پهن برگان

[*FATIMA*]

جنس برگ بو
Laurus
Laurel
گونه های خانواده لوراسه درختان و درختچه هایی هستند که پراکنش عمده آنها در مناطق گرمسیری میباشد . فقط یک جنس لاروس بومی اروپا است . وجود تعداد زیادی از گونه های بومی آنها در نقاط مختلف دنیا دلیل بر عمر طولانی درختان خانواده لوراسه میباشد .
برگ بو
Laurus nobilis L.
Sweet Bay or Bay Lourel
Lauraceae
برگ بو درختچه یا درخت کوچکی با 7 تا 18 متر بلندی و تاجی مخروطی و گسترده و انبوه و پوستی صاف و مایل به سیاه با شکاف هایی کم عمق در درختان مسن میباشد . برگ های دائمی و بی خزان آنها چرمی ، براق ، متناوب ، نیزه ای پهن با قاعده گوه ای شکل و حاشیه ای دندانه ای و مملو از روغن های معطر میباشند (به همین علت به عنوان یک چاشنی در آشپزخانه معمول میباشد) گلهای مایل به سبز تا زرد – سفید آن تشکیل گرزنهای متراکمی را بر روی محور برگها میدهند . دوره گلدهی آن در اواخر اسفند و فروردین میباشد . میوه آن سته و به اندازه یک نخود فرنگی میباشد که موقع رسیدن از سبز به سیاه تغییر رنگ میدهد . در زمان های قدیم از میوه های بهاره آن حلقه ای به صورت تاج درست میکردند و بر سر شاعران و فاتحین و همچنین در قرون وسطی بر سر فارغ التحصیلان دانشگاهها میگذاشتند ، بدین معنی که به آنها درجه علمی یا نشان افتخار میدادند . برگ بو ، بومی نواحی مدیترانه ای بوده و به نظر میرسد که از بقایای گیاهان دوران سوم زمین شناسی باشد ، زمانیکه شرایط آب و هوایی برای رشد برگ بو مناسب نباشد به صورت گیاه آپارتمانی و برای تزئین اتاقها پرورش داده میشود و در زمان های قدیم برای زینت هنرستان های بزرگ به کار میرفت .

[*FATIMA*]

جل
Laurocerasus officinalis Roem.
Syn. Prunus laurocerasus L.
Cherry Laurel
Rosaceae
اکثر گیاه شناسان معاصر معتقدند که مطالعه و بررسی جنس پرونوس ابعاد گسترده ای دارد . از این نظر جل باید در این جنس قرار گیرد . جل درختی کوچک و عموماً به صورت درختچه میباشد ، چون ارتفاع آن فقط به 6 متر میرسد (در کولتیوارها تا 14 متر) پوست آن خاکستری – سیاه یا مایل به قهوه ای و کمی زبر ، برگها بی خزان و دائمی ، همیشه سبز و متناوب میباشد . در سطح رو سبز تیره و در سطح زیرین روشن ، مستطیلی – تخم مرغی یا بیضی شکل با نوک تیز (در برخی تقسیمات داخل گونه ای یا کولتیوارها بیضی باریک تا نیزه ای شکل) و به طول 15-5 سانتیمتر و چرمی شکل هستند . گلهای هرمافرودیت کوچک و سفید آنها به صورت خوشه های باریک استوانه ای و افراشته با 12-5 سانتیمتر طول میباشد . میوه مخروطی – تخم مرغی ، شفت و بنفش مایل به سیاه و با عرض حدود 8 میلیمتر است . جل بومی جنوب شرقی اروپا و آسیای صغیر میباشد و از سال حدود 1576 مورد کشت قرار گرفته است . تغییرپذیری آن عمدتاً در شکل برگها میباشد . شکل برگ باریک بالکان به عنوان یک تاکسون طبیعی در نظر گرفته شده است .

[*FATIMA*]

عنبر سائل
Liquidambar styraciftua L.
Sweet Gum
Hamamelidaceae
عنبر سائل درخت بزرگی است با 45 متر ارتفاع و پوستی خاکستری تیره با شیارهایی عمیق که به صورت ورقه هایی چهارگوش مانند جدا میشود . تاج آن مخروطی شکل و شاخه های اصلی با یک زاویه راست نسبت به تنه خارج شده اند . برگهای خزان کننده آنها افرایی شکل هستند اما برخلاف برگهای افرا به وضوح متناوب و با 7-5 لوب میباشند . در حدود 15 سانتیمتر عرض دارند ، در سطح رو سبز تیره براق و در سطح زیرین تا حدی کدر و کمرنگ هستند . تغییر رنگ آنها در پاییز بسیار قابل توجه است . برگها از اواخر مرداد شروع به تغییر رنگ میکنند و از برنزی به ارغوانی سیر تغییر مییابد . گلها به صورت خوشه ای و بدون گلبرگ و یا کاسبرگ و کاملاً نامشخص میباشند . آنها سرانجام به صورت میوه های کپسول با قطر حدود 3 سانتیمتر تغییر شکل مییابند . عنبر سائل بومی امریکای شمالی تا نواحی بین کونکتیکات و فلوریدا ، ایلینویز ، مونتانا و مکزیک میباشد . آنها بیشتر در دره های مرطوب رودخانه ای و سواحل رشد میکنند . کاشت آن از سال 1681 رواج یافته است . چوب آن شامل رزین های معطر میباشد و زمانیکه بافتها تجزیه میشوند بازده آن ماده ای به نام استیراکس است که از آن اسیدسینامیک به دست می آید .

[*FATIMA*]

لاله درختی
Liriodendron tulipifera L.
Tulip Tree
Mognoliaceae
درخت بزرگی است با تنه ای راست و بدون انشعاب و تا 40 متر ارتفاع و تاجی که در جوانی نسبتاً باریک ولی با بالا رفتن سن مخروطی پهن و با شاخه هایی ضخیم میباشد . پوست آن صاف و در ابتدا قهوه ای – خاکستری ولی بعدها تقریباً سیاه و واجد شیارهای کاملاً منظم و عمودی اما کم عمق و سطحی میشود . برگها خزان کننده ، متناوب و از نظر ظاهر چنگی شکل ولی در واقع مربع مانند به اندازه 15-10 تا 20-15 سانتیمتر و با دمبرگ طویل میباشند . رنگ آنها تقریباً سبز روشن و در پاییز به زرد طلایی تغییر رنگ میدهند . گلهای هرمافرودیت آنها به طور منفرد در انتهای شاخه های جوان و بعد از برگها و در خرداد و تیر ظاهر میشوند . آنها زنگی شکل و تا حدی مشابه لاله و با سه کاسبرگ سبز و 6 گلبرگ زرد رنگ و یک نوار نارنجی میباشند . آکن های بالدار آن در حدود 35 میلیمتر طول داشته و به صورت میوه ای مجتمع ، مخروطی شکل و ایستاده با 8 سانتیمتر طول هستند . این درخت بومی امریکای شمالی از ماساچوست و ویسکونسین تا فلوریدا و میسوری میباشد و بر روی خاکهای غنی دره های رودخانه ای میروید . در آنجا یک منبع چوب با ارزش به شمار میرود . از سال 1663 مورد کشت قرار گرفته است . برای پارکهای بزرگ درخت مناسب و ایده آلی میباشد و تغداد زیادی کولتیوار از نظر شکل برگ (cv.Integrifolium ) و رنگ برگ (cv.Aureomarginatum ) دارد .

[*FATIMA*]

جنس سیب
Malus
Apple
سیب توسط اروپایی ها به عنوان درخت میوه بومی و اصیل عنوان شده است . البته موارد مغایری هم با این مسئله وجود دارد زیرا در حدود 25 گونه از جنس سیب ، بومی نواحی شرقی آسیا میباشند . در حالیکه فقط یک گونه احتمالاً بومی واقعی اروپا است و آن Malus sylvestris و احتمالاً M.Pumila میباشد . هر دو برگهایی دارند که در جوانه به حالت پیچیده وجود دارد ولی به صورت چین خورده نیستند . آنها بسیار مشابه هستند ولی برگهای بدون کرک یا دارای کرک های نامشخص میباشند . در حالیکه برگهای M.sylvestris در هر دو طرف کاملاً کرک دار هستند (حداقل در برگهای جوان) دم گل آذین و کاسه ها نیز در M.Pumila بدون کرک میباشند در حالیکه در M.sylvestris آنها کاملاً کرکرینه پوش هستند .
سیب
Malus Pumila Mill.
Crap Apple
Rosaceae
درخت بسیار کوچک (با 8-5 متر ارتفاع) به ندرت تا 15 متر میباشد . تاج آن کروی با پوستی قهوه ای – خاکستری که در ابتدا صاف اما بعدها به صورت ورقه هایی جدا میشود . شاخه ها فاقد خارهای تیز هستند . برگهای خزان کننده و متناوب آنها بیضی تا تخم مرغی شکل و با طول 10-5 سانتیمتر میباشند . نوک برگ تیز با قاعده ای گوه ای شکل و حاشیه ای موجی تا دندانه ای و در هر دو سطح کرکدار هستند ولی بعد از رشد کامل صاف و بدون کرک میشوند . گلهای هرمافرودیت و منظم آنها در فروردین ظاهر میشود که سفید و صورتی رنگ هستند و هنگامیکه کاملاً شکوفا میشوند حدود 5 سانتیمتر عرض دارند . میوه ها شفت مانند و سبزرنگ و با قطر حدود 3 تا 5 سانتیمتر میباشند که سریع رسیده و مملو از اندوخته های مقوی و کمی شیرین میشوند . خاستگاه اصلی این گونه وحشی کاملاً مشحص نیست . قفقاز ، آسیای صغیر و جنوب شرقی اروپا ممکن است جایگاه اصلی آن باشد . سیب از قدیمیترین میوه ها است و باستان شناسان در طول کاوش خود سیبهای خشکی را از عصر حجر پیدا نمودند .
Malus sylvestris (L.) Mill.
Wild Crab
Rosaceae
این درخت فقط حدود 7-5 متر ارتفاع دارد و به ندرت به 10 متر میرسد . پوست آن ابتدا صاف و بعدها قهوه ای – خاکستری و به صورت فلس هایی جدا میشود . شاحه های یکساله و همچنین سایر شاخه های آن سفید و کرکی هستند . شاخه های قدیمیتر بدون کرک ، قهوه ای مایل به ارغوانی با خارهای سخت تیز و ضخیم میباشند . برگهای خزان کننده . متناوب آنها تخم مرغی شکل و در حدود 5 سانتیمتر طول دارند (کوتاهتر از گونه قبلی) در هر دو سطح کرکدار (در آغاز پیدایش و رشد تقریباً کرکدار) و در حاشیه مضرس میباشند . گلهای هرمافرودیت آنها به صورت دیهیم های کم گل ، با دمگل و کاسه ای کرکدار و جامی صورتی روشن هستند . میوه شفت مانند و زردرنگ و بعضی وقتها با لکه های قرمز و با قطر حدود 5 سانتیمتر میباشند که تا اواخر تابستان و پاییز نمیرسند . حدود گسترش طبیعی آنها کاملاً تأیید نشده است زیرا به مرور زمان برای درخت سیبهایی که کاشته شده اند . واریته های متعددی به وجود آمده و فرمهای وحشی فقط به عنوان پیوند به کار میروند .

[*FATIMA*]

جنس ازگیل
Mespilus and Cydonia
Medlar and Quince.
ازگیل
Mespilus germanica L.
Medlar
Rosaceae
درخت بسیار کوچکی است که ارتفاع آن معمولاً به بیش از 5-3 متر نمیرسد و یا ممکن است به صورت درختچه ای بزرگ و گسترده باشد . پوست آن قهوه ای – خاکستری که بعدها دارای شکافها و ترکهایی عمیق به صورت صفحاتی مستطیلی شکل شده که به شکل فلس مانند از تنه جدا میشوند : (در قسمت پایین تنه) انشعابات آن دارای خارهای تیز کوتاه میباشند و شاخه های بزرگ جوان با کرکهای زبر خاکستری مایل به سفید پوشیده شده اند . برگهای خزان کننده آنها ساده ، متناوب ، مستطیلی تا بیضی شکل با 12-5 سانتیمتر طول و در سطح رو سبز تیره و در سطح زیر سبز روشن با کرک های انبوه میباشند . دمبرگ بسیار کوتاه (5 میلیمتر) و به سختی قابل دید است . گلهای منظم و 5 پر آنها که در اواخر اردیبهشت و خرداد ظاهر میشوند هرمافرودیت میباشند و به صورت منفرد در انتهای شاخه های کوتاه تشکیل میشوند . گلبرگ های آنها سفید و بساکها قرمز هستند . میوه شفت ، مایل به قهوه ای ، با قطر حدود 4 سانتیمتر و کاسبرگ های دائمی و طویل رأس آن را احاطه کرده است . بخش گوشتی میوه بعد از دوران سرما یا زمانیکه نرم و کاملاً رسیده میشود قابل خوردن میباشد و کمی طعم اسیدی دارد . ازگیل بومی قفقاز ، آسیای صغیر و آسیای مرکزی میباشد و محل رویش آن بیشتر در جنگلهای مخلوط بلوط است . میوه آن در زمان های قدیم و قرون وسطی بسیار مورد توجه بوده اما در قرون اخیر این درخت کمتر مورد کشت قرار گرفته است .
به
Cydonia oblonga Mill.
Quince
Rosaceae
به نیز مشابه ازگیل از میوه های قدیمی میباشد اما تا حدودی فراموش شده است . ارتفاع آن به حدود 5 متر میرسد و اغلب به صورت درختچه ای بزرگ با چندین تنه میباشد . شاخه های جوان آن قهوه ای – قرمز و از کرک های خاکستری رنگ پوشیده شده اند . شاخه های قدیمی قهوه ای – سیاه و منفذدار هستند . برگ های خزان کننده آنها متناوب ، تخم مرغی شکل ، با طول 10-5 سانتیمتر ، در حاشیه صاف ، در سطح رو سبز تیره و در سطح زیر سبز روشن با کرک های خاکستری و دمبرگی به طول حدود 2 سانتیمتر میباشند . گلها بعد از برگها در اردیبهشت ظاهر میشوند . آنها هرمافرودیت ، بزرگ ، منظم ، پنج پر ، سفید مایل به صورتی با بساکهای زرد میباشند و به صورت منفرد بر روی شاخه های فرعی کوتاه تشکیل میگردند . میوه آن شفت و کمی کرکدار ، معطر ، سبز – زرد ، گرد یا گلابی شکل است که به سختی میتوان به علت درون بر سحت و غضروفی آن ، آنرا به دو نیم کرد . بخش گوشتی میوه شامل اسیدهای آلی و از نظر مواد پکتینی بسیار غنی میباشند . خاستگاه طبیعی احتمالی این درخت میوه که از دیرباز مورد کشت قرار گرفته شامل قفقاز ، آسیای مرکزی و ایران میباشد که از آنجا به نواحی مدیترانه و همچنین داخل اروپا از زمان های قدیم راه پیدا کرده است . پیوندهای زیادی از آن در طول قرنها به وجود آمده و همین باعث تقسیم آن به دو گروه شده است . یکی convar. Pyriformis با میوه گلابی شکل و دیگری convar. Maliformis با میوه سیبی شکل میباشد .

[*FATIMA*]

جنس توت
Morus.
Mulberry
توت سفید
Morus alba L.
White Mulberry
Moraceae
توت سفید درخت بلندی به ارتفاع 18-15 متر (در مورد کاشته شده ها ممکن است کوتاهتر باشد) با یک تنه کوتاه ضخیم و تاجی بلند و گسترده میباشد . پوست آن در ابتدا صاف و سبز مایل به خاکستری مات تا قهوه ای زنگاری ، ولی بعدها قهوه ای مایل به خاکستری و با شیارهای عمودی میشود ، برگ های متناوب و خزان کننده آنها تخم مرغی پهن ، با طول 15 سانتیمتر یا بیشتر و از نظر شکل بسیار متنوع هستند . برخی ساده و برخی دیگر دارای لوبهای نامنظم ، نامتقارن و با حاشیه ای مضرس و در قاعده بعضی صاف و بعضی قلبی شکل میباشد . همه برگها در سطح رو صاف و بی کرک و براق و در سطح زیر فقط در محل رگبرگ ها کمی کرکدار هستند ، گلهای تک جنس آن که در اردیبهشت ماه ظاهر میشوند به صورت شاتون های تخم مرغی شکل و کوتاه (شبیه سنبله) بر روی محور برگها تشکیل میشوند . گلهای نر دارای چهار قطعه پوششی سبز رنگ و چهار پرچم و گلهای ماده نیز چهارپر میباشند . قطعات پوششی هنگام رسیدن دانه ها گوشتی شده و تشکیل میوه گروهی و مجتمع و سته مانند توت را میدهند که سفید مایل به سبز و شیرین میباشد . توت سفید بومی چین است ، سرزمینی که از هزاران سال پیش به عنوان غذا برای کرم ابریشم کاشته میشده است . این درخت در قرون وسطی به اروپا آورده شد (مسلماً قبل از سال 1596) توت سفید به عنوان درخت میوه و همچنین زینت به صورتهای مختلف و با تفاوت در خصوصیات ظاهری کاشته میشوند .
شاه توت
Morus nigra L.
Black Mulberry
Moraceae
این درخت نیز در حدود 15 متر ارتفاع دارد و دارای تنه ای کوتاه ، تاج گسترده ، اغلب کروی پهن و پوستی که در درختان مسن ترک خورده و به صورت رشته های فیبری میباشد . برگها خزان کننده ، متناوب ، تخم مرغی پهن و با عرض حدود 12-8 سانتیمتر و حاشیه ای مضرس و خیلی به ندرت دارای شکاف یا بریدگی نامنظم و دمبرگ کوتاه میباشد . در سطح زیرین خود کرکدار هستند (یکی از خصوصیات مهم برای شناسایی آنها) گلها همان ساختمان گونه قبلی را دارد و در اردیبهشت ماه ظاهر میشود . میوه مجتمع و مرکب آنها بنفش مایل به سیاه و براق است (خصوصیت دیگری برای شناسایی) و بخش گوشتی آن مزه ترش و شیرین دارد . شاه توت بومی آسیای غربی ، ایران و افغانستان است و یک درخت میوه قدیمی میباشد . در اروپا عمدتاً در نواحی گرمتر کاشته میشود هرچند که از توت سفید مقاوم تر است (مقاوم تر نسبت به دمای پایین) برگهای آن برای غذای کرم ابریشم مناسب نمیباشد . شاه توت به اندازه توت سفید موفق نبوده است (کولتیوارهای شاه توت رشد نمیکنند ، شاید که نحوه کاشت آنها را نمیدانند) . در نواحی گرمتر اغلب بیشتر از توت سفید به عنوان درخت میوه در باغات خصوصی کاشته میشود .

[*FATIMA*]

جنس زیتون
Olea
Olive
زیتون درخت کوچکی است (عمدتاً فقط در حدود 5 متر ارتفاع ، مواقعی بیش از 10 متر ، ارتفاع آن ممکن است تحت تأثیر روش کاشت میباشد) با یک تنه کوتاه و اغلب خمیده و تاجی نامنظم و اغلب نامتجانس میباشد . برای مثال زیتونی در درختزارهای آکادیمون در خارج از شهر آتن به نام زیتون پلاتو شناسایی شده که تصور میشود در حدود 2500 سال عمر داشته باشد .
زیتون خوراکی
Olea europaea L.
Olive Tree
Oleaceae
پوست درختان مسن زیتون دارای ترکها و شکاف های نامنظم و عمیق میباشد . برگهای همیشه سبز و بی خزان آنها متقابل ، کامل ، نیزه ای باریک ، در سطح رو سبز – خاکستری و در سطح زیر خاکستری مایل به نقره ای و چرمی شکل میباشند . گلهای سفید مایل به زرد و معطر آنها تشکیل پانیکولهای محوری را میدهند (مانند برک نو و یاس بنفش) . آنها چهار گلبرگی میباشند . میوه شفت و در ابتدا سبز و بعدها سبز – خاکستری میشود . در انواع کاشته شده رنگهای دیگری نیز ممکن است مشاهده گردد مانند قرمز یا بنفش و غیره . تصور میشود که زیتون بومی ایران باشد که از آنجا در حدود 5000 سال پیش به نواحی مدیترانه ای نیز گسترش یافته است . رویشگاه اصلی دیگر آن به نظر میرسد که آفریقای شمالی باشد جائیکه گفته میشود درختان زیتون وحشی امروزه در آنجا میرویند .
در زمان های قدیم ، رویش زیتون در نواحی مدیترانه ای یک سنت بود و زیتون همراه با سرو چشم انداز اصلی آن ناحیه را تشکیل میداد . امروزه زیتون کاران انواع کاشته شده زیتون را به دو گروه تقسیم کردند . یک دسته برای روغنشان و دسته دیگر برای مصرف خوراکی و میوه آنرا کشت میکنند . در حدود 150 کولتیوار مهم از آن وجود دارد . برداشت میوه زیتون به صورت یک روش سنتی انجام میگیرد که با راههای برداشت میوه های دیگر تفاوت دارد . زیتون ها نباید چیده شوند یا اینکه از درخت با ضربه به زمین بخورند بلکه باید بعد از آنکه افتادند جمع آوری شوند . زیتونها وقتی کاملاً میرسند از درخت جدا شده و سپس باید آنها را از روی زمین جمع آوری نمود مالکان درختان زیتون ملافه بزرگی را در وقت مناسب در زیر درختان پهن میکنند و با چوب دستی بلندی به درخت ضربه میزنند . این روش برداشت در طی 2000 سال تاکنون تغییری نکرده است . بهترین روغن زمانیکه زیتونها در بشکه انباشته میشوند در اثر فشار وزنشان به دست می آید .
Ostrya
Hop – Hornbeam
Ostrya Carpinifolia Scop.
European Hop – hornbeam
Corylaceae
گونه اروپایی آن درختی است به ارتفاع 10 تا 15 متر ، خیلی به ندرت بلندتر و معمولاً با چندین تنه و تاجی کروی پهن میباشد . پوست آن صاف و در ابتدا خاکستری – قهوه ای و بعدها به خصوص در بخش قاعده تنه قهوه ای تیره و فلس مانند میشود . شاخه های جوان قهوه ای – قرمز با لکه های نارنجی و همچنین کرکدار میباشند . برگها خزان کننده ، متناوب ، بیضی تا تخم مرغی شکل ، نوک تیز ، با حاشیه ای مضرس مضاعف ، در سطح رو سبز تیره براق و در سطح زیر سبز روشن ، بدون کرک یا فقط در محل رگبرگ میانی کمی کرکدار و تعداد رگبرگ های فرعی منشعب از رگبرگ اصلی حدود 11 تا 15 جفت میباشد . این درخت در فروردین ماه گل میدهد . درختی است یک پایه و گلهای آن تک جنس هستند . گلهای نر به صورت شاتون های باریک و ظزیف میباشند که سال قبل تشکیل میشوند و زمستان را پشت سر میگذارند . فلس های آنها سبز و در حاشیه قرمز میباشند . گلهای ماده به صورت شاتون های مخروطی شکل بوده و تا 6 سانتیمتر طول دارند و در انتهای شاخه های جوان تشکیل میشوند و زمانیکه میرسند ، براکته ها با سایر قسمتهای گل تشکیل میوه مخروطی شکل را میدهند که حنایی رنگ میباشند . میوه های واقعی به صورت فندقه های کوچک تخم مرغی شکل هستند که در حدود 4-2 میلیمتر قطر دارند و هر کدام در یک پوشش مشبک کوچکی محصور شدند . این گونه بومی جنوب و جنوب شرقی اروپا و آسیای صغیر میباشد . در پارکها و باغات از اوایل قرن هجدهم کاشته شده است (قبل از سال 1724) . این درخت هنوز هم به عنوان یک درخت جنگلی کاربرد دارد .

[*FATIMA*]

جنس چنار
Platanus
Plane
چنارها از درختان خیلی قدیمی میباشند که به وفور در قاره اروپا در طول دوران سوم و مزوزوئیک یافت میشدند . امروزه تنها درخت چنار اروپایی ، پلاتانوس هیسپانیکا میباشد و دو گونه دیگر به اروپا وارد شده است . تنوع زیاد در شکل برگها به خصوص زمانیکه فاقد گل یا میوه هستند شناسایی دقیق و صحیح چنارها را مشکل میسازد .
چنار اروپایی
Platanus hispanica Mill. In Muenchh
London Plane
Platanaceae
درخت بزرگ و بلندی است که تا 45 متر ارتفاع دارد و تاج آن بلند و پهن که ممکن است برخی اوقات به قطر 30 متر نیز برسد . پوست آن در ابتدا صاف ، بعدها در قاعده تنه فلسی شکل و در بخش بالاتر به صورت لایه لایه و با رنگهای متنوع زرد – سبز ، خاکستری – آبی – سفیذ و قهوه ای میباشد . برگها خزان کننده ، متناوب ، با دمبرگ بلند و با طول 25-15 سانتیمتر ، در سطح رو براق و در سطح زیر فقط در محل رگبرگ ها کرکدار هستند . درخت یکپایه ، گلها تک جنس ، منظم ، کوچک و به صورت گل آذین کروی فشرده و سرمانند نر و یا ماده میباشند . میوه به شکل فندقه های کوچک و به صورت کروی و گویچه مانند بر روی پایک طویل واقع شدند و هر یک منتهی به خامه ای بلند که به آنها منظره ای کرکدار را میدهد . هر فندقه حلقه ای از کرکهای تارمانند و زبر در قاعده دارند که زمان رسیدن میوه میریزند و اگر به چشم کسی فرو رود ممکن است باعث حساسیت و ورم ملتحمه شود . خاستگاه اصلی این گونه مشخص نیست و به نظر میرسد که یک هیبرید P.x acerifolia (Ait.) willd باشد که در انگلستان در حدود سال 1650 در نتیجه لقاح طبیعی بین چنار امریکایی و آسیایی به وجود آمده است . گیاه شناسان معاصر بر این عقیده هستند که این درخت نسلی از گونه اروپایی منقرض شده دوران سوم (P.aceroides (Goepp.) Heer. میباشد .
چنار امریکایی
Platanus occidentalis L.
American Plane or Buttonwood
Platanaceae
درختی است به بلندی 40-35 متر ، با تاجی گسترده و پوستی که بعدها به صورت فلس هایی کوچک و در بخشهای بالایی تنه به صورت ورقه هایی جدا میشوند . رنگ پوست آن مانند گونه قبلی قابل توجه نمیباشد . برگهای خزان کننده آن سه لوبه ، و به ندرت پنج لوبه میباشد . درسطح رو سبز و در سطح زیر در محل رگبرگها کرکدار هستند . میوه کروی آن کرکدار نیست . چنار امریکایی بومی شرق امریکا از مرز کانادا تا تکزاس و فلوریدا میباشد . در اروپا از سال 1640 کاشته شده است . ولی در بخش مرکزی اروپا تقریباً 300 سال بعد رویش پیدا نمود (مثال در پارک پروهونیس نزدیک پراگ در بوهمیا در سال 1923) . این گونه خیلی سریع سازش مییابد و به طور مرتب میوه میدهد . بیشتر درختان چناری که در باغات اروپای مرکزی رویش مییابند از گونه هیسپانیکا میباشند ، البته این یک عقیده عمومی و متداول نیست.
چنار شرقی
Platanus orientalis L.
Oriental Plane or Sycamore
Platanaceae
چنار شرقی یا آسیایی کوچکترین چنار است که در حدود 25 متر بلندی دارد و با یک تنه کوتاه ، تاجی گسترده و پوستی رنگارنگ و متنوع میباشد که به صورت ورقه های نازکی جدا میشود . برگهای خزان کننده آن سه گوش و در قاعده گوه ای شکل و در سطح زیرین کرکدار میباشند . میوه به طور مشخص کرکدار است . این درخت بومی جنوب شرقی اروپا و آسیای غربی میباشد و از سال حدود 1550 کاشته شده است ولی در اروپای مرکزی از اوایل قرن بیستم مورد کشت قرار گرفته است .این درخت به محیط خیلی گرم نیاز دارد . کولتیوارهای آن تقریباً به صورت واریته میباشند مانند : var.cretica Dode از Crete و var.cuneata (willd.) Loud از یونان و آسیای صغیر که موفقیت چندانی در خارج از نواحی مدیترانه ای نداشته است .

[*FATIMA*]

جنس صنوبر
Populus
Poplar
سپیدار
Populus alba L.
White Poplar
Salicaceae
درختی است که در حدود 30-20 متر ارتفاع دارد و به ندرت بلندتر از این میشود . دارای تنه ای ضخیم که تا 2 متر قطر دارد . درختان به صورت تک و منفرد دارای تاجی بلند و گسترده و با شاخ و برگ بسیار میباشند . پوست درختان جوان صاف و خاکستری روشن است ولی با افزایش سن به رنگ خاکستری تیره تا سیاه و با شکافهای عمیق درمی آید . شاخه های جوان آن باریک ، سبز مایل به قهوه ای و دارای کرکهای خاکستری – نقره ای میباشند . برخی از شاخه ها پیچ و تابدار و گره دار هستند . برگهای ساده و خزان کنده آنها متناوب ، معمولاً 5 لوبه و با عرض 12 سانتیمتر میباشند . حتی برگهای یک درخت نیز ممکن است از نظر شکل با هم اختلاف داشته باشند . آنها در سطح رو سبز تیره و براق و در سطح زیر سفید و کرکی هستند . گلها قبل از برگ در اسفند و فروردین ظاهر میشوند . آنها تک جنس و گلهای نرو ماده بر روی درختان جدا از هم رشد میکنند . شاتون نر 7-3 سانتیمتر طول دارد ، ضخیم میباشد و شامل برگک های شکافداری هستند که در پشت پوشش گل فنجانی شکل با 10-6 پرچم قرار گرفته است . شاتونهای ماده کوتاهتر هستند (کمتر از 5 سانتیمتر طول دارند) و هر گل شامل براکته های قرمز زنگاری ، دو خامه قرمز و چهار کلاله میباشد . بعد از گلدهی شاتونها طویل و آویخته میشوند . میوه کپسول با پایک کوتاه ، به طول حدود 5 میلیمتر و با دانه های کرکدار زیاد میباشد . سپیدار یک صنوبر بومی اروپاست . گسترش آن از اروپای غربی تا سیبری به استثناء کشورهای بالتیک و اسکاندیناوی . از طرف جنوب تا شمال آفریقا میباشد . معمولاً در جنگلهایی با زمینهای سیلابی و آبرفتی رشد میکنند . قرن هاست که کاشته میشود و به عنوان درخت زینتی در باغها ارزشمند میباشد (با وزش باد تغییر رنگ پیدا میکند) . مانند همه صنوبرها طول عمر زیادی ندارند و دارای تعدادی کولتیوار باغی میباشد مانند cv.Nivea (زیر برگهای آن به وضوح سفید است) .
Populus X canescens (Ait.) Smith
Grey Poplar
Salicaceae
درخت بلندی است که ارتفاع آن به 35 متر یا بیشتر میرسد و تاج آن تا 30 متر قطر دارد . هیبریدی بین P.alba و P.tremula میباشد . از نظر خصوصیات ، مشابه هر دو است . پوست و شاخه های آن مشابه سپیدار میباشد . برگهای متناوب و خزان کننده آنها گرد تا تخم مرغی شکل و بزرگتر از صنوبر ترمولاست . حاشیه آنها دارای دندانه های درشت یا لوبهای کوچک میباشد (کمتر در سپیدار دیده میشود) کرکهای خاکستری ناچیزی در سطح زیرین دارد (در سپیدار به ندرت مشاهده میشود) بعدها حتی بدون کرک میشود . شاتونهای نر 10-5 سانتیمتر و شاتونهای ماده 3-2 سانتیمتر طول دارند . این گونه احتمالاً یک هیبرید طبیعی است که قرنهاست کاشته میشود . رویشگاه آن مشابه با سپیدار است اما چون سازگاری بیشتری دارد بنابراین میتوانددر نواحی خشک تر نیز زندگی کند . از گونه های والد خود بزرگتر میباشد . چندین کولتیوار از آن اخیراً کاشته شده است مانند : cv.Aureovariegata با برگهایی با لکه های زردرنگ و cv.Pyramidalis با تاج مخروطی گسترده و cv.Pendula با شاخه های آویخته .
Populus nigra L.
Black Poplar
Salicaceae
این درخت یکی از بزگترین صنوبرهای اروپایی است که 40-30 متر ارتفاع دارد با شاخه های ضخیم و تاجی عریض و گسترده که ممکن است حتی قطر آن از ارتفاع درخت بیشتر باشد . پوست قهوه ای – خاکستری آن بزودی ترک دار شده و به رنگ قهوه ای تا سیاه درمی آید و شیارها و شکافهای شبکه مانندی در آن به وجود می آید . شاخه های جوان به رنگ قهوه ای – زرد و مسن ترها خاکستری تا خاکستری – سیاه و بسیار ترد و شکننده و پیچ و تابدار میباشند . جوانه های نوک تیز آنها قهوه ای و براق هستند . برگهای متناوب آن 12-8 سانتیمتر طول دارند ، تخم مرغی تا لوزی شکل با قاعده ای گوه ای شکل یا صاف میباشند و به سمت نوک به تدریج باریک میشوند . در حاشیه دارای دندانه های زبر و در سطح رو سبز تیره براق و در سطح زیر روشن با رگبرگ مایل به زرد برجسته میباشد . دمبرگ 4-2 سانتیمتر طول دارد . گلها قبل از برگ در اسفند یا فروردین ظاهر میشوند . طول شاتون نر 8 سانتیمتر و هر گل تعداد زیادی پرچم (تا 30 عدد) با بساک های قرمز مشخص دارد . شاتونهای ماده با پایک کوتاه ، سبز – زرد و باریک میباشند . میوه ها کپسول پایک دار و حاوی دانه های کرک دار فراوان و به صورت خوشه های طویل و آویزان هستند . این صنوبر تقریباً در تمامی اروپا گسترش دارد و از آنسوی اورال تا رودخانه پنسی امتداد پیدا کرده است . عمدتاً در جنگلهایی با زمین های سیلابی و در حاشیه رودخانه های بزرگ و یا بر روی رسوبات آبرفتی دیده میشوند . این درخت سالهاست که کاشته میشود . مهمترین کولتیوار آن ایتالیکا است که احتمالاً خود به خود در لومباردی در ایتالیا در حوالی سال 1758 ظاهر شده است . خصوصیت آن تاج باریک هرمی یا ستونی آن میباشد .
Populus tremula L.
Aspen
Salicaceae
این گونه درخت متوسطی است که ارتفاع آن به حدود 30-25 متر میرسد . تاج آن نسبتاً تنک میباشد . پوست آن در درختان جوان خاکستری مایل به سبز و منفذدار اما در درختان مسن سیاه رنگ و دارای شکافهای عمیق در بخش پایینی تنه میباشد . شاخه های جوان ، باریک و قهوه ای – زرد براق و مسن ترها خاکستری هستند . جوانه ها تخم مرغی تا نیزه ای شکل و قهوه ای براق میباشند . برگها خزان دار ، متناوب ، تخم مرغی شکل تا گرد ، با 8-3 سانتیمتر طول در حاشیه دندانه ای نامنظم و زبر و با نوک تیز یا کند میباشند . دمبرگ خیلی بلند و تخت است ( به همین دلیل حرکات خاص برگهای آن حتی در نسیم ، ملایم میباشد) . گلها در اسفند ظاهر میشوند و گلهای نر و ماده بر روی درختان جدا تشکیل میشوند . گلهای نر به صورت شاتون هایی به طول 10 سانتیمتر و با برگکهایی خاکستری کرکدار و با لوبهایی عمیق و فلسی شکل و بساک قرمز رنگ میباشد . گلهای ماده دو کلاله ارغوانی رنگ دارند . کپسولها دارای پایکهای کرکدار و به صورت سنبله های استوانه ای آویخته با 12 سانتیمتر طول میباشند . این درخت در سراسر اروپا تا مرز درختان قطب شمال و آنسوی اورال ، از نواحی با ارتفاع کم تا نواحی کوهستانی میروید (حدود 1000 متر از سطح دریا) . این گونه در کنار آبها و حاشیه جنگلها معمولاً از اولین درختانی است که ظاهر میشود . چندین کولتیوار با عادات و خصوصیات متفاوت (cv.Pendula ) و با رنگهای گوناگون برگها (cv.Purpurea با برگهای مایل به قرمز) از آن وجود دارد .