اموزش کامل ای سی دی ال

[آبجی]

قسمت 4 - آموزش Excel

دوره ی آموزشی Excel چهارمین مهارت از استاندارد ICDL می باشد . Excel یک نرم افزار صفحه گسترده (Spread Solution) است. از Excel برای محاسبات ریاضی ، آماری و نمودار کشی استفاده می شود .
برای مطالعه ی این دوره ی آموزشی نیاز است کاربران محترم آشنایی مقدماتی با محیط Windows داشته باشند . جهت نصب و اجرای نرم افزارهای Office که Excel نیز شامل آن می شود ، نیاز به سیستمی با مشخصات ذیل می باشد :

- حداقل سیستم مورد نیاز پنتیوم 233
- 16 مگابایت Ram
- حدود 600 مگا بایت فضای آزاد

[آبجی]

تعريف صفحه گسترده :

صفحه گسترده اين امکان را فراهم مي نمايد که داده ها را بصورت سطر و ستون وارد نمائيد .بعد از وارد کردن داده ها عملياتي نظير محاسبات ، مرتب سازي و فيلتر نمودن را روي آنها انجام داده، همچنين ميتوان اين داده ها را چاپ کرده و نمودار هايي بر اساس آنها ايجاد کرد.

انواع صفحه گسترده :

اولين صفحه گسترده VisiCalc در سال 1978 به بازار آمد. اين صفحه گسترده از نخستين "برنامه هاي کاربردي عالي " محسوب ميشد. لوتوس 123 در سال 1983 به بازار آمد و براي مدت طولاني بيشترين سهم بازار را به خود اختصاص داد. کواترو پرو و اکسل Excelدر سال 1987 به بازار معرفي شدند که هر دو تحت محيط گرافيکي Windows عمل ميکردند.

ورود به محيط Excel :

Excel جزء نرم افزار هاي گروه Office ميباشد . نرم افزار هاي Office نصبي است. پس به طور پيش فرض در منوي Program قرارميگيرند. براي ورود به محيط Excel مسير زير را طي ميكنيم :

Start/ Programs/ Microsoft Excel

آشنايي با محيط Excel

با اجراي Excel پنجره اي باز مي شود كه شامل اجزاء زير است:

1- نوار عنوان برنامه (Title Bar)

نواري است كه بالاترين پنجره محسوب مي شود . اين نوار شامل نام محيط (Microsoft Excel) و نام Book و دكمه هاي هدايت (Caption Button) كه شامل دكمه هاي مربوط به بست ، بزرگ نمايي و كوچك نمايي پنجره مي باشد است .

2- فهرست انتخابي اصلي يا نوار منو (Menu Bar)

منو به معني ليست انتخاب مي باشد و مي توانيم دستور مورد نظر را از منو انتخاب كرده، اجرا كنيم.

3- نوار ابزار (Tool Bar)

در زير نوار منو، نواري وحود دارد كه فرمانهاي موجود در منوها را به شكل يك ابزار در اختيار كاربر قرار مي دهد. بعضي از اين ابزارها ممكن است در منوها وجود نداشته باشد. به طور پيش فرض دو نوار ابزار Standard و Formatting فعال هستند.

4- نوار فرمول (Formula Bar)

از اين نوار براي ايجاد، ويرايش و نمايش فرمولها استفاده مي كنيم. اين نوار مختص محيط Excel مي باشد.

5- نوار انتخاب صفحه كاري (Sheet Bar) :

در قسمت پايين پنجره كار پوشه نواري وجود دارد كه مي توان Sheet مورد نياز براي كاركردن را انتخاب نمود. برروي اين نوار عناويني مثل Shett2 , Sheet1 و ... وجود دارندكه با Click كردن روي هر كدام، كاربرگ مورد نظر باز خواهد شد.

6- سطر وضعيت (Status Bar) :

در پائين ترين قسمت پنجره ، نواري به نام سطر وضعيت وجود دارد كه وضعيت جاري برنامه را نمايش مي دهد.


فعال كردن نوار ابزراها :

نوار ابزارها را مي توان از دو طريق فعال نمود.

1- از طريق منوي View ، گزينه Toolbar

2- بر روي يكي از نوار ابزارها Right Click كنيم.

فعال كردن نوار فرمول و سطر وضعيت:

براي فعال كردن سطر وضعيت و سطر فرمول (Formula Bar) بر روي منوي View ، Click كرده و در كنار گزينه هاي مربوط به آنها علامت تيك مي زنيم .

[آبجی]

اصطلاحات صفحه گسترده Excel

1- فايل صفحه گسترده يا كارپوشه يا Work Book يا Book :

به فايل ها در Excel كارپوشه اطلاق مي شود. فايل ها در Excel با پسوند XLS ذخيره مي شوند .

2- صفحه كاري با كاربرگ يا Work Sheet يا Sheet :

هر فايل Excel از چندين زيرصفحه تشكيل شده است كه به آنها كاربرگ گفته مي شود . در حقيقت Book مثل يك پوشه بوده و محل نگهداري چند صفحه با نام Sheet است. يعني اطلاعاتي كه ما وارد مي كنيم در Sheet ها وارد مي شود به طور پيش فرض هر Book شامل سه Sheet است كه به طور پيش فرض با اسامي Sheet1 ، Sheet2 و Sheet3 ناميده شده اند.

3- سطر يا Row :

هر Sheet از چندين رديف يا سطر تشكيل شده است كه معمولاً با شماره هاي 1 و 2 و ... مشخص مي شوند.

4- ستون يا Column :

هر Sheet از چندين ستون تشكيل شده است كه معمولاً با حروف الفباي A,B و ... مشخص مي شوند .

5- ستون يا Column :

محل برخورد يك سطر و ستون خاص در روي Sheet سبب ايجاد فضايي مي شود كه به آن سلول گفته مي شود . اين سلولها مي توانند شامل مقادير عددي، كاراكتري ، شيء و ... باشد.

6- نشاني يا آدرس سلول :

هر سلولي در Sheet با نام يا آدرس خاصي مشخص مي شود . براي نوستن آدرس هر سلول ابتدا حرف ستون و سپس شماره آن را مي نويسيم . مثلاً آدرس E5 با سلول ستون E در سطر پنجم اشاره مي كند .

رفتن سريع به يك آدرس:

براي رفتن سريع به آدرس سلول مورد نظر كافي است در اولين كادر خط فرمول (Name Box ) آدرس سلول را تايپ كرده و Enter كنيم.

اصطلاح :

- Namebox : كادري است در نوار فرمول براي ارجاع سريع به يك آدرس ، نامگذاري سلولها و يا يك محدوده ي خاص

- تايپ فارسي : به طور پيش فرض حروف در Excel ، لاتين تايپ مي شوند ، براي اينكه بتوانيم فارسي تايپ كنيم كافي است كليدهاي Alt+Shift سمت راست را همزمان فشار دهيم . با انجام اين كار آيكن Language در Task bar ، FA را نمايش مي دهد.

- فارسي كردن محيط : فارسي كردن محيط با تايپ فارسي متفاوت است . در حالت پيش فرض ستون عنوان سطرها ( 1، 2 ، 3 و ... ) در سمت چپ صفحه است و ستونها از سمت چپ شروع مي شوند . در حقيقت شروع Sheet از سمت چپ است كه اين نشان دهنده ي لاتين بودن محيط است . براي فارسي كردن آن كافي است بر روي آيكن (Sheet Right-to-left) در نوار ابزار Formatting كليك كنيم . با انجام اين كار عنوان سطرها به سمت راست منتقل شده و ستونها از سمت راست شروع مي شوند .

كلمات كليدي :

Work Book : كارپوشه

Work Sheet : كاربرگ

Cell : سلول

Row : سطر

Column : ستون

[آبجی]

كار در كارگاه 1

1- يک Book جديد باز کنيد.
2- اين Book را با نام Test1 ذخيره کنيد.
3- Book را ببنديد.
4- مجدداً آنرا باز کنيد.
5- يک کپي از آن با نام Test2 بر روي Desktop ذخيره کنيد.
6- از محيط خارج شويد.


وارد كردن Data در انواع داده ها و عملگرها

براي اينكه داده اي را در سلولي وارد كنيم ابتدا بايد روي آن سلول كليك كرده و سپس داده مورد نظر را تايپ كنيم ، يادتان باشد كه هنوز اين دادة وارد شده پذيرفته نشده است براي پذيرفته شدن اين داده پس از تايپ آن يكي از اعمال زير را انجام مي دهيم :

1- Enter : داده پذيرفته شده و سلول جاري به طور پيش فرض سلول زيرين مي شود .

2- Tab: داده پذيرفته شده و سلول جاري سلول بعدي مي شود.

نكته :
سلول بعدي در زماني كه محيط فارسي باشد سمت راست و زماني كه محيط انگليسي باشد سلول سمت چپ مي شود.

Arrow key : داده پذيرفته شده و سلول با توجه به جهت دكمه فشرده شده يكي از سلولهاي اطراف مي شود .


داده ها در Excel :

داده ها در محيط Excel مي توانند اعداد، حروف، تاريخ، زمان و يادداشت باشند كه در زير به شرح تك تك آنها مي پردازيم:

(توجه داشته باشيد كه با فرمت اطلاعات در آينده بيشتر آشنا مي شويد و اين قسمت فقط براي آشنايي با انواع اطلاعات مي باشد. )

انواع داده ها :

1- اطلاعات عددي

كاركردن با اعداد :

Excel تمام اعداد را يكسان فرض مي كند. بنابراين دقت زيادي در نمايش اعداد به صورت مبلغ ، تاريخ و كميت يا هر شكل ديگري از اعداد ندارد. در Excel اعداد را به دو روش مي توان وارد نمود:

1- با استفاده از كليدهاي عددي موجود در بالاي حروف

2- با استفاده از كليدهاي موجود در سمت راست صفحه كليد ( در صورتي كه اعداد اين قسمت كار مي كنند كه كليد Num Lock روشن باشد.)

علاوه بر ارقام 0 تا 9 نمادهاي خاص + و - و ، و . و $ و % و E و e را وارد نمود. كه در آينده با مفهوم هر يك از اين علائم بيشتر آشنا شويم.


عكس العمل Excel نسبت به عدد تايپ شده :

1- اگر طول عدد از سلول كوچكتر باشد تغييري در سلول داده نمي شود.

2- اگر طول عدد به اندازه چند كاراكتر بزرگتر از سلول باشد اندازه سلول بزرگ شده تا عدد در آن بگنجد.

3- اگر طول اعداد براي خانه مورد نظر بزرگ باشد ظاهراً عدد سلولهاي بعدي را اشغال مي كند ولي بعد از Enter كردن يكي از اتفاقات زير روي مي دهد :

الف – اعداد در نماد علمي نمايش داده مي شوند.

ب- عدد گرد مي شود .

ج- سلول با علامت # پر مي شود. اين حالت زماني اتفاق مي افتد كه فرمت سلول General نباشد.

[آبجی]

تبديل داده عددي به متني :

اگر اعدادي كه رقم اول آنها صفر است مثل (01234) تايپ كنيم Excel ، صفر را حذف مي كند زيرا صفر قبل از عدد معني ندارد و يا اگر عدد مثبت را به همراه آن تايپ كنيم (مثل 23 +) ، Excel ، + آن را حذف مي كند. همچنين اگر 2/6 را تايپ كنيم سلول 6 مارس را نمايش نمي دهد يعني آن را تبديل به فرمت تاريخ مي كند براي رفع اين مشكلات بايد عدد را تبديل به متن كنيم براي اين كار مي توانيم يكي از علائم زير را قبل از عدد بنويسيم :

' (آپستروف) : اين علامت باعث مي شود عدد به همان صورت و با تراز چپ نوشته شود.

" : اين علامت باعث مي شود عدد به همان صورت و با تراز راست نوشته شود .

^ : اين علامت باعث مي شود عدد به همان صورت و با تراز وسط نوشته شود.

= : اين علامت باعث مي شود سلول با عدد تايپ شده پر شود.

1- داده هاي متني : مي توانيم هر نوع داده متني را در سلولهاي Excel وارد كنيم.

2- داده هاي نوع تاريخ : مي توانيم بدون تنظيم خاصي داده هاي نوع تاريخ در سلولهاي Excel وارد كنيم ، كافي است در سلول تاريخي با فرمت yy/mm/dd يا yy-mm-dd وارد كنيم ، در آينده با قالب بندي هاي تاريخ آشنا مي شويم . با انجام اين كار (-) تبديل به (/) شده و سال به صورت چهار رقمي (19yy) نمايش داده مي شود .

3- داده هاي نوع زماني : مي توانيم بدون تنظيم خاصي داده هاي نوع زمان در سلولهاي Excel وارد كنيم ، كافي است در سلول تاريخي با فرمت hh:mm:ss وارد كنيم ، در آينده با قالب بندي هاي زمان آشنا مي شويم.

2- اطلاعات متني :

ميتوانيم در سلولهاي Excel هر متن دلخواهي را چه به فارسي و چه انگليسي تايپ كنيم.

توانايي Excel براي در نظر گرفتن اعداد مثل متن :

اگر عددي مثل 2/6 را وارد کنيم ، پس از Enter کردن ، Excel، 6 مارس را نمايش ميدهد. يعني اين اعداد را به تاريخ در نظر ميگيرد. براي اينکه اين اعداد با همين قالب نوشته شد قبل از آن علامت (') آپستروف قرار ميدهيم. يعني بنويسيم ( '6/2 )

3- اطلاعات از نوع تاريخ :

اگر در سلول Excel يك تاريخ به فرم dd-mm-yy يا dd/mm/yy وارد كنيم به طور اتوماتيك قالب سلول تبديل به قالب تاريخ شده و خط فاصله ها تبديل به ( / ) شده و سال در چهار رقم نمايش داده ميشود.

4- اطلاعات از نوع زمان :

ميتوانيم در سلول Excel يك زمان را با فرمت H:M:S وارد كنيم كه قالب سلول به طور اتوماتيك زمان ميشود.

5- اطلاعات از نوع يادداشت :

اين نوع اطلاعات توضيحات يا يادداشتهايي هستند كه بر روي سلول ظاهر شده و در مورد آن توضيح ميدهند. در مباحث بعدی با نحوه ايجاد توضيحات آشنا ميشويم.

[آبجی]

فرمول نويسي در Excel

عملگرها در Excel :

1- عملگرهاي محاسباتي : از عملگرهاي رياضي + (براي جمع) ، - (براي تفريق) ، * (براي ضرب) و / (براي تقسيم)، ^(براي توان) و % (براي درصد) در Excel استفاده كنيم.


ايجاد يك فرمول رياضي

براي ايجاد يك فرمول رياضي به يكي از روشهاي زير عمل مي كنيم.

روش اول : در سلولي كه مي خواهيم نتيجه نوشته شود يا در خط فرمول علامت = را تايپ كرده ، سپس آدرس عملوند اول را تايپ كرده عملگر را مي نويسيم و بعد آدرس عملوند دوم و بهمين ترتيب ادامه مي دهيم .

روش دوم : در سلولي كه مي خواهيم نتيجه نوشته شود علامت = را تايپ كرده ، سپس بر روي سلولي كه حاوي اولين عملوند است كليك كرده ، سپس عملگرد را تايپ كرده و بعد بر روي سلول حاوي در بين عملوند كليك مي كنيم و به همين ترتيب ادامه مي دهيم .


* تقدم عملگرهاي رياضي :

اگر در يك فرمول چندين عملگر رياضي داشه باشيم ، اين عملگرها داراي تقدم هستند كه عبارتند از :

()

^

%

*و/

+و-

مي بينيم كه * و / در يك خط نوشته شده اند زيرا اين دو داراي تقدم يكسان هستند و اگر در فرمولي هر دو عملگر بودند از سمت چپ اولين عملگر انجام مي شود .

2- عملگر متني : براي عبارتهاي متني مي توانيم از عملگر & (الحاق) استفاده كنيد. با قرار دادن اين عملگر بين دو متن آن دو را به هم پيوند مي دهيد.

3- عملگر آدرس : براي بيان محدوه اي از آدرس مي توانيم از عملگر : استفاده كنيم. كافي است آدرس ابتداي محدوده را نوشته، سپس عملگر آدرس را تايپ كنيم و بعد آدرس انتهاي محدوده .

[آبجی]

كار در كارگاه 2

1- عدد 12345 را وارد کنيد.
2- آيا پس از Enter کردن تغييري در اين عدد حاصل ميشود.
3- عدد 12345678901 را وارد كنيد.
4- پس از enter كردن چه اتفاقي ميافتد؟
5- عدد 1000000000000000 را وارد کنيد.
6- پس از Enter کردن چه تغييري در عدد حاصل ميشود.
7- عدد 30000000000000000000 را وارد کنيد.
8- پس از Enter کردن چه تغييري در عدد حاصل ميشود.
9- عدد 1111222233334444555512341234 را وارد کنيد.
10- پس از Enter کردن چه تغييري در عدد حاصل ميشود.
11- عدد 123456789123456789 را وارد کنيد.
12- پس از Enter کردن چه تغييري در عدد حاصل ميشود.
13- عدد 3 را در خانه A1 و عدد 5 را در خانه A2 بنويسيد.
14- در خانه A6 فرمولي بنويسيد که حاصل جمع اين دو عدد را حساب کند. ( به روشهاي مختلف)
15- عدد 3 را در خانه A4 وارد کنيد.
16- عدد 4 را در خانه B3 وارد کنيد.
17- عدد 2 را در خانه C10 وارد کنيد.
18- فرمولي در سلول D1 بنويسيد كه حاصل جمع 3 و 4 و 2 را بدست آورده و نتيجه را در 5 ضرب کرده و به توان 2 برساند.
19- حاصل عبارت زير را حدس زده و سپس نتيجه را در خانه E1 محاسبه کنيد.
A4*(A4-C10)+B3*3%
20- کلمه Hello را در خانه A1 تايپ کنيد.
21- کلمه My را در خانه A3 تايپ کنيد.
22- کلمه Friend را در خانه A5 تايپ کنيد.
23- فرمولي بنويسيد که در خانه A7 جمله Hello My Friend نوشته شود.
24- ميبينيد که بين کلمات فاصله نيفتاده . براي ايجاد فاصله از ويرايش سلول استفاده کرده و بعد از کلمات فاصله بيندازيد.

[آبجی]

مديريت كارپوشه - Book

ايجاد يك Book جديد :

براي ايجاد يك فايل جديد يا يك Bookجديد به يكي از روشهاي زير عمل مي كنيم .

روش اول : كليك بر روي آيكون New

روش دوم: Ctrl + N (يك Book خالي ) Blank Work Book - Task Pam ظاهر مي شود - New - File


بستن يك Book باز :

روش اول : كليك بر روي آيكون Close موجود در انتهاي نوار منو

روش دوم : File - Close

ممكن است با بستن يك فايل ظاهر شود كه مي پرسد مي خواهيد فايل را ذخيره كنيد يا نه اگر No را بزنيد فايل را دخيره نمي كند . آن را مي بندد. اگر Yes را بزنيم فايل را ذخيره مي كند و آن را مي بندد كه در درسهاي بعد با ذخيره كردن فايل آشنا مي شويم .


خروج از محيط Excel :

1- كليك بر روي آيكون Close موجود ردر نوار عنوان

2- File - Exit

3- Alt+f4

[آبجی]

ذخيره كردن Book ايجاد شده

1- به يكي از سه روش زير Save را انتخاب مي كنيم :

الف) Icon Save

ب) File - Save

ج) Ctrl+ S

2- پنجره اي باز شده كه شامل قسمتهاي زير است :

الف ) در سمت چپ صفحه تابلوي ديده مي شود كه براي دسترسي سريع به قستهاي اصلي Win ، مثل My Computer , My Document, Desktop است. كافي است بر روي گزينه مورد نظر كليك كرده تا در صفحه سفيد رنگ مقابل محتويات آن پوشه را ببينيم .

ب) Save in : در اين قسمت مسير ذخيره مكردن فايل را مشخص مي كنيم ، به طور پيش فرض فايلها در My Document ذخيره مي شوند .

ج) File Name : نام فايل را تايپ مي كنيم . به طور پيش فرض فايلها با اسامي Book1 ، Book2 و ... ذخيره مي شوند .

د) Create New Folder : ممكن است بخواهيم فايل ها را در پوشه جديدي قرار دهيم براي اين كار ابتدا يا Save in مسير مورد نظر را انتخاب كرده سپس برروي اين آيكون كليك مي كنيم . پنجره اي باز مي شود و نام پوشه را مي خواهد . نام پوشه را تايپ كرده و Ok مي كنيم . پس از انجام تنظيمات بالا بر روي دكمه Save پنجره كليك مي كنيم .


ذخيره كردن Book ذخيره شده با نام ديگر :

در منوي File علاوه بر Save گزينه save as هم وجود دارد. تفاوت اين دو گزينه چيست ؟

براي بار اول ذخيره سازي يك Book اين در هيچ تفاوتي با هم ندارند. بر روي هر كدام كه كليك كنيم پنجره Save as باز مي شود. ولي براي دفعات بعد (بعد از اينكه Book را ذخيره كرديم) اگر Save را انتخاب كنيم، ديگر پنجره اي باز نمي شود، و تغييرات بر روي فايل با همان نامي كه انتخاب كرده ايم ذخيره مي شود ولي اگر Save as را انتخاب كنيم مجدداً پنجره Save as باز شده و مي توانيم فايل را با نام ديگر يا در مسير ديگر يا با نام ديگر و در مسير ديگر ذخيره كنيم.

تذكر : وقتي فايلي را با نامي ذخيره مي كنيم اين فايل در نوار عنوان ظاهر مي شود.

ذخيره كردن Book روي ديسكت:

براي ذخيره كردن يك فايل بر روي ديكست بايد در پنجره Save as ، در قسمت Save in ، :3.5 floppy A را انتخاب كنيم .



ذخيره كردن Book با فرمت مناسب براي صفحات وب :

اگر بخواهيم فايل Excel را با فرمتي ذخيره كنيم كه مانند يك صفحه وب باشد و بتوان آن را در Browser ديد، كافي است مراحل زير را انجام دهيم:

1- انتخاب منوي File

2- انتخاب گزينه as a web page save

نكته :

در اين حالت فايل با پسوند .htm ذخيره مي شود .

[آبجی]

بازسازي Recovery Document

اگر Excel با مشكلي مواجه شود، در صدد ذخيره كردن كارپوشه هاي باز در هنگام برخورد با مشكل بر مي آيد در اين حالت اگر دوباره اكسل را شروع كنيم پنجره Document Recovery باز شده و كليه كارپوشه هايي كه باز بوده اند را نمايش مي دهد. كافي است بر روي كارپوشه مورد نظر كليك كرده تا باز شود. در مقابل نام كار پوشه دو عبارت ممكن است ديده شود :

1- [Recover] : اگر اين عبارت نشان داده شده باشد به اين معناست كه Excel موفق به ذخيره كردن فايل شده است .

2- [original] اگر اين عبارت نشان داده شده باشد به اين معناست كه اين فايل ، فايل با آخرين نسخه ذخيره شده است. و Excel در هنگام بروز مشكل آن را ذخيره نكرده است زيرا يا بعد از آخرين ذخيره ، تغييري نكرده است و يا تغييرات انجام شده ولي نتوانسته ذخيره كند.

تذكر : ممكن است با هر دو عنوان فايل ديده شود مي توانيم حالت Recovery را باز كرده و با فايل اصلي مقايسه كنيم و سپس ذخيره كنيم .