تعویض فیلتر و روغن موتور خودرو
اگر روغن های كاركردهای كه به طور نادرست در محیط زیست رها می شوند، با روشی مناسب و صحیح مدیریت شود،توانایی ذخیره روغن در حدود هزاران بشكه در روز افزایش می یابد. روغن كاركرده میتواند با استفاده از روش مناسب تصفیه شود و با روان كننده ها و روغن های سوختیمختلف فرآوری شده و در صنایع پالایش و پتروشیمی مصرف شود. این عمل علاوه بر منافعاقتصادی در حفاظت از محیط زیست و صرفه جویی در مصرف انرژی تاثیر بسزایی دارد.

● نكاتی در مورد تعویض روغن موتور
قبل از شروع این بحث لازم به یادآوری است كهانتخاب روغن موتور و زمان تعویض آن می بایست براساس توصیه های سازنده خودرو واطلاعات ارایه شده در دفترچه راهنمای خودرو صورت گیرد. اگر تمایل دارید روغن موتورخود را تعویض كنید، به موارد زیر توجه كنید:
۱- قبل از اقدام به تعویض روغن خودرو، موتور آن را خاموش و چرخ ها را قفل و ترمز دستیرا بكشید. برای جلوگیری از بروز هر گونه سوختگی مطمئن شوید كه موتور خیلی داغ نیست. سپس به توصیه های دفترچه راهنمای خودرو توجه كنید.
۲- پیچ تخلیه انتهای ظرف روغن موتور (كارتر) خودرو را باز كنید و اجازه دهید روغنكاركرده از كارتر به داخل ظرف مناسبی مانند یك تشتك تخلیه روغن تخلیه شود.
۳- اگر می خواهید فیلتر روغن را نیز عوض كنید این كار را بعد از تعویض روغن انجام دهیدو به توصیه های زیر توجه كنید. پیچ تخلیه كارتر را ببندید و مطمئن شوید كه محكماست.
۴- روغن موتور جدید را با دقت اضافه كنید. اگر چه بیشتر خودروها دارای ظرفیتی معادل۴تا۵ كوارت روغن است. با این وجود در مورد مقدار روغن مورد نیاز و نوع آن می بایستبه دفترچه راهنمای خودرو مراجعه كرد. كارتر خودرو را بیش از اندازه پر نكنید.
۵- در حالی كه ترمز دستی را كشیده اید در محلی كه تخلیه هوا به خوبی انجام می شودموتور خودرو را روشن كنید. در ابتدا ممكن است لامپ فشار روغن روشن باشد اما باید پساز چند ثانیه خاموش شود. زمانی كه لامپ خاموش شد اجازه دهید موتور چند دقیقه كاركند.
۶- موتور را خاموش كنید و سطح روغن را بررسی كنید. نشت روغن را در اطراف فیلتر روغن وپیچ تخلیه بررسی كنید.
۷- زمان تعویض بعدی روغن خودروی خود را به خاطر داشته باشید. زمان تعویض روغن، كیلومترخودرو، درجه و نوع روغن مورد استفاده را یادداشت كنید.
۸- با استفاده از یك قیف و با دقت روغن كاركرده را از تشتك تخلیه روغن به یك ظرف مناسبمنتقل كنید. می توانید روغن باقی مانده در تشتك را نشویید چون می توانید در تعویضبعدی دوباره از آن استفاده كنید.
●تعویض فیلتر روغن
فیلتر روغن خودرو، وسیله ای است كهروغن روان كننده را تصفیه می كند. عملكرد اصلی فیلتر در سیستم روغنكاری موتور،جلوگیری از آسیب رساندن ذرات ساینده به یاتاقان ها و قسمت های در معرض اصطكاك است. فیلتر باید به طور دایمی در مدار روغنكاری بوده و بتواند تمام جریان را از خود عبوردهد. این مسئله در مورد فیلترهایی كه در موتورهای نو نصب می شود از اهمیت بیشتریبرخوردار است، چون در موتورهای نو مقادیر زیادی ذرات فلزی یا ذرات ساینده ناشی ازعملیات ساخت وجود دارد.
فیلتر روغن در كنار روغن نقش مهمی در سلامت موتور خودروایفا می كند بی تردید استفاده از انواع روغن مناسب و فیلتر روغن با استاندارد دركنار یكدیگر باعث افزایش بازدهی هر دو محصول كاهش استهلاك و افزایش بازدهی موتورخواهد شد. پس از تعویض فیلتر، روغن كاركرده آن باید تخلیه شود. برای این منظور بهتوصیه های زیر توجه كنید:
۱- برای شل شدن فیلتر روغن در صورت لزوم از آچار فیلتر استفاده كنید. فیلتر كاركرده رابا دقت بردارید.
۲- فیلتر را از روغن تخلیه كنید. با استفاده از یك وسیله تیز، یك حفره در انتهای داخلی (گنبدی) فیلتر یا سوپاپ مانع برگشت روغن كه بر روی انتهای صاف آن قرار دارد ایجادكنید. موثرترین روش برای تخلیه مناسب فیلتر، سوراخ كردن سوپاپ مانع برگشت روغن یاداخل فیلتر و جریان یافتن به یك ظرف مناسب برای بازیافت آن است سوپاپ مانع برگشتروغن، شامل دریچه لاستیكی است كه برای جلوگیری از تخلیه روغن به موتور، در زمانخاموشی، خلاء ایجاد می كند. سوراخ كردن فیلتر موجب از بین رفتن خلاء شده و اجازه میدهد روغن حبس شده بازیابی شود.
۳- انتهای صاف فیلتر سوراخ شده را به روی ظرف جمع آوری قرار دهید و روغن كاركرده را تاحد امكان از فیلتر تخلیه كنید. مهم است كه تخلیه فیلترهای كاركرده روغن در۱۲ ساعت (حداقل زمان) و دمایی نزدیك به دمای عملكرد موتور و بیش از دمای محیط (تقریباً۶۰درجه فارنهایت) صورت گیرد.
۴- فیلتر جدید روغن را طبق توصیه های سازنده فیلتر نصب كنید. آب بند لاستیكی را بامقدار كمی روغن بر روی آن بپوشانید و سپس آن را جایگزین كنید. از آچار فیلتر برایمحكم كردن فیلتر جدید استفاده نكنید چون ممكن است به فیلتر آسیب برساند. این را بهراحتی با انگشتان محكم كنید و به توصیه های سازنده فیلتر توجه كنید. فیلترهایكاركرده روغن نیز مانند روغن كاركرده به عنوان ضایعات محسوب می شوند وباید به طورمناسب بازیافت شوند. در مواردی كه عملی است و صرفه اقتصادی وجود دارد فیلترهای خالیكاركرده روغن برای بازیافت روغن جمع آوری می شوند. از مراكز جمع آوری روغن كاركردهسئوال كنید كه آیا پذیرای فیلتر كاركرده روغن نیز هستند یا خیر. اگر هیچگونه امكانیبرای بازیابی روغن فیلتر كاركرده روغن وجود ندارد، فیلتر كاركرده خالی روغن را درروزنامه بپیچید و به همراه زباله های خانگی دفع كنید.
درفیلترهای كاركرده روغن خرده فلزهایی وجود دارد كه دوباره قابل استفاده هستند وتولیدكنندگان فولاد می توانند به عنوان خوراك اولیه از آنها استفادهكنند.
●جمع آوری روغن كاركرده
پس از تخلیه روغن از كارترخودرو یا فیلتر روغن، روغن را داخل یك ظرف تمیز و عاری از نشت با درپوش پیچیبریزید. ظرف اصلی روغن موتور و بسیاری از ظروف
خانگی برای این منظور مناسبهستند. هرگز از ظروف خانگی حاوی مواد شیمیایی مانند سفیدكننده ها استفاده نكنید ومطمئن شوید كه ظرف مورد استفاده دارای درپوش غیرقابل نشت است. در برخی فروشگاه هایعرضه خدمات خودرو نیز ممكن است ظروفی كه برای انتقال روغن موتور كاركرده طراحی شدهاست فروخته شود. اگر روغن كاركرده را نمی خواهید فوراً به مركز بازیافت انتقالبدهید، هرگز به طور موقت آن را در ظروف نگهداری غذا، آشامیدنی، یا مواد
شیمیاییجمع آوری نكنید. صرف نظر از نوع ظرف مورد استفاده برای انتقال روغن كاركرده، ازتمیزی ظرف مطمئن شوید. به آن برچسب روغن كاركرده نصب كرده و دور از دسترس كودكان وحیوانات خانگی نگهداری كنید. ظرف روغن كاركرده را به نزدیك ترین مركز عمومی جمعآوری روغن كاركرده مانند نزدیكترین تعمیرگاه خودرو و یا یك مركز روانكاری ببرید. بدین ترتیب با دفع مناسب روغن كاركرده از محیط زیست و منابع طبیعی محافظت می كنید.
بازیافت ضایعات ضمن محافظت از محیط زیست دارای مزایایاقتصادی است و شما می توانید در كنار دفع نادرست زباله های كاغذی، شیشه ای، فلزی،پلاستیكی و دیگر مواد و تفكیك آنها، روغن و فیلتر كاركرده موتور را با روش مناسبیدفع كنید.
●جمع آوری روغن های كاركرده در كشور امریكا در امریكا علاوهبر جمع آوری روغن های كاركرده از مراكز بزرگ و تعویض روغنی ها، برای جمع آوری روغنها از منازل نیز برنامه هایی تدوین شده است. این عمل به دو صورت انجام می گیرد.
۱- ساكنین محل تحت پوشش این طرح، گالن های محتوی روغن های كاركرده را مانند سایرضایعات دور ریختی (شیشه، پلاستیك و كاغذ كه بازیابی می شوند) در محل مخصوص زبالهقرار داده و هر هفته یكبار ماموران مربوط، گالن روغن های كاركرده را جمع آوری وگالن دیگری جایگزین می كنند تا ساكنین محل بتوانند برای
تعویض روغن خودروی خوداز آن استفاده كنند.
۲- روش دیگر جمع آوری بدین صورت است كه گالن های محتوی روغن های كاركرده، توسط مامورانجمع آوری روغن ها به داخل تانكرهای مخصوص تخلیه شده و گالن برای استفاده مجددساكنین در محل مخصوص زباله قرار می گیرد. لازم به یادآوری است كه كل هزینه جمع آوریروغن های كاركرده و تمامی اقدامات آموزشی در این زمینه مانند انتشار نشریات و مطالبآموزشی توسط شركت های تولید كننده روانكار پرداخت می شود.
●● نتیجه گیری
بیشتر كشورهای دنیا برای حفظ ذخایر نفتی و جلوگیری از آلودگی محیطزیست به جمع آوری روغن های كاركرده می پردازند. با توجه به این كه در ایران جمعآوری
روغن های كاركرد با اصول صحیحی انجام نمی گیرد، لازم است سازمانهای مربوطبرنامه ای تنظیم كنند كه روش های ر جمع آوی روغ های كاركرده در ایران نیز درنظر گرفته شده باشد تا سرمایه های ملی كشورمان به بهترین شكل ممكن حفظشود.
منبع : بیابان و کویرهای ایران (محسن ادیب)
http://www.irandeserts.com/370.htm