بيماري ارتودنسی

[MR_Jentelman]

زیبایی یکی از نعمت های خدادادی است که لازم است به هر شکلی حفظ و نگهداری شود. دندان ها نیز قسمتی از بدن هستند که علاوه بر سالم بودن، زیبایی آنها اهمیت به سزایی در ظاهر شخص و حتی نحوه گفت و گو و ارتباط برقرار کردن با دیگران دارد. لبخندی که با دندان های ردیف و سفید زده شود، به طور مسلم از دندان هایی نامنظم زیباتر و جذاب تر خواهد بود و مخاطب را بیشتر به خود جذب می کند.
علاوه بر زیبایی، دندان های نامنظم، می تواند باعث خراب شدن زودتر دندان ها (به علت گیر کردن غذا) و ایجاد مشکلاتی در دستگاه گوارش و سایر دستگاه های بدن شود.

ارتودنسی چیست و هدف از ارتودنسی کدام است؟

ارتودنسی به معنی ردیف کردن دندان ها می باشد. هدف از این کار، مرتب کردن دندان های فک بالا یا فک پایین و یا هر دو فک می باشد، ولی دو نکته مهم دیگر را نیز به طور هم زمان باید در نظر داشت:
1- دندان های مرتب شده در دو فک به خوبی بر روی یکدیگر قرار گیرند تا عمل جویدن به بهترین نحو ممکن انجام شود.
2- حرکات دندانی به آهستگی و با حداقل آسیب انجام شود تا موقعیت جدید دندان ها تغییر نکند یا دندان ها صدمه نبینند.
در تصویر سمت راست شماره 1 دندان های نامنظم را نشان می دهد. شماره 2 عمل ارتودنسی بر روی دندان ها و شماره 3 دندان های منظم را بعد از ارتودنسی نشان می دهند.

درمان در ارتودنسی چه مدت طول می کشد و مراحل آن کدام است؟

درمان های جامع ارتودنسی بر خلاف سایر درمان های دندان پزشکی، نسبتا طولانی تر می باشند و به طور متوسط حدود 2 تا 3 سال به طول می انجامند.
در این ارتباط چگونگی حرکت دندان ها، حتی برای دندان پزشکان نیز جالب و گاهی اوقات حیرت انگیز است. با اعمال نیرو به دندان ها بخشی از استخوان اطراف دندان خورده شده و بخش دیگری ساخته می شوند. اگر ناهنجاری فکی وجود نداشته باشد و فقط بی نظمی دندانی مشکل اصلی بیمار باشد، بهتر است درمان تا رویش همه دندان های دایمی یعنی حدود 12 سالگی به تعویق بیفتد.
دندان های شیری چند تا بوده و روش مراقبت از آنها چگونه است؟

قبل از رویش دندان های دایمی، 20 دندان شیری در دهان کودک وجود دارد و پس از افتادن هر کدام از آن ها، یک دندان دایمی باید جایگزین آن شود. البته حدود 6 تا 7 سالگی در انتهای دندان های شیری در هر طرف و در هر فک یک دندان دایمی رویش می یابد که اتفاقاً مهم ترین دندان دایمی است که در شمارش دندان ها باید آنها را نیز در نظر داشت.
حفظ دندان های شیری، مهم ترین راه پیشگیری از بروز بی نظمی های دندانی یا حداقل پیچیده تر شدن آنهاست.
بیرون آوردن دندان های شیری و هم چنین دندان های دایمی به منظور مرتب شدن دندان ها، نباید بدون نظر دندان پزشک صورت پذیرد.
اگر ناهنجاری فکی وجود نداشته باشد و فقط بی نظمی دندانی مشکل اصلی بیمار باشد، بهتر است درمان تا رویش همه دندان های دایمی یعنی حدود 12 سالگی به تعویق بیفتد.


والدین در برخورد با بی نظمی های ایجاد شده در دندان های شیری فرزندشان چه اقدامی لازم است انجام دهند؟

گاهی بی نظمی های خفیف و متوسط دندان های کودک، موجب نگرانی والدین می گردد و به عنوان یک راه حل سریع، از دندان پزشک می خواهند که دندان های شیری کودک را برای باز شدن فضای دهان و برای مرتب شدن دندان های تازه رویش یافته خارج کنند که اصلاً اقدام درستی نمی باشد، بلکه این کار باید پس از ارزیابی شرایط فکی و دندانی بیمار در وضعیت بسیار خاص انجام شود. به طور کلی این عمل منجر به وخیم تر شدن بی نظمی دندان ها در سال های آینده و کمبود فضا برای سایر دندان های دایمی خواهد شد و دندان در داخل استخوان جابجا خواهد گردید. در شرایط طبیعی، سرعت این حرکت یک میلی متر در هر ماه می باشد.
برای مرتب کردن دندان ها از چه روش هایی استفاده می شود؟

برای مرتب کردن دندان ها، به طور کلی از دو نوع دستگاه یا وسایل استخوانی استفاده می شود:
1- دستگاه متحرک ارتودنسی: که بیمار می تواند آن را از دهان خارج کند و دوباره در محل اولیه خود قرار دهد. این دستگاه اغلب در دوره دندان شیری یا شیری – دایمی و عموماً در کودکان کمتر از 12 سال استفاده می شود و دندان پزشکان عمومی مهارت استفاده از این نوع دستگاه ها را در دوره تحصیل خود فرا می گیرند.

2- دستگاه ثابت ارتودنسی: که به طور محکم به دندان ها متصل است و بیمار نمی تواند آن را از دهان خارج کند. قرار دادن و به کارگیری و تنظیم این دستگاه فقط در دوره های تخصصی ارتودنسی آموزش داده می شود و از درمان های پیچیده محسوب می شوند که حتماً باید تحت نظر متخصصین ارتودنسی انجام شود. متأسفانه برخی از دندان پزشکان عمومی، بدون آموزش کافی و تجربه لازم اقدام به معالجه با این وسایل می کنند و صدمات وسیع و جبران ناپذیری از جمله تحلیل ریشه دندان ها یا خوردگی استخوان برای بیمار ایجاد می نمایند. این نوع دستگاه ها پس از رویش دندان های دایمی و به طور معمول پس از 12 سالگی برای مرتب کردن دندان ها به کار می رود.
بهترین سن برای درمان ناهنجاری های دندانی – فکی کدام است؟

بهترین سن برای تشخیص ناهنجاری های دندانی – فکی، سن 7 سالگی است. البته بهترین سن معالجه، بسته به نوع ناهنجاری متفاوت است. به طور مثال بهتر است درمان عقب بودن فک پایین در سنین 9 تا 10 سالگی و عقب بودن فک بالا در حدود سنین 7 تا 8 سالگی آغاز شود.

[MR_Jentelman]

ارتودنسی سریع خوب نیست



خیلی از پدرها و مادرها دوست دارند دندان‌های کودک شان مرتب و ردیف باشد.
از طرف دیگر گاهی تبلیغاتی را می‌بینیم که روش‌های ارتودنسی سریع را توصیه می‌کنند.

در درمان‌های ارتودنسی برای رفع مشکل بی‌نظمی دندان‌ها، هنوز روشی که بتواند مشکل را سریع از بین ببرد وجود ندارد.
اگر چه با تلفیق درمان‌های جراحی و ارتودنسی توسط جراح که به صورت برش‌های عمودی روی لثه و استخوان آرواره در بین دندان‌هاست و می‌تواند تمامی دندان‌ها و یا تعدادی از دندان‌ها را دربرگیرد و نصب دستگاه‌های ارتودنسی، می‌توان سرعت درمان‌های ارتودنسی را بیشتر کرد و در نتیجه طول درمان را کاهش داد.
پس از گذشت حدود 20 سال و یا بیشتر از ابداع این روش، هنوز این شیوه ی درمانی‌ به شکل متداول و مرسوم در نیامده است.
ردیف کردن سریع دندان‌ها چه عوارضی برای بیماران در پی دارد؟

به ‌طور کلی مدت درما‌ن‌های ارتودنسی و یا بهتر بگویم سرعت حرکت دندان‌ها به تراکم (سختی) استخوان بیمار، میزان تحلیل و تشکیل استخوان، سن و جنس بیمار، نوع و شیوه درمانی بستگی دارد؛ مثلا ممکن است در یک نفر طول مدت درمان 1‌سال و در دیگری که همان مشکل را داراست، به 5/1 تا 2 سال افزایش یابد.
به طور کلی در ارتودنسی سریع، تمام عوارض حین و بعد از جراحی مانند از دست دادن عملکرد صحیح درد، التهاب، صدمه به ریشه دندان و از طرفی ثبات دندان ها بعد از درمان، هنوز به طور دقیق مورد بررسی قرار نگرفته است.
معمولا سرعت مناسب برای ارتودنسی دندان‌های نامنظم چقدر است؟

به طور کلی سرعت مناسب برای حرکت دندان‌ها از یک ناحیه به ناحیه ی دیگر در دهان، حداکثر یک میلی‌متر در هر ماه است که بستگی به عوامل زیادی مانند سن و جنس بیمار و ... دارد؛ مثلا طول مدت درمان در بیماران کم‌سن کمتر از افراد مسن‌ است و یا در خانم‌ها کمتر از آقایان است.
از کجا بفهمیم که نیروهای وارد بر دندان بیش از حد است؟

همیشه یک علامت هشدار دهنده برای هر عملکرد غیرمعمول و ناصحیح در بدن به نام "درد" وجود دارد. معمولا نیروهای زیاد باعث درد متداوم و بیش از حد معمول می شوند. منظور از حد معمول این است که اغلب بیماران در روزهای اول درمان و یا در طول درمان ارتودنسی، در ناحیه دندان‌ها مقداری درد دارند که این دردها معمولا زود از بین می‌روند و بیمار به نیروهای وارده توسط دستگاه‌‌های ارتودنسی عادت می‌کند، به‌ طوری که تا پایان درمان احساس درد نخواهد داشت. به طورکلی ممکن است بیماران در روزهای اول این درد را هنگام جویدن غذا احساس کنند که بعد از چند روز کم شده و از بین می‌رود.
نکته مهم این است که در این مرحله بیمار نباید از عمل جویدن خودداری کند، چون خود عمل جویدن باعث خون‌رسانی بیشتر به ریشه‌های دندان و کاهش درد می‌شود، طوری که در روزهای اول برای کاهش درد می‌توان جویدن آدامس را به بیمار توصیه کرد.
اگر نیروهای وارده خیلی زیاد باشد، می تواند باعث التهاب لثه، تخریب ریشه دندان، تخریب استخوان آرواره، لقی بیش از حد دندان‌ها و حتی از دست دادن دندان‌ها شود.
یکی دیگر از علایم نیروی زیاد، لقی بیش از حد معمول دندان‌هاست.
لقی دندان در اثر ارتودنسی سریع قابل برگشت است؟

اصولا لقی دندان‌ها در حین درمان ارتودنسی، امری طبیعی و عادی است، چون در ارتودنسی، دندان باید میزانی از لقی را به دست آورد تا بعد بتواند حرکت کند، البته این لقی بسیار کم و توسط بیمار قابل احساس است. لقی دندان در حد طبیعی، به طور قطع بعد از درآوردن دستگاه‌های ارتودنسی از بین می‌رود و بیمار نباید از این موضوع ناراحت باشد.
اگر لقی دندان ها حداکثر دو هفته تا یک ماه بعد از ارتودنسی باقی بماند، امری غیرطبیعی است و بیمار برای ارزیابی بیشتر باید به دندانپزشک متخصص خود مراجعه کند.


منبع:سايت سلامت

[MR_Jentelman]

بهترین سن ارتودنسی : 7 تا 12 سالگی


درمان‌های ارتودنسی ممکن است در مقاطع سنی مختلف انجام گیرند، ولی طول درمان‌های ارتودنسی در افراد جوان‌تر به طور قطع کمتر از افراد مسن‌تر است.
درمان‌های ارتودنسی را از زمان رویش اولین دندان دایمی تا زمان از دست دادن آخرین دندان دایمی، یعنی از سن 7 سالگی تا 70 تا 80 سالگی می‌توان انجام داد، ولی مدت زمان درمان اصولا بین یک تا سه سال است. علاوه بر سن، مدت زمان درمان ارتودنسی بستگی به عواملی مانند میزان مشکل، وسایل و روش ‌های مورد استفاده در حین درمان و همکاری بیمار دارد، البته در بعضی از شرایط خاص و به ندرت ممکن است این مدت کمتر و یا بیشتر شود.
به طور کلی تا به امروز، هنوز شیوه و راه‌ درمانی فراگیری که بتواند مدت زمان درمان ارتودنسی را به طور محسوسی کاهش دهد، ابداع یا معرفی نشده است. اگر چه در زمینه وسایل ارتودنسی، پیشرفت شگرفی حاصل شده، ولی این پیشرفت نتوانسته که مدت زمان درمان را (مثلا به اندازه 20 تا 30 درصد) کاهش دهد.
روش‌های گوناگونی از قبیل تزریق مواد در مجاورت ریشه ی دندان برای افزایش سرعت حرکت دندان‌ها در حیوانات از سال‌ها پیش انجام شده است، ولی این روش هنوز در انسان قابل استفاده و بهره‌برداری نیست. البته روش‌های درمانی که قابل استفاده توسط تمامی متخصصان ارتودنسی باشد و نیاز به دانش جدید نیز نداشته باشند معرفی شده اند، ولی هنوز این روش‌ها نتوانسته اند مدت زمان درمان را به طور معنی‌داری کاهش دهند و از طرفی ثبات دندان ها پس از درمان با این روش‌ها هنوز به اثبات نرسیده است.
گاهی اوقات در بعضی از رسانه‌ها و متاسفانه رسانه‌های علمی، از روش‌هایی به عنوان مثال سیستم دامون برای ارتودنسی سریع دندان ها نام می‌برند که فقط جنبه تبلیغی دارد و کاهش زمان درمان با این روش اصلا واقعیت ندارد. این روش را تمامی متخصصان ارتودنسی می‌توانند، انجام دهند و تجربه نشان داده که این روش نیز نمی‌تواند حداقل در شرایط و دنیای امروز، مدت زمان درمان را به طور قابل توجهی کاهش دهد، بنابراین ارتقای سطح آگاهی مردم به خصوص از طریق رسانه‌هایی که مخاطبان زیادی داشته و در دسترس عمومی نیز قرار می‌گیرند، امری ضروری به نظر می‌رسد.
والدین باید کودکان خود را در سنین 7 تا 10 سالگی برای دختران و 7 تا 12 سالگی برای پسران حتما برای جلوگیری و کاهش درمان‌های ارتودنسی به متخصصان ارتودنسی نشان دهند، زیرا از بسیاری مشکلات دندانی در سنین پایین‌تر می‌توان جلوگیری کرد و یا از شدت آنها کاست، بنابراین هم مدت زمان درمان کمتری و هم هزینه کمتری متحمل می‌شوند.
البته درما‌ن‌های ارتودنسی در هر سنی قابل انجام هستند.

دکتر فریبرز امینی - ‌متخصص ارتودنسی