چگونگی آبیاری صحیح باغچه ها

[سجاد عابدی]

برای رشد گیاهان باغچه، آبیاری منظم از جمله ضروریات است. بدون آبیاری گیاهان از کمبود رطوبت پژمرده شده و از بین می روند. این مسئله در فصل تابستان، با توجه به گرمای هوا، تابش مستقیم آفتاب به گیاهان و تبخیر سریع آب موجود، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. البته موضوع مقاومت گیاهان در برابر کمبود آب امری نسبی است و رابطه مستقیمی با نوع و خصوصیات گیاه دارد.
برخی از انواع گیاهان نسبت به کم آبی مقاومت بیشتری داشته و حتی درختانی وجود دارند که به مدت یک سال نیز می توانند بدون آب زندگی کنند ولی بعضی دیگر کافی است تنها چند ساعت بدون آب بمانند، فوری آسیب خواهند دید.
به طور کلی درختان نسبت به گیاهانی که دارای ریشه های سطحی هستند، مدت زمان بیشتری را می توانند بدون آب تحمل کنند ولی گیاهانی مانند نمونه های زیر به میزان زیادتری آب نیازمندند:
- نهال ها، درختچه ها، بوته ها، گیاهان رونده
ـ سبزیجات برگ دار که ممکن است در صورت کمبود آب زودتر از موعد به گل و دانه بنشینند.
ـ نخود فرنگی و دانه هایی مانند آن و ذرت (از زمان گل دهی به بعد)
- سبزیجاتی مانند کدو، گوجه فرنگی، بادمجان از زمان گل دهی به بعد به خصوص زمانی که محصول می دهند.
کسب اطلاعاتی راجع به نوع گیاهان، خصوصیات آنها، چگونگی و زمان آبیاری هر یک و به صورت کلی نحوه آبیاری صحیح و ناصحیح گیاهان شما را در نگهداری از گیاهان و همچنین استفاده صحیح آب و جلوگیری از هدر رفتن آن یاری می دهند.
طریقه آبیاری صحیح: بهترین طریقه آبیاری، قراردادن سرشلنگ آب در کنار هر یک از گیاهان و درختان برای مدت زمان لازم است که این مدت به نوع گیاه و نیاز آن به آب بستگی دارد. به این ترتیب آب به آرامی از سطح خاک پایین رفته و به ریشه گیاه می رسد. اما با آبیاری باغچه به صورت کلی و با فشار آب زیاد، هم آب کافی و مورد نیاز گیاه تامین نمی شود و هم احتمال صدمه دیدن برگ های ظریف گیاهان و یا گلبرگ های گل ها از طریق برخورد آب با فشار زیاد بر روی آنها وجود دارد.
طریقه آبیاری ناصحیح: هیچ گاه شلنگ را با فشار آب زیاد در پای گیاهی قرار ندهید. زیرا با این کار خاک در اطراف پایه گیاه کنار رفته و نه تنها حفره ای ایجاد می گردد بلکه نفوذ کامل آب به داخل خاک نیز به راحتی صورت نمی گیرد. در ضمن ممکن است کنار رفتن خاک، سبب شود ریشه گیاه بدون وجود محافظی خارج از خاک و در معرض مستقیم هوا و تابش آفتاب قرار گرفته و آسیب ببیند.
زمان مناسب برای آبیاری: آبیاری گیاهان باغچه و حتی گل ها و گیاهان داخل آپارتمان نیز با شرایط آب و هوای فصل رابطه مستقیمی دارد. به عنوان مثال همان طور که پیش از این نیز اشاره شده است، آبیاری در فصل تابستان در طول ساعات گرم روز و در زیر تابش شدید آفتاب کاری ناصحیح است. زیرا علاوه بر آنکه نور خورشید ممکن است سطح روی گل ها، غنچه ها و به طور کلی برگ گیاهان را بسوزاند، رطوبت ایجاد شده بر روی گلبرگ ها، احتمال ایجاد بیماری های قارچی نظیر کپک های پودری را نیز افزایش می دهد.
تعداد دفعات آبیاری: تعداد دفعات نیز مانند زمان آبیاری وابسته به نوع گیاه و فصل است. به طور کلی هر چه هوا گرم تر شود، تعداد دفعات آبیاری باید بالاتر رود. در فصل تابستان آبیاری باغچه روزی دوبار ضروری است. بهترین زمان ها برای این منظور صبح زود و هنگام غروب آفتاب است.
ـ هنگامی که خاک باغچه خانه تان به علت مسافرت شما مدت طولانی بدون آب مانده است، به طور ناگهانی و به میزان زیاد آبیاری را انجام ندهید. بلکه باید این کار طی دو مرحله صورت گیرد. به این ترتیب که ابتدا به آرامی بر روی سطح خشک شده خاک را به طریقی آبیاری کنید، که خاک از اطراف پایه گیاه کنار نرود. سپس با حفظ فاصله زمانی چند دقیقه، دوباره مرحله بعدی را انجام دهید. این فاصله زمانی به جهت ایجاد فرصت کافی برای جذب آبیاری اولیه توسط خاک و آمادگی برای دریافت مقدار دیگری آب است.
ـ گیاهانی که به میزان زیادی آب نیازمندند را در نزدیکی هم درون باغچه بکارید. به این ترتیب آب برای گیاهانی دیگر در کنار آنها که نیاز کمتری به آب دارند، مصرف نمی شود.
- علاوه بر در نظر گرفتن نیاز گیاه به آب، میزان مورد نیاز آن برای بهره مندی از آفتاب و سایه را نیز مورد توجه قرار دهید.
برخی از گیاهان به نور شدید آفتاب نیاز نداشته و قرار گرفتن در معرض این نور، آنها را به سرعت پژمرده می کند و برای آنکه دوباره به حالت اولیه باز گردند به مقدار زیادی آب نیاز دارند. پس بهتر است آنها را در گلدان هایی در سایه قرار داده و یا در قسمت همیشه سایه باغچه تان بکارید.
ـ اگر در تعطیلات تابستانی چند روزی قصد عزیمت به سفری را دارید ولی مسئله آبیاری گیاهان باغچه، دغدغه خاطری برای شما فراهم کرده است، از سیستم آبیاری قطره ای استفاده کنید. به این صورت که ابتدا شلنگ را لابه لای گیاهان و درون باغچه بر روی خاک قرار دهید. پس از مشخص شدن مسیر قرار گرفتن شلنگ در باغچه، تعدادی سوراخ بر روی آن ایجاد کنید. (محل هایی را در طول شلنگ برای سوراخ کردن انتخاب کنید که در نزدیکی گیاهان و گل های مورد نظر باشند).
سرشلنگ را با روشی مسدود کنید. شیر آب را اندکی باز کرده و با خیال راحت به سفر بروید. به این طریق آب همیشه در داخل شلنگ وجود داشته و از راه سوراخ های تعبیه شده در آن به درون خاک نفوذ می کند.
هر چه میزان سوراخ های موجود در شلنگ بیشتر باشد، آب بیشتری به خاک و در نهایت ریشه گیاهان منتقل می شود.
ـ پیشنهاد ابتکاری دیگری برای آبیاری گیاهان عظیم الجثه، روش استفاده از ظروف پلاستیکی بزرگی نوشابه است. به این ترتیب که در خاک نزدیک گیاه بزرگ مورد نظر، حفره ای متناسب با یک ظرف پلاستیکی نوشابه ایجاد کنید. دیواره ظرف را چند سوراخ کرده و آن را درون خاک قرار دهید. ظرف را از آب پر کنید. به این طریق آب به آرامی به ریشه گیاه نفوذ می کند.