این نوشته حاصل تجربیات گروهی و مطالعه برخی مقالات وصفحات اینترنتی است که در آن سعی داریم شما را با مواردی که به هنگام سفرهای خارجاز جاده باید رعایت کنید آشنا سازیم. آنجا که کیلومترها از تمدن دور هستید، حتیاشاره هایی ضعیف نیز می تواند راهنمایی خوب باشد.

دور شدن از شهرها وراهها، و بهره گیری از شرایط طیبعی و چگونگی گذر از مصائب راه و حفظ امنیت خود ودیگران، مهارتهایی است که انسان ماشینی در گذر زمان به فراموشی سپرده است.


این فراموشی، در نظر آدمی، بیابانها و صحرا ها را به مکانهایی رعب آورو پر خطر بدل کرده است. هر چند امروزه یافتن جایی که خالی از آدمیزاد، دشوار است،ولی نزدیکی به طبیعت بکر و دوری از شهرنشینی، تجربه ای بیادماندنیست که با رعایتاصولی ساده و برخورداری از دانش و امکانات می تواند، بخیر و خوشی بپایان رسد. باوجودی که سفر بدون وسیله نقلیه تجربه ای دلچسب و ورزشی مفرح است، در اینجا بر سفربا وسیله نقلیه موتوری دو دیفرانیسل تکیه می کنیم.

مواردی که باید قبل ازحرکت رعایت کنید
• چک لیست تهیه کنید
مدتی قبل از سفر چک لیستی از تمامیکارهایی که باید قبل از سفر به انجام برسانید و تمامی وسایل و تجهیزاتی که می بایستبه همراه ببرید تهیه کنید. تاریخی برای انجام هریک ذکر کنید تا در ساعات پایانیدچار مشکل نگردید. تمامی مطالبی که در ادامه می آید، بسته به نوع سفر و نیازهای شمامی تواند در قالب چک لیستی که تهیه می کنید گنجانده شود. اگر با چند خودرو سفر میکنید می توانید با سرنشینان دیگر خودرو ها چک لیست خودرا مقایسه نموده و نسبت بهکفایت آمادگی خود و دیگران برای سفر اطمینان حاصل کنید.

• بی گدار به آبنزنید
در مورد مسیری که انتخاب کرده اید شرایط فصلی و امکانپذیر بودن سفر، باراهنمای خبره مشورت کنید و به توصیه های او عمل کنید. بدون وی جاده را ترک نکنید. بهره گیری از GPS امکان فوق العاده ایست. ولی لزوم بهره گیری از راهنما و نقشه هایدقیق با بزرگنمایی مناسب را منتفی نمی کند.

• تجهیزات سنگین را فیکسکنید
تجهیزات سنگین مثل جعبه آچار، جک و دیگر وسایل را در صورتی که درون خودرو ویا روی باربند قرار دارند، محکم کنید. برای چنین کاری می توانید از جعبه های فلزی ومستعمل مهمات استفاده کنید. کافیست در فضای زیر صندلی و یا محل قرار دادن بار، جعبههای مهمات را توسط پیچ و مهره به بدنه فیکس کنید.

حال می توانید از جعبههای فوق برای حمل تجهیزات سنگین و یا برنده در درون خودرو بهره ببرید. در صورتی کهاز چنین روشی بهره نمی برید، به هر نحو ممکن از بازی و لق زدن وسایل سنگین درونخودرو جلوگیری کنید. در صورت استفاده از باربند، سعی کنید تجهیزات را کاملا توسططناب و یا کشهایی ه برای بستن بار بر روی موتور سیکلت استفاده می شود فیکس کنید. به این ترتیب از میزان صدمه دیدن سرنشینان و تجهیزات در تکانهای شدید کاسته می شود.

• سلامت خودرو را کنترل کنید
با وجودی که کنترل کامل خودرو غیر عملی استولی هرگز بدون اطمینان از سلامت بخشهای زیر جاده را ترک نکنید.


a.موتور
bسیستم فرمان
c. سیستم ترمز و کلاچ
d. شاسی
e. فنرها، کمکفنرها و نقاط اتصال به شاسی و محورها
f. دسته موتورها
g. گاردان جلو و عقب
h. دیفرانسیلها، کمک و گیربکس
i. تسمه های پروانه،هیدرولیک و کولر
j. دینام و استارتر و سیستم جرقه زنی
k. چراغها، باتری
l. بخاری
m. بوق(سالم و با صدایی رسا)
n. تایرسالم و مناسب با مسیر

• تجهیزاتی که برایسفرهای خارج از جاده به همراه می برید
هنگامی که فرسنگها از راههای اصلی، پمپبنزین و مکانیک دور هستید و از زمینهایی دشوار عبور می کنید، می بایست تنها روی خودو امکانات خود حساب کنید. در چنین شرایطی ضرب المثل "هر چه خوار آید، روزی به کارآید" صادق است.


شاید سفرهای زیادی را بدون نیاز به تجهیزات زیر پشت سرگذاشته باشید، ولی حادثه رخ می دهد. برخی از وسایل زیر بسته به نوع خودرواختصاصیهستند، ولی برخی دیگر می توانند مورد استفاده دیگر وسایل نقلیه نیز واقع شوند. بنابراین حمل تمامی آنها توسط تمام خودروها الزامی نداشته و تنها کافیست که تیم ازوسایل زیر بهره ببرد.

- فهرست لوازمی که برای سفر مورد نیازاست.

روانکاری
روغن ترمز و کلاچ روغن موتور، روغن گیربکس، روغن کمک وواسکازین دیفرانسیلها و تمامی گریس خورهای گاردان و فرمان را کنترل و درصورت لزومروانکاری کنید. در زمستان از دارا بودن ضدیخ اطمینان حاصل کنید.

نکته،رینگهای آلومینیومی برای سفرهای خارج از جاده، مناسب نیستند و احتمال شکستن آنهاوجود دارد، رینگهای فابریک خودرو در چنین سفرهایی بهترین انتخاب است. همچنینلاستیکهایی که دارای گلهای جهت دار هستند و برای سرعت های بالا طراحی شده اند، برایخارج از جاده مناسب نبوده و علاوه بر اینکه به سرعت صدمه می بینند از کارایی مطلوبیبرخوردار نیستند.

مواردی که باید به هنگام رانندگی رعایت کنید
• چهارچرخ
سفر خارج از جاده با خودرو سواری و یا تک دیفرانسیل اشتباه است. از سوی دیگردو دیفرانسیل هم معجزه نمی کند. همواره به قابلیتهای خود و خودرو خود آگاه باشید واز ماجراجویی و ریسک محاسبه نشده، بپرهیزید.

• گروهی سفر کنید
وسوسه سفربا یک خودرو را از سر بیرون کنید. اگر موفق نشدید، بیش از همیشه احتیاط کنید. همواره کارهای تیمی موفقیت بیشتری در بردارد.

• چیدمان خودردوها
درصورتی که گروهی سفر می کنید، تمامی افراد گروه بخصوص رانندگان باید از روحیه همراهیو همکاری تیمی برخوردار باشند. تکروی و سرکشی همواره حادثه ساز است. اولین و آخرینخودرو می بایست همواره مشخص بوده و دیگران نباید بدون همانگی از اولین یا آخرینخودرو عبور کند.

خودرویی که در پیشاپیش حرکت می کند می بایست با همراهیراهنما یا فردی محلی که با ناحیه آشنایی دارد، حرکت کند. خودروهای دیگر به دنبالخودرو اول و حتی المکان دقیقا از روی مسیر خودرو جلویی ، به حرکت ادامه می دهند. حرکت خودروها در کنار یکدیگر می تواند حادثه ساز باشد. آخرین خودرو از وضعیتخودروهای جلو گزارش می دهد. در صورت توقف هر یک از خودرو ها، کاروان متوقف می گردد. هر راننده باید از تعداد سرنشینان خود آگاهی داشته باشد، و همواره قبل از حرکت، ازحضور همه سرنشینان اطمینان حاصل کند.


• امن ترین و آسان ترین مسیر راانتخاب کنید
با انتخاب مسیر های امن و آسان خود را با کم ترین هزینهبه مقصدبرسانید. چه بسا مسیرهای مشکل شما را از رسیدن به هدف بازداشته و یا با مشکلات جدیمواجه کنند. این موضوع که برای رانندگی خارج از جاده اقدام کرده اید دلیلی برایخودکشی نیست. برای سلامت خود و همراهان خود، و وسیله نقلیه احترام قائل باشید و ازماجراجویی بپرهیزید، قبل از انتخاب مسیر به عملی بودن، و قابل بازگشت بودن آن فکرکنید. حتی الامکان از جاده ها برای طی مسیر استفاده کنید. همواره کوره راه بهتر ازبی راهه است.

در صورتی که ناچار به خروج از راه هستید، نسبت به کیفیت زمیناز نظر رطوبت، سنگلاخ یا ماسه ای یودن و شیب و عوارض آن تحقیق کنید. گاه لایه اینازک و خشک بر روی خاک تشکیل می گردد که برای پیاده کاملا استوار و قابل اعتمادبنظر می رسد، ولی هنگام عبور خودرو لایه خشک شکسته و خودرو در گل و یا ماسه گرفتارمی شود.

در کشور ما بسیاری مسیرهای خارج از جاده پوشیده از گدازه هاآتشفشانی است. در این نواحی سنگهایی تیره رنگ با لبه های تیز مشاهده می گردد. عبوراز چنین مسیر هایی احتمال پنچری را افزایش می دهد.

• آرام و بدون شتابزدگیرانندگی کنید
شرایط حاکم بر زمینهای غیر هموار خارج از جاده، با جاده های خاکی،بزرگراهها و پیستهای اتوموبیل رانی متفاوت است.رانندگی با سرعت بالا در بهترینشرایط موجب محروم شدن شما و سرنشینان از مشاهده طبیعت می گردد. رانندگی سریع ممکناست به آسیب دیدن سرنشینان در اثر تکانهای خودرو و یا شکستگی قطعات خودرو منجرگردد. همچنین سرعت در راههای خاکی و یا خارج از جاده، احتمال واژگونی خودرو راافزایش می دهد.


رعایت فاصله با خودر
همواره فاصله خود باخودرو جلویی را کنترل کنید. ترمز ناگهانی در جاده های خاکی موجب لغزش خودرو میگردد. همچنین ترمز ناگهانی در نواحی ماسه ای و گلی منجر به فرو رفتن چرخهای جلو درخاک نرم، ماسه و یا گل می گردد. در چنین شرایطی راه اندازی مجدد خودرو با مشکلاتیهمراه می گردد. در این شرایط حرکت آهسته در مسیر قبلی رو به عقب کار ساز است.

• عبور آرام از برآمدگی ها و چاله ها
با عبور آرام از چاله ها و برآمدگیهای زمین می توانید از فشار غیر متعارفی که به سیستم تعلیق و جلوبندی و شاسی واردمی شود بکاهید. خودروهای شاسی بلند و دودیفرانسیل عموما از شاسی مستحکمتر و قطعاتقوی تری بهره می برند، استحکام بیشتر منجر به افزایش وزن قطعات خودرو می گردد. وزنزیاد قطعات، اینرسی آنهارا افزایش می دهد. هنگامی که با سرعت زیاد عرض جویبارها وچاله ها را می پیمائید، در حال ضربه زدن به سیستم تعلیق و فرمان، و شاسی خودرو میباشید.

از چاله های آبگرفته عبور نکنید و برای عبور از نهرها نیز، محلهاییکه بستر سنگی است، انتخاب کنبد. در نواحی مرطوب از خط القعر دوری کنید.

• کمربند ایمنی را ببندید
کمربند ایمنی با محکم نگه داشتن سرنشینان بر روی صندلی،از برخورد آنها با سقف یا ستونهای اتاق، هنگام عبور ازعوارض زمین جلوگیری می کند. چسبیدن به صندلی تسلط شما بر وسیله نقلیه را افزایش می دهد.


پوسته خشکروی زمین فریب دهنده است، چرا کهخاک زیر آن سست و متزلزل است.
• مراقب بوته هاو درختان باشید
به اتوموبیل خود بیاموزید که برای زندگی احترام قائل باشد و بههیچ وجه از روی بوته ها عبور نکند، بوته ها مامن پرندگان، و برخی جانوران بیابانیاست. نابود کردن موجوداتی که برای ادامه حیات در کویر، مبارزه می کنند، در زیرچرخهای خودرو ویا بدست من و شما، بسیار غم انگیز و توجیه ناپذیر است. به طبیعتی کهپذیرای شماست، احترام بگذارید.

• بالا و پائین رفتن از تپه ها
مرکزثقل خودردو های شاسی بلند، از خودرو های سواری بالاتر است. همچنین بر خلاف تصورعامه با افزایش وزن خودرو، گرانیگاه خودرو شاسی بلند، بیشتر از زمین فاصله می گیرد. این امر موجب می گردد، واژگونی خودرو های شاسی بلند، بسیار ساده تر از سواری رخدهد.

برای بالا رفتن از شیبهای تند، هرگز شیب را بصورت مایل بالا نروید. بلکه کاملا مستقیم از شیب بالا روید. در صورتی که خودرو شما قادر به بالا رفتن ازشیب نبود، از پیمودن مسیر خودداری کنید. حرکت بصورت مایل منجر به واژگون شدن وسیلهنقلیه می گردد.

همچنین هرگز بر روی شیب های تند اقدام به دور زدن ننمائید. بلکه شیب را با دنده عقب به پائین بازگردید. در این شرایط خودرو را خلاص نکنید. هرگز از تپه یا شیبی که از آن سوی آن خبر ندارید، سرازیر نشوید. هنگام پائین آمدناز شیب، خودرو را در دنده سنگین قرار داده و طی مسیری مستقیم از شیب پائین بیایید. برای اطلاعات بیشتر در اینترنت به جستجو بپردازید.

به خاطر سپردن مسیر ونشانه گذاری راه تکیه بر ادوات الکترونیکی مسیر یابی کافی نیست. می بایست نشانههایی را جهت بازگشت به خاطر بسپارید. از سوی دیگر با توجه به طبیعت متغیر کویر،تکیه بر ردپا و اثر چرخها برای طی مسیر بازگشت، چندان قابل اطمینان نیست. بنابرایناز نشانه ها و عوارض زمین مانند کوهها، تپه ها و یا درختان جهت نشان کردن مسیربازگشت استفاده کنید. همچنین محل خروج خود از جاده و مسیر خود را قبلا به محیطبانان و یا افراد محلی اعلام کنید تا در صورتی که بازنگشتید، محدوده معینی را بهجستجو بپردازند و طی زمان کوتاهتری شما را بیابند.

• چیزی به جاینگذارید
به هیج عنوان زباله های خود را در صحرا رها و یا دفن نکنید. از ریختنروغن موتور بر روی زمین جدا خودداری کنید. هرچه باخود برده اید بازگردانید. گوییآنجا نبوده اید.

منبع : بیابان و کویر های ایران (امیر صدیقی)
http://www.irandeserts.com/driving.htm