ژیرتور یک واحد پمپ جابه جایی مثبت که گونه ای از پمپ های چرخدنده داخلی بدون زائده هلالی شکل، هستند. اسم Gerotor از” رتور مولد” (Generated Rotor) مشتق شده است.یک دستگاه ژیرتور از یک چرخنده داخلی وخارجی تشکیل شده است.روتور همان چرخدنده داخلی(محرک) است که به رنگ خاکستری در شکل نشان داده شده است، و هرزگرد چرخدنده(متحرک) خارجی است که به رنگ نارنجی است.چرخنده داخلی دارای N دندانه است، و چرخنده خارجی دارای N+1 دنده است.
چرخنده داخلی خارج از مرکز قرار داده شده و هر دو چرخنده می چرخند.در بخشی از سیکل چرخشی دو چرخنده مونتاژ شده، فضای بین دو چرخنده داخلی و خارجی رو به افزیش است، که این سبب وجود خلا میگردد. این خلا باعث به وجود آمدن مکش می گردد، از این رو در این ناحیه از سیکل چرخشی است که مجرای ورودی قرار داده می شود.در همین حال قسمتی هم میباشد که فضای بین دو چرخنده کاهش می یابد، که سبب بوجود آمدن تراکم می گردد. در طی این تراکم، سیالات می توانند پمپ، یا متراکم (اگر سیال گازی باشد) شوند.

پمپ های ژیرتور عموما با استفاده از یک چرخنده دور گرد داخلی و یک رتور خارجی که توسط یک دایره طرح بندی شده و دارای کمان های دایره ای متقاطع هستند،طراحی می گردند.
اصولا برای کارهای تمیز و فشار پایین مناسب هستند به عنوان مثال سیستم های روغنکاری و سیستم فیلترازسیون روغن داغ، اگرچه همچنین در سیستم های کم-فشار هیدرولیک هم کاربرد دارند. ژیرتور ها همچنین میتوانند به عنوان موتور(هیدرولیک) مورد استفاده قرار بگیرند.گاز فشار-بالا وارد ناحیه ورودی گشته و چرخنده های داخلی و خارجی را به سمت مخالف هم می فشارد ، همچنانکه باعث افزایش فضای بین دو چرخنده می شود سبب چرخش هر دو میگردد. در ناحیه تراکم هم گاز به بیرون پمپ می گردد.

تاریخچه:
در اغلب سطوح ابتدائی، یک ژیرتور در اصلا توسط نیروی یک سیال به حرکت در می آید. در ابتدا این سیال آب بود، اما امروزه استفاده وسیعی در دستگاه های هیدرولیک دارد.آقای Myron F. Hill کسی که شاید به عنوان پدر ژیرتور ها خوانده شود، در رساله خودش با نام “سینماتیک ژیرتورها”، فهرستی از کوشش های افرادی همچون آقای Galloway در سال 1787 و آقایانی دیگر همچون Nash و Tilden در سال 1879، Cooley در سال 1900، پروفسور Lilly در دانشگاه Dublin در سال 1915 و Feuerheerd در سال 1918، ارائه کرده است.این مردان همه بر روی تکامل یک مکانیزم چرخدنده داخلی با تفاوت یک عدد دندانه برای تولید جابه جایی ، کار می کردند.آقای Hill در سال 1906 اولین کوشش های خود را به ساخت منجر کرد، سپس در سال 1921 تمام وقت خود را برای تکامل ژیرتور ها اختصاص داد.وی به توسعه یک ایده بزرگ مبتنی بر تئوری هندسی بر روی چرخنده ها پرداخت و واژه ژیرتور(Gerotor) را ابداع نمود(به معنای رتور مولد) و حق قانونی آنها را ثبت نمود.


ژیرتور ها چگونه کار میکنند:
  1. <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">سیال از سمت درگاه مکش که بین دندانه های رتور(چرخدنده خاکستری) و هرزگرد(چرخدنده نارنجی) هست، وارد می شود. <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">سیال درون پمپ در فضای بین دو چرخدنده حرکت می کند.تلورنس نزدیک به هم در چرخدنده ها به عنوان یک درز گیر بین درگاه ورودی و خروجی است.
  2. دندانه های رتور و هرزگرد با یکدیگر کاملا درگیر شده تا محیطی عایق بندی با فاصله مساوی از درگاه خروجی و درگاه ورودی ایجاد نمایند. این درز بند ها ست که سبب فشردن سیال به سمت درگاه خروجی است.
مزایا:
  • <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">سرعت بالا <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">تنها، وجود دو قطعه متحرک <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">تنها، وجود یک کاسه نمد <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">تخلیه منظم و ثابت بدون در نظر داشتن وضعیت فشار <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">عملکرد خیلی خوب در هر دو جهت
  • عملکرد بی صدا
معایب:
  • <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">محدودیت فشارهای متوسط <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">لقی(فاصله بین دو چرخدنده) ثابت <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">سیال نباید سخت باشد <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">استفاده از یک یاتاقان
  • بار بیش از حد بر روی یاتاقان های محور
کاربرد ها:
پمپ های ژیرتور معمولی در شاخه های زیر کاربرد دارند اما تنها به این موارد محدود نمی شوند:
  • <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">روغن های سوختی سبک <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">روغن های روان ساز <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">روغن های آشپزی
  • سیال هیدرولیک

مواد ساختی:
  • <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">خارجی(دهنه ، بدنه)- چدن <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">داخلی( رتور،هرزگرد)- فولاد <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">بوش ها-گرافیت کربن، برنز و مواد دیگر در صورت نیاز <LI style="FONT-SIZE: small; TEXT-ALIGN: justify">درز بند محور-درزبند های لبه ای،ترکیبی از درزبندهای مکانیکی
  • عایق بند- عموما برای این پمپ ها استفاده نمی گردد
———————————————— ———————————————— ————–
معرفی یک تولید کننده:
منابع: