نابساماني عطاري‌ها

[Mina_Mehr]

متأسفانه در عطاري‌ها هم طبابت صورت مي‌گيرد و هم دارو تجويز و به فروش مي‌رسد. وزارت بهداشت بايد اين موضوع را سامان دهد. لذا معاونت غذا و داروي وزارت بهداشت بايد موضوع ساماندهي عطاري‌هاي كشور را پيگيري كند زيرا عطاري‌ها در حال حاضر هم در حوزه پزشكي و هم در حوزه دارو دخالت مي‌كنند.

سلامت نیوز: عطاري‌ها روزگاري دارالشفاي بيماران بودند، اما اكنون برخي از آنها به محل فروش مواد شيميايي غيرمجاز و تبليغات مختلفي از جمله درمان تضميني اعتياد، لاغري و چاقي مبدل شده‌اند.

به گزارش فارس، روزهايي كه به كمك جوشانده‌ها، دم‌كردني‌ها، روغن‌هاي مختلف و پودرهاي رنگارنگي كه عطارباشي‌ها و حكيم باشي‌هاي قديمي روي كاغذها مي‌نوشتند و ما را به جنگ بيماري‌ها مي‌فرستادند قديمي ها به ياد دارند. داستاني كه البته مادربزرگ‌ها هم در آن دخيل بودند . هر مادربزرگي در خانه خودش يك حكيم‌باشي بود. در آن روز نشاسته دواي سرفه بود و عرق نعناع معالج نفخ‌هاي عذاب‌آور معده.

اما مثل اينكه اوضاع هميشه مطابق ميل مادربزرگ‌ها و عطارباشي‌ها پيش نرفت و با پيشرفت علم و به نوعي آمدن طب مدرن، دانش عطاري‌ها و مادربزرگ‌ها كه قسمتي از آن از كتب روايي و حديثي ما گرفته شده بود به گوشه‌ انزوا رفت و الان كمتر كسي نشاسته را دواي سرفه مي‌داند و بيشتر با اكسپكتورانت آشناست.

اين اتفاق در حالي مي‌افتد كه طب مدرن هم با وجود انواع تشخيص‌هاي مختلف كه به كمك دستگاه‌هاي پيشرفته و انواع درمان‌هاي جديد در برخي بيماري‌ها انگشت تعجب به دهان مي‌برد و در برخي از آنها با آزمون و خطا برخورد مي‌كند.

در اين بين با گسترش فرهنگ شهرنشيني و عوارض خاص اين نوع زندگي كه در پي آن انواع اعتيادها و چاقي‌ها از يك طرف و كمردردها و مسائل جنسي و غيره از طرف ديگر اتفاق افتاده موجب شده است كه برخي از مردم براي درمان بيماري ‌خود به همان عطاري‌هاي قديم متوسل مي‌شوند اما وضعيت كنوني عطاري‌ها در پرده‌اي از ابهام قرار دارد تا جايي كه برخي مسئولان و كارشناسان پزشكي كشور عقيده دارند كه برخي از عطاري‌ها به اسم داروي گياهي از اعتماد مردم سوء استفاده مي‌كنند و بعضاً عوارضي هم از آن را شاهديم.

كار برخي از اين عطاري‌ها به جايي رسيده است كه بر خلاف قانون‌هاي موجود در كشور درمان بيماري‌هاي مختلفي مانند چاقي، لاغري، تقويت جنسي، ريزش مو، سنگ كليه، لكنت زبان، درد مفاصل، اعصاب، افسردگي، قاعدگي، شهوت، قلب، زخم معده، بواسير و غيره را تبليغ مي‌كنند و در برخي موارد مرگ بيماراني كه از اين دارها استفاده كردند گزارش شده است.

حالا چند سالي مي‌شود كه موضوع ساماندهي عطاري‌ها مطرح است كه طرح‌هايي هم در دست تدوين و اقدام هست اما اينكه چه ميزان اين طرح‌ها توانسته است طب سنتي را از طب خرافه قديمي جدا كند و مردم را به سمت طب صحيح سنتي هدايت كند جاي ابهام دارد.

به همين منظور براي بررسي هر چه بيشتر موضوع به سراغ مردم و كارشناسان امر رفتيم و نظرات آنها را جويا شديم.

*پودر چاقي، كبدم را داغون كرد

شهاب احمدي جوان 28 ساله كه به منظور چاق شدن به يك عطاري مراجعه كرده بود مي‌گويد: به پيشنهاد عطار براي چاق شدن پودري دست‌ساز كه به گفته عطار از پودر قند، پودر پسته و شكر و ثعلب تشكيل شده كه به گفته خودش هيچ عوارضي ندارد، كاملاً گياهي است و مي‌تواند 8 تا 10 كيلو ماهانه وزن را زياد كند استفاده كردم به طوري كه نيم ساعت قبل از غذا يك قاشق مربا خوري از اين پودر استفاده مي‌كردم تا اينكه پس از مدتي به طرز وحشتناكي هنگام غذا خوردن گرسنه‌ام مي‌شد و اشتهايم بالا مي‌رفت و پس از 3 ماه 20 كيلو چاق شدم.

وي مي‌‌افزايد: بعد از اينكه نتيجه مثبت استفاده از دارو را ديدم به پيشنهاد عطار براي اينكه دوباره لاغر نشوم اين كار را ادامه دادم اما در اين بين متوجه شدم رنگدانه‌هايي در پوستم ايجاد مي‌شود كه خيلي دير از روي پوستم مي‌رود. با خودم گفتم احتمالاً مشكل كبدي پيدا كرده‌ام اما باز هم آن را مصرف كردم تا اينكه به دليل سفت شدن سينه‌هايم همراه با درد شديد به دكتر مراجع كردم كه پس از معاينه پزشك گفت پرولاكتين خونم 5 برابر افراد عادي فعاليتش افزايش يافته كه برايم اسكن مغزي نوشت اما خوشبختانه توموري در سرم نبود. همچنين پس از مدتي اين دارو را كنار گذاشتم و فقط ورزش كردم تا اينكه اين غده از سينه من رفت.

احمدي اضافه مي‌كند: البته عوارض ديگري هم با مصرف اين دارو به سراغ من آمد كه به عنوان مثال صبح‌ها كه از خواب بيدار مي‌شدم اضطراب شديدي وجودم را مي‌گرفت و چربي خونم به شدت بالا مي‌رفت به طوري كه پاهايم در خواب مي‌گرفت.

وي گفت: مبلغ اين پودر كه در قوطي‌هاي دو سايزه قرار داشت 8 هزار تومان براي يك ماه بود كه به گفته يكي از عطاري‌ها هزار تومان مي‌خرند و 8 هزار تومان مي‌فروشند همچنين اين دارو موجب خروپف‌هاي بلند و زياد شدن خواب من مي‌شد.

*مطالب خرافه طب سنتي بايد از مطالب صحيح جدا شود

ثريا قاسمي 25 ساله نيز در اين زمينه مي‌گويد: علم طب سنتي كه از پدرانمان به ارث رسيده است. زياد اشكال ندارد به طوري كه برخي از آن‌ها حتي جزء ضرب المثل‌هاي ما شده است اما بهتر است از عطاري‌ها آزمون‌هايي بگيرند و به نوعي كنكور ورودي داشته باشند و خرافه‌ها را از مطالب صحيح تفكيك كنند و بر همين اساس عطاري‌هايي كه خرافه پردازي مي‌كنند بسته شود.

وي مي‌افزايد: برخي از اطلاعاتي كه در طب سنتي است مي‌تواند شاخه‌ تحقيقات مهمي در علم پزشكي شود همچنين همه ما مي‌دانيم كه اثر داروهاي گياهي و عوارض آن مانند داروي شيميايي نيست.

قاسمي اضافه مي‌كند: بهتر است گياهان را به مردم بشناسانند تا مردم بر اساس باورهايشان انتخاب كنند كه طب سنتي را پيش بگيرند يا طب گياهي.

*داروي سردرد يك عطاري موجب مرگ يك زن 40 ساله شد

رسول ستوده‌منش، عضو انجمن گوارش و كبد ايران نيز در اين زمينه مي‌گويد: بيماران متعددي در بيمارستان‌هاي مختلف مي‌بينيم كه به دليل مصرف بيش از حد و غيرقابل كنترل داروهاي به اصطلاح گياهي دار مسموميت‌هاي مختلف از جمله مسموميت با سرب مي‌شوند.

وي مي‌افزايد: خانم 40 ساله‌اي به خاطر سردرد دم‌كرده‌هاي متعددي مصرف كرده بود كه آرام آرام دچار يرقان شده و فوت كرد. شوهر اين خانم تلاش زيادي كرد كه با هواپيما او را براي پيوند كبد به شيراز ببرد اما موفق نشد. در اينجا بايد چه كسي پاسخگو باشد چرا كه عطاري هم مي‌گويد اين خانم اشتباه مصرف كرده است.

*برخي عطاري‌ها مواد شيميايي مضر وارد گياهان دارويي مي‌كنند

اميرحسين جمشيدي، رئيس اداره گياهان دارويي وزارت بهداشت مي‌گويد: برخي عطاري‌ها مواد شيميايي مضر وارد گياهان دارويي مي‌كنند كه مصرف آن عوارض جانبي دارد.

وي مي‌افزايد: فروش داروهاي چاقي و لاغري و اعتياد و تبليغ آن‌ها در عطاري‌ها كاملاً غيرقانوني است و متأسفانه در بسياري از موارد ديده مي‌شود كه عطاري‌ها از فرمول‌ها و موادي استفاده مي‌كنند كه كاملاً شيميايي است و عوارض جانبي زيادي دارد.

جمشيدي با بيان اينكه در طب سنتي فرمول‌هايي براي گياهان دارويي و داروهاي گياهي وجود دارد كه منطقي به نظر مي‌رسند تصريح مي‌كند: متأسفانه فرمول‌ها و مواد شيميايي وارد برخي از مواد گياهي توزيع شده از عطاري‌ها شده كه مصرف آن هم عوارض جانبي دارد و هم تداخلات زيادي با ديگر داروها ايجاد مي‌كند.

وي ادامه مي‌دهد: اين موضوع يك فرايند تك وزارتخانه‌اي نيست و فرآيندي است كه بايد از سيستم بالاتري پيگيري شود كه چند وزارتخانه را درگير خود كند. در حال حاضر طبق قانون افرادي كه بدون تخصص در امور پزشكي دخالت مي‌كنند بايد مجازات شوند كه اين مجازات هم در قوانين پزشكي آمده است لذا وزارت بهداشت مي‌تواند درگير اين موضوع شود از طرف ديگر وزارت بازرگاني و اصناف نيز مي‌توانند به اين موضوع ورود پيدا كنند.

جمشيدي مي‌گويد: به همين دليل است كه در برخي موارد ضمانت اجرايي براي ساماندهي عطاري‌ها وجود ندارد. خوشبختانه در ستاد كشوري گياهان دارويي كه زير نظر معاونت فناوري رياست جمهوري فعاليت مي‌كنند طرحي براي ساماندهي مطرح شده و كار مي‌شود كه اميدواريم سرانجام خوبي داشته باشد.

*عطاري‌ها بدون مجوز كار پزشك و داروخانه را با هم انجام مي‌دهند

علي اكبر كائيدي، عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس نيز در اين زمينه مي‌گويد: متأسفانه در عطاري‌ها هم طبابت صورت مي‌گيرد و هم دارو تجويز و به فروش مي‌رسد. وزارت بهداشت بايد اين موضوع را سامان دهد. لذا معاونت غذا و داروي وزارت بهداشت بايد موضوع ساماندهي عطاري‌هاي كشور را پيگيري كند زيرا عطاري‌ها در حال حاضر هم در حوزه پزشكي و هم در حوزه دارو دخالت مي‌كنند.

وي با بيان اينكه بايد بررسي شود كه پودر و مواد اوليه آنها از كجا مي‌آيد مي‌افزايد: متأسفانه در حال حاضر عطاري‌ها در كشور به عنوان داروخانه‌ معروف شده‌اند به طوري كه هم دارو را تجويز مي‌كنند و هم مي‌فروشند. وزارت بهداشت كه متولي سلامت كشور است بايد جدي‌تر ساماندهي عطاري‌ها را پيگيري كند.

*عطاري‌ها آموزش مي‌بينند بعد نظارت مي‌شوند

عباس حاجي آخوندي، دبير ستاد كشوري گياهان دارويي و طب ايراني نيز در اين زمينه مي‌گويد: تعداد عطاري‌ها از تعداد داروخانه‌ها در كشور بيشتر است اما وزارت بهداشت نظارتي روي آنها ندارد و آماري هم در اين زمينه نداريم.

وي اظهار مي‌دارد: در حال حاضر موضوع ساماندهي عطاري‌ها در ستاد كشوري در دست تدوين است و هدف از اين موضوع اين است كه عطاري‌ها منطقي شوند و توسعه پيدا كنند و در راه خدمت به مردم در نظام صحيحي اقدام كنند در حال حاضر قصد حذف كردن عطاري‌ها را نداريم.

حاجي آخوندي تصريح مي‌كند: در اين راستا دولت هم حاضر است هزينه آموزشي بپردازد و هم كاري كند تا عطاري‌ها رونق يابد و روي اصول بهداشتي و علمي به مردم خدمت كنند البته عطاري‌هاي دلسوز هم نسبت به اين مسئله كه خدمت صادقانه به مردم ارائه كنند دقت دارند.

وي ادامه مي‌دهد: در برخي موارد وزارت بهداشت و برخي ارگان‌ها نيز كوتاهي كرده‌اند چرا كه بسياري از عطاري‌ها آماده‌اند كه تحت نظارت قرار گيرند حركتي كه در حال حاضر ستاد كشوري آغاز كرده است در جهت تسريع كار عطاري‌ها و تقويت و بسامان شدن آن‌هاست كه مي‌خواهيم به نوعي تهديد را به فرصت تبديل كنيم لذا در نهايت اگر در بحث نظارت به جايي رسيديم كه عطاري تقلب و خلاف قانون را سرلوحه كار خود قرار داده آن را حذف مي‌كنيم.

وي خاطرنشان مي‌كند: مهمترين اقدام عملي اين طرح اين است كه عطاري‌ها، آموزش‌ها و دوره‌‌هايي را كه در نهايت منجر به ارائه گواهينامه به آن مي‌شود بگذرانند و پس از آن در حيطه مجوزي كه مي‌گيرند فعاليت كنند و تحت نظارت قرار بگيرند.