شبيه سازي حيوانات

[nafise sadeghi]

ايده اصلي و منشا تفکر راجع به شبيه سازي انسان (human cloning) هنگامي شکل گرفت که يک دانشمند اسکاتلندي توانست گوسفندي بنام Dolly را در سال 1997 شبيه سازي کند. پخش خبر اين واقعه مهم توجه محافل پزشکي، مذهبي، سياسي و ... را در جهان به خود جلب کرد بگونه اي از اين واقعه علمي اغلب بعنوان نقطه عطف علم در سال 1997 ياد مي شود.


Dolly اولين موجود شبيه سازي شده
به دست انسان در سال 1997

◄ شبيه سازي چيست؟
عموما" هنگامي که خبرگزاري ها و رسانه ها خبرهاي جنجالي شبيه سازي را منتشر ميکنند عموما" منظورشان شبيه سازي به حالت تولد طبيعي مي باشد. با اين وجود بايد اضافه کرد که امروزه انواع مختلف تکنولوژيهاي شبيه سازي مطرح مي باشد که توسط آنها - از لحاظ تئوريک - مي توان به دوقلوي ژنتيکي يک موجود زنده يا هر ارگانيسم ديگري دست پيدا کرد.
در اين ارتباط درک اوليه از انواع روشهاي شبيه سازي کمک بسياري خواهد کرد تا بتوانيم در مقابل اين اخبار تصميم گيري کنيم که ايا اين اعمال مخالف مسائل اخلاقي هست يا خير.

◄ شبيه سازي DNA:
اين روش که در اصطلاح علمي DNA Cloning يا Molecular Cloning و يا Gene Cloning گفته مي شود عبارت است از مجموعه عملياتي که توسط آن قسمتي از DNA موجود مورد علاقه که قرار است شبيه سازي شود، به يکي از انواع موجودات ارگانيکي خود تکثير منتقل مي شود. معمولا" از باکتري هاي خود تکثير يا Bacterial Plasmid ها براي اينکار استفاده مي شود.

طي اين شرايط DNA مورد علاقه توسط يک ميزبان پردازش و تکثير مي شود. اين تکنولوژي تقريبا" از سال 1970 استفاده مي شود و از معمولترين فعاليت ها در آزمايشگاه هاي زيست شناسي مي باشد. در اين روش، دانشمندان معمولا" از ژن هاي خاصي براي کپي از يک ژن خاص استفاده مي کنند.

◄ شبيه سازي از طريق تولد:
به اين روش Reproductive Cloning گفته مي شود که بعنوان مثال توانايي توليد حيواني را دارد که داراي DNA مشخص مي باشد. اين DNA ممکن است از يک حيوان زنده کنوني گرفته شود و يا حتي از بقاياي يک حيوان مرده مربوط به سالهاي دور.
Dolly گوسفندي که راجع به آن صحبت کرديم از اين روش شبيه سازي شد. دانشمندان طي مجموعه عملياتي که بنام Somatic Cell Nuclear Transfer - به معني انتقال هسته سلولهاي کالبدي - مشهور است، مشخصات ژنتيکي موجود مورد نظر را به نطفه اي که تمام خواص ژنتيکي آن برداشته شده است منتقل مي کنند. البته نطفه جديد بايد تحت مراقب هاي خاص الکتريکي و شيميايي باشد تا توانايي تکثير را داشته باشد. پس از آنکه جنين به حد قابل قبولي از رشد رسيد، آنرا به داخل رحم يک حيوان ماده منتقل مي کنند و از آن به بعد به رشد طبيعي خود تا تولد ادامه مي دهد.
Dolly يا هر حيوان ديگري که با اين روش ساخته شود دقيقا" مشابه موجود مورد نظر نخواهد بود چرا که برخي از ويژگي هاي نطفه از همان ابتداي شکل گيري از پدر و مادر به نطفه منتقل مي شوند. اما موفقيت پروژه Dolly در اين بود که نشان داد سلولهاي DNA يک حيوان بالغ مي تواند براي رشد يک نطفه مورد استفاده قرار گيرد. تا قبل از اين دانشمندان تصور مي کردند سلولهايي که رشد مي کنند و بالغ مي شوند بسياري از خواص اوليه خود را از دست مي دهند و ديگر توانايي رشد از ابتدا را ندارند.
Dolly در سال 2002 هنگامي که شش ساله بود از دنيا رفت، علت مرگ او ناراحتي و بيماري در ناحيه ريه اعلام شد. دانشمندان هنوز نمي دانند که بيماري او ناشي از متفاوت بودن نوع تولد او دارد و يا اينکه يک بيماري عادي بود که ممکن است گريبانگير هر جانداري شود.

◄ شبيه سازي جنين:
به اين روش Embory Cloning يا Therapeutic Cloning گفته مي شود که در آن جنين انسان براي تحقيق در آزمايشگاه شبيه سازي مي شود. اهميت اين موضوع در آن نيست که يک انسان، مشابه فرد مورد نظر ساخته شود بلکه هدف آن است که با بررسي و آزمايش روي جنين شبيه سازي شده بتوان نارسايي ها و بيماري هاي مربوط به انسان را تحليل کرده و در حد امکان به روشهايي براي جلوگيري از بروز آنها قبل از تولد دست يافت.
در اين روش پس از گذشت حدود پنج روز از شکل گيري نطفه، سلولهاي خاصي از آن - که سلولهاي بنيادي يا Stem Cells نام دارد - براي شبيه سازي يا آزمايش برداشته مي شود که با اين عمل به جنين صدماتي وارد خواهد شد. (احتمالا" ريشه اصلي بحث بر سر مسائل اخلاقي نيز به همين جا بر مي گردد.) اين سلولها تقريبا" توانايي توليد هر نوع سلولي در بدن انسان را دارند و دانشمندان با استفاده از اين سلولهاي خاص اميدوار هستند که روزي بتوانند درمان قطعي بيماري هاي قلبي، انواع سرطان، آلزايمر و ... را پيدا کنند.
در نوامبر سال 2001 يک دانشمند از مرکز تحقيقات پيشرفته سلولي (Advanced Cell Technologies) در ماساچوست اعلام کرد که توانسته است اولين جنين انسان را به منظور انجام تحقيقات در باره بيماري هاي انسان، شبيه سازي کند. آزمايش هاي اين دانشمند بر روي هشت سلول انجام گرفت که از ميان آنها فقط سه عدد شروع به تقسيم شدن نمودند و در نهايت يکي از آنها توانست فقط به شش تقسيم شود. بنابر اين همانگونه که مشاهده مي کنيد هنوز راه درازي براي شبيه سازي يک انسان وجود دارد.
◄ آيا ممکن است روزي انسان شبيه سازي شود؟
بسياري از محافل سياسي، مذهبي و حتي دانشمندان با فشارهايي که به کنگره آمريکا وارد کرده اند در صدد تصويب لايحه اي هستند که هرگونه تحقيق و فعاليت در اين زمينه را ممنوع کند.
اما جداي اين مسائل با توجه به هزينه بسيار بالا و درصد کم موفقيت در شبيه سازي حيوانات (بين يک تا دو درصد) که به علت دانش کم در باره روش "شبيه سازي از طريق تولد" مي باشد هر گونه تلاش براي توليد انسان از اين روش در حال حاضر با شکست روبروه خواهد شد. بخصوص که پس از تولد حيوانات شبيه سازي شده، حدود 30% از اين حيوانات که زنده بدنيا مي ايند، داراي ناتواني هاي بارز جسمي و مشکلات جدي پس از تولد مي باشند. دانشمندان عوارض مشابهي را براي شبيه سازي انسان از اين روش پيش بيني مي کنند.
نکته مهم ديگر وضعيت فکري و روحي انسان مي باشد که هنوز بصورت يک سئول بزرگ پيش روي دانشمندان مي باشد. شايد براي يک گوسفند خيلي مهم نباشد که نتواند درست فکر کند يا تصميم بگيرد اما اين موضوع بطور قطع براي انسان بسيار مهم مي باشد چرا که يک انسان سالم فقط به بدن سالم نياز ندارد.
بنابراين بنظر مي رسد که در حال حاضر به دليل ضعف تکنولوژي و دانش و نيز نبود توافق ميان جناح ها و گروه هاي مختلف درگير در جهان عملا" هيچ دانشمندي به خود اجازه انجام آزمايش براي شبيه سازي انسان از طريق Reproductive Cloning را نمي دهد

http://www.fadack.com