مدال قهرمان اتحاد شوروی به وی داده شد . سرگرد شکوهی نیا و سرهنگ ساندرز با استفاده از صندلی پرتاب شونده از هواپیما خارج شده و بوسیله افراد نیروی زمینی شوروی دستگیر می شوند . انها از داستانی که در مورد ان توجیه شده بود ، استفاده کردند و نیز ، از انجا که RF-4C با سرعتی نزدیک به 2 ماخ به زمین اصابت کرده بود ، روسها شواهدی برای اثبات خلاف گفته انها نداشتند .


سرانجام پنهانی توافق شد که سرگرد شکوهی نیا و سرهنگ ساندرز در ازای بازگرداندن محفظه ( فیلمهای ) ماهواره اکتشافی روسی که به طور تصادفی در ایران فرود امده بود ، به ایران بازگردانده شوند . از سرگرد شکوهی نیا و سرهنگ ساندرز ، به خاطر کارهایشان تقدیر شد...


در واکنش به این پروازها ، شوروی شروع به پرواز بر فراز ایران با هواپیماهای میگ -25 کرد . تلاشهای متعددی نیز برای رهگیری ان توسط جنگنده های F-4D و F-4E نیرو هوایی ایران به عمل امد . ظاهرا زمانی در سال 1976 ( 1355 ) یک فروند F-4E ایران توانست یک میگ -25 را مورد اصابت قرار دهد ، ولی ان هواپیما موفق شد که قبل از سقوط به انسوی مرز شوروی بازگردد . از دست رفتن دومین RF-4C در اواخر 1976 بر فراز شوروی ، احتمالا در پاسخ به این سانحه بوده است . ورود F-14 ها به ایران نقطه پایانی بر پروازهای میگ -25 بر فراز ایران نهاد . بویژه پس از انکه یکی از انها در اکتبر 1978 ( مهر 1357 ) بر فراز دریای خزر توسط د وفروند F-14 نیرو هوایی ایران رهگیری شد و قفل راداری بر روی میگ -25 برای بیش از یک دقیقه حفظ شد و شکی برای خلبان میگ -25 در مورد کاری که باید انجام دهد ، باقی نگذاشت .


در حال حاضر ، این تمامی چیزی است که در رابطه با عملیات ژن تاریک می دانیم . ولی امیدواریم که با گذشت زمان ، اطلاعات بیشتری در مورد این پروژه به طور عام و نیز درباره سرنگونی دو فروند RF-5A و دومین RF-4C منتشر شود .

پروژه ایبکس :
پروژه ایبکس در حدود سال 1974 ( 1353 ) با مشارکت برابر ایران و امریکا اغاز شد . با این حال ، ایران تقریبا تمامی هزینه این پروژه را که در حدود 500 میلیون دلار بود ، به پیمانکار اصلی امریکایی یعنی شرکت " راک ول " ( Rockwell Inc ) پرداخت کرد . پروژه ایبکس ، یک برنامه مشترک میان CIA و NSA از یکسو و ایران از سوی دیگر با هدف برپایی و عملیات یک مجموعه از مراکز نظارتی و شنود در طول مرز با شوروی و نیز ، خرید و استفاده از تعدادی هواپیمای اکتشافی بود .
5 ایستگاه زمینی وجود داشتند ؛ 3 تای انها بطور مشترک بوسیله نیرو هوایی ایران و امریکا اداره می شدند و دو ایستگاه دیگر توسط CIA و یا به احتمال بیشتر بوسیله NSA اداره میشد . اسیتگاه های سازمان CIA در نوشهر " ( تراکزمن -1 ) و " کبکان " ( تراکزمن -2 ) قرار داشتند . مهمترین وظایف این 5 ایستگاه جاسوسی عبارت بودند از : نظارت بر ترافیک و دورسنجی رادیویی نیروهای مسلح در جنوب شوروی ، بویژه یافتن شواهدی از تشدید فعالیتهای نظامی ؛ نظارت بر ازمایشات موشکی شوروی ؛ و در یافت تصاویر با وضوح بالا از ماهواره های مدارگرد جاسوسی .


ادامه دارد...
منبع : ماهنامه دو هواپیما / ش9

[Joseph Goebbels]

افراد نیرو هوایی امریکا که در ماموریتهای پروازی جاسوسی الکترونیک از مناطقی نظیر اوکیناوا در ژاپن و الاسکا به پرواز در می امدند ، پیام هایی از پایگاه های تراکزمن در مور دنظارت بر فعالیتهای موشکی شوروی دریافت می کردند . تجهیزات این سایتها چنان پیشرفته بودند که " استانفیلد ترنر " رییس وقت CIA از انها به عنوان سیستمی که برای قرن 21 ساخته شده اند ، یاد کرد . عناصر خاصی از نیرو هوایی ایران نیز در پروژه ایبکس مشارکت داشته و پدافند هوایی هر 5 ایستگاه را تامین می کردند . تمامی ایستگاه ها در ضمن بوسیله سیم های خاردار و میدان های مین احاطه شده بودند و میشد انها را به سرعت – در صورتی که شخصی تلاش می کرد بطور غیر قانونی به انجا وارد شود – منفجر کرد .

به علاوه ، دو هواپیمای کوتاه برخاست ( STOL ) از نوع " دوهاویلند 4 کاریبو " نیز فقط برای تدارکات لجستیکی و حمل و نقل افراد به ایستگاه های دور افتاده پروژه ایبکس خریداری شدند . جالب ان است که با اینکه نیرو هوایی ایران هرگز از هواپیماهای کاریبو استفاده نکرد ، با اینحال ، یکی از انها در موزه نیروی هوایی مهراباد ، با نشان نیرو هوایی ایران ، قرار دارد . سرانجام هواپیمای کاریبوی دیگر نامعلوم است . برنامه اصلی برای ایبکس در ضمن شامل 2 فروند بویینگ 707 نیرو هوایی و دو فروند از 6 فروند هواپیمای گشت دریایی " P-3F Orion " برای تبدیل به هواپیمای جاسوسی الکترونیک بود . با اینحال ، به جای هواپیمای P3 ، نیرو هوایی ایران 4 فروند هواپیمای C-130 هرکولس ، عمدتا به این دلیل که انها توانایی عملیات از باندهای ناهموار در مناطق مرتفع را ضمن حمل محموله سنگینی از تجهیزات جنگ الکترونیک را داشتند ، خریداری کرد . 4 فروند هواپیمای C-130 توسط ( E-Systems ) تغییر یافتند . ضمن انکه کار بر روی بویینگ 707 در سال 1975 ( 1354 ) اغاز شد .

هواپیماهای بویینگ 707 تجهیز شده با وسایل ایبکس دارای 13 جایگاه برای اپراتورها ، یک مجموعه از تجهیزات جاسوسی الکترونیک قادر به کشف و طبقه بندی فرستنده ها و یک مجموعه دوربیبن های عمودی و مایل برای عکاسی های شناسایی بودند . تبدیل این هواپیماها به نمونه جاسوسی نیازمند تغییرات و افزایش استحکام بخش گسترده ای سازه ای بود که شامل نصب مجموعه ای از انتن ها بر روی بال و بدنه ، یک سیستم ناوبری اینرسی جدید ، یک سیستم تغییر یافته تامین نیرو و تهویه کابین و غلاف های ویژه بزرگتر در زیر موتورهای بیرونی . هرکولس های پروژه ایبکس دارای دوربین های با فاصله کانونی زیاد برای عکسبرداری از فرستنده های رادار شوروی از ارتفاع زیاد و نیز تجهیزاتی برای نظارت و ثبت علایم رادیویی و راداری بودند .

بنا به گزارشات تایید نشده ، بخشی از تجهیزات ایبکس در دو فروند هواپیمای " Aero Commander -560 " هوانیروز نصب شده بودند. توضیح انکه ، از هر دو نوع ( C-130 و ائرو کماندر ) از اوایل دهه 60 میلادی ( 40 شمسی ) بطور گسترده ای برای پروازهای اکتشافی در طول و احتمالا ان سوی مرز شوروی ، استفاده شد . علاوه بر تعقیب موشکهای روسی ، دولت ایران از سیستم ایبکس برای کشف ، تعیین محل ، تعقیب و شناسایی علائم راداری از اکثر کشورهای همسایه و بویژه عراق استفاده کرد . قبل از اینکه شرکت راک ول قرارداد ایبکس را بدست اورد ، یک پروژه پیشنهادی اسراییلی توسط نیرو هوایی ایران به دلیل " پیشرفتگی ناکافی " رد شد . با اینحال ، پس از نصب سیستم ایبکس در ایران ، شایعاتی مبنی بر اینکه دولت ایران از عملکرد بد تجهیزات ناراضی است . این موضوع شرکت راک ول را وادار به کمک خواستن از CIA برای کمک مستقیم کرد ...

تنها بازمانده پروژه ایبکس که هنوز پرواز می کند ، هواپیمای جاسوسی الکترونیک بویینگ 707 است . عقیده بر این است که این هواپیما در سال 1975 توسط شرکت ( E-Systems ) از تغییر یک فروند هواپیمای ترابری سوخت رسان ساخته شد... .

در طول دوره مشارکت در پروژه ایبکس ، این هواپیما در ارتفاع زیاد در نزدیکی مرز شوروی پرواز می کرد و اطلاعات مربوط به رادارها و سیستم های پدافند هوایی شوروی را جمع اوری می کرد و در جستجوی شکاف های احتمالی بود که در صورت وقوع جنگ جهانی سوم توسط بمب افکن های B-52 مورد استفاده قرار گیرد .

پایان .
منبع " ماهنامه دو هواپیما / ش9