محققان انگلیسی موفق به تولید اسپرم انسانی از سلول های بنیادی جنینی شده اند. اما از نظر برخی کارشناسان این اسپرم ها کارایی اسپر ماتوزوئید واقعی را ندارد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، محققان دانشگاه نیوکاسل و موسسه "سلول های بنیادی" در شمال شرقی انگلیس به سرپرستی پروفسور کریم نایرنیا موفق به کشف تکنولوژی جدید شده اند که با توسل به آن می توان اسپرم انسانی را در آزمایشگاه به کمک سلول های بنیادی حامل کروموزوم XY (مردانه) تولید کرد. بر اساس تحقیقاتی که در مجله "سلول های بنیادی" به چاپ رسیده است، این نوع تولید اسپرم مشکلاتی نیز به دنبال دارد به طور مثال اسپرم تفسیر سرنوشتی که ژن ها رقم زده اند آزمایشگاهی از نظر قانونی برای بارور کردن تخمک مناسب نیست و کارایی نخواهد داشت اما متخصصان امیدوارند با قانونی کردن این مساله بتوانند درمانی مناسب برای ناباروری مردانه بیابند.

 :: مراحل کار
دستیابی به این هدف، محققان از سلول های بنیادی که از جنین به وجود آمده در خارج از رحم برداشته شده بود، استفاده کردند. این سلول ها در درجه حرارت مناسب در محلولی شیمیایی قرار گرفت و به این ترتیب سلول هایی که منشا تخمک و اسپرماتوزوئید ها بودند از دیگر سلول ها جدا شدند. با کمک تکنولوژی پیشرفته تری در دانشگاه نیوکاسل سلول های بنیادی حامل کروموزوم XY نیز برای ساخت اسپرم جدا و کشت شدند. در کنار آن از سلول های حاصل کروموزوم XY نیز اسپرماتوگوفی که پایه ابتدایی ساخت اسپرماتوزوئید است، گرفته شد. به گفته محققان آزمایشگاه اخیر برای تولید اسپرم از سلول های بنیادی رویانی ثابت کرده است که کروموزم Y برای تولید اسپرم ضروری است. کشف این مطلب از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا به محققان این امکان را می دهد تا به طور دقیق بر جزئیات روند تشکیل اسپرم تحقیق کنند و در نتیجه دلایل ناباروری مردانه و علل بروز آن را شناسایی کنند.

:: شک و شبهه
برخلاف خوش بینی محققان این پروژه بسیارند متخصصانی که با شک و تردید به موفقیت ساخت اسپرم توسط گروه پروفسور نایرنیا نگاه می اندازند. به عنوان مثال دکتر آلن پاسی، استاد دانشگاه شفیلد به عنوان یک متخصص زیست شناس و بیولوژیست اسپرم با 20 سال سابقه درخشان کاری معتقد است اسپرم ساخته شده از سلول های رویانی نمی تواند یک اسپرماتوزوئید باشد. به عقیده وی گرچه این اسپرم هویت ژنتیکی و نشانه های اسپروماتوزئید انسانی را دارد اما سلول های اسپرماتوزوئید ریخت شناسی سلولی خاصی دارند و نوع فعالیت و رفتاری ویژه دارند که به آن اشاره نشده است.

:: پرسش و پاسخ:
در ادامه مصاحبه دکتر استفان ویویل، مدیر آزمایشگاه بیولوژی تهیه سلول های بنیادی استراسبورگ در می خوانیم:

آیا واقعاً شما موفق به تولید اسپرماتوزوئید شده اید؟
خیر. این اسپرم، اسپرماتوزوئید واقعی انسانی نیست بلکه نمونه اولیه بسیار مشابه است. برای تولید اسپرماتوژن ها باید از مراحل زیادی عبور کرد که اولین آن تولید دقیق اسپرماتوزوئید و تقسیم سلولی است و متاسفانه ما هنوز موفق به اجرای دقیق مراحل آخری نشده ایم بنابراین نمی توان گفت اسپرم ساخته شده یک اسپرماتوزوئید واقعی است.

تولید این اسپرم چه فایده ای دارد؟
بسیاری از مردان به دلیل مسایل ژنتیکی و محیطی قادر به تولید اسپرم نیستند. ما از سلول پوست این افراد، سلول بنیادی تهیه می کنیم و از آن اسپرم می سازیم و در نهایت با لقاح مصنوعی امکان بارور بودن را برای آنها ممکن می سازیم. البته باید گفت که ما هنوز قادر به بارور ساختن مردان از طریق این اسپرم نیستیم و آزمایشات انجام شده روی موش ها نیز موفقیت های بسیار کمی به دنبال داشته است. توجه به این موضوع نیز لازم است از آنجا که اسپرماتوزوئید حامل کد ژنتیکی است، کوچک ترین اشتباه در تولید آن عواقب وخیمی به دنبال دارد. آزمایشات روی موش ها نشان داده است کوچک ترین اشتباه سبب تولد موش های ناقص الخلقه می شود.

مشکل اصلی شما در انجام این تحقیق چه بوده است؟
خوشبختانه بر خلاف بسیاری از کشورها انجام این گونه تحقیقات در فرانسه منع قانونی ندارد و بررسی ها روی حیوانات ادامه خواهد داشت. مشکل اصلی بودجه است و تهیه سلول های بنیادی و دوم قانونی شدن همیشگی. در سال 2004 بر اساس قانونی که در رابطه با بیواتیک تصویب شد به مدت 5 سال تحقیق روی سلول های بنیادی آزاد اعلام شد اما این فرصت دارد به سر می آید.

منبع: فیگارو