مدل مفهوم گرا ( concept-oriented ) در شبکه
توسط: مهدیار موضوع: مقاله‌ و مطالب آموزشی

مدل داده concept-oriented یک مدل داده بر پایه تئوری شبکه است.منبع دیگر الهام در ایجاد کردن این مدل، تحلیل مفهوم رسمی( FCA )است. یکی از اهداف اصلی و اصولی شیوه concept-oriented، این است که دارای مدل سلسله مراتبی و چند بعدی(به طور همزمان) می باشد.که به Functional Data Model (FDM) و Universal Relation Model (URM) تقسیم می شود.

اصل بنیادی concept-oriented نمونه ای است که مواردی را که در مکانی زندگی می کنند،جایی که ساختار مکان، ترکیب یا طرح کلی مدل را توصیف می کند، در صورتی که که سا ختار مورد، معناشناسیش را بیان کند. بخش های اصلی مکان به مفاهیم زمان موارد اشاره می کند، که این ها نمونه های مفهوم هستند که اقلام داده گفته می شوند. مفهوم ها مشابه ارتباطات یا جداول هستند، در صورتی که اقلام در مدل رابطه ای شبیه به ردیف ها و رکورد ها می باشند.

مدل concept-oriented به طراح دیتا بیس اجازه می دهد که ارائه ای طبیعی از معنا شناسی و ترکیب داده ها را توصیف کند.که بازتاب ویژگی های هردو نوع چند بعدی و سلسله مراتبی است.جریان عمل صرفا بواسطه یک عدد کوچک از مفاهیم اصلی به کار برده می شود و اصول این شیوه اجازه نمونه سازی از مدل های مختلف موجود و موارد عملی مثل متغیر های چند مقداری، روابط سطح بالاتر، تراکم و دسته بندی، پردازش تحلیلی بر خط ( OLAP ) ، استنباط، مدیریت مدارج ومراحل مختلف حیاتی، طبقه بندی پیچیده، هستی شناسی ها، اشتراک دانش و خیلی از ساز و کار های دیگر را می دهد.





● محتویات

۱) ترکیب مدل

۲) معنا شناسی مدل

۳) نمونه

۱) ترکیب مدل( Model syntax )

در سطح ترکیب، هر مفهوم در نتیجه ترکیب ابر مفهوم ها آن تعریف شده است.به عنوان مثال نتیجه یک مفهوم فرع(خُرد) همزمان در هر یک از ابر مفهوم ها قرار دارد.به صورت رسمی طرح کلی یا ترکیب مدل به وسیله یک مفهوم عالی و یک مفهوم پایه تکمیل شده و سپس این ساختار، یک شبکه را تشکیل می دهد.مفهوم عالی یک منشا مستقیم یا غیر مستقیم برای سایر مفاهیم در مدل است در صورتی که مفهوم پایه به صورت مستقیم یا غیر مستقیم سایر مفاهیم را در مدل شامل می شود.

به صورت متناوب ترکیب concept-oriented (طرح کلی) در روابط قراردادی ابعاد و حوزه ها توصیف می شود. هر مفهوم بزرگ در تعریف مفهومی فرضی است در یک قلمرو برای اینکه ابعاد را بوسیله این جفت مفهوم فرع – مفهوم بزرگ مربوط سازد. یک بعد به طور معمول دارای یک نام منحصر به فرد مطابق محدوده مفهومش می باشد.بنابراین هر مفهوم یک مجموعه از اسامی ابعاد با قلمرو های آنها در سایر مفاهیم تعریف شده است.طرح کلی پایگاه داده می تواند درآن هنگام به عنوان یک نمودار غیر حلقه ای نشان داده شود. دوگانه در بعد، نظریه بعد معکوس است. که این استدلالی ازنتیجه ی یک ویژگی یا گرفتن اعتبارات(ارزش ها) یک صفت از تعدادی مفهوم فرع(نسبتا غیر از مفهوم بزرگ) است. این مهم است که ابعاد تک ارزشی ( single – valued ) هستند در صورتی که ابعاد معکوس چند ارزشی ( multi-valued ) هستند.

۲) معناشناسی مدل ( Model semantics )

در سطح معنایی، مدل داده ها توسط اقلامش نشان داده شده است.یک فقره، به عنوان ترکیب اقلام بزرگ بگرفته شده از ابر مفهوم ها تعریف شده است.غنای مدل concept-oriented مبنی بر وجود تفاسیر بسیارمتفاوت از معناشناسی رسمی است:

▪ یک قلم بزرگ به عنوان ویژگی این قلم برداشته شده، توسط صفت متناظر یا مختصات این قلم در فضای مفهوم بزرگ تفسیر می شود. در این صورت تمام مدل به عنوان یک سیستم مختصات چند بعدی سلسله مراتبی مشاهده می شود جایی که اشیا برای اشیا دیگر هماهنگ می شود.

▪ قلم بزرگ نیز می تواند به صورت مجموعه ها، گروه ها یا طبقه ها برای اقلام فرعشان تفسیر شود.بنابراین هر فقره در مدل در چندین گروه اقلام بزرگ گنجانده شده وخودش اقلام فرعش را شامل می شود.

▪ هر قلم، فرضی در یک نمونه است که از بعضی روابط، با مراجعه به اقلام بزرگ آن و از طرف دیگر اقلام فرعش، آن را به اقلامی دیگر در مدل مرتبط می سازد.

▪ یک قلم به عنوان شی پایه برای اقلام فرع آن تفسیر می شود و از طرف دیگر اقلام فرع ملحقاتی برای اقلام بزرگشان هستند.

۳) مثال

نمودار، ترکیب ساختار یک شرکت را توصیف می کند. دستورات دریافتی(سفارشات مفهوم) عبارتند از مجموعه ای از قسمت ها مطابق قسمت های سفارشات مفهوم و سپس اجرای آنها در عملکردهای مختلف(عملیات های سفارش مفهوم) دریافت می نماید.

از نظر ترکیب، مفهوم سفارشات، توسط دو بعد a و c بوسیله قلمرو در قلمرو در نشانی ها و مشتری ها توصیف می شود.آن هم دارای دو بعد معکوس {قسمت های سفارش. o } ( Order parts.o ) و {عملیات های سفارش. o } ( Order Operations.o ) در ازای قلمرو ها در قسمت های سفارش مفاهیم و عملیات های سفارش می باشد. توجه داشته باشید که ابعاد همیشه تک ارزشی هستند و ارتباط یکی را به چند تطبیق دهید. و ابعاد معکوس همیشه تک ارزشی هستند و ارتباط چند را به یکی تطبیق دهید.

ارتباط چند به چند توسط زیر مفهوم ها مشترک انجام می شود. برای مثال ما می توانیم یک رابطه چند به چند را تعریف کنیم که مابین محصولات ومشتری ها سفارش داده شده است. که مجموعه ای از مشتری ها مراجعه می کنند برای آن که بعضی محصولات که برای استفاده قسمت های سفارش زیر مفهوم ها سفارش داده شده و سفارش ها را اجرا کند.

ابعاد اولیه یا استاندارد از این مدل، ۷ است، زیرا آن، شماره ی مسیر ها از پایین به بالاست:

{op.p.pg, op.p.a, op.o.a, op.o.c.a, oo.o.a, oo.o.c.a, oo.o} .

از نظر معنایی هر قلم سفارش، تشکیل شده از مجموعه ای از قسمت های آن و هم مجموعه ای از عملیات که برای این سفارش اجرا شده است.با دو جنبه که ترکیبی از یک نشانی(تحویل) و یک مشتری است. در فرم استاندارد هر قلم در نتیجه ترکیب ۷ قلم اولیه نشان داده می شود.

اقلام سفارش به عنوان نمونه های ارتباط با رجوع به اقلام بزرگ آن از نشانی های مفاهیم و مشتری ها تفسیر شده اند. به عبارتی دیگر این ها همان اقلام سفارش متصل با اقلام دیگر در مدل هستند که توسط معانی اقلام کوچک از قسمت های سفارش و عملیات سفارش به عنوان نمونه های ارتباط تفسیر می شوند. بنابراین نقش اقلام سفارش وابسته است و به سطح جاری مطرح شده مربوط می باشد.

مفهوم بالا به هیچ وجه قلمرو مشکل را در خلاصه ترین سطح بدون جزییات، نشان نمی دهد.بوسیله انتشار اطلاعات در مسیر رو به بالا ما برای بدست آوردن مقادیر همه صفات خاصه، برای همه شرکت ها جمع شده ایم.برای مثال، ما میتوانیم رقم کل سفارشات را محاسبه کنیم یا عملیات سفارش را در شرکت توسط استفاده نمودن ابعاد معکوس متناظر از مفهوم عالی اجرا کنیم.یک بعد معکوس یک مسیر با جهت مخالف است.رقم کل قسمت های سفارش به شرح ذیل محاسبه شده است:

order Count = sum(top.{OrderParts.o.a.t})

در بالا،صرفا فقره فوق همه شرکت را نشان می دهد؛ o.a.t ، مسیری از قسمت های سفارش به این فقره می باشد. و در مجموع تابع تراکم می باشد. در حقیقت، آن به تمام قسمت های سفارش برخواهد گشت. اگر ما لازم است تمام قسمت های سفارش تحویل داده شده به بعضی آدرس ها را بشمریم، آن گاه آن به شرح ذیل انجام داده می شود:

orderCount = sum(address.{OrderParts.o.a}).

در این جا نشانی، چند فقره به هم پیوسته است.

مفهوم آخر، قلمرو مشکل را در پر جزییات ترین سطح نشان می دهد و مجموع مفاهیم با مفهوم فرع مساوی نیست. به طور معمول این مرحله، بسیاری از اقلام را شامل می شود که ما می توانیم بسیاری از صفات خاصه را توسط استفاده نمودن ابعادشان بگیریم.به طور مثال یک قسمت سفارش توسط یک سفارش و یک محصول مشخص می گردد، که توسط صفات خاصه سطح بالاترشان تبدیل می شوند و همچنین راجع به مفهوم عالی مشخص می شود.