لوکوربوزیه و استادیوم ورزشی بغداد؛ ماشینِ بازی برای بافت اجتماعی ناموجود

"بغداد اخر دنیاست"، این را لوکوربوزیه می نویسد، او همچنین در مورد کارش در بغداد به این نکته اشاره می کند که"وظیفه من به عنوان معمار در این پروژه این است که کارفرمایم را به دردسر نیاندازم و سرانجام کار را بر سریری ناگوار مقرر نکنم" و البته این تنها اتفاقی بود که برای طرح استادیوم ورزشی بغداد افتاد. مجموعه ای از اتفاق ها ساخت پروژه را از زمان ارائه طرح به حکومت عراق در سال 1957، 25 سال به تعویق انداخت، یعنی زمانی که صدام حسین قدرت را در عراق به دست گرفته بود و برای نشان دادن عظمت خود این سازه بتنی را ساخت، در ان زمان 17 سال از فوت لوکوربوزیه نیز گذشته بود.
لوکوربوزیه یکی از اولین معماران غربی ای بود که از سوی کارْگروه توسعه عراق که در زمان شاه فیصل دوم تشکیل شده بود، مسئول چند پروژه در بغداد گردید، پروژه هایی که همگی شان در راستای مدرنیزاسیون پایتخت تعریف شده بودند. طی دهه 1950، معمارانی همچون فرانک لوید رایت، والتر گروپیوس، جیو پنتی و بعدها رابرت ونتوری و دنیس اسکات براون مسئول طراحی چند پروژه کلان مقیاس در پایتخت شدند. استادیومی که لوکوربوزیه طراحی کرد بخشی از طرح بزرگتری بود به نام شهر ورزش که در راستای تلاش های ناموفق بغداد برای کسب میزبانی المپیک 1960 ـ که در رم برگزار شد ـ تعریف گردید.
استادیوم که به واقع تدقیق روایت حاکم بر تعامل میان عراق و مدرنیسم را نشان می دهد، به علت بسته بودن فضای سیتسی، مدت ها به فراموش خانه تاریخ سپرده شده بود، حتی بسیاری نمی دانستند که ایا این اثر ساخته شده است یا نه؟ تا اینکه در سال 2005 سیسیلیا پیری، دانشجوی مقطع دکترا حین تلاش هایش برای تدوین رساله اش در مورد معماری مدرن در بغداد این اثر را یافت، او با بنیاد لوکوربوزیه تماس گرفت، پس از مرور دقیق بیش از 500 پیش طرح ساخته نشده از لوکوربوزیه، مسئولین بنیاد مدارکی مستند را یافتند که نشان می داد، این طرح متعلق به لوکوربوزیه است.
لوکوربوزیه که در بسیاری موارد، با این پیش فرض که تاریخ فرایندی رو به جلوست و حتما منتج به خیر خواهد شد، فرشته توسعه و پیشرفت را بر فراز بافت های تاریخی می افراشت، حالا خود نیازمند نگاه محافظان تاریخی است، تاریخ این بار به صورت کمدی حادث شده است.
استادیوم ورزشی طراحی شده توسط لوکوربوزیه در بغداد

استادیوم ورزشی طراحی شده توسط لوکوربوزیه در بغداد

استادیوم ورزشی طراحی شده توسط لوکوربوزیه در بغداد

استادیوم ورزشی طراحی شده توسط لوکوربوزیه در بغداد

استادیوم ورزشی طراحی شده توسط لوکوربوزیه در بغداد

استادیوم ورزشی طراحی شده توسط لوکوربوزیه در بغداد

استادیوم ورزشی طراحی شده توسط لوکوربوزیه در بغداد

استادیوم ورزشی طراحی شده توسط لوکوربوزیه در بغداد

استادیوم ورزشی طراحی شده توسط لوکوربوزیه در بغداد

استادیوم ورزشی طراحی شده توسط لوکوربوزیه در بغداد

استادیوم ورزشی طراحی شده توسط لوکوربوزیه در بغداد

استادیوم ورزشی طراحی شده توسط لوکوربوزیه در بغداد

استادیوم ورزشی طراحی شده توسط لوکوربوزیه در بغداد