مادۀ تاریك، انرژی تاریك و حالا يك تاریك ديگر...

[galaxy]

مادۀ تاریك، انرژی تاریك و حالا يك تاریك ديگر...
مادۀ تاریك و انرژی تاریك چند سالی است که در گوشه ذهنمان نقش بسته‌اند و حالا یك "تاریك" دیگر را باید به این لیست اضافه كرد؛ "رمبش تاریك."
رمبش تاریك(dark gulping)، فرایندی است كه توضیح می‌دهد سیاهچاله‌های پرجرم در آغاز پیدایش عالم چطور شكل گرفته‌اند. ستاره‌شناسانی از دانشگاه لندن بر این باورند كه شاید پدیدۀ رمبش تاریك هنگامی كه بین هالۀ نامرئی مادۀ تاریك در یک خوشۀ كهكشانی و گاز موجود در هاله مادۀ تاریك، برهمکنش‌های گرانشی وجود داشته است، رخ داده باشد. یعنی وقتی كمتر از یك میلیارد سال از عمر جهان می‌گذشت.
آنها دریافتند كه این برهمکنش گرانشی باعث می‌شود مادۀ تاریك، تودۀ مرکزی فشرده‌ای را تشکیل دهد كه از لحاظ گرانشی ناپایدار بوده و هر آن می‌تواند به داخل فرو ریزد. اگر فروپاشی سریع و پویا باشد آن را رمبش تاریك می‌نامند.
دكتر «كرتیس ساكستون» و پرفسور «كینوا وو»، هر دو از آزمایشگاه علوم فضایی مولارد UCL، مدلی را برای مطالعۀ این فرایند ارائه کرده‌اند. آنها می‌گویند فرایند رمبش تاریك در ابتدای جهان بسیار سریع اتفاق افتاده است، بدون این‌كه تابش الكترومغناطیسی ساتع شده باشد.
فرضیه‌های متعددی در مورد نحوۀ پیدایش سیاهچاله‌های پرجرم وجود دارد. یك احتمال این است كه یك ابر گازی بزرگ به درون رمبش (فرو ریزش) کند. احتمال دیگر می‌گوید كه بعد از رمبش یك ستارۀ بزرگ و درخشان، كه حجم عظیمی از ماده را بلعیده، سیاهچاله‌ای شكل می‌گیرد. هنوز حدس دیگری وجود دارد و آن این است كه خوشه‌ای از سیاهچاله‌های كوچك در هم ادغام شده باشند. اما همۀ این احتمالات میلیون‌ها سال طول می‌کشد كه با مشاهدات اخیر (كه نشان می‌دهد سیاهچاله‌ها زمانی‌كه كمتر از یك میلیارد سال از عمر جهان می‌گذشت وجود داشته‌اند) مغایرت دارد.
به نظر می‌رسد رمبش تاریك قادر به ارائه راه‌حلی است كه توضیح دهد سرعت آهستۀ تراکم گازها چگونه به یک‌باره افزایش یافته و منجر به پیدایش زودهنگام‌تر سیاه‌چاله‌هاي بزرگ شده است. این تودۀ تاریك که در یک هستۀ متراکم تحت تاثیر واقع شده است، با مقیاس سیاه‌چاله‌های پرجرمی که امروزه در کهکشان‌ها سراغ داریم همخوانی دارد.

پیداست كه نیروی گرانشی مادۀ تاریك، قوی‌تر از نیروی حركتی كهكشان‌ها و خوشه‌های كهكشانی است. هرچند كه هنوز در مورد مبدأ، مشخصات و نحوۀ توزیع ذرات تاریك حدس‌های بسیاری وجود دارد. علیرغم آن‌كه ظاهراً مادۀ تاریك برهمکنشی با نور ندارد، با مادۀ معمولی از طریق گرانش برهمکنش دارد. به گفتۀ ساكستون: "مطالعات پیشین، برهمکنش گاز و مادۀ تاریك را نادیده گرفته‌اند، ولی ما با لحاظ کردن آن در مدلمان به تصویری واقعی‌تر رسیده‌ایم كه انطباق بیشتری با مشاهدات دارد و شاید ما را به پیدایش سیاه‌چاله‌های پرجرم اولیه رهنمون سازد".


منبع:hamashahrionline