"روز شـــمار بخــــش ادبیــــات"

[*FATIMA*]

6 آذر ماه :

مرگ "الكساندر دوما" (پسر) نويسنده و اديب معروف فرانسوي (1895م) (ر.ك: 6 ژانويه)


الکساندر دوما (پسر) (به فرانسوی: Alexandre Dumas, fils) (۲۷ ژوئیه ۱۸۲۴ - ۲۷ نوامبر ۱۸۹۵) نویسنده و نمایشنامه نویس و رمان نویس فرانسوی فرزند الکساندر دوما (پدر) بود که جای پای پدر گذاشت. او در شهر پاریس بدنیا آمد. او فرزند نامشروع الکساندر دوما (پدر) بود. در سال ۱۸۳۱ (میلادی) دومای پدر فرزندش را قانون به فرزندی خود قبول کرد. او در ۱۸۴۵ (میلادی) اولین کتاب خود را با نام "peches de Jeunesse" به معنای "گناهان دوره جوانی منتشر کرد.


========================


درگذشت "يوجين اونيل" نويسنده معروف امريكايي (1953م)

يوجين اونيل، نويسنده بلندآوازه امريكايى در 16 اكتبر 1888م در نيويورك متولد شد. پدرش عضو يك گروه از بازيگران سيار بود و در بسياري از سفرها، فرزند خود را به همراه داشت. اونيل، هفت سالِ نخستين زندگيش را پيوسته همراه با پدر و مادر خود به مسافرت پرداخت و تجربه‏هايى اندوخت. اونيل مدتي در مشاغل گوناگون مشغول به كار شد كه اين تجاربْ بعدها زمينه‏هاي متضاد و رنگارنگ نمايش‏نامه‏هاي او را ايجاد كردند. وي تحصيلات نامرتبي داشت و علي رغم ورود به دانشگاه، پس از مدتي ترك تحصيل كرد. با اين حال، اونيل براي نخستين بار در سال 1916م دو نمايشنامه كوتاه نوشت كه بر روي صحنه رفت. در ادامه، نخستين نمايشنامه بلند خود با عنوان آن سوي افق را نگاشت كه آن نيز با استقبال عمومي مواجه گرديد. اين پيشرفت در كار به آن جا انجاميد كه در سال 1922، جايزه ادبي پوليتزِر را نصيب وي ساخت. او علاقه فراواني به تئاتر داشت و به همين دليل او را فرزند تئاتر ناميدند. اونيل در ادامه كارهاي ادبي خود، رمان‏هاي مشهوري به رشته تحرير درآورد كه در نهايت به اخذ جايزه ادبي نوبل در سال 1936م نائل آمد. مجموعه آثار اونيل، به سبب تجربه‏هاي فراوان و برخورد با خصوصيت‏هاي اخلاقي افراد مختلف و در عين حال آميختگي با روح شاعرانه نويسنده، از تنوع بسيار برخوردار است و در همه آن‏ها فكر و روح و حسّ انسان دوستي‏اش كه با خواست‏ها و جريان عصر او تناسب داشت منعكس است. اونيل در تئاتر امريكا سهم بزرگي دارد و به سبب استاديش در فنون نمايش و بصيرت در عمق روح بشرِ امروزي و تازگي بيان، يكي از بزرگ‏ترين نمايش‏نامه نويسان قرن بيستم به شمار مي‏آيد. وي سه بار موفق به دريافت جايزه پوليتزر شد و شهرتي جهاني يافت. سفر دور و دراز به وطن، روزهاي بي‏پايان، تشنگي، اخطار و مِه و طناب و... از جمله آثار اوست كه بسياري از آن‏ها به زبان‏هاي ديگر از جمله فارسي ترجمه شده‏اند. يوجين اونيل سرانجام در 27 نوامبر 1953م در 65 سالگي درگذشت. وي درباره زندگي گفته است كه سرنوشت درون آدمي جاي دارد، نه در خارج از وجود او.


=============================


تولد "ويليام بِلِيك" شاعر و نقاش برجسته انگليسي (1757م)(ر.ك: 24 مه)


ویلیام بلیک (به انگلیسی: William Blake) ‏(۱۷۵۷ - ۱۸۲۷) شاعر و نقاش بریتانیایی و مبدع نوع جدیدی از شعر در زبان انگلیسی بود. او دریک خانواده گمنام و نه چندان مشهور انگلیسی متولد شد. تا ۱۰ سالگی به مدرسه نرفت و برنامه‌های آموزشی او در خانه دنبال می‌شد. پس از آن او را به مدرسه نقشه کشی فرستادند و بعدها به حرفه گراورسازی مشغول شد. از همان اوان کودکی و نوجوانی آثار روحیه هنری و خلاق در او آشکار بود و به ویژه به هنر و شعر علاقه خاصی نشان می‌داد. در همان سال‌ها بلیک به مطالعه کتب فلسفی و شعر مدرن می‌پرداخت. تجربیات رازآلود بعدی او در زندگی الهام بخش بسیاری از اشعار او در آینده شد. او مجموعه سروده‌های خود به نام Songs of Innocence (سرودهای معصومیت) را در ۱۷۸۹ و مجموعه Songs of Experience (سرودهای تجربه) را در ۱۷۹۴ با روشی به نام چاپ تذهیبی که خود مبدع آن بود، منتشر کرد. این کتاب‌ها همانند دیگر آثاری که سرود وبا روش خاص خود تذهیب کاری کرده و به چاپ رساند با استقبال فراوانی رو به رو شد و او را در زمره مشهورترین شاعران روزگار خود قرار داد. بیشتر آثار او مبین مخالفت او با کلیسا و اعتقاد به آزادی انسان و عشق الهی است.


===========================


درگذشت دكتر "سيد صادق گوهرين" اديب و پژوهشگر برجسته عرفان اسلامي (1374 ش)


دكتر سيد صادق گوهرين در سال 1293 ش به دنيا آمد. در اوان نوجواني در مدرسه‏هاي علميه، به روش سنتي به تحصيل صرف و نحو عربي پرداخت. سپس وارد دوره‏هاي ابتدايي و متوسطه گرديد و در رشته‏هاي ادبيات فارسي و فلسفه از دانشسراي عالي ليسانس گرفت. وي از آن پس، ضمن تدريس در دبيرستان‏ها، در دوره دكتراي ادبيات فارسي به ادامه تحصيل پرداخت و در مقطع دكترا، كتاب "فرهنگ لغات و تعبيرات مثنوي" در 9 جلد را به عنوان پايان‏نامه به نگارش درآورد. استاد گوهرين در اين رساله كه شايد مهم‏ترين و مفصل‏ترين اثر او به حساب آيد، به ترتيب الفبا، لغات، اصطلاحات، تعبيرات عرفاني، مَجازات، اصطلاحات نجومي، طبي، قرآني و حديثي و... را كه در مثنوي معنوي مولوي آمده‏اند شرح كرده و هر تركيب را در محل دقيق آن بيان داشته است. وي بيشتر ايام عمر خود را صرف تدريس دروس ادبي و عرفان و نيز تربيت دانشجويان اين دو مقوله معرفتي كرد و شاگردان فراواني پرورش داد. برخي ديگر آثار او از اين قرارند: پير جنگي، داستان بهرام گور، شرح اصطلاحات تصوف و شيخ صنعان. سرانجام مرغ جان اين وارسته مرد عرصه عرفان وادب، پس از عمري تكاپو در 6 آذر 1374ش در 81 سالگي از قفس تن به درآمد و به سوي هستي مطلق پرواز كرد.

[*FATIMA*]

7 آذر :

تولد "اشتفان تِسوايگ" نويسنده برجسته اتريشي (1881م)

اشْتِفان تسوايْگْ، رمان نويس و نويسنده برجسته اتريشي در 28 نوامبر 1881م در ويِن پايتخت اين كشور به دنيا آمد. وي در جواني به دنبال ذوق و استعداد خويش، براي تحصيلْ رشته ادبيات و فلسفه و تاريخ را برگزيد. محيط اتريش و ارتباط مداوم آن با جهان، شوق آشنايى با دنياي پهناور را در او برانگيخت. از اين رو، همه عمرْ، چون مسافري خستگي‏ناپذير به جهان‏گردي پرداخت. چندين بار سراسر اروپا را در نورديد، به امريكاي شمالي و جنوبي، هند، سيلان و افريقا سفر كر و، بر وسعت فرهنگ خود افزود. در جريان اين سفرها، وي علاوه بر آشنايى با كشورها، زبان‏هاي گوناگون را فراگرفت، چنان‏كه پيش از آنكه نويسنده شود، مترجمي معروف گشت و از آثار برجسته نويسندگانْ ترجمه‏هاي زيبايى به عمل آورد. تسوايگ كار ادبي را با سرودن قطعاتي منظوم آغاز كرد اما او كه به آثار نمايش‏نامه‏نويسان بزرگ علاقه داشت پس از چندي تصميم گرفت كه خود به نمايش‏نامه‏نويسي بپردازد. تسوايگ كه در دوره جنگ جهاني اول معتقد گشته بود كه نبايد برتري معنوي و فكري كلّي جهاني را فداي تعصب كوركورانه و افسار گسيخته ميهن‏پرستي كرد، بر ضد تجهيزات و تسليحات جنگ آثاري انتشار داد. وي هم‏چنين عقيده داشت كه نبايد فريفته اخلاق و عادات تصنُّعي و ظاهري جامعه‏اي شد كه در حال انحطاط است، بلكه بايد به تعمُّق و شناخت و تحليل رواني پرداخت. از اين جهت، بيشتر آثارش تحت تاثير عقايد روان‏كاوي قرار دارد. تسوايگ در آثار خود به وصف بحران‏هايى كه ريشه‏اش در عميق‏ترين ضمير ناخودآگاه آدمي وجود دارد، مي‏پردازد و حالت‏هاي بيمارگونه توجه او را بيشتر به خود جلب مي‏كند. تسوايگ در برخي آثار خود بناي كار را بر اساس زندگي‏نامه بزرگان و نويسندگان گذارده است تا تفسيري خاص و قطعي از آنان به دست دهد. در اين ميان، با آنكه شيوه نگارشش با لحني پر طمطراق همراه است، از نقاشي عالي و تصويرهاي ذهني بديع و موضوع غني برخوردار مي‏باشد. تسوايگ در سال 1934م اتريش را ترك كرد و پس از استقرار در لندن به تابعيت انگلستان در آمد. وي پس از آن راهي امريكا شد و در اوت 1941م تصميم گرفت در برزيل اقامت گزيند. در اين كشور بود كه از وضع مبهم و تاريك اروپا در جريان جنگ جهاني دوم سرخوردگي يافت تا اينكه در 23 فوريه 1942م در 61 سالگي به همراه همسرش خودكشي كرد.


=======================


درگذشت "واشنگتون ايروينْگْ" اولين رمان‏ نويس معروف امريكايي (1859م)


واشنگتون ايروينگ، نويسنده معروف امريكايى در 14 فوريه 1783م در شهر نيويورك امريكا به دنيا آمد. وي تحصيلاتش را در رشته حقوق به پايان رساند و در ابتدا به وكالت دعاوي و سوداگري و... پرداخت. او هم‏زمان در جرايد و مجلات به نگارش مقالات مشغول بود و با انتشار كتاب تاريخ نيويورك، به عنوان يك نويسنده بذله گو و هجوسرا شهرت يافت. وي در اين اثر، تاريخ مسخره‏آميزي از شهر نيويورك ساخته و سنت‏ها و آداب و رسوم محلي اين منطقه و نيز چشم‏اندازها و مكان‏هاي آن را از نو زنده كرده است. ايروينگ سال‏هاي طولاني در اروپا به سر برد و زماني نيز سفير امريكا در اسپانيا و انگلستان بود. وي در طي اين سال‏ها، امكان آن را يافت كه درباره فرهنگ، تمدن و سنت‏هاي اسپانيايى و مناطق باستاني آن مطالعاتي انجام دهد و با نگارش كتاب‏هايى، آداب و رسوم گوناگون و بناهاي تاريخي را ترسيم نمايد. نتيجه اين مطالعات، كتاب‏هاي تاريخ زندگي، سفرهاي كريستُفْ كُلُمْبْ، تاريخ فتح غرناطه و كتاب افسانه‏هاي قصر الحمرا بود كه براي وي در امريكا محبوبيت فراواني به وجود آورد. ايروينگ اولين امريكايى است كه در ادبيات امريكا وساير نقاط جهان به شهرت دست يافت و نخستين نويسنده كلاسيك و اولين بيوگرافي‏نويس امريكايى نيز مي‏باشد. وي با ثبت خاطرات غني خود درباره تئاتر انگلستان و هنرمندان آن ديار توانست نمايى كامل از ادبيات اروپا در نيمه اول قرن نوزده ارائه كند و خود نيز هم‏چون نويسنده‏اي برجسته مورد تجليل قرار گيرد. ايروينگ در سال‏هاي پاياني زندگي خود، به نوشتن زندگي جورج واشينگتُن، اولين رئيس جمهور امريكا مشغول بود. سبك نوشتاري او ساده و بي‏تكلف و از ظرافت و مطايبات ذوق‏آميز برخوردار است. محمد(ص) و پيروانش و نيز افسانه هالو از ديگر آثار اوست. واشنگتون ايروينگ سرانجام در 28 نوامبر 1859م در 76سالگي درگذشت.


=========================


درگذشت "حَشْر كشميري" شاعرِ مسلمانِ هندي (1354 ق)


آغامحمد شاه متخلص به حشر كشميري، شاعر و نمايشنامه‏نويس اردوزبان مسلمان در سال 1296 ق در شهر بنارس هند متولد شد. تحصيلاتش را با قرائت و حفظ قرآن آغاز كرد و سپس زبان‏هاي عربي و فارسي را نزد اساتيد مشهور شهر بنارس فرا گرفت. كشميري پس از مدتي به سرودن شعر و نمايشنامه نويسي روي آورد و اولين نمايشنامه‏ي خود به نام آفتاب محبت رابه رشته‏ي تحرير درآورد. از حشر كشميري، 36 نمايشنامه به جاي مانده و بهترين اثر او "تبعيد سينا به جنگل" نام دارد كه به زبان هندي است. شيوه‏ي نگارش او در آثارش بسيار ساده و روان است. نوشته‏هاي كشميري خالي از طنز نيست و در آن‏ها مشكلات و حقايق زندگي به نحوي تاثيرگذار و تمثيل گونه مطرح شده است. وي در زمينه‏ي شعر نيز داراي طبعي روان بود. حشر كشميري به هنگام مرگ 58 سال داشت.

[*FATIMA*]

8 آذر:




امروز امن و امان بوده؛هیچ اتفاق در حیطه ی ادبیات نیفتاده

[*FATIMA*]

9آذر:


تولد "ميرزا محمدحسين اديب آزاد" شاعر ايراني (1298 ق)

ميرزا محمد حسين اديب آزاد، شاعر ايراني در شهر تبريز به دنيا آمد. وي پس از آموختن علوم رسمي عصر خود به فراگيري زبان و ادبيات عرب پرداخت و پس از چندي به سرودن شعر روي آورد. ديوان اشعار اديب آزاد، شامل اشعار و غزلياتي است كه از او بر جاي مانده است. همچنين اثر ديگر او گنجينه‏ي ادب نام دارد كه شامل منتخب اشعار شاعران قبل و معاصر او مي‏باشد.


=============================


مرگ "اُسكار وايلْدْ" اديب و نويسنده برجسته ايرلندي (1900م) (ر.ك: 16 اكتبر)


اسکار فینگل اُ. فِلاهرتی ویلز وایلد (به انگلیسی: Oscar Fingal O'Flahertie Wills Wilde) که به نام هنری اسکار وایلد معروف است، (۱۶ اکتبر ۱۸۵۴ تا ۳۰ نوامبر ۱۹۰۰)، شاعر، داستان‌نویس، نمایشنامه‌ نویس و نویسنده داستان‌های کوتاه ایرلندی بود. او در دوبلین زاده شد. پدر وی سر ویلیام وایلد مردی فرهنگ‌دوست بود و به پیشه چشم‌پزشکی مشغول بود. او بعدها به مقام چشم پزشک مخصوص ملکه نیز نایل شد و یکی از عتیقه شناسان برجسته ایرلند بود. مادرش جین وایلد با نام مستعار اسپرانزا شاعر سرشناسی و مترجم آثار الکساندر دوما و لامارتین بود. این زوج صاحب دو فرزند پسر شدند. برادر اسکار نامش ویلیام وایلد بود که در ۱۸۵۳ به دنیا آمد و در سال ۱۸۹۹ در لندن درگذشت. اسکار وایلد تحصیلات ابتدایی را در قریه اینسکیلن واقع در شمال ایرلند دنبال کرد.


============================


مرگ "ژاك بنيني بوسوئه" خطيب و نويسنده معروف فرانسوي (1704م)(ر.ك: 14 ژوئيه)


ژاك بنيني بوسوئه، عالم علوم الهي، مورخ و نويسنده شهير فرانسوي در چهاردهم ژوئيه 1627م در شهر ديژون فرانسه در خانواده‏اي مذهبي به دنيا آمد. وي از 15 سالگي به تحصيل الهيات پرداخت و با مطالعه آثار نويسندگان و ادباي زمان، استعداد نويسندگي و فصاحت را در خود پرورش مي‏داد. بوسوئه در 25 سالگي در رشته الهيات به دريافت درجه دكتري نائل آمد و به وعظ و خطابه پرداخت. وي پس از چندي به آموزش پسر لويى چهاردهم، پادشاه فرانسه مشغول شد و در طي نه سال تربيت او، كتاب گفتار در تاريخ عمومي را در سه بخش نگاشت. اين كتاب تاريخ كه وقايع عالم از ابتداي كار تا آن زمان را شامل مي‏شد، نه تنها بوسوئه را بزرگ‏ترين نثرنويس فرانسه معرفي كرد، بلكه غناي موضوع و تجزيه و تحليل امور و تعمق درمسائل، بر وسعت معرفت او گواهي مي‏داد. پس از آن، بوسوئه كه از دسيسه‏ها و مخالفت درباريان آزرده گشته بود، خود را از دربار كنار كشيد و با آموزش مسائل ديني و تدريس كتاب مقدس، مقام مهمي در جامعه روحاني به دست آورد. بوسوئه هم‏چنين در ايراد خطابه، شهرت فراواني يافت و در اين فن، به كمال قدرت در فصاحت و هنر وعظ دست يافت، با اين حال، مرثيه‏ها و مديحه‏هاي او، تعليماتي درباره زندگي و ايمان دربرداشت. بوسوئه بر اين عقيده بود كه مسيحيت، سازنده بشر است و همه چيز در دنيا دامي است در پيش پاي فرد مسيحي. يكي از هدف‏هاي بوسوئه در آغاز زندگي روحاني او، مبارزه با دشمنان دين و وحدت بخشيدن به جامعه برادران روحاني و از ميان بردن سوء تفاهم‏ها بود. از اين رو با انتشار كتاب تاريخ تغيير و تحول كليساهاي پروتستاني، ضمن لزوم قبول كليساي واحد، قصد داشت تا به پروتستان‏ها ثابت كند كه روح كليسا را خوب درك نكرده‏اند. وي كوشيد تا ميان كليساي كاتوليك و پروتستان را آشتي دهد و يك مسيحيت پديد آورد. بوسوئه معتقد بود كه هر كدام از ما مثل يك زنداني هستيم كه تنها از درون حجره كوچك زندان خويش مي‏توانيم به دنياي خارج نظر افكنيم و بنابراين تنها جزيى از واقعيت را مي‏توانيم ببينيم. پس بايد ديدهاي مُجزّاي خود را با هم آميخت تا بتوان واقعيت را به تمامي نگريست. بوسوئه مي‏گفت: غايت دين و فلسفه آن است كه به ما ياد دهد چگونه با تساهل و گذشت، داستان كامل الوهيت را از زبان اديان مختلف بشنويم. بوسوئه در نوع وعظ و خطابه و مرثيه و مديحه، تحولي ايجاد كرد و وظيفه راهنمايى و تعليماتي را در اخلاق و مذهب برعهده گرفت. وي از طرف ديگر، استاد نثر كلاسيك فرانسه به شمار مي‏آيد. او به خوشاهنگي و موسيقي كلام و معاني دقيق الفاظ توجه خاص نشان مي‏داد و مسائل مهم ديني و انساني را با لحن شاعرانه بيان مي‏كرد. كتب مواعظ در نوزده جلد و مرثيه‏ها و خطابه‏هاي مذهبي از ديگر آثار اوست. ژاك بنيني بوسوئه سرانجام در 30 نوامبر 1704م در 77 سالگي درگذشت.

[*FATIMA*]

10 آذر :

تولد "ابوالحسن اسماعيل" (ابن سيده) اديب و لغوي نابيناي مسلمان (398 ق)

ابوالحسن علي بن اسماعيل بن سيده اندلسي، از علماي مسلمان اندلس و لغت‏شناسي بزرگ به شمار مي‏رفت. وي قوه‏ي حافظه‏اي قوي داشت و همانند پدرش از نعمت بينايي محروم بود.


=======================


مرگ "دسيدريوس آراسموس" فيلسوف و اديب هلندي (1536م)


ديديه اراسْمْ معروف به دسيدريوس آراسْموس، اديب و فيلسوف مشهور هلندي، در پنجم اكتبر 1466م در روتردام هلند به دنيا آمد. وي پس از اتمام تحصيلات خود، به سلك راهبان درآمد و در بعضي از مدارس به تدريس روي آورد. آراسموس هم‏چنين زماني به تعليم پسر پادشاه اسكاتلند مشغول شد و به ارائه نظرات و تفكرات خود پرداخت. در آن وقت، چون اصلاح و تعديل دين مسيحي لازم به نظر مي‏آمد، آراسموس در اين مورد با مارتين لوتر، بنيان‏گذار مذهب پروتستان به مكاتبه پرداخت و آن‏گاه كه لوتر دست به كار دعوت زد، وي ازمكاتبه با لوتر خودداري نمود و بر ضدّ وي چيزهايى نوشت. با آنكه آراسموس، خود مردي مذهبي بود، ولي با تعصّبات احمقانه مخالفت مي‏كرد و از اين رو، خشم اولياي متعصّب كليساي آن روزگار را برانگيخت. آراسموس مي‏گفت: بهترين راهنماي اخلاقي انسان، عقلِ انسان است و مبنا و ماخذ عمده مسيحيت، مواعظ عيسي(ع) است. وي خواستار فلسفه‏اي بود كه چون نسيمي از روشنايى، بر عالمي كه در ظلمت غرق شده است، بوزَد. معروف‏ترين اثر آراسموس، ستايش ديوانگي نام داشت. در اين كتاب، ديوانگي به صورت شخصيتي واقعي جلوه‏گر مي‏شود؛ درباره پيروزي‏هاي خود داد سخن مي‏دهد و مي‏گويد اگر او نبود نسل بشر اكنون از ميان رفته بود زيرا اگر ديوانه نبود، ازدواج نمي‏كرد؛ مدحِ ديوانگي نيز انسان را به خوش‏بختي رسانيده است. آسان‏تر و لذت‏بخش‏تر براي ما، آن است كه بزرگمان بپندارند، نه آنكه واقعاً بزرگ باشيم. آراسموس تكبّرهاي شخصي و تفاخرات ملي را به باد مسخره مي‏گيرد. در بعضي موارد، هجوهاي او سختْ زننده مي‏شود. وي كشيشان را احمق‏هاي ديوانه‏اي مي‏خواند كه دين را، به عوض آنكه دعوت به سوي راستي و درستي بدانند، تحميل يك سلسله آداب و اعمال ظاهري مي‏پندارند. از اين رو، بيشتر تاليفات آراسموس از طرف واتيكان ممنوع و سوزانده شد و طايفه رهبانان با او خصومتي سخت پيدا كردند. كتاب ستايش ديوانگي به عبارتي ختم مي‏شود كه نه هجو است و نه سرزنش؛ دين حقيقي، تأسّي به صفا و سادگي عيسي(ع) است. از آراسموس آثار ديگري نيز بر جاي مانده است كه تربيت يك شاهزاده مسيحي و آباء كليسا از آن جمله‏اند. دسيدريوس آراسموس سرانجام در اول دسامبر 1536م در هفتاد سالگي درگذشت

[*FATIMA*]

11 آذر :




رویداد ادبی در این روز رخ نداده است

[*FATIMA*]

12 آذر :
درگذشت احسان نراقی ، نویسنده و جامعه‌شناس (1391ش)


احسان نراقی زاده‌ی سال ۱۳۰۵، به مدت 16 سال مشاور ویژه‌ی مدیر کل سازمان یونسکو بود. از جمله کتاب‌های او این عنوان‌ها هستند: پایان یک رؤیا: در نقد مارکسیسم، علوم اجتماعی و سیر تکوینی آن، آیین جوانمردی (هانری کربن)، اقبال ناممکن، آن حکایت‌ها: گفت‌وگوی هرموز کی با احسان نراقی، آزادی: مجموعه مقالات و مصاحبه‌ها، آن‌چه خود داشت، جامعه، جوانان، دانشگاه، غربت غرب، آزادی، حق و عدالت، طمع خام، در خشت خام، آن حکایت‌ها، نظری به تحقیقات اجتماعی در ایران. ایشان در ساعت 3 بامداد (یکشنبه، 12 آذرماه) به علت کهولت سن در منزلش درگذشت.


===================


مرگ "رابرت استيونسون" شاعر و نويسنده انگليسي (1894م)(ر.ك: 13 نوامبر)


رابرت لوئیس استیونسون شاعر و نویسنده و مقاله نویس اسکاتلندی است که از سوی بسیاری از نویسندگان از جمله خورخه لوئیس بورخس، ارنست همینگوی، جیمز ماتیو بری و رودیارد کیپلینگ ستایش شده است. رابرت لوئیس استیونسون استاد نگارش داستان های ماجرایی در سده ی نوزدهم است و داستان "جزیره ی گنج" او پس از "رابینسون کروزوئه" اثر دانیل دفو، برجسته ترین داستان ماجرایی به شمار می رود. برایان دبلیو الدرسن (۱۹۵۹) بر این باور است که او تاثیر گذارترین نویسنده در ادبیات کودکان پس از دانیل دفو است. رابرت لوئیس استیونسون در سال ۱۸۵۰در ادینبورگ زاده شد. پدرش مهندس فانوس دریایی بود. والدین او اگرچه بسیار دیندار بودند، درباره ی فرزند خود سختگیری نمی کردند. اما باورهای عامیانه ی پرستارش او را به کابوس های شبانه دچار می کرد، شاید به همین سبب بود که پس از ورود به دانشگاه کم کم از اصول خانوادگی و دین رویگردان شد. رابرت کودک دیرآموزی بود و خواندن را در ۷ یا ۸ سالگی آموخت، ولی پیش از آن هم داستان هایش را به مادر و پرستارش دیکته می کرد و آن ها می نوشتند. استیونسون نخست در دانشگاه ادینبورگ رشته ی مهندسی خواند، اما پس از مدتی آن را نیمه رها کرد و به تحصیل علم حقوق پرداخت و به سبب گرایش های ادبی اش همکاری با یک مجله را آغاز کرد. در سال ۱۸۸۰ با فنی آزبرن امریکایی ازدواج کرد و به امریکا رفت. او نویسندگی را با نوشتن سفرنامه آغاز کرد و در سراسر زندگی اش شعر سرود. اولین اثر موفق استیونسون، داستان ماجرایی "جزیره ی گنج" درباره ی راهزنان دریایی بود که نخست به شکل داستان دنباله دار در مجله و سپس به شکل کتاب منتشر شد. او بین سال های ۱۸۸۳ تا ۱۸۸۶ با انتشار داستان های "خدنگ سیاه"، "دکتر جکیل و مستر هاید" و "گروگان" به اوج موفقیت رسید. هنری جیمز، رمان نویس امریکایی "گروگان" را شاهکار استیونسون می داند. مجموعه شعری که با الهام از دوران کودکی اش سروده، از آثار ارزشمند اوست. استیونسون چندین مقاله نیز درباره ی سرشت کودکی دارد. او در سوم دسامبر ۱۸۹۴ بر اثر خونریزی مغزی در گذشت. بر آرامگاهش، قطعه ای از سروده ی خود او به نام "فاتحه" نوشته شده است. در سال های ۱۹۰۴ و ۱۹۸۷ به یاد استیونسون، دو بنای یادبود ساخته شد و در سال ۱۹۹۴ بانک سلطنتی اسکاتلند به مناسبت صدمین سالگرد درگذشت اش اسکناس های یک پوندی با تصویری از او چاپ کرد.

[*FATIMA*]

13 آذر :


مرگ "گوتْهولْدْ لِسينْگْ" نويسنده و مورخ معروف آلماني (1781م)


گوتْهولْدْ اِفْرائيم لِسينْگْ، نويسنده، منتقد و مورخ آلماني در 30 ژوئن 1729م در منطقه ساكْسْ آلمان به دنيا آمد. وي در هفده سالگي براي تحصيل در رشته الهيات، زبان‏شناسي و علوم طبيعي وارد دانشگاه لايْپْزيك شد اما پس از چندي آن را رها كرد و پس از گرايش به تئاتر، كوشيد كه مانند نويسنده‏اي مستقل، زندگي كند. اما براي امرار معاش ناچار گشت به مشاغل كوچك تن در دهد. لِسينْگْ در 19 سالگي اولين كمدي خود را بر روي صحنه برد و سپس به روزنامه‏نگاري و نقد پرداخت. آغاز نويسندگي لسينگ در حالي بود كه ادبيات زمان تحت تأثير دو عامل قوي قرار داشت؛ از طرفي نفوذ آثار نمايشي فرانسه و از طرف ديگر نفوذ تئاتر انگلستان. لسينگ در چنين وضعي به ميدان مبارزه قدم نهاد، به جستجوي حقيقت شتافت، خستگي‏ناپذير به تجزيه و تحليل امور پرداخت و فعاليت خود را از راه تئاتر و نقد هنري و روزنامه‏نگاري ادامه داد و امكان آن را يافت كه با شيوه خاص و بيان فصيح و بليغ، به تنوير افكار و احساس هم ميهنان خود بپردازد. درهمين راستا در 24 سالگي اولين اشعار خود، به نام هجويات را سرود و با كلامي موجز وطنزآميز، تصويري گويا و هوش‏مندانه از جامعه آلماني در قرن هجدهم پيش چشم گذارد. وي در سال‏هاي بعد با انتشار آثاري از قبيل تراژدي خانم سارا سمپسون و مجموعه تمثيل‏ها و اثر بزرگ خود به نام لائوكوئون، به شهرت فراواني دست يافت. لسينگ در لائوكوئون ادراك تازه‏اي از اصول زيبايى‏شناسي و هنر خاص ملي عرضه داشته و در آن، هدف خود را، تعيين حدود ارتباط ميان نقاشي و شعر عنوان كرده است. در اين اثر، جز مفاهيم و مطالب پرارزش، بايد شيوه خاص بيان و صراحت و دقت و هماهنگي آن را نيز در نظرگرفت كه در نثر آلماني بي‏سابقه بود و بر ادباي پس از آن، تأثير فراواني نهاد. آخرين سال‏هاي زندگي لسينگ، از نظر فعاليت در خلق آثار تحقيقي، از برجسته‏ترين سال‏هاي زندگي وي به شمار مي‏آيد. وي در اين دوره، نمايش‏نامه منظوم ناتان خردمند، نوشته‏هايى از نويسنده‏اي مجهول و تربيت نوع بشر را انتشار داد. اثر اخير، متفكرانه‏ترين اثر لسينگ است كه در آن، انديشه‏هاي مذهبي او به صورتي فشرده و موجز، در صد بند و عبارت با نظمي منطقي و پيوسته بيان شده و تحول مذهبي بشر در خلال انقلاب‏هاي پي در پي ترسيم گشته است، تحولي كه بشر را به سوي كمال معنوي مي‏كشاند. از نظر لسينگ، كشف و الهام در مذهب براي نوع بشر، همان حالت را دارد كه تربيت براي فرد. تربيت و كشف و الهام، مشابه يك‏ديگر است. منتها تربيت به پرورش فكري فرد ارتباط مي‏يابد و كشف و الهام به پرورش تاريخي ملت‏ها كه بر اثر تحولات و انقلاب‏ها پديد مي‏آيد. لسينگ با مطرح كردن اين موضوع، به دنياي ماوراءالطبيعه دست مي‏يابد و از حدود انديشه‏هاي عصر فراتر مي‏رود. وي از طرفداري از قوانين خشك و تغييرناپذير كليسا خودداري مي‏كرد و اعتقاد داشت كه هر كس حق دارد درباره مسائل مذهبي آزادانه اظهارنظر كند. لِسينْگْ هدف بزرگ خود را، جستجوي واقعي حقيقت، بدون در نظر گرفتن نتايج و عواقب آن عنوان مي‏كرد و بر اين عقيده بود كه انسان بايد صرفاً به خاطر آن كه كارِ نيك كردن، پسنديده است كار نيك كند، نه به اميد پاداش يا بيم از مجازات. لسينگ در جستجوي خود به دنبال اين حقيقت، نه تنها اخلاق و رفتار، بلكه ذوق آدمي را نيز مورد بررسي قرار داد و كوشيد تا داوري‏هاي درستي در باب ادبيات، هنر، سياست و موازين اجتماعي زمان خود ابراز دارد. لسينگ از برجسته‏ترين و درخشان‏ترين منتقدان ادبي سراسر قرن خود به شمار مي‏رفت، آزادي بخش تئاتر آلمان، خوانده شد و در اين راه تلاش مداوم و قاطعي به كار برد. گوتهولد افرائيم لسينگ سرانجام در چهارم دسامبر 1781م در پنجاه و دو سالگي درگذشت.


==========================


مرگ "والْتْ ويتْمَن" اديب معروف امريكايي (1892م)


والْتْ ويتمن، اديب معروف امريكايى در سيزدهم مه 1819م در نزديكي نيويورك به دنيا آمد. وي مدت كوتاهي به تحصيل پرداخت و از آن پس به امرار معاش مشغول شد تا اينكه با اشتغال در چاپ‏خانه و سپس در يك روزنامه، به سردبيري آن دست يافت. در اين دوره، ويتمن، مقاله‏هاي بسيار در موضوع‏هاي ميهني و آزادي‏خواهي در روزنامه‏هاي طرفدار دموكراسي منتشر كرد و اشعاري متوسط در قالب شعر رايج و داستان انتشار داد. ويتمن در سال‏هاي بعد با سفر به ايالات غربي و جنوبي امريكا و روي آوردن به مطالعات عميق، از انديشه‏ها و احساس‏هاي گوناگون براي خلق اولين ديوان خود مايه گرفت كه با نام برگ‏هاي علف منتشر شد. اين مجموعه كه بزرگ‏ترين مجموعه اشعار او و يكي از شاه‏كارهاي ادبي امريكاست، با دوازده شعر و ديباچه‏اي انتقادي، از ظهور شاعري خبر مي‏داد كه قصد داشت پيام‏آور دموكراسي و شاعر توده مردم باشد. اين اثر، جنجال فراواني را به پا كرد و بسياري از مردم و منتقدان، آن را منافي اخلاق خواندند. ويتمن در اين اثر، شعر را از مرتبه بلند هنري فرود آورد و برخلاف رسم جاري، آن را به زندگي پيوند داد، به ويژه به زندگي توده مردم. عشق به زندگي و دوستي بشر، مقدس شمردن نفس، زيبايى مرگ، تساوي همه مردم و جاودانگي روح، موضوع‏هاي اصلي شعر ويتمن است. در نظر ويتمن، عشق، رشته‏اي است كه مردم جهان را به يك‏ديگر پيوند مي‏زند و به اشخاص و اشياء جان مي‏بخشد. روح و جسم در دنياي ويتمن از يك‏ديگر جدا نيست و روح در نظر او نبايد در درجه‏اي بالاتر از تن قرار گيرد. زيبايى روح در اشعار ويتمن، هم‏چون زيبايى تن ستوده مي‏شود و همين ستايش است كه اشعار او را شهواني و برخلاف عفت و اخلاق معرفي كرده است. ويتمن در عالم سياست، شاعري ميهن‏پرست و طرفدار دموكراسي است و آرزوي زماني را دارد كه خورشيد دوستي و يكدلي بر همه سرزمين‏ها بتابد. او در شعر، همه نوع كلمه را وارد مي‏كند؛ كلمه‏هاي عاميانه، عبارت‏هاي جغرافيايى، حرفه‏اي و روزنامه‏اي. وي در اشعار خود، تابع هيچ قيد و شرط شاعرانه در سرودن آنها نشده كه اين امر، پيش درآمدي بر شعرهاي نو به شمار مي‏رود. اما اين شيوه غريب و نامأنوس كلام و پا نهادن شاعر بر وزن و قافيه و قواعد شعري رايج، در نظر ادبيات قرن نوزدهم، همان قدر زننده آمد كه بي‏پروايى در موضوع. با اين حال و با همه تحقيرها و بي‏اعتنايى‏ها كه در زمان زندگي ويتمن درباره شعر او صورت گرفت، اشعار وي طرفداران بسيار و پيروان فراوان يافت. حتي خوانندگاني كه شخصيت و فكر و روح او را انكار مي‏كردند، به تدريج او را شاعري بزرگ يافتند. در حقيقت، اشعار ويتمن، پرشور و آميخته با ستايش صفات خوب انساني، پرستش آزادي و تقواي بشر است. والت ويتمن در اين‏باره مي‏گفت: من شخصيت مطلق بشري را مي‏ستايم كه ساده و بي‏تكلف و از همه چيزهاي ديگر جداست. ويتمن در بيست سال آخر عمر بر اثر دو بار سكته، قسمتي از بدنش دچار فلج شد، با اين حال از كار كناره نگرفت و آثار متعددي را به نگارش درآورد. زندگي نامه شخصي و آثار منظوم و منثور والت ويتمن در ده جلد از جمله آثار مهم اوست. اشعار ويتمن در انگلستان مورد تقدير و تحسين ادباي بزرگ زمان قرار گرفت و نفوذش بر بسياري از شاعران امريكايي قرن بيستم، قاطع بود، نفوذي كه در اروپا، به ويژه در روسيه نيز مشاهده شد. والت ويتمن سرانجام در چهارم دسامبر 1892م در 73 سالگي بر اثر بيماري فلج و سل درگذشت.

[*FATIMA*]

14 آذر ماه




"کریستوفر مارلو "شاعر و درامنویس معروف انگلیسی در" کانتربوری "قدم به عرصه وجود گذاشت .

تحصیلاتش در رشته علوم دینی در کمبریج تمام شد ولی بعدها دست از روحانیت برداشت و به کار نوشتن نمایشنامه پرداخت .او ،در مدت 29 سال زندگی خود ،نمایشنامههای متعددی نوشت که" تیمور لنگ "از اهم آنهاست .وی روز 1 ژوئن 1593 میلادی مرد .به روز 1 ژوئن 1593 مراجعه شود


===========================


"لوکنت دولیل "یکی از شعرای فرانسوی در قرن نوزدهم در جزیره" رئونیون "واقع در اقیانوس هند متولد شد .

پدرش جراح نظامی بود ولی خود او به ادبیات متمایل شد و در این راه به جایی رسید که پس از مرگ ویکتور هوگو ،به جای او عضو آکادمی فرانسه شد .از مهمترین آثار او" اشعار وحشی "و" اشعار عتیق "است .وی روز 16 ژانویه 1894 میلادی مرد .به روز 16 ژانویه 1894 مراجعه شود


===========================


"آلکساندر دوما - پدر "یکی از برجستهترین نویسندگان فرانسه در قرن نوزدهم میلاد ،بعد از 68 سال زندگی بدرود حیات گفت .

وی روز 18 ژوییه 1802 میلادی در" ویلر کوتوت "متولد شده بود .از برجستهترین آثار این نویسنده عالیقدر که سبب شهرت جاودانی او شد ،یکی" کنت دومونت کریستو "و دیگر" سه تفنگدار - ژوزف بالسامو - غرش طوفان و لاله سیاه "را باید نام برد.
===========================


پر پر شدن خانواده ی بروسان در بادهای پاییزی 90

غلامرضا بروسان شاعر جوان و توانمند کشور و الهام اسلامی همراه دخترشان لیلا 14 آذرماه سال 1390 بر اثر تصادف درگذشتند
غلامرضا بروسان، شاعر مشهدی در حادثه رانندگی درگذشت غلامرضا بروسان، شاعر مشهدی همراه با همسرش، الهام اسلامی شاعر و دختر خردسالش، صبح یک روز پائیزی در یک حادثه رانندگی کشته شدند. بروسان و خانواده‌اش، در حالی که از شمال کشور عازم مشهد بودند، در کیلومتر 15 جاده قوچان ـ شیروان دچار حادثه شدند و خودروی آنها در انحراف به چپ از مسیر با یک دستگاه اتوبوس که از قوچان عازم بجنورد بود، برخورد کرد.
در این حادثه دردناک، غلامرضا بروسان و همسر شاعرش الهام اسلامی همراه با دخترشان لیلا جان به جان آفرین تسلیم کردند، اما پسر خردسالشان به نام مجتبی از این حادثه جان سالم به در برد.
کلیدری ادامه داد: پیکر این سه تن، همزمان با عاشورای حسینی به مشهد منتقل شد و بهخاک سپرده شد.
بروسان در سال 1352 در مشهد به دنیا آمده بود. او از 18‌سالگی شعر می‌سرود که مجموعه‌ شعرهای «احتمال پرنده را گیج می‌کند» و «یک بسته سیگار در تبعید» حاصل سال‌ها فعالیت او در حوزه ادبیات است.
او بارها از سوی محافل ادبی برگزیده شد که جایزه‌ شعر خبرنگاران و همچنین برگزیده دومین دوره شعر نیما از آن جمله است.
الهام اسلامی، همسر بروسان نیز 28 سال داشت که با شعر «دنیا از ما چشم برنمی‌دارد»، نامزد دومین دوره جایزه شعر زنان خورشید معرفی شده بود. او نامزد سومین دوره جایزه کتاب سال شعر جوان نیز شده بود.
بروسان، فرزند یکی از شهدای هشت سال دفاع مقدس نیز بود که یک مجموعه‌ مرثیه را در قالب آزاد برای پدر شهیدش در دست انتشار داشت.
بگو چکار کنم؟با فلفلی که طعم فراق می دهد
با دردی که فصل را نمی شناسد
با خونی که بند نمی آید
بگو چه کار کنم؟
وقتی شادی به دم بادکنکی بند است
و غم چون سنگی
مرا در سراشیب یک دره دنبال می کند
دلم شاخه ی شاتوتی
که باد
خونش را به در و دیوار پاشیده است.




غلامرضا بروسان


===========================


پنجشنبه, 14 آذر 1392
پدر علم ارتباطات ایران درگذشت

دکتر کاظم معتمدنژاد پدرعلم ارتباطات ایران در پی یک دوره بیماری طولانی امروز دارفانی را وداع گفت.
مراسم تشییع پیکر آن مرحوم در ساعت 9 صبح شنبه 16 آذر از مقابل دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار می شود.
استاد کاظم معتمدنژاد در 1313 در شهر مود از بخش مود شهرستان سربیشه متولد شد. تحصیلات ابتدایی و قسمتی از تحصیلات متوسطه خود را در زادگاهش و قسمت دیگر را در بیرجند و سال ششم ادبی را در دبیرستان مروی تهران گذراند. در سال ۱۳۳۶ به اخذ درجه لیسانس و در سال ۱۳۳۹ به اخذ درجه دکتری در رشته قضائی از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نائل شد.
وی در زمان تحصیل در دوره کارشناسی، با مدیر وقت روزنامه کیهان -که استاد او نیز بود- رابطهٔ دوستانه ای برقرار کرد. وقتی استاد از دانشجویان دوره دکتری برای همکاری در کیهان دعوت کرد، معتمد نژاد فرصت را غنیمت شمرد و برای اولین بار به محیط روزنامه وارد شد. دیری نپایید که از مترجمی زبان فرانسه، به مسؤولیت گروه خارجی و مقالات ارتقا یافت.
روزنامه کیهان که به روزنامه نگاران تحصیلکرده نیاز داشت، برای وی بورسیه ای از دولت فرانسه دریافت کرد. معتمد نژاد در دانشگاه سوربن فرانسه موفق به اخذ دکتری حقوق و علوم سیاسی و نیز دکتری تخصصی روزنامه نگاری از انستیتوی مطبوعات و علوم نظری دانشگاه پاریس شد.، وی در حوزه های مختلف ارتباطات، روزنامه نگاری، حقوق و اخلاق حرفه ای و جامعه اطلاعاتی طی 50 سال اخیر نقش موثر و موسس داشت و ازاعتبار ویژه ای در محافل و مراکز علمی و فرهنگی ایران و جهان برخوردار بود.
از جمله آثار او می توان از کتاب ها و مقالاتی چون «حقوق مطبوعات»، «ارتباطات بین الملل»، « ارتباط جمعی غربی و انقلاب اسلامی ایران: بازنگری انتقادی نظریه های غربی توسعه بخشی ارتباطات در جهان سوم و تحقیق در پوشش خبری انقلاب اسلامی ایران در وسایل ارتباط جمعی غرب»، « ارتباطات در خدمت انسان ها: برنامه بزرگ یونسکو برای سال های ۱۹۸۴-۸۵»، «ارتباطات و وسایل ارتباطی»، «ارتباطات و وسایل ارتباطی»، «حقوق ارتباط جمعی»، «حقوق ارتباط جمعی»، «روزنامه نگاری»، «روزنامه نگاری: با فصلی جدید در بازنگری روزنامه نگاری معاصر»، « روش تحقیق در محتوای مطبوعات: با کلیاتی درباره تجزیه و تحلیل در ارتباطات جمعی»، «روش مطالعه و بررسی مطبوعات»، «کتابشناسی ارتباطات جمعی در جهان سوم»، «ماکت سازی و صفحه بندی»، «مصاحبه و رپورتاژ»، «مطالعات و تحقیقات انتقادی در ارتباطات اجتماعی»، «مطالعات و تحقیقات انتقادی در ارتباطات اجتماعی»، «مطبوعات، تبلیغات و افکار عمومی»، «مطبوعات و وسایل خبری: ارتباطات و مطبوعات در دنیای امروز» و...

[*FATIMA*]

15 آذر ماه


===========================
رویداد مهی در این روز ثبت نشده