"روز شـــمار بخــــش ادبیــــات"

[*FATIMA*]

16دی ماه
===========================


درگذشت فقيه جليل "شيخ يوسف بحراني" عالم محدث و محقق بزرگ (1186 ق)


شيخ يوسف بحراني، فقيه، محدث، محقق و نويسنده‏ي معروف قرن دوازده هجري قمري بود. او شرح حال خود را در مقدمه‏ي كتابي به نام لوءلوء البحرين آورده است بر اساس نوشته‏هاي اين كتاب، بحراني نزد پدرش خواندن و نوشتن و مقدمات علوم ديني را آموخت. سپس براي تكميل تحصيلات خود رهسپار بحرين و مكه شد. پس از حج به ايران آمد و از آنجا كه محيط ايران رامحيطي مناسب براي سكونت خويش يافت، در شهر فسا در استان فارس اقامت نمود و به كار تدريس، تحقيق و تاليف مشغول شد. در همين زمان، او نگارش مشهورترين كتاب فقهي خود به نام الحدايق الناظره را آغاز كرد و بعدها به نام همين كتاب، به صاحب حدايق شهرت يافت. بحراني در مجموع، 32 اثرتاليفي دارد كه از بين آن‏ها مي‏توان به كتاب‏هاي انيس المسافر و جليس الخواطر اشاره كرد. شيخ يوسف بحراني از اساتيد آيت اللَّه سيدمحمد مهدي بحرالعلوم مي‏باشد. وفات اين عالم شهير در كربلا روي داد و در حرم مطهر امام حسين(ع) مدفون گرديد.

===========================


تولد "الكساندْرْ دوما" "پسر" نويسنده برجسته فرانسوي (1824م)

تولد "الكساندْرْ دوما" "پسر" نويسنده برجسته فرانسوي (1824م) الكساندر دوماي پسر فرزند الكساندر دوماي پدر در ششم ژانويه 1824م در پاريس به دنيا آمد و دوران كودكي سخت و ملال‏آوري را گذراند. خاطرات و تاثّرات كودكي اين نويسنده، راه و روش دوران بزرگسالي را براي او تعيين كرد و ترديدي نيست كه اين خاطرات، در طرز فكر و اشتغالات او در زندگي آينده‏اش اثري قاطع و بزرگ بخشيده است. داستان زندگي الكساندر در واقع با آثارش مخلوط است. وي در ابتدا به نوشتن رمان پرداخت و سپس به نگارش نمايش‏نامه مشغول شد. در اين زمان بود كه كمدي‏ها و درام‏هاي متعددي نوشت و به شهرت فراواني دست يافت. دوما وسعت تخيلات پدر را كه او نيز نويسنده‏اي برجسته بود، به ارث برد و متوالياً نمايش‏نامه‏هايى به سبك رئاليسم يا واقع‏بيني و حقيقت‏جويى خلق كرد. وي همه هنر نويسندگي خود را درباره بينش مستقيم جامعه به كار انداخت و در بيشتر آثار خود، آداب و رسوم جامعه و زمان خود را به تصوير كشانيد. دوما پيوسته در انديشه اصلاح اخلاق جامعه بود و با نگارش نمايش‏نامه‏هاي كمدي، به عنوان ايجادكننده عمده "كمدي آداب" در دوره جديد مطرح شده است. وي در كتاب خود با نام مساله پول، جامعه سرمايه‏داري و عطش سيري‏ناپذير آن به پول را مطرح ساخته و عملكرد سرمايه‏داران را كه براي رسيدن به پول بيشتر، همه چيز را زير پا مي‏گذارند، مورد توجه قرار داده است. او توانسته است چهره واقعي و حقيقي جامعه خود را با واقع‏بيني هرچه تمام‏تر به نمايش بگذارد و بر ضد برداشت‏هاي شاعرانه غيرواقعي و خيال پردازانه قلم ر بزند. دوما در كمدي‏هايش، خود را مصلحِ بي‏پرواي جامعه، دشمن بي‏عدالتي‏ها و رياكاري‏ها معرفي مي‏كند. قهرمانان نمايش‏نامه‏هاي او، همه جا سخنگوي صادقِ شخصِ وي به شمار مي‏آيند و او در خلق صحنه‏هاي پرتحرك و گفت و شنودهاي آميخته با زيركي و هوشياري و فصاحت و بلاغت، استادي خاص نشان مي‏دهد. اگرچه بسياري از نمايش‏نامه‏هاي الكساندر دوما به سبب القاي افكار گستاخانه و نو، بحث‏ها و مشاجره‏هاي شديد برانگيخت، با اين حال وي پيوسته نمايش‏نامه‏نويس محبوب نيمه دوم قرن نوزدهم باقي ماند. از الكساندر دوماي پسر آثار متعددي بر جاي مانده كه پدر مُسرف، تئاتر كامل، فرانسيون پرنسس و بغداد از آن جمله‏اند. وي در سال 1874م به عضويت آكادمي فرانسه درآمد. دوماي پسر در حالي كه در اواخر عمر پدر، از او مشهورتر شده بود، سرانجام در يازدهم دسامبر 1895م در 71 سالگي درگذشت.

[*FATIMA*]

17دی ماه
===========================


رحلت اديب محقق و فقيه فرزانه آيت‏ اللَّه "ميرزا علي آقا شيرازي" (1334 ش)

رحلت اديب محقق و فقيه فرزانه آيت‏ اللَّه "ميرزا علي آقا شيرازي" (1334 ش)عالم رباني و عارف بزرگوار، آيت‏اللَّه ميرزا علي آقا شيرازي در حدود سال 1255 ش (1294 ق) در نجف اشرف به دنيا آمد. او پس از درگذشت پدر، در 22 سالگي راهي اصفهان شد و از محضر درس استادان نامداري همچون سيد محمد باقر درچه‏اي در فقه و آخوند ملامحمد كاشاني و جهانگير خان قشقايي در علوم حكمت و فلسفه استفاده‏هاي وافر بُرد. ميرزا علي آقا همچنين به دليل علاقه به طب، به فراگيري اين علم روي آورد و در آن تبحر يافت. ايشان سپس به شوق علم‏اندوزي بيشتر به نجف اشرف شتافت و از درس عالماني همچون شيخ الشريعه اصفهاني، علامه محمد كاظم يزدي و ملامحمد كاظم آخوند خراساني استفاده‏هاي شاياني برد. ميرزا علي‏آقا شيرازي از آن پس به اصفهان بازگشت و مدتي به امور بازرگاني پرداخت تا اينكه با همفكري شهيد سيد حسن مدرس، به تدريس نهج البلاغه روي آورد و جان شيفتگان را با دُرهاي تابناك اين كتاب مقدس سيراب مي‏ساخت. افكار ميرزا در علوم متداول آن زمان تحول آفريد. وي مبناي درس اخلاق و جلسات وعظ خويش را بر محور نهج‏البلاغه قرار داد و گروه كثيري از شهرهاي مختلف در محضرش گرد آمدند. در اين مسير شاگرداني پرورش يافتند كه: شهيد مرتضي مطهري، حاج آقا رحيم ارباب، سيد جلال الدين همايي، احمد فياض، علي مشكوة، سيد روح‏اللَّه خاتمي، شيخ عبدالكريم ملكان، شيخ جواد جبل عاملي و حسين عمادزاده و علي شيخ الاسلام و... از آن جمله‏اند. ميرزا علي آقا شيرازي به موازات تدريس، از كاوش در منابع قرآني، رِوايي و نيز آثار گذشتگان غافل نبود و به احيا و چاپ كتبي همچون تفسير تبيان شيخ طوسي، زادُالمعاد علامه مجلسي و من لايحضُرُهُ الطَّبيب زكرياي رازي اهتمام ورزيد. سرانجام اين استاد فرهيخته در 17 دي ماه 1334ش در 79 سالگي رحلت كرد و در قبرستان شيخانِ قم دفن شد.


==========================


تولد "شارل پگي" اديب و نويسنده فرانسوي (1873م)

تولد "شارل پگي" اديب و نويسنده فرانسوي (1873م) شارْلْ پِگي، شاعر و نويسنده فرانسوي در هفتم ژانويه 1873م در فرانسه به دنيا آمد. وي در جواني وارد نظام شد اما پس از چندي آن را رها كرد و پس از ورود به دانش‏سراي عالي پاريس، از پايان اين دوره نيز صرف‏نظر كرد. پگي از آن پس به نويسندگي روي آورد و در سال 1900م نشريه دفترهاي دو هفتگي را بنيان گذارد كه انتشار آن تا زمان مرگش ادامه يافت. مطالب اين نشريه شامل انديشه‏هاي مختلف و مباحث گوناگون در قلمرو افكار بود كه با بينشي روشن طرح مي‏گرديد. قدرت خستگي‏ناپذير پگي در القاي فكر و پرخاشگري و حساسيت فراوان و هم‏چنين نظريه‏هايش در سلسله نوشته‏هاي اين دفتر آشكار شده است. پگي براي ادراك عمق و عظمت عالم انساني و عالم هنر، هم با اشارات و كنايات سمبوليسم و نمادگرايى مخالف است و هم با صراحتِ ناتوراليسم كه در آن بيشتر به تقليد دقيق و مو به موي طبيعت پرداخته مي‏شود. مذهب پگي، نوعي مذهب شاعرانه بود بدون قيد و مستقل از هر نوع قانون خشك مذهبي. مسائل مربوط به خدا در وجود پگي با نوعي عرفان آميخته بود. شارل پگي هرچند از جانب بسياري از نويسندگان بزرگ عصر خود تحقير مي‏شد و انتقاد او به كليسا مورد هجوم واقع مي‏گرديد، اما بعدها پيشرو گروهي از نسل جوان گشت و آثارش از مهم‏ترين آثار در طول نيمه اول قرن بيستم به شمار آمد. حتي مقامات دانشگاهي و كليسايى آن را ستودند. شيوه نگارش پگي چنان است كه دست يافتن به انديشه‏هايش را دشوار مي‏سازد. نثرش همراه با تكرار خستگي ناپذيري است كه تازگي و ابتكار فكري او را از چشم عامه مردم، دور نگه مي‏دارد. آثار كامل پگي پس از مرگ او در پانزده جلد منتشر شد و آثار كامل منظوم وي در سال 1941م به چاپ رسيد. شارل پگي سرانجام در پنجم سپتامبر 1914م در چهل و يك سالگي درگذشت.

[*FATIMA*]

18دی ماه
===========================


تولد مولانا جلال الدين محمد رومي معروف به مولوي (604 ق)

تولد مولانا جلال الدين محمد رومي معروف به مولوي (604 ق) جلال‏الدين محمد بن بهاءالدين محمد در بلخ به دنيا آمد. مقارن حمله‏ي مغولان، به آسياي صغير واقع در تركيه‏ي امروزي رفت و در قونيه ساكن شد. وي در نزد پدردانشمند خود تلمذ نمود و چندي نيز در شام كسب دانش كرد. در بازگشت به قونيه به تعليم علوم ديني اشتغال يافت تا با عارفي واصل و بزرگ به نام شمس الدين محمد بن علي تبريزي در قونيه ملاقات كرد واز نَفس گرم او چنان به تاب و تب افتاد كه ديگر تا دم واپسين، سردي نيافت. او هيچ گاه از ارشاد سالكان و افاضه‏ي حقايق الهيه باز نايستاد. از اين دوره‏ي پرشور كه سي سال از پايان حيات مولوي را دربرمي‏گرفت، آثار بي‏نظير ملاّي روم باقي مانده است. مثنوي عظيم معنوي در 26 هزار بيت، ديوان غزليات شمس، رباعيات معروف او و مجالس سبعه و فيه ما فيه، از جمله آثار اوست.

[*FATIMA*]

19دی ماه
===========================


آغاز هفته اهداي كتاب

آغاز هفته اهداي كتاب با توجه به تأکید قرآن مجید و سیره پیشوایان، به ویژه با وجود برخی مسایل از قبیل تهاجم فرهنگی و تأثیر آموزش در پیشرفت اجتماعی ـ فرهنگی کشور، ترویج فرهنگ مطالعه از ارزش های دینی و ملی به شمار می آید. در روایات اسلامی، به اصل هدیه دادن، به منظور افزایش محبت، بسیار تأکید و سفارش شده است. به یقین اگر در کنار سایر وسایل، کتاب نیز به عنوان نیازی اساسی برای ارتقای سطح فرهنگ، به عنوان هدیه بین مردم رد و بدل شود، منافع بی شماری از این جهت عاید خود آنها و جامعه می گردد. به منظور ترویج فرهنگ اهدای کتاب و همچنین گسترش کتاب خانه های عمومی، از 19 تا 25 دی ماه، به عنوان هفته اهدای کتاب نام گذاری شده است.


===========================


درگذشت علي بن محمد تنوخي اديب و شاعر(342 ق)


درگذشت علي بن محمد تنوخي اديب و شاعر(342 ق) علي بن محمد تنوخي عالم، اديب و شاعر مشهور قرن چهارم هجري در شهر انطاكيه در شرق تركيه‏ي امروزي به دنيا آمد. در دوران جواني به بغداد رفت و در آنجا مسكن گزيد. تنوخي در علوم نحو، لغت، هندسه و ادبيات، از مشاهير عصر خود به شمار مي‏رفت. وي پس از بغداد به بصره رفت و به كار قضاوت مشغول شد و از اين رو به قاضي تنوخي شهرت يافت. او علاوه بر كسب مراتب علمي، از بياني شيوا نيز برخوردار بود و به همين جهت در ميان بزرگان عراق به عنوان سخنوري برتر شهرت پيدا كرد. تنوخي علاوه بر ديوان شعري كه از خود به يادگار گذاشته، داراي تأليفات ديگري نيز هم‏چون كتاب العروض است. درگذشت تنوخي در شهر بصره در عراق روي داد.


===========================


تولد "جيوواني پاپيني" نويسنده و فيلسوف معروف ايتاليايي (1881م) (ر.ك: 8 ژوئيه)


جيوواني پاپيني فيلسوف و نويسنده‌ي معروف ايتاليايى در نهم ژانويه‌ي ۱۸۸۱م در فلورانس ايتاليا به‌دنيا آمد. جيوواني، دوره‌ي كودكي و نوجواني خود را با تيره‌روزي گذراند اما شيفتگي او در كسب معلومات موجب شد كه بسيار زود به كتابخانه‌ي عمومي روي آورد و بر دانش خود بيفزايد و به‌تدريج استعداد خود را در ادبيات آشكار سازد. پاپيني در جواني داستان مردي زوال يافته را انتشار داد كه زندگي‌نامه‌ي او بود و در آن، بي‏اعتقادي به مذهب و آشفتگي‏هاي روحي‌اش را منعكس كرده بود. اين اثر كه شاه‏كار دوره‌ي اول نويسندگي پاپيني به‌شمار آمد، استعدادش را در داستان‌نويسي آشكار ساخت. اما پس از جنگ جهاني اول، در روح او تحول و انقلابي عظيم پديدار شد و احساس كرد كه بعد از طغيان‏ها و ابراز عقايد تند ضد كليسايى، تمايلي عميق به ايمان در وجودش راه يافته است. به بيان ديگر، وي در گام‏هاي نخست زندگي فكري خود، مبلغ تندرو و پرشور انكار خدا بود اما در ادوار بعدي حيات خود، نبود خدا را به‌عنوان يك خلأ احساس نمود كه بايد پر شود. او در حقيقت، از بي‏ديني به مذهب كاتوليك روي آورد. پاپيني در فلسفه از پيروان فلسفه‌ي اصالت عمل بود كه يك عقيده را در صورتي حقيقي و مبتني بر حقيقت مي‏دانست كه عمل بر آن واقع شود و به عبارت ديگر، نتايج رضايت‌بخش و محسوسي داشته باشد. وي معتقد بود كه در تكامل و ترقي انسان، هدف و مقصدي وجود دارد و نيز باور داشت كه در وجود آدمي، يك قريحه و استعداد اخلاقي و علمي براي استقرار همكاري و برادري براساس دموكراسي قرار دارد. بدين‌ترتيب، پاپيني، معناي زندگي را تعرض و تعدي فردي نمي‏دانست بلكه از نظر او، همكاري و معاونت اجتماعي، زندگي را معنا مي‏بخشد. وي مي‏گفت، راه گذر حيات تنها به چند نفر تعلق ندارد، بلكه از آن همه‌ي انسان‏هاست. هم‏چنين چراغي كه راه ما را هنگام عبور از اين رهگذر، روشن مي‏سازد، عشق همگاني و جهاني است نه ستيزه و نزاع. پاپيني، نظرات و افكار خود را در آثاري هم‏چون "سپيده‌دم فلسفه"، "مرد تمام"، "سعادت موجودي تيره‌روز"، "زندگي مسيح (ع)" و "خاطرات خدا" بيان كرده است. پاپيني در آخرين سال‏هاي زندگي، به بيماري شديدي دچار شد و با وضع غم‏انگيزي كه داشت، احساس‏هاي خود را به‌وسيله‌ي خواهرزاده‏اش ثبت مي‏كرد. آثار جيوواني پاپيني كه به اغلب زبان‏ها ترجمه شده است در نيمه‌ي اول قرن بيستم ميلادي، شهرتي جهاني به دست آورد و او را در رديف بزرگ‏ترين نويسندگان ايتاليايي قرار داد. جيوواني پاپيني سرانجام در هشتمين روز از ماه ژوئيه‌ي سال ۱۹۵۶ ميلادي در سن ۷۵ سالگي درگذشت.

[*FATIMA*]

20دی ماه
===========================


تولد "فرانْسْوا رابْلِه" اديب و نويسنده معروف فرانسوي (1494م)


فرانسوا رابله ادیب و نویسنده برجسته فرانسوی در چنین روزی از سال ۱۴۹۴ میلادی متولد شد. فرانسوا رابله رمان‏نویس، ادیب و پزشک فرانسوی در تاریخ دهم ژانویه سال ۱۴۹۴ میلادی در این کشور به‌دنیا آمد. وی تحصیلات خود را در صومعه‏ای نزدیک زادگاهش سپری کرد و پس از آموختن الهیات و حکمت و فلسفه، به سلک روحانیون مذهبی درآمد. این امر بیش‌تر به سبب شوق او در فراگرفتن علوم ادبی یونان و روم بود تا به‌سبب تمایلش به علوم مذهبی و الهی. رابله از آن پس مدتی به سیر و سفر و مطالعه و ثبت خاطرات خود پرداخت و با بسیاری از فاضلان و ادیبان بزرگ زمان آشنایى یافت. او هم‏چنین پس از طی دروس دانشگاهی در رشته پزشکی، به طبابت پرداخت و چندین متن پزشکی را به زبان یونانی با تفسیرهای شخصی منتشر کرد. رابله هم‏چنین کتاب گارگانتوا و سپس رمان بزرگ پانتاگروئل را انتشار داد که از جانب برخی مقامات علمی و مذهبی به اتهام منافی اخلاق بودن محکوم گردید و باعث شد که وی مقام و جایگاه روحانیت خود را از دست دهد. با این حال، انتشار جلدهای دوم تا پنجم این اثر، باعث شهرت زیادی برای رابله شد و با ارائه تغییراتی در جلدهای بعد، سعی کرد تا رضایت مقامات مذهبی را نیز جلب نماید. رابله از نظر مورخان، مرد تحول بود و در دوره تحول می‌‏زیست. وی از آسایش می‌‏گریخت و تشنه تجسس و تبحر بود. همه وقت خود را با شوق و شیفتگی فراوان به آموزش می‌‏گذراند. او نمونه کامل عهد رنسانس به‌شمار می‌‏آمد که می‌‏کوشید تا فلسفه و معنویات زمان را در پرتو اندیشه‏های باستانی، نو گرداند. رابله بیش از هر چیز، در شیوه انشاء و به‌کار بردن قواعد زبان و برجا نشاندن درست کلمه و تناسب در ترکیب کلام، هنرمندی و استادی دارد و در نوشته‏‌ها، روح مضحکه‏آمیز و هزل و مطایبه فصیح و شیوا را با قدرت نویسندگی می‌‏آمیزد. وی با خطوط وسیع، چهره‏های مختلف انسان را به‌طور مسخره‏آمیز ترسیم می‌‏کند و نهاد آدمی را آن‌چنان که هست، به خواننده القا می‌‏نماید. شگفتی سبک نگارش رابله در آن است که میان خنده و دانش، رابطه نزدیک برقرار می‌‏دارد. درباره او گفته‏اند که: «رابله وجود بشر را به مسخره می‌‏گیرد، وجود خدایان را نیز به مسخره می‌‏گیرد، اما این کار را با چنان لطفی انجام می‌‏دهد که نه به بشر لطمه وارد می‌‏آورد نه به خدایان.»


==========================


درگذشت "اوژن لابيش" نويسنده و نمايش‏نامه نويس فرانسوي (1888م)

اوژن مارن لابيش مصنّف و نمايش‏نامه نويس معروف فرانسوي در اول سپتامبر 1815م در پاريس به دنيا آمد. وي در حين تحصيل در رشته حقوق، به ادبيات شوق فراوان يافت و به نگارش داستان‏هاي كوتاه، پراحساس و خيال‏انگيز براي روزنامه‏هاي پاريس پرداخت. لابيش پس از آن با سرعتي باورنكردني، كمدي و نمايش‏نامه‏هاي آهنگين خود را كه تعدادشان به صد مي‏رسيد به طور پياپي عرضه كرد. غالب اين كمدي‏ها، با همكاري چند تن از دوستانش نوشته شده بود. در ميان آنها شاه‏كارهايى وجود داشت و در بيشتر تئاترهاي مهم پاريس به نمايش گذاره مي‏شد كه كلاه حصيري ايتاليايى و مردم گريز از آن جمله‏اند. او در نوشتن كمدي‏هاي انتقادي مهارت بسيار فراواني داشت و در كنار آن، تراژدي‏هاي موفقي مي‏نوشت. لابيش نويسنده‏اي است كه بي هيچ گونه بلند پروازي توانسته است در نمايش‏نامه‏هاي عامه پسند و نشاطانگيز، آداب زندگي و اخلاق مردم، به ويژه طبقه كاسب و نوكيسه را به صورتي كاملاً دقيق و صادقانه بدون تحقير و نيشخند پيش چشم گذارد و با وسعت تخيل خود، آثاري بيافريند كه مردم را به خنده وادارد، بي آن كه به عمق موضوع لطمه وارد آيد. درباره او گفته‏اند: لابيش نه تنها نمايش‏نامه‏نويسي بود كه با مزاح و نوشته‏هاي مسخره‏آميزش مي‏توانست مردم را بخنداند و سرگرم كند، بلكه داراي جهان‏بيني عميقي بود كه مي‏دانست هدف از بذله‏گويي چيست. آثار نمايشي كامل لابيش در دو جلد به چاپ رسيده و آثار فراواني از او در تئاترهاي بزرگ دنيا به معرض نمايش گذاشته شده است. اوژن مارن لابيش سرانجام در دهم ژانويه 1888م در 73 سالگي درگذشت.

[*FATIMA*]

21دی ماه
===========================


درگذشت استاد ابوالقاسم سحاب (1335ش)


ابوالقاسم سحاب در ۱۹ فروردین‌ماه ۱۲۶۶ش در یک خانواده دهقانی در قریه فم تفرش به‌دنیا آمد. در سه سالگی به مکتب‌خانه آخوند ملاحسین شاهمیری رفت و با استعداد شگرفی که داشت، در مدت کوتاهی دروس مقدماتی را فراگرفت. سپس در محضر دیگر علمای تفرش، شادروانان امامی و سیدعلی‌اکبر سجادی، به فراگرفتن فقه و اصول و زبان‌های عربی و فرانسه اهتمام کرد. او خطی خوش و طبعی روان داشت. ابوالقاسم در ۲۰ سالگی با دخترخاله‌اش ازدواج کرد. تلاش شبانه‌روزی این همسر وفادار موجب آسایش و آرامش بیش‌تر وی در پیشرفت‌های علمی و فرهنگی شد. سحاب با کمک رجال تفرش، دبیرلشکر و سناءالدوله، در صد سال پیش مدرسه‌ای دخترانه در تفرش تأسیس کرد. وی در سال ۱۲۹۰ش، با انتقال به تهران و ادامه تحصیل، موفق به تدریس در مدرسه آلیانس گردید. استاد ابوالقاسم سحاب که شغل معلمی را برگزیده بود، به کار تدریس و پژوهش ادامه داد و به استخدام وزارت معارف درآمد. در ۱۲۹۹ش به تقاضای شیخ جلال نهاوندی به ریاست معارف ثلاث (ملایر و نهاوند و تویسرکان) برگزیده شد و در این مأموریت، خدمات ارزنده‌ای به فرهنگ آن منطقه کرد. پس از بازگشت از نهاوند، در دانشسرای عالی و مدارس بزرگ تهران مشغول به‌کار شد. این دوره از زندگانی استاد سحاب، بیش‌تر صرف مطالعه و تألیف آثار ارزشمند وی شد. معاشرت با فرهیحتگان آن زمان از جمله محمدتقی فخر داعی گیلانی، علامه علی‌اکبر دهخدا، امیر رضوانی، پروفسور محمود حسابی، استاد محیط طباطبایی و... موجب شکوفائی بیش‌تر او شد و ضمن آغاز فعالیت‌های مطبوعاتی، با نگارش مقالات و اشعار برای نشریات داخل و خارج کشور آثار ارزشمندی از خود به‌جای گذاشت. استاد سحاب به زبان‌های عربی، فرانسه، انگلیسی و آلمانی آشنائی داشت و در اواخر عمر به یادگیری زبان روسی نزد دکتر فاطمه سیاح پرداخت. ترجمه‌های مقالات و کتب از زبان‌های مختلف به فارسی، نشان از تسلط وی به زبان‌های بیگانه دارد. از وی بیش از ۷۲ عنوان کتاب که برخی از آن‌ها در چند مجلد تألیف شده، باقی مانده ‌است. از جمله این آثار، زندگانی ائمه: حضرت سیدالشهداء اباعبدالله الحسین (ع)، امام جعفر صادق (ع)، امام جواد (ع)، عسکریین (ع) و دیگر امامان و معصومین (ع) را می‌توان نام برد. از دیگر آثار وی، ترجمه کتاب‌های «تاریخ قرآن»، «فلسفه و اسرار حج»، «تاریخ نقاشی در ایران»، «تاریخ هنر اسلامی» (از زبان عربی)، ترجمه «جغرافیای کارپنتر» در ۶ جلد (از انگلیسی)، تألیف کتاب‌های ارزشمند «فرهنگ خاور‌شناسان»، «زندگانی شاه عباس کبیر»، «تاریخ مدرسه عالی سپهسالار» را می‌توان نام برد. نگارش و ترجمه مقالات بسیار در روزنامه‌ها و مجلات آن زمان از جمله شفق سرخ، گل‌های رنگارنگ و نور دانش نیز از دیگر فعالیت‌های علمی او بود. استاد سحاب، طبع شعر داشت و اشعاری به‌صورت قصیده در موضوعات مختلف از جمله سفر مازندران و یا در مدح ائمه اطهار (ع) سروده‌ است. استاد ابوالقاسم سحاب، سرانجام در تاریخ بیست و یکم دی‌ماه سال ۱۳۳۵ هجری شمسی در سن شصت و نُه سالگی در تهران بدورد حیات گفت و پیکرش را در صحن حرم مطهر حضرت معصومه (س) در قم به خاک سپردند. از جمله کارهای بزرگ استاد، تأسیس مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب در سال ۱۳۱۵ش با همکاری فرزندش عباس سحاب بود که فعالیت گسترده‌ای در زمینه تهیه نقشه‌ها و انتشارات تاریخ و جغرافیا بر عهده دارد.

[*FATIMA*]

22دی ماه
===========================


درگذشت شاهرخ اورامی ، از شاعران آیینی ایران(1391ش)


«شاهرخ اورامی»، شاعر کردستانی متخلص به ماموستا اهون، متولد 1332 شهرستان سنندج، پنجشنبه 22 دی در سن 59 سالگی به دلیل ایست قلبی در بیمارستان توحید سنندج درگذشت. این شاعر یکی از شاعرانی بود که با این‌ که خود اهل سنت بود، اما شعرهای زیادی در مدح اهل بیت سروده بود. از آثار این شاعر کشورمان می‌توان به «تولای علی(ع) در فرهنگ کردهای اهل سنت جهان»، «شعاع مهر حسین(ع)»، «دیوان شعر کردی فاطمی و علوی»، «تولای حسین(ع) در ادب اهل تسنن»، «مهر رضوی در آیینه ادبای کرد» و «ترا من دوست دارم» اشاره کرد.


===========================


تولد "جك لندن" نويسنده بلند آوازه امريكايي (1876م)


جك لندن نويسنده شهير امريكايى در 12 ژانويه سال 1876م در سانفرانسيسكو به دنيا آمد. جك، دوره كودكي را به دشواري گذراند و براي كمك به وضع مالي خانواده، به شغل‏هاي گوناگون دست زد. هم‏چنين سال‏هاي بسياري از عمر جك لندن در سرزمين‏هاي قطب شمال و درياهاي ناآرام جنوب سپري شد و با اقوام گوناگون آشنا گرديد. وي پس از اين سفرها، داستان‏هاي كوتاهي نگاشت كه در مجله‏هاي گوناگون منتشر شد و در سال 1903م، داستان آواي وحش را به نگارش درآورد. لندن در سال‏هاي بعد داستان‏هاي ديگري انتشار داد و به شهرت رسيد. لندن بسياري از صحنه‏هايى را كه در كتاب‏هايش به تصوير كشيده، به چشم ديده و با برخي از قهرمان‏هاي داستان‏ها نيز آشنا بود. در نوشته‏هاي جك لندن كه متأثر از افرادي هم‏چون چارلز داروين، كارل ماركس و فردريك نيچه مي‏باشد، غالباً تجزيه و تحليل‏هاي بسيار دقيق اجتماعي مشهود است. شهرت اين نويسنده بزرگ در اروپا و قاره‏هاي ديگر نيز بسيار است و هر سال، ترجمه‏هاي فراواني از آثارش در اغلب كشورهاي جهان چاپ و در تيراژ بسيار منتشر مي‏شوند. جك لندن، آثار خود را ظاهراً تنها براي به دست آوردن پول نوشته است، اما همه اين آثار مبتني بر فلسفه خاصي است كه در آن مبارزه دايمي بشر را براي رهايى از فقر و بي‏نوايى نشان مي‏دهد. جك لندن، مدافع مستمندان و بينوايان و طرفدار اصل زندگي مرفه براي همه است. عصيان بر ضد جامعه و برضد عقايد باطل و خرافي در همه آثار او به چشم مي‏خورد. وي جز توانايى و استادي در هنر نقل، طبع و نهاد خود را در وجود قهرمانانش گنجانده است و آن شور زندگي، حسن نيت، جوانمردي، بردباري، اصالت در مبارزه و تمايل به بخشايش است. كمتر كسي در ميان نويسندگان امريكايى از چنين پيروزي و محبوبيت عام و مداوم در كشور و خارج از كشورش برخوردار بوده است. عشق به زندگي، انسان‏هاي تهي‏دست، نداي جنگل و سپيد دندان از مشهورترين رمان‏هاي اوست. وي در مدت هجده سال نويسندگي، بيش از پنجاه داستان بلند و 125 داستان كوتاه نگاشت. جك لندن سرانجام در 22 نوامبر سال 1916م بر اثر عصيان روحي برضد اجتماع و تطابق نيافتن با شيوه زندگي زمان، در چهل سالگي خودكشي كرد.

[*FATIMA*]

23دی ماه
===========================


تولد عالم بزرگ شیعه شیخ "آقا بزرگ تهرانی" مؤلف و محقق شهیر(1293 ق)


شیخ محمدحسن رازی مشهور به شیخ آقابزرگ تهرانی، فقیهی محقق، مدقّق، اصولی، رجالی و جامع علوم متنوع و از شاگردان آخوند خراسانی، شیخ الشریعه‏ی اصفهانی، سیدمحمدکاظم یزدی و میرزا محمدتقی شیرازی است. علامه تهرانی، اهمیت بسیاری به روایت و نقل حدیث می‏داد و در کسب اجازه برای نقل احادیث می‏کوشید. علما و فُقهای بسیاری برای او اجازه‏نامه‏ی روایى نوشته یا از او اجازه گرفته‏اند، تا آنجا که پس از محدّث نوری از او به عنوان سرشناس‏ترین شیخِ روایت یاد می‏شود. آیت اللَّه تهرانی از محدثان بزرگی همچون محدّث نوری، شیخ علی خاقانی، سید ابوتراب خوانساری، شیخ محمد طه نجف، آخوند خراسانی، شیخ الشریعه‏ی اصفهانی، حاج شیخ عباس قمی و... اجازه‏ی نقل حدیث گرفت. همچنین علمای بزرگی از شیخ آقابزرگ تهرانی اجازه‏ی نقل روایت گرفته‏اند که حضرات آیات عظام: سیدحسین بروجردی، علامه امینی، سیدعبدالحسین شرف الدین، سید عبدالهادی شیرازی، سیدمحمد هادی میلانی، شیخ مرتضی حائری یزدی، محمدرضا حکیمی، علامه طباطبایى، سیدشهاب الدین مرعشی نجفی و ده‏ها عالم فاضلِ دیگر از آن جمله‏اند. آثار قلمی و کتاب‏های شیخ آقابزرگ تهرانی را تا هشتاد جلد می‏توان شمرد که الذّریعَة الی تَصانیفِ الشّیعهَ در 29 جلد در بیان آثار قلمی و هنری عالمان شیعه و نیز طَبَقاتُ اعلامُ الشّیعه در 20 جلد حاوی زندگی دانشمندان شیعه، مهم‏ترین آثار این رجالی و محدث بزرگ می‏باشند. شیخ آقابزرگ تهرانی در سیزدهم ذیحجه‏ی سال 1389 ق برابر با 12 اسفند 1348 ش در نجف وفات یافت و در آن شهر به خاک سپرده شد.

[*FATIMA*]

24دی ماه
===========================


درگذشت "عبدالوهاب وصال شيرازي" محقق و شاعر (1373 ش)


عبدالوهاب وصال شيرازي متخلّص به نوراني از نوادگان شاعر معروف دوره قاجار، وصال شيرازي، در سال 1302 ش در شيراز به دنيا آمد. وي پس از طي دوران تحصيلات مقدماتي در شيراز، به تهران رفت و دكتراي زبان و ادبيات فارسي گرفت. نوراني از آن پس در بخش زبان و ادبيات فارسي دانشگاه شيراز به تدريس پرداخت و از همين مركز علمي با درجه استادي بازنشسته شد. از جمله كارهاي ادبي وصال، تصحيح و تحشيه بر متون كلاسيك است كه تصحيح مصيبت نامه عطار، هزار مزار و نوايدُ السُّلوك از آن جمله است. وصال شيرازي، بيش از سي سال عضو پيوسته انجمن ادب فارسي بود و در جلسات كانون دانش پارس شركت مستمر داشت. وي سرانجام در 71 سالگي درگذشت.


===========================


درگذشت مترجم شهير معاصر استاد "محمد قاضي" (1376 ش)


استاد محمد امامي قاضي كه بعدها به محمد قاضي تخفيف شهرت داد، در مردادماه 1292ش در مهاباد به دنيا آمد. وي پس از اخذ ليسانس به كارهاي متنوع اداري و دولتي روي آورد و به دليل تسلط به زبان فرانسه، به ترجمه آثار برجسته ادبي و تاريخي جهان پرداخت كه بي‏شك آشنايي نسل كنوني با حجم عظيمي از رمان‏هاي مشهور غرب، مرهون تلاش و ذوق‏ورزي‏هاي محمد قاضي است. نثر ترجمه‏هاي او چنان شيوا و رسا و بدون تعقيد و گره است كه آثارش را به واقع سرمشقي براي ديگر مترجمان ساخته است. قاضي به جز ترجمه آثاري از قبيل: دُن كيشوت، سپيد دندان، جزيره پنگوئن‏ها، تاريك‏ترين زندان و مهاتما گاندي و... كه جزو برترين آثار ادبي جهان محسوب مي‏شوند، چند داستان و نيز كتابي درباره سرگذشتِ ترجمه‏هايش و كتابي با عنوان خاطرات يك مترجم دارد كه در آن با بياني بسيار جذاب از دوران كودكي و زندگي خود سخن گفته است. محمد قاضي گرچه بيش از سي سال از آخر عمر خود را تنها با عينك مي‏ديد و با سمعك مي‏شنيد و با صوتك سخن مي‏گفت، اما تا واپسين روزهاي عمر، از كار و خلاقيت باز نايستاد و بر گنجينه نفيس آفرينش‏هاي ادبي خويش گوهري ديگر مي‏افزود. اين استاد مترجم، سرانجام پس از تحمل سال‏ها بيماري، در 24 دي ماه 1376 ش در 84 سالگي دارفاني را وداع گفت و پيكرش بنا بر وصيت او در زادگاهش مدفون گرديد.

[*FATIMA*]

25دی ماه
===========================


تصويب طرح چاپ فرهنگ دهخدا در مجلس شوراي ملي (1324 ش)


پايه لغت‏نامه دهخدا ظاهراً در دوران جنگ جهاني اول پي‏ريزي گرديد. تهيه مواد اين لغت نامه در مدت چهل سال، عظيم‏ترين كاري بود كه علامه دهخدا آن را به انجام رسانيد. با اين حال نخستين گام براي چاپ اين اثر كم‏نظير، با پيشنهاد وزير دارايي وقت برداشته شد. چند سال بعد در بهمن 1314، قراردادي بين وزارت معارف و دهخدا به امضا رسيد كه براساس آن قرار بر اين شد كه اين لغت‏نامه در نه جلد هفتصد صفحه‏اي طي پنج سال به چاپ برسد. در ادامه اقدامات عملي براي چاپ و نشر اين اثر، در دي ماه 1324 طرحي از طرف حدود 25 نفر از نمايندگان مجلس شوراي ملي با قيد دو فوريت تقديم شد كه در آن ضمن اشاره به تحمل زحمات فوق‏العاده و بذل عمر گرانمايه علي‏اكبر دهخدا در تاليف اين دايرةالمعارف فارسي، از هيئت رئيسه مجلس خواسته شده بود اقدام لازم را به عمل آوَرَد تا چاپخانه مجلس شوراي ملي، به سرعت اقدام به چاپ دايرةالمعارف دهخدا بكند. در تبصره اين ماده واحده آمده بود: "وزارت فرهنگ مكلف است افراد لازم در اختيار آقاي دهخدا براي جمع‏آوري دايرةالمعارف ايشان بگذارد." دو فوريت فوق در جلسه 25 دي ماه 1324 ش به تصويب رسيد. ده سال بعد و در اواخر عمر دهخدا، كليه فيش‏ها، كتاب‏ها و لوازم كار به ساختمان بهارستان منتقل شد و دو سال پس از آن، لغت‏نامه و متعلقات آن به دانشگاه تهران واگذار گرديد. لغت‏نامه دهخدا در چاپ جديد خود داراي 23911 صفحه و 71733 ستون در پانزده جلد متن و يك جلد مقدمه، دريايي از اطلاعات در چارچوب ادبيات فارسي را به اهل علم و خرد ارايه مي‏دهد.


===========================


تولد "قاضي جُرجاني" از ادبا و فقهاي بزرگ شافعي(290 ق)


علي بن‏عبدالعزيز بن حسن بن‏علي بن‏اسماعيل، مكنّي به ابوالحسن جُرجاني، فقيه شافعي بود. وي در عين حال شاعري ماهر و نويسنده‏اي زبردست به شمار مي‏رفت. جرجاني براي تحصيل علوم و معارف، به بيشتر بلاد اسلامي سفر كرد. از آثار وي، ديوان شعر، رسائل، تفسير القرآن و تهذيب التاريخ را مي‏توان نام برد. وفات او را به اختلاف در سال‏هاي 366 362 و 392 ذكر كرده‏اند. قاضي جرجاني در گرگان مدفون است.

===========================


تولد "ملك الشعراء بهار" اديب و سياست‏مدار ايراني(1304 ق)

استاد محمدتقي بهار يكي از بزرگ‏ترين گويندگان پارسي در چند قرن اخير ازتاريخ ادبيات ايران است. فعاليت‏هاي ممتد ادبي او نزديك به نيم قرن ادامه داشت و در كنار آن وارد كارهاي سياسي نيز گرديد. اهميت شعر بهار در آن است كه زبان فصيح پيشينيان را به بهترين صورت درسخن خود به كار برد و از حدود فشرده و تنگ موضوعات قديم در شعر بيرون آمد. تاليف سبك‏شناسي و نيز تصحيح تاريخ سيستان و مُجمَلُ التَّواريخِ و القِصَص ازفعاليت‏هاي ادبي وي به شمار مي‏روند.


===========================


شجاعی صائین «مدیر کل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی» شد


وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در حکمی علی شجاعی‌صائین را به سمت «مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی» منصوب کرد.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، در متن این حکم آمده است:
نظر به سوابق علمی، فرهنگی و تجربیات اجرائی جنابعـالی بنا به پیشنهاد معاونت محترم امور فرهنگی، به موجب این حکم به سمت مدیر کل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی منصوب می‌شوید.
امید می‌رود با استعانت از خداوند متعال و بهره گیری از شخصیت های فرهیخته و صاحبنظر در جهت برنامه ریزی برای تولید، توسعه و ترویج آثار مکتوب، گسترش فرهنگ مطالعه و پژوهش و ترویج کتاب و کتابخوانی با هدف رشد و ارتقاء سطح معرفت، دانش و فرهنگ اسلامی موفق و موید باشید.
علی شجاعی صائین از سال 1386 با حکم محسن پرویز به عنوان مدیر عامل موسسه خانه کتاب منصوب شد. وی نزدیک به 7 سال در این سمت قرار داشت و به زودی به اداره کل کتاب نقل مکان می‌کند.
وی مدیریت خبرگزاری کتاب، هفته نامه کتاب هفته و همچنین ماهنامه های کتاب ماه، مسوولیت برگزاری جایزه‌های کتاب فصل، کتاب سال، پروین اعتصامی و جایزه‌ی جلال آل‌ احمد را بر عهده داشت