روش حسابداری در هزینه یابی مرحله ای

[h.jabbari]

ثبتهای حسابداری مرتبط با هزینه های مواد مصرفی، دستمزد و سربار در هزینه یابی مرحله ای تفاوت زیادی با روش هزینه یابی سفارش کار ندارد و کلیه مراحل حسابداری مشابه هزینه یابی سفارش کار می باشد ولیکن باید توجه داشت هزینه های صورت پذیرفته به جای آنکه به حساب هر سفارش منظور شود به حساب دایره یا مرحله ای که ایجاد کننده هزینه می باشد منظور می گردد.

به عنوان مثال در مورد مصرف مواد در دایره اول ثبت زیر در حسابها صورت خواهد پذیرفت.
و در ارتباط با سربار واقعی تحقق یافته ابتدا حساب کنترل سربار بدهکار شده سپس با توجه به سهم هر دایره یا مرحله در ایجاد سربار، هزینه سربار براساس مبنایی مناسب به دوایر مختلف تسهیم می گردد یعنی در واقع ثبتهای زیر صورت خواهد پذیرفت.
گزارش هزینه تولید و تعیین بهای تمام شده، در هزینه یابی مرحله ای چگونه تهیه می شود

با کلیات هزینه یابی مرحله ای آشنا شدید، در ادامه باید بحث مهم و بااهمیتی را در هزینه یابی مرحله ای فرا گرفت و آن تهیه گزارش هزینه تولید و تعیین بهای تمام شده تولید در هر مرحله از تولید می باشد.
در هزینه یابی مرحله ای برای هر مرحله ( دیراه تولید) گزارشی تهیه می شود که اطلاعات بسیار با اهمیتی را در اختیار مدیریت قرار می دهد. ما قبل از آنکه به خلاصه ای از این اطلاعات بپردازیم ابتدا شکل و نحوه تهیه گزارش هزینه تولید را در هزینه یابی مرحله ای توضیح می دهیم.
گزارش هزینه تولید در هزینه یابی مرحله ای از 3 بخش زیر تشکیل شده است.
الف) جدول مقداری تولید
ب) بخش هزینه های منظور شده به حساب دایره
ج) تخصیص هزینه های دایره
به یک فرم خام گزارش هزینه تولید در صفحه بعد توجه کنید.
الف) جدول مقداری تولید
بخش جدول مقداری تولید در واقع نشان دهنده تعداد واحدهای اقدام به تولید یا انتقالی از مرحله قبل و کالای تکمیل شده در مرحله و همچنین کالاهای در جریان ساخت در پایان مرحله و کالاهای ضایع شده می باشد به مثال زیر توجه کنید
ب) بخش هزینه های منظور شده به حساب دایره
در این بخش از گزارش هزینه تولید هزینه های مواد مصرفی، دستمزد و سربار کارخانه ایجاد شده در مرحله مورد نظر به صورت کل و سهم هر واحد کالای ساخته شده مشخص شود به مثال زیر توجه کنید:
نکات قابل توجه
در تهیه گزارش هزینه تولید، هزینه یابی مرحله باید گفت مهمترین قسمت بخش هزینه های منظور شده به حساب تولید می باشد.
چرا که در این بخش هزینه کل ایجاد شده در دایره ( مرحله ) و اجزاء این هزینه کل یعنی مواد مصرفی، دستمزد و سربار و قیمت تمام شده یک واحد کالای ساخته شده و هزینه مواد مصرفی، دستمزد و سربار یک واحد کالا به تفکیک مشخص می گردد.
بنابراین روش محاسبه و تعیین هزینه های مواد و دستمزد و سربار یک واحد کالا بسیار با اهمیت و قابل توجه می باشد. برای محاسبه هزینه های یک واحد کالا باید هزینه ایجاد شده مورد نظر را به معادل آحاد تکمیل شده از لحاظ آن هزینه تقسیم نمود یعنی از فرمولهای زیر استفاده نمود.
منظور از معادل آحاد تکمیل شده چیست ؟

معادل آحاد تکمیل شده یعنی تعداد کالاهایی که کاملاً در یک مرحله (دایره) تکمیل شده اند به اضافه آن بخش از تعداد کالای در جریان ساخت که هزینه مورد نظر برای آنها صرف شده است و فرض این که آن بخش از کالای در جریان ساخت از لحاظ هزینه مورد نظر تکمیل می باشد.
بهتر است بگوییم معادل آحاد تکمیل شده بیان می کند هزینه های صرف شده کالای در جریان ساخت معادل چه تعداد کالای تکمیل شده است که با تعداد کالای تکمیل شده جمع شود و کل کالای تکمیل شده را نشان دهد البته باید بدانید معادل آحاد تکمیل شده را با توجه به اطلاعات بخش جدول مقداری گزارش هزینه تولید محاسبه می نمایند به مثال زیر توجه کنید.
اطلاعات زیر از جدول مقداری گزارش هزینه تولید مرحله اول شرکت پیام استخراج شده است.
تعداد کالایی که اقدام به تولید آنها شده
تعداد کالای تکمیل شده و انتقالی به مرحله بعد
کالای در جریان ساخت
( از لحاظ مواد 100% تکمیل و از لحاظ دستمزد و سربار 50% تکمیل)
معاد آحاد تکمیل شده از لحاظ هزینه های مواد، دستمزد و سربار به صورت زیر محاسبه خواهد شد.
معادل آحاد تکمیل شده از لحاظ مواد

1- تعداد کالاهای تکمیل شده 14000
2- کالای در جریان ساخت 6000 عدد که از لحاظ مواد 100% تکمیل می باشد یعنی اگر 6000 عدد کالا تکمیل شده نمی باشد به علت سربار و انجام کار توسط کارگر و نوع کاری است که باید بر روی آن صورت پذیرد بنابراین از دیدگاه مواد مصرفی کاملاً تکمیل می باشد درنتیجه
تعداد معادل آحاد تکمیل شده از لحاظ مواد 20000 عدد می باشد. 20000= 6000+14000
معادل آحاد تکمیل شده از لحاظ دستمزد و سربار

1- تعداد کالاهای تکمیل شده 14000
2- کالای در جریان ساخت 6000 عدد می باشد که از لحاظ دستمزد و سربار 50% تکمیل است یعنی در واقع مثل این است که 3000 عدد ( 3000=50% × 6000) کالای در جریان ، تکمیل شده بنابراین معادل آحاد تکمیل شده از لحاظ هزینه های دستمزد و سربار به صورت زیر محاسبه خواهد شد.
معادل آحاد تکمیل شده دستمزد و سربار 17000= 3000+14000
مثال دوم :
اطلاعات زیر از جدول مقداری مرحله دوم گزارش هزینه تولید شرکت زاگرس استخراج شده است.
تعداد کالای ارسال شده از مرحله قبل
تعداد کالای تکمیل شده و ارسال شده بر مرحله بعد
کالای در جریان ساخت از لحاظ مواد 100%
تکمیل، از لحاظ دستمزد تکمیل و
از لحاظ سربار 20% تکمیل
مطلوب است معادل آحاد تکمیل شده از لحاظ هزینه های مواد مصرفی، دستمزد و سربار
چگونه از معادل آحاد تکمیل شده در تهیه جدول گزارش هزینه تولید استفاده می شود

همچنانکه قبلاً اشاره شد پس از اینکه معادل آحاد تکمیل شده، هزینه های ایجاد شده مشخص شد با تقسیم هزینه مورد نظر به معادل آحاد تکمیل شده آن هزینه، هزینه یک واحد کالا مشخص می شود به عنوان مثال با تقسیم هزینه مواد مصرفی به معادل آحاد تکمیل شده مواد، هزینه مواد مصرفی یک واحد کالا تعیین می گردد.
به عنوان مثال فرض کنید در مثال قبل (2) هزینه مواد مصرفی 520000 ریال و هزینه دستمزد 308750 ریال و سربار 173250 ریال باشد.
بنابراین هزینه مواد دستمزد و سربار یک واحد کالا به صورت زیر محاسبه خواهد شد.
حال اگر فرض شود در شرکت زاگرس قیمت تمام شده یک واحد کالای انتقالی از مرحله قبل ( مرحله اول) 500 ریال باشد گزارش هزینه تولید مرحله دوم شرکت زاگرس به صورت صفحه بعد خواهد بود.
ج) بخش تخصیص هزینه های دایره
در این بخش از گزارش هزینه تولید با توجه به اطلاعات بخش الف و ب گزارش یعنی ( جدول مقداری تولید و جدول هزینه های دایره ) هزینه های ایجاد شده به کالاهای تکمیل شده و انتقالی به مرحله بعد و به کالاهای در جریان ساخت باقی مانده در دایره ( مرحله) تخصیص داده می شوند.