شناسایی ذره ریز پروتئین که انسان را باهوش میکند

[سونای]

دانشمندان موفق به شناسايي ذره كوچكي درون يك پروتئين شده‌اند كه به انسان اجازه داده تا باهوش‌ترين موجود روي سياره زمين باشد. اين ذره كليد درك چرايي بزرگتر و پيچيده‌تر بودن مغز انسان نسبت به حيوانات ديگر است. همچنين اين ذره كوچك مي‌تواند چگونگي تكامل سريع و چشمگير ظرفیت روانی بي‌نظير مغز را توضيح دهد كه تاكنون دانشمندان را بخود مشغول داشته است. مغز انسان از ظرفيت سه برابر بزرگتر از مغز ميمونهاي بزرگ برخوردار است كه نزديكترين خويشاوندان انسان محسوب مي‌شوند. مهمتر اينكه نسبت آن به اندازه بدن بسيار بزرگتر بوده و از قشر مخ بسيار بزرگتري برخوردار است كه به كنترل فرآيندهاي بالاتر فكري با تمركز نوروني بيشتر مي‌پردازد.
پژوهش جديد دانشمندان دانشگاه كلورادو نشان داده كه آنچه كه باعث اين گسترش تكاملي مغز شده، يك واحد خاص درون پروتئين موسوم به يك دامنه پروتئين بوده كه در انسان نسبت به گونه‌هاي ديگر از فراواني بيشتري برخوردار است. پروتئين كشف شده DUF1220 نام داشته كه در انسان بيش از 270 نسخه از آن درون دي‌ان‌اي قرار گرفته و بيشتر از ميزان يافت شده در تمام موجودات است. هرچه يك گونه حيواني به انسان نزديكتر باشد، تعداد نسخه‌هاي DUF1220 در آنها بيشتر مي‌شود. شامپانزه‌ها بعد از انسان با 125 نسخه، بالاترين رتبه را دارند. گوريلها با 99 نسخه، بوزينه دم كوتاه با 30 و موش با تنها يك DUF1220 در مراتب بعدي قرار دارند.
دانشمندان دريافته‌اند كه هر چه تعداد اين ذرات بيشتر باشد، مغز نيز بزرگتر است. اين محققان همچنين خردسري را به اختلالات مغزي نيز مرتبط كرده‌اند. آنها تعداد كمتر اين ذره با اختلال خردسرى مرتبط دانسته‌اند كه در آن مغز بسيار كوچك است. همچنين تعداد بيشتر DUF1220 با بزرگ سرى مرتبط است كه در آن مغز بسيار بزرگتر از حد عادي است. دانشمندان توالي‌هاي ژنوم انسانها و ديگر حيوانات را با هم و همچنين دي‌ان‌اي افراد مبتلا به خرد سري و بزرگ سري را با افراد سالم مقايسه كردند. طبق اين پژوهش كه نتايج آن در مجله «Human Genetics» منتشر شده، اندازه مغز ارتباط زيادي به ميزان دامنه پروتئين دارد. اين كشف مي‌تواند درهاي جديد زيادي را در مطالعه مغز گشوده و ابزار جديدي را براي تشخيص بيماريهاي مرتبط با اندازه مغز ارائه كند.

پزشکی بالینی