عوامل موفقیت شرکت‌های نوپای میکرو و نانو در آلمان

[*مینا*]

موفقیت شرکت‌های نوپای میکرو و نانو به مجموعه عواملی مانند کیفیت، قوه ابتکار و قابلیت کاربرد فناوری بستگی دارد؛ اما جدا از جهت‌گیری‌های شخصی هر شرکت و گرایش‌های بازار جهانی، شرایطی ساختاری، اقتصادی و سیاسی کلی‌ وجود دارد که تأثیر بسزایی بر شروع و ادامه سرمایه‌گذار‌ی های جدید دارد. پروژه دورتموند و تحقیقات IVAM، در رابطه با این شرایط و عوامل موفقیت شرکت‌های نوپای میکرو و ‌نانو، تجزیه و تحلیلی را انجام دادند که در گزارش "بررسی شرکت‌های نوپای میکرو و نانو در سال ۲۰۰۶‍ " به چاپ رسیده است. در این پروژه، مطالعات جامعی برای به دست آوردن اطلاعات دقیقی از انگیزه‌ها، تقاضاها و فرصت‌های شرکت‌های نوپای میکرو و نانو انجام شد و نیز سود و زیان شرکت‌های پیشرو در این زمینه در آلمان که از نقطه نظر توسعه و بهبود می‌تواند موجب افزایش موفقیت شرکت‌های جوان گردد بررسی شد.
مطالعات نشان داد که برخی از این شرایط، همچون حمایت رو به‌ رشد از خدمات مشاوره‌ای و زیربنایی از طریق اعتبارات ملی، می‌تواند به طور نسبی برای شرکت‌های نوپای فناروی‌های برتر آلمان مثبت باشد. نقص در امر سرمایه‌گذاری‌، آموزش و اجرا نیز از دیگر مواردی است که در خلال مطالعات به دست آمد.
تجزیه و تحلیل عوامل موفقیت شرکت‌های نوپای میکرو و نانو ارتباطی بین رشد شرکت‌ها (بر حسب قدمت، تعداد کارمندان و حجم معاملات سالانه) و پیشینه حرفه‌ای/ آموزشی مؤسسان، وضعیت سرمایه‌گذاری اولیه، انگیزه مؤسسان و موقعیت تجاری آنها آشکار ساخت.
آگاهی از سختی‌ها و مشکلات شرکت‌های تأسیس شده قبلی نیز می‌تواند برای بقای شرکت‌های جوان ضروری باشد.


● معرفی گزارش بررسی شرکت‌های نوپای میکرو و نانو،
شرایط کلی و عوامل موفقیت این شرکت‌ها را در آلمان بررسی کرده و نتایج به دست آمده از مصاحبه با مؤسسان شرکت‌هایی که در خلال سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ در این حوزه سرمایه‌گذاری نموده‌اند را تنظیم نموده است. این مطالعه بر پایه SMEهایی (شرکت‌های سرمایه‌گذاری کوچک و متوسط) که در فناوری‌های کوچک‌سازی (مینیاتوری کردن) شامل فرآیندهای تولید و تجهیزات میکرونی (اغلب فرآیندها و محصولات فناوری‌ نانوی بالا به پایین) و نیز خدمات فنی و غیرفنی‌ فعال بوده‌اند استوار می‌باشد. ۴۸ پرسش‌نامه از میان ۱۵۴ پرسش‌نامه‌ فرستاده شده برای مؤسسان، تکمیل و بازگردانده شد. طبق این آمار ۲/۳۱ درصد از مؤسسان در این تحقیق شرکت نمودند. به منظور بازبینی نتایج به دست‌آمده از اطلاعات آماری، این نتایج با کارشناسانی که در زمینه راه‌اندازی شرکت‌های high-tech (فناوری‌های برتر) فعالیت دارند، به شیوه‌های مختلف به بحث گذارده شد.


● داده‌های آماری:
تحقیقات انجام شده در پایگاه اطلاعاتی شرکت‌ها، کنفرانس‌ها و نمایشگاه‌های تجاری، پروژه‌های با سرمایه‌گذاری دولتی، آمارهای تجاری و دیگر منابع نشان داد که بین سال‌های ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۵، بیش از ۴۰۰ شرکت میکرو و نانو در آلمان تأسیس شده و به عنوان ‌SEMهای مستقل باقی مانده‌اند. بعد از روند رو به رشد تأسیس این شرکت‌ها در نیمه دوم ۱۹۹۵ ، افت قابل ملاحظه‌ای در سال ۲۰۰۲ اتفاق افتاد؛ این امر با رکود اقتصادی حاصل از سقوط بازار جدید مرتبط است. بیش از ۶۰ درصد شرکت‌هایی که بین سال‌های ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۵ به وجود آمدند در چهار ایالت فدرال North Rhine-Westphalia, Thurigia, Bavaria, Baden-Wurttenberg تأسیس شدند. در اغلب ایالت‌های فدرال، تعداد شرکت‌های میکرو و نانو به وضوح با سهم بودجه تحقیق و توسعه هر ایالت مرتبط است.


● انگیزه مؤسسان
حدود نیمی از مؤسسان شرکت‌های میکرو و نانو در آلمان به جای ورود به بازار، بر توسعه فنی متمرکز شده‌اند. فقط ۵۰ درصد مؤسسان انتظار دارند که به افزایش رقم فروش در بازارهای در حال رشد دست یابند و تنها ۶۰ درصد آنها ابراز می‌کنند که یک تقاضای واقعی برای محصولاتشان وجود دارد. این تحقیق آشکار ساخت که تفاوتی در طرز تفکر مؤسسان این شرکت‌ها در آلمان و سایر کشورها مانند ایالات متحده وجود دارد، زیرا شرکت‌های مؤسس در سایر کشورها مشتاقند با استفاده از سود و فروش بیشتر یک شرکت موفق، شرکت جدید دیگری راه‌اندازی کنند.
شرکت‌ها در آلمان و سایر کشورها مانند ایالات متحده وجود دارد، زیرا شرکت‌های مؤسس در سایر کشورها مشتاقند با استفاده از سود و فروش بیشتر یک شرکت موفق، شرکت جدید دیگری راه‌اندازی کنند.


● شرایط و موانع اساسی
به علت افزایش خدمات مشاوره‌ای و سایر خدماتی که از سهم اعتبارات ملی تأمین می‌شود، مؤسسان شرکت‌های میکرو و نانو با مشکلات کمتری روبرو هستند. فقط ۳/۶ درصد اظهار داشته‌اند که تهیه یک طرح تجاری، مانعی برای تأسیس شرکت است؛ که البته رقم بسیار کوچکی است و ممکن است به علت تصورات غلط مؤسسان در مورد توقعات خود از سرمایه‌دارانی به وجود آمده باشد که تصمیمات سرمایه‌ای خود را بر اساس کیفیت طرح‌های تجاری اتخاذ می‌کنند. تلاش‌های مورد نیاز برای ایجاد رویه‌های اجرایی، مانعی برای یک چهارم مؤسسان شرکت‌های میکرو و نانو محسوب می‌شود. به هر حال تشکیل این مؤسسات ندرتاً به خاطر موانع اجرایی با شکست روبرو می‌شود. این شرکت‌‌ها در فاز راه‌اندازی، زمانی که منابع انسانی، زیرساخت‌های فنی و زیرساخت‌های اقتصادی مورد نیاز است، با موانع بزرگ‌تر و بیشتری مواجه هستند (سه مقوله‌ای که شرکت‌های میکرو و نانو نیاز مبرم به آنها دارند). در مورد منابع انسانی به نظر می‌رسد پیدا کردن متخصصان مناسب و واجد شرایط، مشکلات کمتری در مقایسه با آموزش خود مؤسسان، به خصوص در مورد مدیریت بازرگانی و دانش بازاریابی دارد. به وضوح مشخص است که مؤسسان دانشگاهی با پیشینه علمی یا فنی، فرصت کافی برای کسب دانش در حوزه مدیریت بازرگانی را در طی دوره دانشگاهی خود نداشته‌اند. به هر حال، یک مدیریت حرفه‌ای، درست مانند یک طرح تجاری برای ترغیب سرمایه‌گذاران جهت سرمایه‌گذاری در شرکت ضروری است. جلب سرمایه‌گذاری، بزرگ‌ترین مانع بر سر راه شرکت‌های نوپای میکرو و نانو در کشور آلمان است؛ تقریباً ۷۰ درصد مؤسسان برای تأمین منابع مالی جهت تأسیس شرکت‌ها با مشکلاتی مواجه هستند و تقریباً یک سوم سرمایه‌گذاری‌ها (معمولاً سرمایه‌های متمرکز) از طریق سرمایه‌های خصوصی تأمین می‌شود، نه از طریق سرمایه‌های خطرپذیر، وام‌های بانکی یا سرمایه‌های ملی.


● عوامل محلی (محیطی):
انتخاب مکان‌های تجاری شرکت‌های میکرو و نانو عمدتاً بر پایه عوامل محیطی سخت، مانند نزدیکی به مؤسسات تحقیقاتی، دسترسی به نیروهای متخصص و تأسیسات زیربنایی استوار است. عوامل محیطی نرم، مانند نزدیکی محل کار به محل زندگی و کیفیت زندگی اهمیت کمتری دارد. به هر حال وقتی مؤسسان شرکت‌های میکرو و نانو با تعیین مکان تجاری‌شان، آماده استقرار در آن مکان می‌شوند، فقط ۴۶ درصد از آن‌ها مکان‌های تجاری خود را بررسی و تجزیه و تحلیل می‌کنند. بیشتر شرکت‌های انشعابی (Spin- off) در کنار مؤسسات یا شرکت‌های مادر خود باقی می‌مانند.
جابه‌جایی اندک برای دانشگاه‌ها و مؤسساتی که شرکت‌های زیادی از آنها منشعب شده‌است، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود. با این حال، مجموعه‌های پیشگامی اشتراکی (Communal Cluster initiatives) که زیرساخت‌ها و خدمات ویژه‌ای برای شرکت‌های فناوری‌های برتر ارائه می‌کنند، در جذب شرکت‌های نوپا موفقند؛ ۹۰ درصد مؤسساتی که موقعیت تجاری خود را تجزیه و تحلیل کرده‌اند، کسب‌و‌کار خود را در مجموعه‌های (خوشه‌های) میکرو و نانوی موجود برپا نموده‌اند. مؤسسان تمایل دارند مکان تجاری خود را در خوشه‌هایی انتخاب کنند که بیش از ۳۰ شرکت میکرو و نانو در آن مستقر باشد.


● عوامل موفقیت
بیش از سه‌چهارم شرکت‌های میکرو و نانو که بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ تأسیس شده‌اند از شرکت‌های از پیش تأسیس شده، مؤسسات تحقیقاتی یا دانشگاه‌ها منشعب شده‌اند. در مورد حجم معاملات و کارمندان، باید گفت که رشد شرکت‌های منشعب از مؤسسات تحقیقاتی و شرکت‌ها، سریع‌تر از شرکت‌های منشعب از دانشگاه‌ها بوده است. شرکت‌های منشعب از دانشگاه‌ها بیشتر از مشکلات اقتصادی رنج می‌برند. به طور کلی سرمایه‌گذاری ناقص و ناکافی بر رشد شرکت‌ها تأثیر منفی دارد. شرکت‌های نوپایی که سرمایه‌های خطرپذیر یا بودجه ملی دریافت می‌کنند، در مقایسه با شرکت‌هایی که از چنین منابع مالی استفاده نمی‌کنند رشد سریع‌تری دارند. به علاوه، انگیزه تأسیس شرکت نیز می‌تواند بر موفقیت‌ آن تأثیرگذار باشد. شرکت‌های نوپایی که انتظار حجم معاملات بالا و تقاضای واقعی دارند، نسبت به شرکت‌هایی که مخاطبشان بازارهای موجود است، سریع‌تر رشد می‌کنند.
به علاوه، انگیزه تأسیس شرکت نیز می‌تواند بر موفقیت‌ آن تأثیرگذار باشد. شرکت‌های نوپایی که انتظار حجم معاملات بالا و تقاضای واقعی دارند، نسبت به شرکت‌هایی که مخاطبشان بازارهای موجود است، سریع‌تر رشد می‌کنند. به هر حال انگیزه مؤسسان ممکن است بر تصمیمات تأمین‌کنندگان سرمایه‌های خطرپذیر (VC) تأثیر بگذارد. انتخاب مکان‌ تجاری نیز بر توسعه شرکت تأثیر دارد. اغلب شرکت‌های سریع توسعه‌یافته، کسب‌و‌کار خود را در خوشه‌ها و مجموعه‌های بزرگ (شامل مکان‌هایی با بیش از بیست شرکت میکرو و نانو) راه‌اندازی نموده‌اند. به طور حتم، به دلیل وجود نوسانات سریع و غیرقابل محاسبه در این شرکت‌ها، همسو ساختن فعالیت‌های شرکت با بازارهای موجود و پیش‌بینی‌های فروش بازار، ضامن موفقیت شرکت نیست. (برخلاف آن چه در بازارهایی مانند مخابرات وجود دارد) . علاوه بر این اگر تأخیری اتفاق نیفتد توسعه محصولات و روانه‌سازی آنها به بازار اغلب به طور انبوه صورت می‌گیرد. کمتر از نیمی از مؤسسان مصاحبه شده، طرح تجاری خود را مطابق با برنامه زمان‌بندی محقق ساخته‌اند. در نتیجه هنگام ورود محصول به بازار، ممکن است موقعیت آن به طور اساسی تغییر یابد و کاملاً از موقعیتی که در هنگام آماده‌سازی طرح تجاری متصور بود متفاوت باشد

مترجم : جواد مشایخ ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ( www.nano.ir ) شکل ۱: تأسیس شرکت های میکرو و نانو در آلمان بین سالهای ۱۹۸۵ تابش دهی ۲۰۰۵ (سال های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ ) شکل ۲: موانع تأسیس شرکت های نوپای میکرو و نانو در آلمان شکل ۳: عوامل مؤثر بر انتخاب محل شرکت شکل ۴: انتخاب محل کسب وکار برای کسانی که محل تأسیس را آنالیز نکرده اند (چپ) و کسانی که محل تأسیس را آنالیز کرده اند(راست). شکل ۵: تأثیر حاستگاه مؤسسان بر توسعه شرکت ها شکل ۶: رشد شرکت‌ها بر حسب محل کسب و کار