پرورش سبزی در باغ و خانه

[*FATIMA*]

کلم قمری (Kohlrabi )
غده برجسته آن قسمتی از ساقه است که شبیه ریشه شلغم ولی در سطح خارجی زمین رشد کرده باشد . در مناطق گرم و خشک پرورش مییابد و مقاومت آن به گرما و خشکی زیاد است.
آماده کردن خاک :
خاک سبک و قوی موجب رشد ریشه و بالنتیجه ترد شدن غده کلم و بزرگ شدن آن خواهد شد و در منطقه آفتابی و سایه آفتاب خوب رشد میکند درجهPH خاک بین 5/6 تا 8/6 برای آن بسیار خوبست قبل از بذرپاشی بهتر است مقداری آهک به خاک بدهند .
بذرپاشی :
بذر کلم قمری را از اوائل فروردین تا اواخر شهریور هر موقع و به طور متناوب میتوان کاشت و برای آنکه محصول تازه همیشه آماده فروش به بازار باشد بهتر است در 4 مرحله بذر کلم را کاشت ، معمولاً بذر را در خزانه کاشته و 5-4 هفته بعد که نشاء آن 5-4 برگه شد به زمین اصلی منتقل میکنند .
بسیاری از زارعین ، بذر آنرا در زمین اصلی میکارند و کشت در خزانه فقط به خاطر زودرس شدن آن است ، بذر را روی ردیفهایی که فاصله آنها 40-28 سانتیمتر است با فاصله 20-15 سانتیمتر از یکدیگر کاشته و چنانچه نزدیکتر بکارند باید موقعی که ارتفاع بوته به 20 سانتیمتر رسید آنرا تنک نموده و برگ کلم آنرا به بازار عرضه نماید و فاصله هر بوته را به 20 سانتیمتر برسانند .
طرز نگهداری :
علفهای هرز را بایستی مرتباً در فاصله ردیفها از بین برد تا کلم بتواند رشد کافی داشته باشد . در فصل گرما هر 4 روز یک بار ، زمین را آبیاری میکنند و در موقع آبیاری لازمست که زمین کاملاً خیس گردد تا کلم دارای گوشت نرم و لطیف گردد و در صورتیکه رشد کلم به حد کافی نیست 6-4 کیلوگرم سوپر فسفات در هر صد مترمربع همراه آبیاری به زمین میدهند .
برداشت محصول :
موقع برداشت محصول موقعی است که کلم ها کاملاً نرسیده باشند چون هر اندازه کلم رسیده تر باشد نسوج آن خشبی شده و سفت میگردد ، معمولاً شصت روز پس از کاشت موقع برداشت محصول است . بهترین اندازه کلم قطر 6-5 سانتیمتر است اگرچه کلم 15-10 سانتیمتر هم برداشت میکنند ولی به هیچ وجه لطافت کلم 5 سانتیمتری را ندارد .
کلم را میتوان پس از برداشت ، بگرهای آن را قطع کرده و در جای خنک و تاریک در زیر ماسه برای مدت چندماه نگه میدارند .

[*FATIMA*]

کرفس (Celery )
کرفس از خانواده چتریان Umbellifereae میباشد . در قدیم چینی ها و مصریان به عنوان داروی گیاهی از آن استفاده میکردند و بعداً یک باغبان ایتالیایی در قرن ششم میلادی از یک بوته کرفس وحشی توانست یک واریته کرفس خوراکی را به دست آورد .
انواع کرفس :
از انواع کرفس ، کرفس های دیررس Giant white یا کرفس غول سفید و کرفس کوتوله سفید میباشد .
کرفس نوع سفید قدری تلخ مزه است ولی انواع صورتی و قرمز آن به هیچ وجه مزه تلخ ندارد و کرفس قرمز غول پیکر خیلی ترد و سفید و مطبوع است . انواع دیگر کرفس : کرفس آبی ، کرفس صحرایی ، کرفس تابستانی ، کرفس گاوی و کرفس شلغمی است .
پرورش کرفس ، آماده کردن خاک :
کرفس احتیاج به خاک پوسیده و سنگین و رسی و به حد کافی مرطوب و جای وسیع دارد و برای از بین بردن تلخی آن ، بایستی در پرورش و نگهداری آن ، کار و زحمت و صبر و شکیبایی را تحمل کرد .
در مناطقی که خاک پیت و زمین مرطوب داشته باشد خوب محصول میدهد ، مخصوصاً اگر خاک ، سفره آبی زمین ، بالاتر بوده و درجه PH خاک بین 8/5 تا 6 باشد ، به خوبی رشد میکند و چنانچه در زمین آهکی پرورش داده شود محصول خوبی نخواهد داشت .
طرز کاشت :
در اوائل زمستان سال قبل به مقدار 250-200 تن کود پوسیده دامی در هر هکتار در باغ پخش نموده و آنرا برگردان میکنند سپس در اوائل بهار کود شیمیایی به مقدار 400-300 کیلو کود ازته 250-200 کیلو کود فسفره و 250-150 کیلو کود پتاسه به خاک داده و آنرا برگردان نموده و آماده کاشت بذر کرفس مینمایتد .
در اوائل بهار شیارهایی به عرض 45 و به عمق 30 سانتیمتر در مسیر شمال به جنوب زمین حفر کرده و فاصله هر شیار را 120-90 سانتیمتر منظور مینمایند . در موقع حفاری خاک شیار را به دو طرف آن ریخته و مقدار کافی کود پوسیده حیوانی در کف شیار ریخته و به وسیله شن کش آنرا مسطح میکنند آنکاه سطح کود را خوب کوبیده تا سفت شود ، سپس مقداری از خاک دو طرف شیار را در کف آن ریخته و خوب آنرا لگدمال کرده تا سفت شود وقتی عمق شیار به 15-14 سانتیمتر برسد اینک کانال آماده کشت گیاه میباشد .
کشت بذر :
باید سعی نمود بذر مورد نیاز را از مراکز فروش مورد اطمینان و در صورت امکان از بذرهای الیت تهیه کرد زیرا بذر نامرغوب علاوه بر اینکه تعداد بسیاری بذر پوک دارد ، رشد آن نیز بطئی بوده و امکان بروز بسیاری از بیماریهای قارچی و ویروسی نیز داده میشود و به طور کلی بذر معمولی ، قدرت کافی برای رشد ندارد و بوته ضعیف تولید مینماید .
به طور کلی صد گرم بذر کرفس بالغ بر 250 هزار عدد بذر وجود دارد که مقدار قابل توجهی از آن در هنگام کاشت و رشد و نمو از بین میرود و تعداد محدودی از آن باقی میماند ، به همین علت برای کاشت یک هکتار مزرعه کرفس مقدار 2 کیلو بذر مورد نیاز است تا بتوان 80 تا 90 هزار بوته کرفس را به ثمر رساند و از آن بهره برداری کرد .
بذر کرفس را 2 ماه و به تدریج متعاقب هم میکارند تا کرفس به تدریج آماده فروش شود . باید توجه داشت همانطور که کرفس ، طاقت سرمای زیاد سخت را ندارد ، گرمای شدید را نیزتحمل نمیکند و آنرا از بین میبرد .
از طرفی مزرعه کرفس آبیاری منظم و زیاد لازم دارد تا بوته های قوی و یکدست رشد کنند . دسته اول بذرها را در 15 اسفندماه در خزانه که حداقل درجه حرارت آن بین 15-10 درجه است کاشته و روی آنرا با کمی حاک پوسیده میپوشانند و خزانه را خوب آبیاری میکنند به نحوی که رطوبت خزانه دائماً حفظ گردد پس از آنکه بذر کرفس سبز شد و بوته ها 4 برگه شدند با دقت و احتیاط به طوریکه به ریشه های آن صدمه وارد نیاید آنها را به جعبه هایی که حاوی خاک و کود پوسیده و خاک برگ میباشد انتقال میدهند ، به طوریکه فاصله هر بوته از هم 7-6 سانتیمتر باشد همچنین میتوان آنها را به گلدانهای 9 سانتیمتری انتقال داد و این بوته ها را در زیر پوشش پلاستیکی تا 15 خرداد نگه میدارند و در این موقع به محل اصلی منتقل میکنند .
دسته دوم را در 15 فروردین در خزانه کاشته و به همین ترتیب عمل نموده و در 15 تیرماه به هوای آزاد و به محل اصلی منتقل میکنند .
نشاءکاری در محل اصلی :
از واخر اردیبهشت تا 15 خرداد ، نشای کرفس را در کانالهایی که قبلاً آماده نموده اند به فاصله 40-30 سانتیمتر از هم کاشته و آبیاری میکنندو مادام که بارانهای بهاره نباریده به طور مرتب بایستی رطوبت داخل کانال با آبیاری حفظ گردد به طوری که پای بوته ها خشک نشود . در ابتدا ، بوته های کرفس رشد کمی دارند و در تمام مدت باید زمین را سله شکنی نمود و علفهای هرز را از بین برد و یا جوشهایی که موجب پهن شدن و بدشکل شدن بوته میگردد بریده و قطع کرد .
در فاصله بین ماههای مرداد تا مهرماه یکی دو مرتبه با محلول کودهای شیمیایی کامل به میزان 6 کیلوگرم در هر صد مترمربع تقویت میکنند و این عمل را دو مرتبه تکرار میکنند برای آنکه ساقه کرفس سفید ، پرگوشت و ترد بشود باید پای آنرا خاک داد .
خاک دادن :
خاک دادن در 3 مرحله باید انجام گیرد . مرحله اول در نیمه اول مردادماه است ، وقتی ارتفاع بوته ها به 30 سانتیمتر رسید ، با استفاده از نایلون سیاه رنگ یا روزنامه ، دور آن به طوریکه به برگها فشار وارد نیاید پیچیده و از خاک دو طرف شیار دور آن میریزند ، این عمل موجب میگردد که ساقه ها آلوده نشده و در مرحله اول فقط قسمتی از گیاه را خاک میدهند و این خاک بایستی تا حدی مرطوب باشد و در مرحله دوم دو هفته بعد ، تا نصف بیشتر ساقه را خاک میدهند و بلاخره یک هفته بعد تمام ساقه به جز برگهای نهایی و شاخه های اطراف آنرا خاک میدهند و به طور کلی مدت لازم برای سفید کردن ساقه 8-6 هفته است .
طرز کاشت :
در دو طرف محلی که خاک داده شده بایستی به طرف خارج شیب کافی داشته باشد که آب باران به طرف خارج هدایت گردد تا ساقه کرفس از رطوبت زیاد محفوظ بماند و موجب فساد و سیاه شدن آن نگردد ، یک سرمای ملایم موجب ترد شدن و معطر شدن ساقه کرفس میگردد ولی کرفسهای دیررس به علت سرمای شدید ، یخ زدگی پیدا نموده و خیلی زود در خاک فاسد میشود .
چنانچه بخواهد کرفس را در زمین نگه داشت و با قیمت بیشتر به بازار عرضه کنند ، لازم است قبل از شروع سرما اطراف آنرا پوشش پلاستیکی بکشند . علاوه بر آن مقداری کلش و پوشال روی برگها داده شود تا آنها را گرم نگه دارد .
در مزارع مکانیزه ، به جای خاک دادن از ورقه های موجدار فایبرکلاس و یا فیبر معمولی استفاده مینمایند و اطراف ساقه را تا نزدیک به محل برگها یک صفحه فایبرکلاس با ارتفاع 70-60 سانتیمتر پیچیده و آنرا کاملاً میبندند و در محل برگها نیز پارچه نرم پنبه ای به پهنای 6-7 سانتیمتر پیچیده تا مانع نفوذ نور به داخل ساقه بشود .
برداشت محصول :
برداشت محصول کرفس در نیمه دوم آبان ماه شروع شده و در صورتی که بخواهد در ماههای بهمن و اسفند به بازار عرضه کنند یا بایستی طبق روشی که قبلاً گفته شد آنرا در خاک نگهدارند و یا آنکه در محل سردی که درجه حرارت آن بین 2-1 درجه باشد در زیر ماسه یا خاک پیت نگهداری نمایند و پس از خارج کردن ساقه از خاک برگهای اضافی آنرا تمیز کرده و ریشه های اضافی را قطع کرده و انبار میکنند . میزان محصول کرفس حدود 50 تا 70 تن در هکتار میباشد .

[*FATIMA*]

هندوانه (Water melon )
هندوانه دارای انواع مختلف گرد ( گرگابی و محبوبه ) بلند و کشیده و بیضی و قطور است .
هندوانه بیش از دوهزار سال در ایران رایج است و با آنکه کلمه هندوانه از هندو می آید ولی اولین مرتبه از حجاز به ایران آورده شده است در هر صورت هندوانه ایران در دنیا به عنوان شیرین ترین و تردترین مشهور است .
مقدار کاروتین هندوانه های زرد کمتر از سایر انواع آن است . هندوانه گلدن میجت را تا مدتی پس از برداشت محصول میتوان در انبار نگهداری نمود و از انواع زودرس است .
هندوانه قندبچه ، دارای پوست سبز تیره و راههای سیاه رنگ است شیرین و کوچک است ، مدت پرورش و رسیدن محصول هندوانه بسته به نوع آن 80 تا 120 روز است .
بوته هندوانه بیش از بوته خربزه احتیاج به آفتاب و تابستان طولانی تر دارد هندوانه را قبل از اینکه کاملاً برسد باید چید زیرا هندوانه کاملاً رسیده خیلی ترد شده و به زودی میشکند و در مقابل ضربه حساسیت پیدا نموده و نسوج آن نرم شده و تخمیر میگردد .
علامت رسیدگی هندوانه تاب خوردن دمگل آن در محل اتصال به هندوانه است و قدری قهوه ای شده و کم آب میگردد .
همچنین هندوانه نارس صدای تلنگر آن زنگ دار است و صدای پوکی میدهد . دمگل بعضی از انواع هندوانه ها قبل از رسیدن چروک خورده و خشک میشود و صدای تلنگر هندوانه رسیده ، صدای خفه آنست ، همچنین رنگ سفید پوست هندوانه در قسمتی که روی زمین قرار گرفته به رنگ زرد پررنگ تبدیل میشود ، برای موفقیت بیشتر در کاشت هندوانه موارد زیر را رعایت نمایید :
1/ حتی المقدور انواعی از هندوانه را انتخاب کنید که نسبت به بیماریها مقاوم باشند .
2/ در مناطقی که تابستان کوتاه و معتدل دارد 4-3 هفته قبل از شروع فصل گرم بذر هندوانه را زیر شاسی و یا در گلخانه بکارید .
3/ برای کشت هندوانه در مناطقی که تابستان کوناه دارند بهتر است انواع هندوانه زودرس را انتخاب نمود .
4/ پای بوته ها مقداری کلش و پوشال و پوست نارنج و امثال آن بریزید تا بوته را گرم نگه داشته و سرعت رشد گیاه زیاد شود .
5/ چنانچه امکان بروز سرما در منطقه داده میشود پوشش پلاسنیکی روی ردیفهای هندوانه بکشید تا آنها را از سرما محفوظ داشته و ضمناً رشد بوته بیشتر شود .

[*FATIMA*]

نخودفرنگی (Garden pea )
نخودفرنگی از گیاهانی است که به طور وفور در سراسر جهان کشت میگردد و به صورت تازه ، کنسرو شده ، یخ زده به مصرف میرسد . اگرچه نخودسبز از لحاظ طعم و عطر قابل مقایسه با نخود کنسرو شده نیست ولی به علت آسانی و دسترسی به آن ، اغلب مصرف کنندگان به نوع کنسرو شده رو آورده اند علت تغییر طعم و مزه آن ، تبدیل قند محتوی نخود به نشاسته است ، به محض آنکه غلاف نخود از بوته جدا گردید این تغییر حالت در آن شروع میگردد .
نخود در خاکهای مرطوب و سرد محصول خوبی نمیدهد و احنیاج به زمین قوی و پوک دارد .
نخودفرنگی از خانواده Leguminisae انواع مختلف دارد . بعضی از آنها دانه های کاملاً گرد دارد و خیلی زودرس است و نوع دیگر نخودفرنگی چین دار است که شیرین تر و مقدار محصول آن بیشتر است . یک نوع هم چین دار فرانسوی است . همچنین نخود قندی و نخودبرفی که قبل از رسیدن دانه آنرا چیده و با پوست سبز در غذا و یا سالاد استفاده میکنند و نخود آلاسکا که برای تهیه کنسرو مصرف میشود .
با توجه به مراتب بالا چهار نخودفرنگی وجود دارد :
گروه اول – نخودسبز که دانه آن به مصرف میرسد و بوته آن پاکوتاه است .
گروه دوم – نخودسبز که دانه آن به مصرف میرسد ولی بوته آن پابلند است .
گروه سوم – نخودسبز پاکوتاه که غلاف آن نرم و قبل از رسیدن دانه به مصرف میرسد .
گروه چهارم – نخودسبز پابلند که غلاف آن نرم و قبل از رسیدن دانه به مصرف میرسد .
نخودفرنگی باغی را که به نام نخودفرنگی انگلیسی هم مینامند نبایستی با نخودفرنگی که به نام نخودگاوی cow pea نامیده میشود اشتباه نمود . نخودفرنگی از جمله بوته های سرمادوست است و در اوائل بهار کاشته میشود و در مناطق گرمسیر در پاییز و یا اواخر زمستان کاشته میشود . ارتفاع انواع بوته های پایه بلند 150 سانتیمتر و پایه کوتاه آن به 40 سانتیمتر میرسد .
مدت کاشت :
در مورد آنهایی که در پاییز کشت میشوند 32 هفته و نوع بهاره 14 تا 16 هفته پس از کاشت محصول میدهد . در یک صد گرم آن حدود 350 تا 600 عدد نخود وجود دارد و برای هر هکتار 100 تا 155 کیلو بذر لازم است .
مقدار محصول بستگی کامل به نوع گیاه دارد برای یک ردیف به طول 3 متر 2 تا 5 کیلو محصول قابل برداشت است و در هکتار به طور متوسط 5/2 تا 5/3 تن نخود با غلاف تولید میگردد .
طرز کاشت :
در مناطقی که زمستان معتدل دارد ترجیح داده میشود بذر در اوائل پاییز کاشته شود و در این صورت گیاه در اواسط بهار محصول میدهد .
در مناطقی دیگر بذر را در اول بهار موقعی که خطر سرمازدگی از بین رفته میکارند و در این حالت باید سعی کرد زمین را اول پاییز آماده نموده و کود حیوانی پوسیده همراه با سوپرفسفات 10-10-5 به زمین داد . میتوان کود حیوانی را در پاییز و کود شیمیایی را قبل از کاشت در بهار به زمین داد و در هر صد مترمربع 6 کیلو کود شیمیایی سوپرفسفات و 2 کیلو کلروردوپتاس به زمین میدهند و به وسیله شن کش آنرا در خاک فرو میکنند و سپس طبق دستور بذر نخود را میکارند .
باید توجه داشت که به طور کلی گیاهان تیره بقولات احتیاج به کودشیمیایی ازته ندارند زیرا شاخ و برگ آن زیاد شده و مقدار محصول کمتر خواهد شد . در موقع انتخاب زمین برای کاشت بذر نخود بایستی دقت نمود که حتماً زمین آفتاب گیر انتخاب شود و خاکهای رسی و سفت به درد این گیاه نمیخورد زمین باید پوک و هواگیر باشد .
بذر گیاه را روی ردیفهایی که فاصله آنها 60-45 سانتیمتر است به فاصله 7 سانتیمتر در عمق 5/2 سانتیمتر کاشته و چنانچه زمین پوک و هموسی باشد در عمق 5 سانتیمتری میکارند . قبل از کاشت بایستی نخودها را با محلولهای ضدقارچ ضدعفونی نمود . برای آنکه آفت زنگ ساقه و یا پوسیدگی دانه به گیاه صدمه نزند بهتر است پای ردیف بوته ها خاک داده به طوریکه رطوبت زیاد بوته ها را ضایع نکند . همچنین باید زمینی انتخاب کرد که 2 دوره کشت قبل از آن نخود در آن زمین کاشته نشده باشد .
بونه نخود احتیاج به زمین قلیایی دارد بنابراین در مناطق جنگلی که خاک اسیدی است باید مقداری آهک به زمین داده شود .
انتخاب بذر و زمان کاشت دو عامل مهم در موفقیت تولید و محصول خوب هستند بنابراین باید سعی کرد انواع نخود زودرس را در اوائل پاییز یا اواخر زمستان کاشت که اولین محصول بهاره آنرا خیلی زود به بازار عرضه نمود . یا مثلاً نخود گرد را باید در اردیبهشت و خرداد کشت نمود . فاصله ردیفها همان طور که گفته شد بین 45 تا 60 سانتیمتر است ولی بهترین طریقه تعیین فاصله ردیفها ارتفاع بوده است . اگر نوعی از گیاه کشت شود که ارتفاع آن 5/1 متر است بنابراین بایستی فاصله ردیف ها هم 5/1 متر در نظر گرفته شود .
پس از آبیاری بایستی زمین را سله کشی نمود تا جوانه به راحتی از خاک بیرون آید و پس از رشد در تمام مدت باید علفهای بین ردیفها از بین برده شود .
وقتی بوته ها به ارتفاع 15 سانتیمتر رسید یک پایه حائل در کنار هر بوته باید نصب کرد . در موقعی که غلاف به دانه مینشیند آبیاری باید مرتب انجام گیرد و تأخیر در آبیاری موجب زود خشک شدن غلاف ها و ریز ماندن آنها خواهد شد .
برداشت محصول :
موقع برداشت محصول بستگی به نوع نخود کشت شده دارد برای مثال نخود قندی را باید موقعی چید که غلافها گوشت دار و پرآب باشند .
در صورتی که بعضی از نخودها را بایستی موقعی چید که دانه آن رسیده باشد که برای کنسرو و یا امثال آن مناسب هستند .
کشت نخود پیش رس :
در مناطق سرد برای پیش رس کردن نخود بایستی آنها را زیر شاسی یا پوشش پلاستیکی در اواخر آبان ماه کاشت به طوریکه فاصله هر بوته 15 سانتیمتر و فاصله هر ردیف 30-25 سانتیمتر باشد و بهتر است نخود پیش رس را از انواع پاکوتاه انتخاب کرد و در اوائل فروردین محصول آن آماده برداشت خواهد شد .

[*FATIMA*]

نخود اسپاراگوس (Asparagus peas )
از خانواده Leguminosae گیاه یک ساله است که مانند سایر گیاهان تیره لگومینوز میباشد .
غلافهای این نوع نخود دارای لبه های موجدار، مثل بال میباشد و به همین جهت نام دیگر آن نخود بالدار است و بوی آن شبیه اسپاراگوس است و در موقع تهیه غذا تمام غلاف نخود با هم پخته میشود این گیاه به علت بوته زیبا و گلهای قرمز پررنگ زیبایی خاصی به باغ میدهد و به همین علت برای کاشت در گلدان در داخل خانه بسیار مناسب است ارتفاع آن در حدود 30 سانتیمتر و بیشتر مناطق معتدل گرم را ترجیح میدهد .
کاشت بذر :
نحوه تهیه و آماده نمودن زمین مانند سایر گیاهان لگومینوز است . دانه ها در روی ردیف هایی که 45 سانتیمتر از هم فاصله دارند به فاصله 10 سانتیمتر و در عمق یک سانتیمتری خاک کاشته میشوند .
در نقاط معتدل در اواسط فروردین و در مناطق دیگر در اواسط شهریور کاشته میشود و روی دانه ها را با کلش و خاک اره میپوشانند . وقتی بوته ها به ارتفاع 15 سانتیمتری رسیدند آنها را تنک کرده و فاصله بوته ها را به 20 سانتیمتر میرسانند بهتر است یک چوب کوتاه پای گیاه فرو کرده که به آن بسته شود .
برداشت محصول :
غلافها را موقعی که به بلندی 4 سانتیمتر رسید باید چید چنانچه دیرتر محصول آنرا بردارند مرغوبیت و عطر و لطافت خود را از دست میدهد . هر اندازه غلافهای رسیده زودتر برداشت شوند تعداد گلهای جدید افزایش مییابد .

[*FATIMA*]

نخود گاوی (Cow pea )
مرکز اصلی نخود گاوی آسیای مرکزی و سپس به آفریقا و سایر مناطق گسترش پیدا نموده . در مناطق گرم پرورش داده میشود و با کوجکترین یخبندانی از بین میرود .
موقع کاشت آن در اوائل اردیبهشت ماه است و روی هر ردیف به فاصله 30 سانتیمتر 8-5 دانه میکارند فاصله بین ردیفها 90-60 سانتیمتر و پس از آنکه جوانه زد با کودهای ازته مانند 10-10-5 کیلو برای یک صد مترمربع زمین را تقویت میکنند . کود را موقعی به گیاه میدهند که ارتفاع آن به 20-15 سانتیمتر رسیده باشد موقع برداشت محصول آن 75 روز است . همچنین میتوان غلافهای رسیده آنرا چیده و خشک نمود . نخود آنرا به نام نخود چشم سیاه مینامند .

[*FATIMA*]

گوجه فرنگی (Tomatoes )
گوجه فرنگی از خانواده Solanceae است . مبدأ آن امریکای جنوبی (مکزیک و پرو) است که در 400 سال قبل به اروپا برده شد ، در ابتدا به عنوان گل و بوته تزئینی از آن استفاده میکردند و از خوردن آن وحشت داشتند . در 200 سال پیش ، تا حدی ترس از خوردن آن مرتفع گردید و از 50 سال پیش توسعه جهانی پیدا کرد و یکی از مهمترین سبزیجات میوه دهنده جهانی درآمد . اگرچه گوجه فرنگی های اولیه بسیار لطیف و مطبوع و خوشمزه بود ولی خمل و نقل آن با اشکال مواجه بود لذا با برسیهای ژنتیکی انواعی به دست آمد که هم تولید بیشتر داشت و هم آنکه میتوانستند به راحتی آنرا به بازارهای جهانی حمل و نقل نمایند .
بوته گوجه فرنگی از گیاهان یکساله است و ساقه آن ضخیم ، خشبی و کرکدار است برگها مایل به خاکستری و چیندار و بوی مخصوص به خود را دارد . گلهای آن زرد و کوچک و تک تک و به تدریج بر روی نوک شاخه ها ظاهر میگردد این گیاه در مناطق حاره ، گیاه دائمی است .
انواع گوجه فرنگی :
انواع گوجه فرنگی شامل گوجه فرنگی گوشتی قرمز ، گوشتی زرد ، گیلاسی و گوجه فرنگی بوته ای که مزه آن چندان خوشایند نیست و گوجه فرنگی باریک و گوجه فرنگی گلابی شکل که بیشتر حنبه تزئینی دارد و به رنگ نارنجی روشن است .
پرورش گوجه فرنگی :
باید توجه داشت که زمین کشت گوجه فرنگی باید کاملاً آفتابگیر و شیب آن حتی المقدور از شمال به جنوب باشد و به تجربه ثابت شده است که بوته هایی که در کنار دیوار شمالی قرار دارند زودرس تر و شاداب ترند ، سرمای نابهنگام بهاره موجب از بین رفتن تمام بوته ها میگردند و در مناطق سرد بایستی در زیر شاسی حرارت مورد نیاز آن تأمین گردد .
نوع خاک :
گوجه فرنگی در زمینهایی که دارای خاک تازه و بکر باشند به عمل می آید ولی بایستی به حد کافی کود پوسیده حیوانی در یک هکتار زمین پخش کرده و خاک را برگردان کرد و در هنگام بهار 2 هفته قبل از کاشت مقدار 1200 کیلو کود شیمیایی مخلوط کودهای مختلف به نسبت 4 قسمت نیترات دوسود ، 2 قسمت سولفات دوپتاس و 6 قسمت سوپرفسفات به خاک داده و آنرا با خاک مخلوط مینمایند ، میتوان به جای سوپرفسفات پودر استخوان مصرف نمود .
طرز کاشت :
باید دقت کرد که نشاء گوجه فرنگی چنانچه بدون خاک حمل و نقل شود تأثیر بسیار بدی در رشدونمو و بالاخره تولید محصول و مخصوصاً حساسیت شدید نسبت به حمله آفات پیدا مینماید . بنابراین بایستی نشای آنرا در گلدانهای استکانی و یا در جعبه های محتوی خاک حمل و نقل نمود بهترین فصل در نقاط معتدل برای نشاءکاری آن ، نیمه دوم خردادماه است .
به گلدانهای نشای گوجه فرنگی که ارتفاع بوته آن به 20 سانتیمتر رسیده است روز قبل از کاشت آب داده و برای خارج کردن بوته از داخل گلدان انگشتها را روی گلدان حائل نموده و محتویات گلدان را با یک ضربه که کناره گلدان به لبه سنگ وارد آورده و به کف دست منتقل مینمایند و بدون آنکه اطراف ریشه دست بخورد در گودالی که به همین منظور روی ردیف هایی که فاصله آنها 75 سانتیمتر است به فاصله 45 سانتیمتر از هم آماده نموده اند میکارند و اطراف آنرا خاک مخلوط با کود ریخته و با دست فشار میدهند تا هوای اطراف ریشه خارج گردد و چنانچه نشاء قبلاً زیر شاسی یا نایلون پرورش داده شده مجدداً برای چند روزی روی بوته ها را نایلون میکشند تا گیاه به حالت اولیه خود برسد سپس پوشش را برمیدارند.
در 2 هفته آخر، قبل از انتقال نشاء به زمین اصلی باید آنرا به محیط خارج عادت داده و به همین جهت در طول روز و مواقعی که هوا گرم است دریچه های گلخانه را باز کرده و در هنگام عصر آنها را میبندند . در روزهای آخر چنانچه بوته ها در مقابل نور آفتاب پژمرده نشوند ، برای انتقال به محیط خارج آمادگی پیدا نموده اند اما باید توجه داشت که سرمای ناگهانی ، همه بوته ها را از بین خواهد برد . در موقع کاشت بایستی حتماً نصف بیشتر از ساقه نشاء در خاک گذاشته شود .
چنانچه درجه حرارت خاک کمتر از 10 درجه باشد بذر گوجه فرنگی در داخل شاسی رشد و نموی ندارد ولی در درجات بالاتر رشد خوبی داشته به طوریکه در حرارت 20 درجه در مدت 8 روز اولین جوانه آن ظاهر میگردد . به طور معمول در هر یک صد گرم بذر گوجه فرنگی ، بالغ بر 40 هزار عدد بذر وجود دارد بدیهی است کلیه بذرهای کاشته شده به ثمر نمیرسد و در هنگام نشاءکاری مقدار قابل توجهی به علت رشد کم و یا آفت زدگی از رده خارج میگردند به طور متوسط مقدار بذر لازم برای نشاءکاری زمین که گوجه فرنگی بعداً در آن کاشته میشود 2000-500 گرم در هکتار میباشد پس از آنکه بوته ها کاشته شدند باید مزرعه را به حد کافی و به طور فراوان آبیاری نمود .
عملیات زراعی :
در مناطقی که 4-3 ماه از سال ، آب و هوای معتدل و آفتابی و کمی خشک دارند بایستی رطوبت خاک را به طور یکنواخت نگهداری نمود و از بادهای شدید محفوظ باشد و درجه حرارت مناسب برای پرورش بوته گوجه فرنگی بین 35-20 درجه است .
بوته گوجه فرنگی به بوته توتون و درخت گردو حساس است و چنانچه در مجاور آنها کاشته شود ، خوب رشد نمیکند . آنهاییکه بوته گوجه فرنگی را در گلدان پرورش میدهند ، نبایستی گلدان آنرا در دریچه آشپزخانه قرار دهند ، زیرا بوی گاز موجب متوقف شدن رشد آن میگردد.
به طور کلی برای آبیاری مزرعه حداقل هفته ای یک مرتبه آبیاری تمام مزرعه ضرورت دارد و در تمام مدت رشد بایستی خاک مزرعه را سله شکنی نمود و علفهای هرز را از بین برد و از مزرعه خارج نموده و سوزاند ، زیرا بسیاری از بیماریها و آفات ، به وسیله علف های هرز منتقل میشوند برای هدایت شاخه بوته های گوجه فرنگی میتوان از داربست چوبی و یا پلاستیکی ویا فلزی استفاده نمود . در هر صورت بایستی از تماس میوه گوجه فرنگی با خاک جلوگیری نمود .
لازم به یادآوری است که در هنگام رشد شاخه ها معمولاً تعداد شاخه غیر بارور در کنار شاخه های بارور به وجود می آید ، این شاخه های اضافی را باید از بوته جدا نمود تا کلیه مواد غذایی گیاه به مصرف میوه برسد . طبق تجربه ، چنانچه از هر شاخه فقط 2 شاخه بارور نگهداری شده و بقیه هرس شوند ، مقدار محصول بیشتر و انواع آن مرغوبتر خواهد شد .
لازم به تذکر است که عمل هرس کردن باید تا آخر فصل ادامه داشته باشد . زیرا اگر هرسی فقط یک مرتبه انجام گیرد شاخه های بالایی ، بیش از حد رشد کرده و عده ای از شاخه ها که میوه نمیدند قوت گیاه را میگیرند .
گاهی شکافهایی روی میوه به وجود می آید علت آن خشکی طولانی مزرعه است که ناگهان با یک آبیاری فراوان مواجه میشود و موجب ترک خوردگی گوجه میشود ، بنابراین باید مزرعه را به طور مرتب و به طور یکنواخت آبیاری نمود .
چون جوانه هایی که در آخر فصل تشکیل میشوند ، دیگر نمیتوانند گل خود را به ثمر برسانند لذا بایستی کلیه جوانه هایی که در آخر فصل تشکیل میشوند قطع نمود تا میوه های موجود به ثمر برسد .
باید نوجه داشت در تمام مدت سال که هرس انجام میگیرد نبایستی بیش از حد بوته را لخت کرد زیرا در هر صورت برگها هستند که مواد غذایی میوه را تهیه نموده و برای ذخیره به داخل میوه میفرستند .
برداشت گوجه فرنگی :
پس از آنکه گوجه فرنگی گوشت دار شد و آماده تغییر رنگ گردید ، میتوان آنرا چید و برای حمل به شهرهای دوردست با دقت به طوریکه به آن فشار وارد نیاید بسته بندی کرد . معمولاً 6 روز پس از شروع تغییر رنگ ، گوجه ها آماده برداشت میشوند .
برای چیدن گوجه فرنگی بهتر است میوه را با دست راست گرفته و به طرف راست یا چپ چرخاند و با یک حرکت جزئی میوه از بوته جدا میشود .
در آخر فصل پاییز که امکان سرمازدگی به بوته ها داده میشود ، بهتر است گوجه های کال را چیده و در جعبه های چوبی قرار داد و در محلی که امکان نفوذ سرما در آن وجود ندارد انبار نمود معمولاً بهای گوجه فرنگی کال در آخر فصل ، چندین برابر بهای گوجه فرنگی رسیده در وسط فصل است .
مقدار محصول گوجه فرنگی از هر بوته 5/3-3 کیلوگرم است و این میزان با واریته های مختلف و طرز پرورش و هرس و کود متفاوت است و همچنین تا 5 و 6 کیلو از هر بوته میتوان محصول برداشت کرد و در هر هکتار با محاسبه 40 هزار بوته در هکتار بین 160-120 تن و در مورد خاص تا 200 تن گوجه فرنگی میتوان بدست آورد در موقع چیدن محصول چنانچه دمبرگ همراه با میوه چیده شود علاوه بر اینکه میوه را بهتر میتوان نگهداری نمود و خطر حمله قارچ Cladosporium به گوجه نیز وجود ندارد .
بذرگیری :
چون در اثر تلافی بوته های مختلف با یکدیگر بذرهای به دست آمده ، دارای درجه خلوص کامل نیستند و غالباً خاصیت نژادی خود را از دست میدهند ، لذا برای به دست آوردن بذر خالص ترجیح داده میشود تعدادی از نشاهای سالم و قوی را دور از دسترس و در کناری کاشته و مراقبت کامل از آنها به عمل آمده و فقط تعداد محدودی گوجه روی هر بوته باقی بگذارند و بقیه گلها را حذف میکنند پس از آنکه گوجه ها رسیدند بذر آنها را جدا کرده و روی پارچه خشک کرده و قبل از آنکه کاملاً خشک گردد از پارچه جدا نموده و روی کاغذ ریخته و نگه میدارند تا کاملاً خشک شود سپس در قوطی در بسته و محفوظ برای استفاده سال بعد ذخیره میکنند .

[*FATIMA*]

شیکوره (Chiciory )
شیکوره از خانواده Compositae نامیده میشود . یکی از بهترین و لطیف ترین و مطبوع ترین سبزیجات زمستانی است که بیشتر برای تهیه سالاد به کار میرود ، معمولاً سالاد شیکوره را با پنیر پیتزا تهیه میکنند .
چنانچه بوته شیکوره در زمین باقی بماند در سال بعد گلهای زیبای آبی آسمانی تولید میکند که جذاب ترین گلهای زینتی است .
انواع مختلف آن به نام Painde sucre وWilloof , Catalanga که دو واریته آخر زودرس و در مدت 65 روز به ثمر میرسد و دارای ریشه بلند به طول 40-30 سانتیمتر است و شبیه گیاه زردک میباشد .
تهیه خاک :
زمین احتیاج به شخم عمیق در حدود 50-40 سانتیمتر و کود حیوانی پوسیده فراوان دارد ( در حدود 80-70 تن در هکتار) همچنین زمینهایی که از سال قبل برای گیاهان کم ریشه و سبزیجات کود داده آماده شده است برای کاشت بذر شیکوره مناسب میباشد .
محلهای غیر آفتابی و زمینهایی که کود تازه به آنها داده شده برای پرورش شیکوره مناسب نمیباشد .
کاشت بذر :
در اواخر فروردین ماه شیارهایی به فاصله 40-38 سانتیمتر در زمین ایجاد نموده و بذر شیکوره را به فاصله 8-7 سانتیمتر در عمق یک سانتیمتری خاک میکارند و بلافاصله آبیاری نموده و پس از چند روز جوانه آن سر از خاک بیرون می آورد وقتی طول آن به 5 سانتیمتر رسید تعدادی از جوانه های اضافی را تنک کرده به نحوی که فاصله بوته ها در واریته Willot به 30 سانتیمتر و واریته های زودرس به 15 سانتیمتر برسد .
نگهداری
بین ردیفها بایستی مرتباً سله شکنی شده و علفهای هرز را کنده و از محوطه خارج نمایند و در فصل گرم هر 5-4 روز یکمرتبه آبیاری نمایند .
در اواسط آبان ماه ، برگهای اطراف آن را حذف کرده به حدی که برگهای شیکوره روی بوته ، در محل تاج به حدود 5/2 سانتیمتر برسد و گیاه را از زمین درآورده و ریشه های اضافی آنرا قطع کرده تا ارتفاع ریشه به 20 سانتیمتر برسد ، در این حالت ، شیکوره را در محلی که امکان سرمازدگی در آن وجود نداشته باشد در زیر سرپوشی از ماسه و خاک نرم نگه میدارند . در اوائل آذرماه تا اواخر اسفندماه تعداد 5 یا 6 عدد از این ریشه ها را به طور عمودی در یک گلدان 21 سانتیمتری یا تعدادی بیشتر در گلدان بزرگتر جا داده و با ماسه مرطوب یا خاک نرم یا خاک برگ پوسیده یا پیپ اطراف آنرا پر میکنند ، به طوریکه فقط جوانه از خاک بیرون باشد سپس یک گلدان بزرگتر به قطر 25 سانتیمتر به طور وارونه روی آن برمیگردانند ، به طوری که محفظه داخلی کاملاً تاریک شود .
در این خالت محیط ماسه را در حرارت 10 درجه به طور دائم مرطوب نگه داشته تا پس از 4-3 هفته هر کدام از ریشه ها یک ساقه شیکوره به طول 18 سانتیمتر تشکیل میدهند ، چنانچه از اطراف گلدان نور وارد محفظه بشود موجب خواهد شد که شیکوره سبز رنگ و نامرغوب گردد و مزه آن هم تلخ شود . هر اندازه درجه محیط بالاتر برود رشد شیکوره سریعتر میگردد ولی از نردی آن به همان نسبت کم میگردد در مواردی که شیکوره زودرس به دست آمده ، میتوان مجدداً ریشه را با همان شرایط پیش گفت ، در گلدان گذاشته و اطراف آنرا ماسه و خاک داده تا پس از 6-5 هفته شیکوره جدید بدهد ولی چنانچه تمام مواد غذایی آن در مرحله اول به اتمام رسیده باشد ، مجدداً شیکوره تولید نخواهد شد

[*FATIMA*]

شلغم (Turnip )
شلغم از تیره چلیپانیان به اندازه و شکل های مختلف و با رنگهای سفید یکدست ، زردنارنجی و ارغوانی ، سبز طلایی ، سفید و صورتی مرمری است که از این ارقام شلغم سفید گرد و شلغم نیم بلند سفید و شلغم سفید زمستانی از همه بیشتر مصرف دارد ، شلغم را بعد از برداشت صیفی جات تابستانه میکارند و در اول پاییز محصول آن بدست می آید ، درجه حرارت مطلوب برای رشد شلغم حدود 18-15 درجه است ولی در حرارت 7 درجه هم رشد میکند و تا 24 درجه حرارت را نیز تحمل میکند .
زمین شلغم را پس از برداشت صیفی شخم زده و 2 تا 5 تن کود حیوانی و مقدار 160 کیلو کود ازته و 90 کیلو کود فسفره و 350 کیلو کود پتاسه در هر هکتار به زمین داده و آن را برگردان نموده و اقدام به کشت بذر مینمایند .مقدار بذر مورد نیاز حدود 5/1 تا 5/2 کیلو میباشد که تعداد بذر بین 90000 تا 100000 عدد است .
فاصله بین بوته ها 18-12 سانتیمتر و فاصله بین ردیف ها 70-40 سانتیمتر میباشد . شلغم در زمینهای هموسی که PH آن بین 7 و 8/6 باشد به خوبی رشد نموده و در مدت کوتاهی ریشه آن بزرگ شده مغز میگیرد .
شلغم از گیاهانی است که به مقدار 5/0 تا یک قسمت در میلیون وزن خاک احتیاج به کود بُر ، منگنز ، مس ، مولیبدن و آهن دارد .
مدت رشد و جوانه زدن بذر در هوای 18-14 درجه حدود 6 تا 10 روز است و مدت برداشت محصول 75-45 روز است و احتیاج به آفتاب فراوان دارد .
بذرگیری شلغم :
در فصل پاییز ، به میزان مورد نیاز شلغم های یکدست و قوی و سالم را انتخاب نموده و در محل خشک ، زیر ماسه خشک نگهداری میکنند به طوریکه در زمستان در نفوذ سرما محفوظ باشد . در اوئل فروردین در زمینی که قبلاً کود داده شده به فاصله 60 سانتیمتر از یکدیگر میکارند . در اواخر بهار بوته ها به گل مینشیند و دارای گلهای خوشبو به رنگ زرد به شکل صلیب میباشد و دارای غلافهای کشیده و پهن است که در هر غلاف 25-20 عدد تخم میباشد ، خوشه ها را از شاخه نموده پس از خشک شدن آنها به آرامی کوبیده و بذر شلغم را جدا میکنند – بذر شلغم تا 3 سال قوه نامیه خود را حفظ میکند .
آبیاری :
بهتر است برای آبیاری بین ردیفها ، جوی باریک درآورده و در جویهای بین ردیفها آب داده تا از طریق نفوذ آب به داخل خاک بوته آبیاری شود ولی در هر صورت در هفته های اول هر 4 روز یکمرتبه احتیاج به آبیاری دارد و پس از چند برگه شدن بوته ها ، بین آنها را تنک کرده تا ریشه شلغم خیلی سریع مغز بگیرد . مقدار تولید محصول در هکتار بین 25 تا 50 تن میباشد .

[*FATIMA*]

سیب زمینی (Potato)
سیب زمینی ازخانواده Solanaceae و محل اصلی آن در 2 هزار سال پیش در کوههای فرانسه و بعضی از انواع آن در سواحل شیلی بوده است و در حدود قرن شانزدهم از امریکای جنوبی به اسپانیا و در سال 1553 در سراسر اروپا پخش گردیده است . سیب زمینی در زمان ناصرالدین شاه به وسیله میرزاملکم خان به ایران آورده شد .
بعضی از انواع سیب زمینی دارای گوشت سفید و حالت آردی دارد که برای تهیه خمیر یا مش بسیار مناسب است و نوع دیگر که گوشت آن دارای حالت مومی است برای تهیه سالاد بسیار خوب است .
امروزه سیب زمینی ازنظر تولید و ارزش ، مقام چهارم را در تولیدات کشاورزی به دست آورده است .
مصرف سیب زمینی در اغلب کشورهای حهان بسیار زیاد و به طور متوسط مصرف سرانه آن در سال در حدود 50 کیلوگرم میباشد و به علت آسانی تولید ، مصرف آن روز به روز افزایش مییابد . مدت کشت تا برداشت 120-90 روز است که در این دوره نبایشتی با یخبندان زمین مواجه شود .
در مناطق معتدل سرد به خوبی پرورش مییابد با آنکه جوانه آن در حرارت بسیار کم رشد میکند ( 7 درجه سانتیکراد ) ولی پس از اینکه سر از خاک بیرون آورد ، به محض مواجه با سرمای شدید از بین خواهد رفت .
قسمتهایی در ساقه های زیرزمینی این گیاه متورم شده و تولید غده های سیب زمینی که دارای نشاسته میباشد میکند این نبات با این که 2 ساله است ولی از نظر ساقه های هوایی بوته یکساله محسوب میشود . مقطع ساقه هوایی سیب زمینی مربع شکل و پوشیده از کرک است .
کاشت سیب زمینی :
سیب زمینی در هر نوع خاکی به خوبیرشد میکند فقط در زمینهای آهکی غده های آن کوچک باقی میماند .
زمینهایی که علف هرز زیاد دارند و بخواهند به سبزیکاری اختصاص دهند بهتر است اولین انتخاب ، سیب زمینی باشد . حتی از رمینهای بکر که مدتی کشت کار در آن نشده ، شروع اولین زراعت ، سیب زمینی مناسب خواهد بود .
به زمین آفتاب گیر احتیاج دارد و در پاییزمقدار40-30 تن کود پوسیده حیوانی به زمین داده و خاک را با یک شخم عمیق 45 سانتیمتری برگردان نموده و در بهار حدود 250 کیلو کود ازته و 200 کیلو کود فسفره و 150 کیلو کود پتاسه به خاک میدهند .
زمینهای شنی و سبک بهتر از زمینهای آهکی و رسی محصول میدهد مشروط بر اینکه کودهای تعیین شده را به موقع به خاک بدهد .
سیب زمینی در خاکهایی که درجه اسیدیته آن بین 5 تا 8/6 باشد بهتر رشد میکند و در زمینهای آهکی ، بیماری گال موجب ایجاد آفت قهوه ای رنگ روی پوست سیب زمینی میگردد .
تهیه سیب زمینی سالم و عاری از آفت و بیماری ، بسیار مهم است چون بسیاری از آفات و بیماریها به وسیله غده بوده در سراسر مزرعه پخش وانتطار مییابد و نبایستی به دنبال سیب زمینی ارزان قیمت برای کاشت رفت زیرا چندین برابر بهایی را که برای سیب زمینی مرغوب و گران میدهید در تولید محصول جبران نخواهد شد . لذا بایستی سیب زمینی سالم ، درشت با پوست کاملاً صاف که فاقد فرورفتگی و بدقوارگی باشد انتخاب شود و از هر سیب زمینی تعدادی برش که حداقل مساحت آن 3 سانتیمتر مربع است و حاوی سه یا دو چشمک باشد انتخاب نموده و این قسمت را با مقدار کافی گوشت سیب زمینی قطع کرده و آنرا در محلول ضد قارچ فرو برده و آماده کاشت مینمایند و آنرا چند روز در محل خشکی نگاه داشته تا محل بریده شده خشک گردد و برای اینکه قسمت بریده شده در اثر رطوبت فاسد نشده یا کپک نزند روی مقطع بریده شده را پودر ذغال میریزند .
برای هر هکتار زمین حدود 1500 تا 2000 کیلو سیب زمینی نیاز میباشد باید دقت نمود ، سیب زمینی هایی را انتخاب کرد که چشمک آنها عقیم نبوده و کاملاً ورم کرده باشد و کاملاً آماده سبز شدن باشد .
افرادی که مهارت در انتخاب سیب زمینی ندارد ، بهتر است چند روز سیب زمینی را در محل سایه آفتاب در معرض هوا قرار داده تا جوانه ها شروع به فعالیت بنمایند و جوانه خوب ، آنهایی است که اطراف چشمک متورم ، درشت ، قوی و رنگین شده است .
چگونگی کاشت :
برای کاشت سیب زمینی شیارهایی به فاصله 90-60 سانتیمتر در روی زمین ایجاد کرده و سیب زمینی آماده شده را در عمق 10 سانتیمتری خاک به فاصله 30 سانتیمتر از یکدیگر طوری میکارند که چشمه جوانه به طرف بالا و مقطع گوشت به طرف پایین قرار گیرد .
لازم به تذکر است که مزرعه را قبل از کاشت ، آبیاری نموده و پس از اینکه زمین گاورو شد بذر را میکارند و مادام که جوانه سیب زمینی سر از خاک بیرون نیاورده به آن آب نمیدهند و بنابراین وقتی جوانه ها 4-3 سانتیمتری شدند . اولین آبیاری انجام میگیرد سپس به فاصله دو هفته دومین آبیاری صورت میگیرد و هر چه بوته نمو میکند پای بوته را خاک میدهند .
مزرعه سیب زمینی را تا موقع گل دادن بوته ها هفته ای یک مرتبه آب میدهند و پس از گل دادن ، آب آنرا کم میکنند وقتی بوته ها به ارتفاع 15 سانتیمتر رسیدند اطراف ساقه را با خاک برگ و کودکلش ، پشته مانند کرده تا از سبزرنگ شدن غده هایی که نزدیک به سطح زمین هستند جلوگیری شود این عارضه در اثر تفوذ اشعه آفتاب و به علت تشکیل سولاتین در زیر پوست میباشد و اینگونه سیب زمینی ها به هیچ وجه نبایستی به مصرف خوراک برسند .
پیش رس کردن سیب زمینی :
در مناطق معتدل کشت نوبرانه و پیش رس سیب زمینی در بهمن ماه شروع میگردد . در این روش یک شیار به عمق 20-30 سانتیمتر در جهت شمال به جنوب زمین حفر کرده و داخل آنرا با کود و خاک و برگ پوسیده پر مینمایند و انواع سیب زمینی پیش رس مانند سیب زمینی اسلامبولی به فاصله 30-20 سانتیمتر میکارند و روی آنرا 10 سانتیمتر خاک میدهند . برای آنکه محصول سیب زمینی در معرض سرما قرار نگیرد ، ضرورت دارد هر 4 یا 3 ردیف کاشت را به طور جداگانه نایلن کشید و یا حداقل شبها روی ردیفها را با نایلن و یا حصیر محفوظ نمایند و در هر صورت درجه حرارت محیط کاشت نبایستی از 15-20 درجه پایینتر رود ، ضمناً میتوان 12-10 سانتیمتر کلش روی ردیفها ریخت تا از نفوذ سرما به بوته جلوگیری گردد . در صورتیکه امکان پایین افتادن درجه حرارت در شب داده میشود بهتر است اطراف نایلونها را کود تازه ریخت تا گرمای آن مانع از نفوذ سرما به داخل پوشش نایلنی گردد . در اواخر اردیبهشت ماه محصول آماده بهره برداری است .
برداشت سیب زمینی :
برای جمع آوری سیب زمینی بایستی یک طرف ردیف ها را به وسیله شن کش سست نموده و خاک آنرا کنار گذارده تا بتوان از طرف دیگر ردیف به وسیله شن کش بوته ها را به یک طرف رانده و سیب زمینی خارج نمود .
در زراعت بزرگ برداشت محصول به وسیله ، ماشینهای مخصوص کندن سیب زمینی انجهم میگیرد .
سیب زمینی خارج شده را چند ساعت هوا میدهند تا رطوبت آن جمع شود . مقدار محصول سیب زمینی بستگی به واریته و نوع سیب زمینی کشت شده دارد و به طور متوسط از هر هکتار 25 تن سیب زمینی برداشت میکنند . بهترین روزها برای برداشت سیب زمینی روزهای گرم و خشک است .