اشعارپروین اعتصامی

[طلیعه طلا]

عذر انتخاب تلخ ، به هر حال واقعیتی است که باید نصب العین قرار گیرد...

اين که خاک سيهش بالين است

اختر چرخ ادب پروين است

گر چه جز تلخي از ايام نديد

هر چه خواهي سخنش شيرين است

صاحب آن همه گفتار امروز

سائل فاتحه و ياسين است

آدمي هر چه توانگر باشد

چون بدين نقطه رسد مسکين است

[*FATIMA*]

ای گل تو ز جمعیت گلزار ، چه دیدی
جز سرزنش و بدسری خار ، چه دیدی
ای لغل دل افروز ، تو با این همه پرتو
جز مشتری سفله ، به بازار چه دیدی ؟
رفتی به چمن ، لیک قفس گشت نصیبت
غیر از قفس ، ای مرغ گرفتار ، چه دیدی

***
ما نیز در دیار حقیقت ، توانگریم
کالای ما چو وقت رسد ، کارهای ماست
ما روی خود ز راه سعادت نتافتیم
پیران ره ، به ما ننمودند راه راست

***
از غبار فکر باطل ، پاک باید داشت دل
تا بداند دیو ، کاین آیینه جای "رد نیست
مرد پندارند پروین را ، چه برخی ز اهل فضل
این معما گفته نیکوتر ، که پروین مرد نیست

***
گر شمع را ز شعله رهایی است آرزو
آتش چرا به خرمن پروانه می زند ؟
سرمست ، ای کبوترک ساده دل مپر
در تیراز ، راه تو را دانه می زند

***
بی رنج ، زین پیاله کسی می نمی خورد
بی دود ، زین تنور به کس نان نمی دهند
تیمار کار خویش تو خودخور ، که دیگران
هرگز برای جرم تو ، تاوان نمی دهند

***

[*FATIMA*]

اشک یتیم
روزی گذشت پادشهی از گذر گهی
فریاد شوق بر هر کوی و بام برخاست
پرسید زان میانه یکی کودک یتیم
کاین تابناک چیست که بر تاج پادشاست
آن یک جواب داد چه دانیم ما که چیست
پیداست آنقدر که متاعی گرانبهاست
نزدیک رفت زنی گوژپشت و گفت
این اشک دیده من و خون دل شماست
ما را به رخت و چوب شبانی فریفته است
این گرگ سال هاست که با گلبه آشناست
آن پارسا که ده خرد و ملک رهزن است
آن پادشا که مال رعیت خورد گداست
بر قطره سرشک یتیمان نظاره کن
تا بنگری که روشنی گوهر از کجاست
پروین به کجروان سخن از راستی چه سود
کو آنچنان کسی که نرنجد ز حرف راست

[*FATIMA*]

کار مده نفس تبه کار را
در صف گل جا مده این خار را
کشته نکودار که موش هوی
خورده بسی خوشه و هروار را
چرخ و زمین بنده تدبیر توست
بنده مشو درهم و دینار را
همه پرهیز نگردد طمع
با هنر انبار مکن عار را
ای که شدی تاجر بازار وقت
بنگر و بشناس خریدار را
چرخ بدانست که کار و چیست
دید چو در دست تو افزار را
بار وبال است تن بی تمیز
روح چرا می کشد این بار را
کم دهدت گیتی بسیار دان
به که بسنجی کم و بسیار را
تا نزند راهروی را بپای
به که بکوبند سر مار را
خیره نوشت انچه نوشت اهرمن
پاره کن این دفتر و طومار را
هیچ خردمند نپرسد ز مست
مصلحت مردم هشیار را
روح گرفتارو به فکر فرار
فکر همین است گرفتار را
آینه تست دل تابناک
بستر از این آینه زنگار را
دزد بر این خانه از آن رو گذشت
تا بشناسد در و دیوار را
چرخ یکی دفتر کردارهاست
پیشه مکن بیهده کردار را
دست هنر چید ، نه دست هوس
میوه این شاخ نگونسار را
رو گهری جوی که وقت فروش
خیره کند مردم بازار را
در همه جا راه تو هموار نیست
مست مپوی این ره هموار را