آموزش زبان c

[آبجی]

مقدمه

شروع برنامه نویسی با الگوریتم آغاز می شود و پس از نوشتن الگوریتم و احیانا رسم فلوچارت، برنامه نویسی آغاز می شود. ماشین (کامپیوتر) از برنامه ایی که ما نوشتیم سر در نمی آورد وما هم از زبان ماشین سر در نمی آوریم! ما برنامه را به یک زبان برنامه نویسی سطح بالا (یعنی برنامه ایی که به سطح زبان انسان نزدیک است) نوشته و بعد آن را تبدیل به یک برنامه قابل اجرا بر روی کامپیوتر(زبان سطح پایین یا زبان ماشین) می نماییم.

- زبان ماشین (سطح پایین) : این زبان مستقیما با صفر و یک نوشته می شود و بدون هیچ واسطه ای برروی کامپیوتر قابل اجرا است. طراحان سخت افزار هر کامپیوتر، زبان ماشین خاص خود را برای آن ماشین طراحی می نمایند. به همین دلیل هر برنامه ای که به زبان ماشین نوشته شود، فقط برروی همان ماشین خاص کار می کند، به این دلیل برنامه های نوشته شده به زبان ماشین را غیر قابل حمل می نامند. از طرف دیگر یادگیری این زبان بسیار مشکل بوده و برنامه نویسی با آن نیز بسیار سخت است و همچنین احتمال بروز خطا نیز در آن زیاد است.

2- زبان اسمبلی : این زبان شکل ساده تر زبان ماشین است، بدین صورت که برای هر دستورالعمل زبان ماشین، یک اسم نمادین انتخاب شده است (مانند دستور ADD بجای کد متشکل از صفرها و یک ها برای دستورالعمل جمع) که بخاطر سپردن و برنامه نویسی با آنها برای انسانها ساده تر است. اما این برنامه ها برای ماشین قابل فهم نیست و باید قبل از اجرا شدن توسط برنامه مترجمی بنام اسمبلر به زبان ماشین تبدیل شود. توجه کنید که از آنجا که هر دستور زبان اسمبلی معادل یک دستور زبان ماشین است، این زبان نیز وابسته به ماشین می باشد و برنامه های نوشته شده به این زبان فقط برروی همان کامپیوتری که برای آن نوشته شده اند قابل اجرا است. علاوه براین کار با این زبانها نسبتا مشکل است و فقط متخصصین کامپیوتر قادر به استفاده از آنها هستند. نکته مهم آنکه در یک ماشین، برای هر کد زبان ماشین، انحصارا یک نماد اسمبلی وجود دارد و بر عکس.
مزیت زبان اسمبلی سطح پایین بودن آن است. چون به پایین ترین سخت سخت افزار ریزپردازنده (CPU) نزدیک است بنابراین با استفاده از این زبان ، متخصصین کامپیوتر می توانند هر برنامه ایی را که CPU (ماشین) قادر به اجرای آن است بنویسند.
عیب این زبان اینکه مختص یک ماشین بخصوصی است و با تغییر مشخصات ماشین برنامه باید عوض کرد. و البته برای هر کسی هم قابل فهم نیست.

3- زبانهای سطح بالا : دستورالعملهای این زبانها بسیار نزدیک به زبان انسانها (زبان انگلیسی) است و به همین دلیل برنامه نویسی با این زبانها بسیار ساده بوده و می توان الگوریتمها را به راحتی به این زبانها تبدیل کرد. از آنجا که این زبانها به هیچ ماشین خاصی وابسته نیستند، برنامه های نوشته شده با این زبانها (تا حد زیادی) قابل حمل می باشند. مثالهایی از این زبانها عبارتند از :

- بیسیک (Basic): برای کاربردهای آموزشی
- فرترن (Fortran) : برای کاربردهای علمی و مهندسی
- پاسکال (Pascal) : برای کاربردهای آموزشی و علمی
- زبان برنامه نویسی C که بحث ما در مورد آن خواهد بود. البته برنامه های نوشته شده به این زبانها ابتدا باید به زبان ماشین ترجمه شوند تا بر روی کامپیوتر قابل اجرا باشند. برای ترجمه این زبانها از کامپایلرها و یا مفسرها استفاده می شود.

[آبجی]

تاریخچه زبان C برای بررسی تاریخچه زبان C باید به سال 1967 بازگردیم که مارتین ریچاردز زبان BCPL را برای نوشتن نرم افزارهای سیستم عامل و کامپایلر در دانشگاه کمبریج ابداع کرد. سپس در سال 1970 کن تامپسون زبان B را بر مبنای ویژگیهای زبان BCPL نوشت و از آن برای ایجاد اولین نسخه های سیستم عامل Unix در آزمایشگاههای بل استفاده کرد. زبان C در سال 1972 توسط دنیس ریچی از روی زبان B و BCPL در آزمایشگاه بل ساخته شد و ویژگیهای جدیدی همچون نظارت بر نوع داده ها نیز به آن اضافه شد. ریچی از این زبان برای ایجاد سیستم عامل Unix استفاده کرد اما بعدها اکثر سیستم عاملهای دیگر نیز با همین زبان نوشته شدند. این زبان با سرعت بسیاری گسترش یافت و چاپ کتاب "The C Programming Language" در سال 1978 توسط کرنیگان و ریچی باعث رشد روزافزون این زبان در جهان شد.

متاسفانه استفاده گسترده این زبان در انواع کامپیوترها و سخت افزارهای مختلف باعث شد که نسخه های مختلفی از این زبان بوجود آید که با یکدیگر ناسازگار بودند. در سال 1983 انستیتوی ملی استاندارد آمریکا (ANSI) کمیته ای موسوم به X3J11 را را مامور کرد تا یک تعریف فاقد ابهام و مستقل از ماشین را از این زبان تدوین نماید. در سال 1989 این استاندارد تحت عنوان ANSI C به تصویب رسید و سپس در سال 1990، سازمان استانداردهای بین المللی (ISO) نیز این استاندارد را پذیرفت و مستندات مشترک آنها تحت عنوان ANSI/ISO C منتشر گردید.

در سالهای بعد و با ظهور روشهای برنامه نویسی شی گرا نسخه جدیدی از زبان C بنام C++ توسط بیارنه استراوستروپ در اوایل 1980 در آزمایشگاه بل توسعه یافت. در C++ علاوه بر امکانات جدیدی که به زبان C اضافه شده است، خاصیت شی گرایی را نیز به آن اضافه کرده است.

با گسترش شبکه و اینترنت، نیاز به زبانی احساس شد که برنامه های آن بتوانند برروی هر ماشین و هر سیستم عامل دلخواهی اجرا گردد. شرکت سان مایکروسیستمز در سال 1995 میلادی زبان Java را برمبنای C و C++ ایجاد کرد که هم اکنون از آن در سطح وسیعی استفاده می شود و برنامه های نوشته شده به آن برروی هر کامپیوتری که از Java پشتیبانی کند (تقریبا تمام سیستمهای شناخته شده) قابل اجرا می باشد. شرکت مایکروسافت در رقابت با شرکت سان، در سال 2002 زبان جدیدی بنام C# (سی شارپ) را ارائه داد که رقیبی برای Java بشمار م

[آبجی]

برنامه نویسی ساخت یافته در دهه 1960 میلادی توسعه نرم افزار دچار مشکلات عدیده ای شد. در آن زمان سبک خاصی برای برنامه نویسی وجود نداشت و برنامه ها بدون هیچگونه ساختار خاصی نوشته می شدند. وجود دستور پرش (goto) نیز مشکلات بسیاری را برای فهم و درک برنامه توسط افراد دیگر ایجاد می کرد، چرا که جریان اجرای برنامه مرتبا دچار تغییر جهت شده و دنبال کردن آن دشوار می گردید. لذا نوشتن برنامه ها عملی بسیار زمان بر و پرهزینه شده بود و معمولا اشکال زدایی، اعمال تغییرات و گسترش برنامه ها بسیار مشکل بود. فعالیتهای پژوهشی در این دهه باعث بوجود آمدن سبک جدیدی از برنامه نویسی بنام روش ساخت یافته گردید؛ روش منظمی که باعث ایجاد برنامه هایی کاملا واضح و خوانا گردید که اشکال زدایی و خطایابی آنها نیز بسیار ساده تر بود.

اصلی ترین نکته در این روش عدم استفاده از دستور پرش (goto) است. تحقیقات بوهم و ژاکوپینی نشان داد که می توان هر برنامه ای را بدون دستور پرش و فقط با استفاده از 3 ساختار کنترلی ترتیب، انتخاب و تکرار نوشت.

ساختار ترتیب، همان اجرای دستورات به صورت متوالی (یکی پس از دیگری) است که کلیه زبانهای برنامه نویسی در حالت عادی به همان صورت عمل می کنند.

ساختار انتخاب به برنامه نویس اجازه می دهد که براساس درستی یا نادرستی یک شرط، تصمیم بگیرد کدام مجموعه از دستورات اجرا شود.

ساختار تکرار نیز به برنامه نویسان اجازه می دهد مجموعه خاصی از دستورات را تا زمانی که شرط خاصی برقرار باشد، تکرار نماید.

هر برنامه ساختیافته از تعدادی بلوک تشکیل می شود که این بلوکها به ترتیب اجرا می شوند تا برنامه خاتمه یابد (ساختار ترتیب). هر بلوک می تواند یک دستورساده مانند خواندن، نوشتن یا تخصیص مقدار به یک متغیر باشد و یا اینکه شامل دستوراتی باشد که یکی از 3 ساختار فوق را پیاده سازی کنند. نکته مهم اینجاست که درمورد دستورات داخل هر بلوک نیز همین قوانین برقرار است و این دستورات می توانند از تعدادی بلوک به شرح فوق ایجاد شوند و تشکیل ساختارهایی مانند حلقه های تودرتو را دهند.

نکته مهم اینجاست که طبق قوانین فوق یک حلقه تکرار یا بطور کامل داخل حلقه تکرار دیگر است و یا بطور کامل خارج آن قرار می گیرد و هیچگاه حلقه های متداخل نخواهیم داشت.

از جمله اولین تلاشها در زمینه ساخت زبانهای برنامه نویسی ساختیافته، زبان پاسکال بود که توسط پروفسور نیکلاس ویرث در سال 1971 برای آموزش برنامه نویسی ساختیافته در محیطهای آموزشی ساخته شد و بسرعت در دانشگاهها رواج یافت. اما بدلیل نداشتن بسیاری از ویژگیهای مورد نیاز مراکز صنعتی و تجاری در بیرون دانشگاهها موفقیتی نیافت.

کمی بعد زبان C ارائه گردید که علاوه بر دارا بودن ویژگیهای برنامه نویسی ساختیافته بدلیل سرعت و کارایی بالا مقبولیتی همه گیر یافت و هم اکنون سالهاست که بعنوان بزرگترین زبان برنامه نویسی دنیا شناخته شده است.

[آبجی]

مراحل اجرای یک برنامه C

اول برنامه را خواهیم نوشت. برای نوشتن برنامه می توان از هر ویرایشگر متنی موجود استفاده کرد و سپس فایل حاصل را با پسوند .C ذخیره نمود (فایلهای C++ با پسوند .CPP ذخیره می گردند). به این فایل، کد مبدا (source code) گفته می شود(در زبان فارسی هم اصطلاحا فایل سورس می گویند).

مرحله بعدی تبدیل کد مبدا به زبان ماشین است که به آن کد مقصد (object code) گفته می شود.(در زبان فارسی هم آبجکت می گویند) همانطوریکه قبلا نیز گفته شد برای این کار از یک برنامه مترجم بنام کامپایلر استفاده می شود.

کامپایلرهای متعددی برای زبان C توسط شرکتهای مختلف و برای سیستم عاملهای مختلف نوشته شده است که می توانید برحسب نیاز از هریک از آنها استفاده نمایید. اما هنوز برنامه برای اجرا آماده نیست. معمولا برنامه نویسان در برنامه های خود از یک سری کدهایی که از قبل آماده شده استفاده می کنند. مثلا برنامه نویس ها از برنامه هایی مثل عملیات متداول (مانند محاسبه جذر و یا سینوس) استفاده می کنند که برنامه آنها قبلا نوشته و ترجمه شده است. این برنامه ها یا در قالب کتابخانه های استاندارد توسط شرکتهای ارائه کننده نرم افزار عرضه شده است و یا توسط دیگر همکاران برنامه نویس اصلی نوشته و در اختیار وی قرار داده شده است. در این مرحله باید کد مقصد برنامه اصلی با کدهای مربوط به این برنامه های کمکی پیوند زده شود. برای اینکار نیاز به یک پیوند زننده (Linker) داریم و نتیجه این عمل یک فایل قابل اجرا خواهد بود (در ویندوز این فایل پسوند .EXE خواهد داشت).
مرحله بعدی اجرای برنامه و دادن ورودیهای لازم به آن و اخذ خروجی ها می باشد.

مسلما طی مراحل بالا برای اجرای هر برنامه زمانبر می باشد، بهمین دلیل اکثر تولید کنندگان کامپایلرها، محیطهایی را برای برنامه نویسی ارائه کرده اند که کلیه مراحل بالا را بطور اتوماتیک انجام می دهند.

به این محیطها IDE یا Integrated Development Environment یا محیط مجتمع توسعه نرم افزار گفته می شود. این محیطها دارای یک ویرایشگر متن می باشند که معمولا دارای خواص جالبی همچون استفاده از رنگهای مختلف برای نشان دادن اجزای مختلف برنامه مانند کلمات کلیدی و یا قابلیت تکمیل اتوماتیک قسمتهای مختلف برنامه می باشد. پس از نوشتن برنامه و با انتخاب گزینه ای مانند Run کلیه عملیات فوق بطور اتوماتیک انجام شده و برنامه اجرا می گردد. علاوه براين، اين محيطها معمولا داراي امكانات اشكالزدايي برنامه (Debug) نيز مي باشند كه شامل مواردي همچون اجراي خط به خط برنامه و يا ديدن محتويات متغيرها در زمان اجرا است. چند محيط معروف برنامه نويسي عبارتند از :

Borland C++ 3.1 براي محيط DOS
Borland C++ از نسخه 4 به بالا براي Windows
Microsoft Visual C++ براي محيط Windows
Borland C++ Builder برای محیط Windows

براي شروع می توانید از ساده ترین محيط Borland C++ 3.1 تحت Dos كه نحوه كار ساده تري نسبت به سايرين دارد استفاده كنيد. پس از نصب اين نرم افزار، برنامه BC.exe را اجرا كنيد تا وارد محيط borland c شويد
د اینجا اشاره ایی به این محیط ساده خواهیم داشت. خوانندگان می توانند از هر کدام از برنامه های کامپایلر یا مفسر C یا C++ برای این منظور استفاده کنند. اگر برنامه را در کامپیوترخودتان نصب کنید، خواهید دید که این محیط از سه قسمت اصلي تشكيل شده است :

- بخش ويرايش برنامه : بخش آبي رنگ وسط مي باشد كه در حقيقت يك ويرايشگر است كه برنامه در آن تايپ مي شود. همانطور كه مي بينيد در اين ويرايشگر از رنگهاي مختلف براي نشان دادن قسمتهاي مختلف برنامه استفاده مي شود. مثلا براي كلمات كليدي از رنگ سفيد استفاده شده است.

- بخش منوهاي كاري : اين بخش كه در قسمت بالا واقع شده است،- حاوي تعدادي منو (گزينه) براي انجام وظايف مختلف است. خلاصه اين عمليات عبارتند از :
o منوي File : عملياتي مانند باز كردن و يا ذخيره يك برنامه
o منوي Edit : عمليات ويرايش مانند حذف، كپي و يا چسباندن يك قسمت از برنامه
o منوي Search : جستجوي و يا تعويض يك متن در برنامه
o منوي Run : اجراي برنامه بصورت كامل يا دستور به دستور
o منوي Compile : عمليات مربوط به كامپايل و پيوند برنامه
o منوي Debug : عمليات مربوط به اشكال زدايي مانند ديدن مقادير متغيرها در زمان اجرا
o منوي Project : عمليات مربوط به مديريت برنامه هايي كه شامل چندين فايل مستقل هستند (پروژه)
o منوي Options : عمليات مربوط به تنظيمات سيستم مانند نحوه كامپايل و يا رنگ پيش فرض محيط
o منوي Windows : عمليات مربوط به پنجره هاي باز فعلي (مربوط به چندين برنامه يا نمايش متغيرها و ... )

خطاهای برنامه نویسی
بنظر می رسد خطاها جزء جداناپذیر برنامه ها هستند. بندرت می توان برنامه ای نوشت که در همان بار اول بدرستی و بدون هیچگونه خطایی اجرا شود. اما خطاها از لحاظ تاثیری که بر اجرای برنامه ها می گذارند، متفاوتند. گروهی ممکن است باعث شوند که از همان ابتدا برنامه اصلا کامپایل نشود و گروه دیگر ممکن است پس از گذشت مدتها و در اثر دادن یک ورودی خاص به برنامه، باعث یک خروجی نامناسب و یا یک رفتار دور از انتظار (مانند قفل شدن برنامه) شوند. بطور کلی خطاها به دو دسته تقسیم می شوند:

خطاهای نحوی (خطاهای زمان کامپایل): این خطاها در اثر رعایت نکردن قواعد دستورات زبان C و یا تایپ اشتباه یک دستور بوجود می آیند و در همان ابتدا توسط کامپایلر به برنامه نویس اعلام می گردد. برنامه نویس باید این خطا را رفع کرده و سپس برنامه را مجددا کامپایل نماید. لذا معمولا این قبیل خطاها خطر کمتری را در بردارند. (چون باید تصحیح شوند تا برنامه در موقع کامپایل به مرحله بعد برود.

خطاهای منطقی (خطاهای زمان اجرا): این دسته خطاها در اثر اشتباه برنامه نویس در طراحی الگوریتم درست برای برنامه و یا گاهی در اثر درنظر نگرفتن بعضی شرایط خاص در برنامه ایجاد می شوند. متاسفانه این دسته خطاها در زمان کامپایل اعلام نمی شوند و در زمان اجرای برنامه خود را نشان می دهند. بنابراین، این خود برنامه نویس است که پس از نوشتن برنامه باید آن را تست کرده و خطاهای منطقی آن را پیدا کرده و رفع نماید.

متاسفانه ممکن است یک برنامه نویس خطای منطقی برنامه خود را تشخیص ندهد و این خطا پس از مدتها و تحت یک شرایط خاص توسط کاربر برنامه کشف شود. بهمین دلیل این دسته از خطاها خطرناکتر هستند. خود این خطاها به دو دسته تقسیم می گردند:

a. خطاهای مهلک: در این دسته خطاها کامپیوتر بلافاصله اجرای برنامه را متوقف کرده و خطا را به کاربر گزارش می کند. مثال معروفی از این خطاها، خطای تقسیم بر صفر می باشد.

b. خطاهای غیرمهلک: در این دسته خطا، اجرای برنامه ادامه می یابد ولی برنامه نتایج اشتباه تولید می نماید. بعنوان مثال ممکن است دراثر وجود یک خطای منطقی در یک برنامه حقوق و دستمزد، حقوق کارمندان اشتباه محاسبه شود و تا مدتها نیز کسی متوجه این خطا نشود!

با توجه به آنچه گفته شد، در می یابیم که رفع اشکال برنامه ها بخصوص خطاهای منطقی از مهمترین و مشکلترین وظایف یک برنامه نویس بوده و گاهی حتی سخت تر از خود برنامه نویسی است! بهمین دلیل است که بسیاری از شرکتها(همانند مایکروسافت) ابتدا نسخه اولیه نرم افزار خود را در اختیار کاربران قرار می دهند تا اشکالات آن گزارش شده و رفع گردد. بسیار مهم است که در ابتدا سعی کنید برنامه ای بنویسید که حداقل خطاها را داشته باشد، در گام دوم با آزمایش دقیق برنامه خود هرگونه خطای احتمالی را پیدا کنید و در گام سوم بتوانید دلیل بروز خطا را پیدا کرده و آنرا رفع نمایید. هر سه عمل فوق کار سختی بوده و نیاز به تجربه و مهارت دارد.

آخرین نکته اینکه در اصطلاح برنامه نویسی به هر گونه خطا، bug و به رفع خطا debug گفته می شود.

[آبجی]

يک برنامه کامپيوتری ، از مجموعه ای دستورالعمل که نوع و نحوه انجام يک فعاليت را برای کامپيوتر مشخص می نمايند ، تشکيل می گردد. دستورالعمل های نوشته شده بعنوان نمونه ممکن است به کامپيوتر اعلام نمايند که تعدادی از اعداد را با يکديگر جمع و يا دو عدد را با يکديگر مقايسه و بر اساس نتيجه بدست آمده ، اتخاذ تصميم نمايد. دستورالعمل های نوشته شده ، صرفا" برای کامپيوتر قابل فهم و اجراء خواهند بود. کامپيوتر دستورالعمل های نوشته شده را اجراء و ماحصل آن رسيدن به اهدافی خواهد بود که بر اساس آن برنامه طراحی و پياده سازی شده است . دستورالعمل ها ، می بايست با استفاده از يکی از زبانها ی برنامه نويسی نوشته شده ( کدينگ ) و در ادامه در اختيار کامپيوتر قرار داده شوند. زبانهای برنامه نويسی متعددی نظير : فرترن ، بيسيک ، کوبال ، پاسکال، ،C ، جاوا ، ويژوال بيسيک و ... وجود دارد.

برنامه نويسی کامپيوتر ، مشابه آموزش گره زدن کفش به کودکان است . برای نيل به هدف فوق ، می بايست تمامی مراحل لازم بصورت شفاف به کودکان آموزش داده شود . کودکان با دنبال نمودن دستورالعمل های ارائه شده ، قادر به گره زدن کفش خود خواهند بود ( روش انجام اين کار برای آنان مشخص شده و بر اساس آن ، امکان نيل به هدف مورد نظر توسط کودکان فراهم می گردد ).


برنامه نويسی مبتنی بر DOS در مقابل ويندوز
برنامه نويسی مبتنی بر ويندوز دارای تفاوت های عمده ای نسبت به برنامه نويسی سنتی در محيط DOS است. برنامه های DOS ، مسيری دقيق و مشخص را ازابتدا تا پايان دنبال می نمايند . رويکرد فوق ، باعث بروز محدوديت هائی در رابطه با عملکرد برنامه ها از يک طرف و تحميل محدوديت هائی به کاربران در طی نمودن مسير مشخص شده ، می گردد. از زاويه ای خاص می توان عملکرد يک برنامه مبتنی بر DOS را مشابه قدم زدن در يک راهرو ( سالن )، در نظر گرفت . به منظور رسيدن به نقطه انتهائی سالن ، می بايست طول سالن طی شود تا به انتهای آن رسيد . در اين راستا از موانع متعدد موجود در مسير ، می بايست عبور کرد تا سرانجام به مقصد مورد نظر رسيد . در زمان پيمودن مسير ، صرفا" امکان بازنمودن درب های خاصی ، وجود خواهد داشت .
ويندوز ، دنيای جديدی از برنامه نويسی مبتنی بر "رويداد" را ايجاد نموده است . کليک نمودن موس ، تغيير اندازه پنجره ، تغيير محتويات يک Textbox ، نمونه هائی از يک "رويداد" می باشند. کدهای نوشته شده ، نحوه برخورد با يک رويداد را مشخص می نمايد. برای رسيدن به انتهای يک سالن کافی است بر روی "انتهای سالن " ، کليک نمود و ديگر ضرورتی به پيمودن تمامی مسير تا رسيدن به انتهای سالن نخواهد بود . درصورتي که به انتهای سالن رسيده باشيم و متوجه گرديم که اين مکان ، محلی نيست که انتظار آن را داشته ايم ، بسادگی می توان مقصد جديدی را برای خود انتخاب ، بدون اينکه ضرورتی به برگشت در نقطه آغازين مسير وجود داشته باشد.
برنامه نوشته شده عکس العمل های لازم در ارتباط با حرکت شما را به همراه عمليات مربوطه به منظور تکميل فعاليت های مورد نظر انجام خواهد داد . در اين راستا ، برنامه نويسان می توانند کدهای لازم در رابطه با رويدادهائی که امکان تحقق آنها وجود دارد را نوشته تا در زمان بروز رويداد مورد نظر ، عکس العمل لازم از طرف برنامه صورت پذيرد. در اين زمينه می توان از نوشتن کدهای ديگر به منظور برخورد با رويدادهای غيرضروری ، صرفنظر کرد. مثلا" ويندوز قادر به تشخيص رويداد "کليک " از "کليک مضاعف " است . اين بدان معنی است که اگر می خواهيد برنامه مورد نظر شما ، عکس العمل لازم در ارتباط با رويداد "کليک" را داشته باشد ، می بايست صرفا" کد مربوط به رويداد " کليک"، نوشته گردد و الزامی به نوشتن کدهای لازم به منظور برخورد با رويداد "کليک مضاعف" ، وجود نخواهد داشت .
در دنيای برنامه نويسی DOS ، کاربر عکس العمل لازم را نسبت به برنامه انجام می دهد در صورتي که در ويندوز ، برنامه ها عکس العمل لازم را با توجه به رفتار کاربران ، انجام خواهند داد .
يکی ديگر از مزايای مهم برنامه های ويندوز ، عدم وابستگی برنامه ها به يک سخت افزار خاص است . ويندوز تمهيدات لازم در خصوص ارتباط با سخت افزار را پيش بينی و برنامه نويسان نياز به آگاهی از نحوه عملکرد يک دستگاه سخت افزاری خاص به منظور استفاده از آن ، نخواهند داشت . مثلا" برنامه نويسان ضرورتی به آگاهی از نحوه عملکرد هر نوع چاپگر ليزری، بمنظور ايجاد خروجی مورد نظر خود در برنامه ها ، نخواهند داشت. ويندوز، امکانات لازم در اين خصوص را از طريق ارائه روتين های عمومی که با درايورهای مورد نظر مرتبط می گردند ، فراهم می نمايد. شايد همين موضوع دليل موفقيت ويندوز باشد .
روتين های عمومی اصطلاحا" Windows (API ) Application Programming Interface ناميده می شوند .

[آبجی]

يك برنامه نمونه در اين قسمت براي آشنايي اوليه با زبان C يك برنامه نمونه آورده شده است كه بدون هيچ تغييري در محيط کامپایلر C یا CPP قابل اجرا است. برای شروع توصیه می کنم که یکی از برنامه های کامپایلرC را تهیه کرده و آن را در کامپیوترخود نصب نموده و برنامه زیر را در آن اجرا کنید. برنامه را با هر ادیتوری که نوشتید با نام (test1.cpp) بر روی کامپیوتر خودتان ذخیره نمایید.
کد:
// This Program Computes The Area of a Circle
#include <stdio.h>
void main() {
int radius ;
float area;
printf("Please Enter Radius : ");
scanf("%d",&radius);
area = 2 * 3.14 * radius;
printf("Area is %f",area);
}

[آبجی]

درمورد برنامه فوق به نکات زیر توجه کنید :

- خط اول یک توضیح درمورد برنامه است. در زبان C برای توضیحات تک خطی از علامت // استفاده می گردد. اما چنانچه توضیحات بیش از یک خط بود، آن را با علامت*/ شروع کرده و با /* پایان دهید. کامپایلر از این توضیحات صرفنظر خواهد کرد. این توضیحات باعث می شوند که برنامه شما خواناتر شده و دیگران بهتر آن را درک کنند.

- هر دستوری که با علامت # شروع شود، یک دستور C نیست، بلکه جزء دستورات پیش پردازنده محسوب می گردد. دستورات پیش پردازنده، دستوراتی هستند که توسط کامپایلر قبل از شروع به کامپایل اجرا می شوند. به عنوان مثال دستور #include باعث می شود که تعاریف اولیه مربوط به توابعی (زیربرنامه هایی) که قصد استفاده از آنها را داریم به برنامه اضافه شود. در مثال بالا برای استفاده از توابع printf و scanf که در کتابخانه استاندارد C تعریف شده اند، فایل سرآمد stdio.h را که این توابع در آن تعریف شده اند را استفاده کرده ایم.
بنابراین در مثال فوق با دستور include به کامپایلر می گوییم که از توابع تعریف شده در فایل سرآمد stdio.h در این برنامه استفاده شده است.

- هر برنامه C باید دارای تابعی به نام main باشد که اجرای برنامه از آن شروع می شود و در حقیقت همان برنامه اصلی است. البته می توان هر تعداد دیگری تابع (زیربرنامه) نیز تعریف کرد، اما وجود تابع main الزامی است. دقت کنید که گرچه این تابع پارامتر ورودی ندارد، اما از پرانتز باز و بسته الزاما استفاده شده است.

- در زبان C هر قسمت یا بلوک برنامه با علامت } آغاز شده و با { پایان می یابد. این دو معادل دستورات begin و end در زبانهای دیگر ازجمله پاسکال می باشند که برای سادگی زبان انتخاب شده اند.

- دو خط بعدی به تعریف متغیرهای radius و area می پردازد. در زبان C قبل از استفاده از هر متغیری باید آن را اعلان (تعریف) نمایید. اعلان متغیر شامل نام و نوع متغیر است. در مثال فوق، متغیر radius از نوع عدد صحیح(integer) و متغیر area از نوع عدد اعشاری (float) تعریف شده اند.

- توابع printf و scanf جزو کتابخانه توابع استاندارد C محسوب می گردند و به ترتیب برای چاپ اطلاعات در خروجی استاندارد (نمایشگر) و دریافت اطلاعات از ورودی استاندارد (صفحه کلید) استفاده می شوند. برای چاپ رشته مورد نظر باید آنها را در داخل علامت " قرار داد. در مورد این توابع و بقیه بعدا بیشتر بحث خواهیم کرد.

- دقت کنید که در پایان هر دستورالعمل از علامت ; استفاده شده است. زبان C یک زبان قالب آزاد است و شما می توانید دستورات را به هر نحوی که دوست دارید قرار دهید (مثلا چند دستور در یک خط از برنامه). تنها علامتی که نشان دهنده پایان یک دستور است، علامت ; می باشد و انتهای خط به معنای پایان دستور نیست!

- چون زبان C یک زبان قالب آزاد است، می توان با استفاده از مکان نوشتن دستورات شکل بهتری به برنامه داد تا برنامه راحت تر خوانده و فهمیده شود. به عنوان مثال دقت کنید که پس از شروع تابع main، دستورات حدود 4 - 5 کاراکتر جلوتر نوشته شده اند. به این نحوه نوشتن دستورات دندانه گذاری می گویند. بطور کلی هربار که بلوک جدیدی آغاز می شود، باید آن را کمی جلوتر برد. این مسئله باعث جدا شدن بلوکها از یکدیگر و خوانایی بهتر برنامه می شود.

[آبجی]

2 این مثال را به نام یک فایل مثلا test2.cpp در کامپیوترتان ذخیره کرده و آن را اجرا کنید:
کد:

#include < stdio.h >
void main() {
int a ,b ;
a = 5 ;
b = a + 1;
printf(“a=%d and b=%d \n”,a,b);
b = a + b;
printf(“a=%d and b=%d \n”,a,b);
printf("\n \n")
printf("This is test.\n")
}



اگر این مثال را اجرا کنید نتیجه حاصل باید به صورت زیر باشد:

کد:
a=5 b=6
a=5 b=11


This is test.

[آبجی]

مقدمات زبان C

زبان C در سال 1970 توسط دنيس ريچي طراحي گرديد. اين زبان تكامل يافته زبان BCPL ميباشد كه طراح آن مارتين ريچاردز است ،و زبان BCPL از زبان B كه طراح آن كن تامپسون مي باشد ، نتيجه شده است .

زبان C معمولا" يك زبان مياني ناميده مي شود . اين بدان معني نيست كه آموزش اين زبان مشكل است ، يا قدرت آن از زبان هاي برنامه سازي مثل پاسكال و بيسيك كمتر است و يا اين كه مشكلاتي مشابه زبان اسمبلي براي برنامه نويس ايجاد مي كند.

علت مياني بودن زبان C اين است كه عناصر زبان هاي سطح بالا را با خصيصه تابعي زبان اسمبلي درهم آميخته است . زبان C همانند ساير زبانهاي مياني با مفاهيم بيت ، بايت و آدرس كه از عناصر ابتدايي ماشين هستند سر و كار دارد . يعني در اين زبان مي توان محتويات بيت ها و بايت ها را نيز تغيير داد .

برنامه هاي نوشته شده به زبان C براحتي از ماشيني به ماشين ديگر قابل انتقال مي باشند . مثلا" برنامه نوشته شده براي كامپيوتر APPL در كامپيوترهاي IBM قابل اجرا است . اين خصيصه را قابل حمل بودن (Portability) زبان مي گويند .

كليه زبان هاي برنامه سازي سطح بالا و مياني داراي نوعهاي داده (data types) هستند . هر نوع داده ، مجموعه اي از مقادير را مشخص مي كند كه اعمال خاصي روي آنها قابل انجام است . نوع داده اي كه در اكثر زبانها وجود دارد عبارتند از : اعداد صحيح ، كاراكتري و اعداد اعشاري . C داراي 5 نوع داده اصلي است كه در آن تقريبا" تبديل هر نوع داده به نوع ديگر امكان پذير است . مثلا" در يك عبارت مي توان نوع كاراكتري را با نوع عددي صحيح و يا اعشاري تركيب كرد .
زبان C خطاي زمان اجرا مثل boundray checking را چك نمي كند . منظور از boundray checking اين است كه در آرايه ها تجاوز از حدود مشخص شده ، به راحتي امكان پذير بوده و از نظر كامپايلر با خطايي مواجه نميشود. اين مساله برميگردد به اين كه در زبان C آرايه يك اشاره گر (pointer) است . در اين راستا ، نوع پارامترها و آرگومان هاي توابع نيز در گونه هاي قديمي C با يكديگر مطابقت نشده و از نظر كامپايلر با خطا مواجه نمي شد ولي در گونه هاي جديد C با معرفي الگوي تابع (Function prototype) اين مشكل رفع شده است . C
همانند زبان هاي ALGOL، PASCAL، و... يك زبان ساخت يافته است . يك زبان برنامه سازي ساخت يافته امكانات زيادي ، از جمله استفاده از چند ساختار حلقه سازي مثل while، do-while،و forو را فراهم مي كند . در اين گونه زبان ها از goto به ندرت استفاده مي شود و نوشتن دستورات برنامه در هر ستوني از خط و در هر جاي فايل امكان پذير بوده ، مثل زبان فرترن مقيد به ستون هاي خاصي نيستند. استفاده از زيربرنامه ها و بلاك ها نيز از خصيصه هاي اين نوع زبان ها هستند . ذكر اسامي چند زبان ساخت يافته و غير ساخت يافته ، در انتخاب زبان برنامه سازي جهت برنامه نويسي مفيد است .

[آبجی]

هر برنامه در زبان C داراي خصيصه هايي است كه بعضي از آنها عبارتند از :
1 - در زبان C هر دستور برنامه به يك ; ختم مي شود .
2 - هر دستور ميتواند در چند خط ادامه داشته و يك خط ممكن است شامل چند دستور
باشد .
3 - حداكثر طول يك خط برنامه 254 كاراكتر است .
4 - در زبان C برنامه نويس مي تواند در هر نقطه از برنامه ، بااستفاده از علائم { و } يك بلاك را مشخص كرده و هر متغيري را كه مي خواهد در آنجا تعريف نمايد .
اين متغيرها فقط در آن بلاك معني خواهند داشت . توجه داريم كه هر بلاك مجموعه اي از دستورات وابسته به يكديگر خواهد بود :
5 - براي داشتن توضيحات در برنامه كافي است آنها را دربين /* و */ قرار داد:


C يك زبان ساخت يافته بلاكي نيست . اين بدان معني است كه تعريف يك زيربرنامه ( در اينجا تابع ) در زيربرنامه ديگر ( همانند پاسكال ) امكان پذير نيست و اين امر از مساله coupling مي كاهد . C زبان برنامه نويسي سيستم است . منظور از برنامه هاي سيستم عبارتند از :
1 - سيستم عامل ( Operating system )
2- مفسر (Interpreter)
3- ويراستار (Editor)
4- اسمبلر (Assrmbler)
5- كامپايلر (Compiler)
6- مديريت بانكهاي اطلاعاتي (Database management)

امروزه C در اكثر امور برنامه نويسي مورد استفاده قرار مي گيرد . زيرا اين زبان هم داراي خصيصه " قابل حمل بودن " است و هم داراي كارآيي خوبي مي باشد و سرعت زياد C بر محبوبيت آن افزوده است . مساله قابل حمل بودن ، يك مساله بسيار مهم است زيرا هم موجب صرفه جويي در وقت شده و هم باعث صرفه جويي در هزينه ها مي گردد .