عضو تازه خانواده

[*مینا*]

با گسترش صنعت روباتیک محققان در سراسر جهان به بررسی هر چه بیشتر تاثیر این جانداران بی جان روی زندگی آینده انسان می پردازند و بر این باورند که پذیرش روبات ها توسط انسان منوط به افزایش توانایی های اجتماعی و ارتباطی آنها است. به گزارش مهر با وجود اینکه روبات ها هنوز به تمامی خانه ها راه پیدا نکرده اند، اما طی سال های اخیر به تدریج توانسته اند راه خود را به جهان واقعی یافته و برخی از فعالیت ها از قبیل تمیز کردن ساختمان ها، انتقال دارو یا حتی سرگرمی را بر عهده بگیرند.
آغاز این دوره از حضور روبات ها باعث شده انسان شناسان و متخصصان روباتیک گزارش های اولیه خود را از حضور و تعامل این ابزار هوشمند با انسان ارائه کنند که کاملاً با یکدیگر متناقض هستند. با وجود اینکه شواهد نشان می دهد روبات ها می توانند همکارانی مفید و دوست داشتنی باشند، در عین حال می توانند باعث مزاحمت و اعمال خشونت شوند. نتیجه این گزارش ها می تواند در ساخت بهتر روبات ها در آینده بسیار تاثیرگذار باشد.
یکی از تحقیقاتی که توسط محققان کارنگی ملون انجام شده نشان می دهد چگونه فرهنگ عمومی می تواند روی پذیرش یک روبات تاثیر داشته باشد. طی این تحقیق افرادی به یک روبات جارو برقی به نام «رومبا» معرفی شدند که از توانایی های محدودی برخوردار بود اما همین برداشت نخستین که از توانایی های آن به دست آمد، به «رومبا» کمک کرد و افراد توانستند با آن ارتباط برقرار کنند.
تحقیقاتی شش ماهه درباره تاثیر «رومبا» روی اهل خانواده ها نیز از این یافته پشتیبانی کرد. به گفته محققان برخی انسان ها این روبات را به عنوان دوست دائمی در زندگی خود می بینند و با آن ارتباطات قوی احساسی برقرار می کنند. حتی آنهایی که کارهای «رومبا» را در خانه انجام می دهند، روبات را سرزنش نمی کنند بلکه می گویند این کاری است که همیشه انجام می داده اند.
با این حال از تمامی روبات ها نیز به این خوبی استقبال نمی شود. تعدادی از بیمارستان های امریکا از نوعی روبات به نام «TUG» برای انتقال دارو میان بخش های مختلف استفاده می کنند که نتیجه بررسی تعامل کارمندان بیمارستان با این روبات نشان داد برخی از کارمندان به این روبات به چشم یک همکار نگاه کرده و آن را دوست دارند در حالی که بخشی دیگر از کارمندان آن را موجودی می دیدند که تنها جلب توجه می کند و از آن ابراز انزجار می کردند.
شاید این بررسی ها مقیاس های کوچکی به شمار روند، اما می توانند مهارت هایی را که روبات ها برای تعامل با انسان به آن نیاز دارند، آشکار کنند. محققان سوئدی در این راستا به تازگی پروژه یی
۱۰ ماهه را به منظور بررسی چگونگی تعامل شش خانواده مختلف با دایناسوری روباتی به نام «Pelo» آغاز کرده اند. از ویژگی های تاثیرگذار این روبات واکنش به صدا و لمس است که این ویژگی ها به تدریج واکنش های مثبتی را نسبت به روبات برانگیخته است. اما کمبودهایی مانند عمر کوتاه باتری و این حقیقت که روبات مانند آنچه گفته شده بود از شخصیت و هوش واقعی برخوردار نیست، از میزان این تاثیرگذاری کاسته است. برای مثال «Pelo» هرگز چیزی یاد نمی گیرد و به گفته یکی از اعضای این پروژه؛ «این روبات به همان اندازه نادان است که تاکنون بود.»
در این میان محققان دانشگاه کالج لندن راه حلی ارائه کرده اند تا بر میزان علاقه انسان ها به روبات ها بیفزایند. به گفته آنها در صورتی که تعدادی روبات به شکل کودک ساخته شوند، افراد تصور می کنند این روبات ها ذهنی کودکانه دارند و به این شکل بیشتر می توانند اشتباهات رخ داده توسط روبات را بخشیده و فراموش کنند. در عین حال این گونه فرض می شود که ظاهر این روبات ها موجب انگیزش حس حمایت افراد شده و از میزان نارضایتی آنها خواهد کاست.
با این حال تحقیقات نشان می دهد ظاهری محقر و کوچک نیز همیشه نمی تواند احساسات انسان ها را برانگیزد زیرا روباتی مربعی مانند «TUG» که فعالیت هایش را مستقلانه انجام داده و با صدایی مشابه صدای انسان صحبت می کند انتظار افراد را نسبت به انجام رفتارهایی متناسب با این توانایی ها افزایش می دهد.
شاید انتظار فرد از یک جعبه روی چهار چرخ چندان زیاد نباشد اما «TUG» به عنوان یک روبات، کارمند بیمارستان و یک همکار باید انتظارات زیادی را در رابطه با هوش اجتماعی برآورده کند و عدم وجود هوش اجتماعی باعث کاهش تاثیرگذاری روبات روی انسان شده است. برای مثال یکی از ضعف های «TUG» صحبت کردن به شیوه یی یکنواخت و یکسان در محیط های شلوغ و خلوت است.
این یافته ها اطلاعاتی هستند که بسیاری از شرکت های روباتیک قصد دارند از آن به عنوان ابزاری برای بهبود روبات های خود استفاده کنند. به گفته متخصصان روباتیک کنترل تعامل میان روباتی مانند «TUG» و کاربران آن باید از نو طراحی شود، سطح صدای آن باید تنظیم شده و توانایی تغییر بلندی صدا در محیط های مختلف به آن افزوده شود.
به گفته متخصصان روبات ها به عنوان همزیستان آینده انسان ها و به عنوان ابزارهایی که بخش بزرگی از زندگی آینده انسان را به دوش خواهند گرفت، باید از توانایی های کافی برای برقراری ارتباط با انسان ها برخوردار باشند تا در نهایت بتوانند مورد پذیرش نسل بشر قرار بگیرند. این در حالی است که گروهی دیگر از برقراری روابط قوی عاطفی میان انسان و روبات در آینده یی نه چندان دور ابراز نگرانی می کنند و تا آنجا پیش می روند که روبات ها را تهدیدی جدی برای نسل بشر می دانند.

روزنامه اعتماد ( www.etemaad.ir )