مواد سازنده عطر

[matrix]

هر نوع عطر دست‌كم از سه جزء تشكيل يافته است كه فراريت و وزن ‏مولكولي آنها تا حدي باهم تفاوت دارند.

جزء اول

جزء اول كه تاپ نوت ناميده مي شود، فرارترين ماده و مشخصترين بو را در دارا بوده ‏و در توليد عطر كاربرد دارد.‏

جزء دوم
جز دوم كه ميدل نوت ناميده مي شود، كمتر فرار است و عموما عصاره يك ‏گل (بنفشه ، ياس و غيره) است.‏

جزء سوم
آخرين جزء يا اندنوت ، كمترين فراريت را دارد و معمولا يك رزين يا پليمر مومي ‏است.‏

سيوتون ، اصلي‌ترين سازنده عطر
بيشتر عطرها اجزاي بسياري دارند و از لحاظ شيميايي غالبا مخلوطهاي ‏كمپلكس هستند. با پيشرفت تجزيه مواد عطر طبيعي ، مصرف تركيبات آلي ‏سنتزي خالص كه بوي آنها همانند بوي عطر خاصي مي‌باشد، بسيار ‏معمول شده است. نمونه آن سيوتون ، يك كتون حلقوي است كه از سيويت ‏بدست مي‌آيد. سيويت ، ماده‌اي است كه از غده‌هاي گربه سيويت ترشح ‏مي‌شود.
گربه سيويت ، حيواني شبيه به گربه است كه در اتيوپي و افريقاي ‏مركزي يافت مي‌شود.‏ سيوتون در عطر سازي ارزش بسيار دارد. امروزه سيوتون بصورت سنتزي ‏موجود است. براي سنتز سيوتون ، نخست 8 ، هگزادكان ـ1 ، 16، دي ‏كربوكسيليك اسيد تهيه مي‌كنند و سپس آنرا بصورت حلقه در مي‌آورند. يون توريم (Th+4) كاتاليزور بسته شدن اين حلقه است.
سيويت ، مانند مشك ، مجموعه‌اي از مواد جاذب جنسي است. اين مواد ‏جاذب جنسي در عطرهاي موثر با زيركي بوسيله بوهاي گل و گياهي ‏پوشانده مي‌شوند. جاذبه اوليه از بوي خوش حاصل مي‌شود. اما اثر ‏اساسي ناشي از سيويتون يا مشك است.‏

ساير تركيبات عطر
تركيبات ديگري كه در عطرها بكار مي‌روند، شامل الكلها و استرهايي با وزن ‏مولكولي زيادند. يك نمونه ، ژرانيول (با نقطه جوش‎‎‏ 230 درجه سانتي‌گراد) يك جزء اصلي از ‏روغن ژرانيوم (شمعداني معطر) تركيه‌اي است.‏ استرهاي اين الكل ، براي ساختن ماده معطر سنتزي كه بوي رز دارد، در ‏عطرسازي بكار مي‌رود. مثلا استري كه از واكنش ميان ژرانيول و اسيد فرميك تشكيل مي‌شود، بوي رز دارد.‏
عطرها نوعا 10% تا 25% اسانس عطر و 75% تا 80% الكل و يك ثابت ‏كننده براي نگه داشتن روغن‌هاي اسانسي دارد. عطرها به بيشتر مواد ‏آرايشي افزوده مي‌شوند تا محصول بدست آمده بوي مطلوب داشته باشند؛ ‏اين مواد بوهاي طبيعي و ديگر اجزايي مانند مواد جاذب جنسي را مي‌‏پوشانند. آنها بعلت داشتن الكل ، خاصيت ضدعفوني و باكتري‌كشي ‏ملايمي دارند.