اکران پاییزی میدان حاشیه و جنجال!





این درست که «پرویز پرستویی» بازیگر قدر و محبوبی است، اما در زمانه ای که بازیگران چشم سبز! سرنوشت اقتصادی فیلم‌ها را رقم می‌زنند، پرستویی به تنهایی...

اکران پاییزی برای سینمای ایران، با جنجال‌ها و حاشیه‌های فراوان همراه بود. دعوا بر سر اکران فیلم‌های تجاری و غیرتجاری هم چنان ادامه داشت. تا جایی که تهیه کننده فیلم سینمایی «صداها» با اعتراض به شرایط فعلی نمایش فیلم‌های فرهنگی، تهدید کرد در صورت ادامه یافتن این شرایط فیلم «صداها» را مقابل سینماها به آتش می‌کشد. نکته مایوس کننده اکران پاییز، نمایش و فروش بالای فیلمفارسی‌هایی چون «زندگی شیرین» و «دوخواهر» بود. نکته امیدوارکننده اش هم این بود که سرانجام طلسم اکران فیلم «کتاب قانون» شکسته شد و این فیلم -هرچند با جرح و تعدیل‌های فراوان- روانه اکران شد. هم چنین اکران فیلم «محاکمه در خیابان» شور و حرارت دوباره ای به سینمای ایران آورد و موجب شد دو جبهه موافقان و مخالفان کیمیایی، دوباره دست به کار شوند و بازار سینما را رونق بخشند. در این فصل، حرف‌های داغی هم رد و بدل شد. مثل نامه جمعی از سازندگان فیلم «صداها» که در آن آمده بود: نشانه‌های بارزی است از این که مافیای سینمای ایران، با قمار بر سر فیلم‌های مستقل، قصد دارد ریشه سینمای خوب و فیلم خوب را بزند و اجازه حضور هیچ فیلم سالم و سلامتی را، به غیر از آن چه خود تصور می‌کند «می‌فروشد» نمی‌دهد. آن‌ها نسبت به این مسئله که «راه تسلط سرمایه داری و باندبازی» در سینما باز شده است، به شدت اعتراض داشتند. در این مطلب مولفه‌های فروش فیلم‌های در حال اکران را مرور کرده ایم.


«کتاب قانون»، مضمون جسورانه با چاشنی طنزی تلخ
فیلم «کتاب قانون» تاکنون در تهران، حدود ۸۰۰ میلیون تومان فروخته است. این رقم در نگاه اول رقم قابل قبولی است. اما وقتی پیش بینی‌های تهیه کننده فیلم را به یاد آوریم، متوجه می‌شویم که انتظارات عوامل فیلم برآورده نشده است. «محسن علی اکبری» تهیه کننده ای است که دو فیلم پرفروش «مریم مقدس» و «همیشه پای یک زن در میان است» را، در کارنامه اش دارد. حتما شما هم آن جمله معروف وی را شنیده اید که ماه‌ها پیش از اکران فیلمش گفته بود: «کتاب قانون»، رکورد «اخراجی‌ها» را می‌شکند. این فیلم درگیشه با استقبال نسبی تماشاگران مواجه شد. اما نه در آن حد که بتواند رکوردشکن باشد. تجربه نشان داده است فیلم‌های کمدی «پرویز پرستویی» مثل «مرد عوضی»، «مارمولک»، «آدم برفی» و... معمولا پاسخ خوبی از گیشه گرفته اند. «کتاب قانون» هم مثل فیلم‌های قبلی، حال و هوای سرخوشانه ای داشت. اما در لایه‌های زیرینش، طنز تلخی جریان دارد که مخاطب را به اندیشیدن وادار می‌کند. شاید یکی از دلایلی هم که گیشه اش، نتوانسته است به رقم‌های رویایی دست پیدا کند همین باشد. این که فیلم برخلاف کمدی‌های رایج این روزها، شوخی‌های سطحی و نازل ندارد و طنز تلخش، برای مخاطبی که عادت دارد در سالن سینما قهقهه بزند جذاب نیست. «کتاب قانون» ستاره جوان پسندی هم ندارد. این درست که «پرویز پرستویی» بازیگر قدر و محبوبی است، اما در زمانه ای که بازیگران چشم سبز! سرنوشت اقتصادی فیلم‌ها را رقم می‌زنند، پرستویی به تنهایی نمی‌تواند تغییر قابل توجهی، در میزان مخاطب یک فیلم ایجاد کند. بازیگر زن لبنانی این فیلم هم آن قدر معروف نبود، تا بتواند به کمک فیلم بیاید. «کتاب قانون» از فیلم‌های جامانده جشنواره فیلم فجر دو سال قبل است. فیلمی‌که در آن جشنواره اجازه نمایش پیدا نکرد و سرانجام مهرماه امسال طلسم اکرانش شکسته شد.اعلام خبر رفع توقیف فیلم، می‌توانست برای مخاطب کنجکاوبرانگیز باشد. خیلی از دیگر فیلم‌ها هم چون «آدم برفی» از این قاعده بهره بردند و خانه‌های بالای جدول فروش را، تصاحب کردند. اما این اتفاق برای «کتاب قانون» نیفتاد؛ شاید به این خاطر که بین تولید و اکرانش زمان زیادی، یعنی بیش از ۲ سال فاصله افتاد. ضمن این که فیلم ناگهان اکران شد و همین مسئله، فرصت تبلیغات را از صاحبان آن گرفت. «کتاب قانون» به خاطر مضمون جسورانه اش، سر و صدای زیادی به پا کرد. عده ای از مسئولان دولتی آن را دیدند و درباره جنبه‌های انتقادی اش، نظر دادند. خیلی‌ها نگاه آسیب شناسانه اش به رفتارهای جامعه ایرانی را ستودند و خیلی‌ها هم اعتقاد داشتند این فیلم، در نمایش ناهنجاری‌های اخلاقی ایرانی‌ها زیاده روی کرده است. حتی وقتی صحبت از اکران خارجی فیلم در کشورهای عربی به میان آمد، گروه دوم مخالفت کردند و گفتند این فیلم، تصویر خوب و درستی از ایرانیان نشان نمی‌دهد. «کتاب قانون» در نماهایش، از زیبایی‌های بصری کشور لبنان بهره برده است. این نکته می‌تواند برای مخاطبان داخلی و خارجی (سینمادوستان کشورهای عربی) جذاب باشد. اگر «کتاب قانون» اکران خارجی داشته باشد، می‌تواند به موفقیت‌های بیشتری در گیشه دست یابد.خلاصه داستان: مهندس رحمان توانا، کارمند عالی رتبه دولتی، در ماموریتی خارج از کشور، به یک دختر مسیحی دل می‌بندد...
بازیگران: پرویز پرستویی، داود فتحعلی بیگی، مهرداد ضیایی، فریبا جدی کار و نگار جواهریان.


«محاکمه در خیابان»، جذابیت‌های پنهان و آشکار سینمای ‌‌کیمیایی
جدیدترین فیلم «مسعود کیمیایی» نسبت به دو ساخته پیشینش، داستان سرراست تری دارد. روایتش سر و شکل بهتر و منظم تری دارد و مخاطبانش را، گیج نمی‌کند. فضایش مثل «حکم» و «رئیس» انتزاعی نیست و در آن، از جانورهایی مثل مار و سوسمار و... خبری نیست. خیلی‌ها معتقدند «اصغر فرهادی» با مشارکتش در بازنویسی فیلم نامه «محاکمه در خیابان»، سهم بسزایی در تغییر لحن و زبان داستان داشته است. می‌گویند این فیلم توانسته است رکورد فروش فیلم‌های کیمیایی را، به خود اختصاص دهد. فروش «محاکمه در خیابان» مسعود کیمیایی، بعد از ۳۰ و چند روز به حدود ۴۰۰ میلیون تومان رسیده است. البته این آمار فقط رقم فروش را در نظر دارد وگرنه به لحاظ تعداد مخاطب، «قیصر» همچنان در میان فیلم‌های کیمیایی پیشتاز است. کیمیایی نگرانی چندانی، بابت فروش فیلمش ندارد. او می‌داند که تعدادی هوادار دوآتشه ثابت دارد که در هر صورت، به دیدن فیلم‌هایش می‌روند. سابقه چهار دهه ای او در فیلم سازی، شرایطی را به وجود آورده که حالا خودش از فیلم‌هایش مهم تر شده است. به تبع آن هر فیلمی ‌که پسوند «مسعود کیمیایی» را به دنبال داشته باشد در معرض توجه قرار می‌گیرد. کیمیایی این بار هم از «ناموس»، «انتقام» و «رفاقت» سخن می‌گوید. اما با یک تغییر دیدگاه در سکانس‌های پایانی. این بار چاقوی «قیصر» کیمیایی از جیب بیرون می‌آید ولی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. قهرمان کیمیایی این بار شعله انتقام را، در خودش خاموش می‌کند تا دوستداران فیلم‌های کیمیایی، جلوه دیگری از سینمای او را هم دیده باشند.شاید به همین خاطر است که در تبلیغات این فیلم نوشته شده است: «متفاوت ترین فیلم مسعود کیمیایی.» خلاصه داستان: جوانی به نام امیر در شب عروسی اش توسط یکی از دوستان خود، مطلع می‌شود که همسرش پیش از ازدواج با یک راننده آژانس آشنا بوده است. دوست او از گذشته سیاه عروس خبر می‌دهد. بازیگران: پولاد کیمیایی، محمدرضا فروتن، نیکی کریمی، شقایق فراهانی و حمیدرضا افشار.


«نیش زنبور»، یک زوج جدید و دیگر هیچ
«حمیدرضا صلاحمند» کارگردان «نیش زنبور» هم معتقد است که فیلمش، یک کمدی متفاوت است. «نیش زنبور» دومین فیلم این کارگردان محسوب می‌شود. اولین فیلم صلاحمند «زمانه» بود که با وجود داشتن سه ستاره (گلزار، هدیه تهرانی و گلشیفته فراهانی) گیشه کم رونقی داشت. «نیش زنبور» تا به امروز، حدود ۶۰۰ میلیون تومان فروخته است. وجه متفاوت «نیش زنبور» استفاده از یک زوج کمدی جدید (رضا عطاران و رضا کیانیان) است. اما این تفاوت، در همین سطح باقی می‌ماند و پیش تر نمی‌رود. فیلم پرداخت داستانی ضعیفی دارد و در نیمه دوم، نمی‌تواند مخاطبش را درگیر کند. «نیش زنبور» براساس فیلم نامه «سروش صحت» ساخته شده است. تنها نقطه قوت فیلم حضور «رضا عطاران» به عنوان بازیگر است و فروش نسبتا خوبش، به همین نکته برمی‌گردد. هرچند «عطاران» هم به دلیل سردرگم بودن فیلم نامه، نتوانسته است بازی همیشگی اش را ارائه دهد. برخی این فیلم را، نسخه کمدی فیلم «نقاب» (کاظم راست گفتار) می‌دانند. «نیش زنبور» تفاوت چندانی، با کمدی‌های رایج این روزها ندارد. مثل آن‌ها از هر روشی، برای خنداندن تماشاگرش استفاده می‌کند و به انواع شوخی‌های سطحی متوسل می‌شود.داستان این فیلم درباره دو کلاهبردار حرفه ای است که شغل یکی از آن‌ها شرخری و دیگری سرپرستی از پیرزن‌هاست. بازیگران: رضا کیانیان، رضا عطاران، مریلا زارعی، رضا داوودنژاد، الیزابت امینی.


«آقای هفت رنگ»، فروشی که کمرنگ بود
«آقای هفت رنگ» فیلم بی ادعایی است. داستانش را خوب و درست تعریف می‌کند و از توانایی‌های ستاره‌های محدودش، به خوبی بهره می‌برد. «شهرام شاه حسینی» دو فیلم پرفروش «زن‌ها فرشته‌اند» و «کلاغ پر» را، در کارنامه اش دارد. دو فیلمی‌که نسبت به فیلم «آقای هفت رنگ»، گیشه‌های پررونق تری داشتند. شاید به این خاطر که ستاره‌های بیشتری داشتند و حال و هوای آن‌ها، جوان پسندانه‌تر بود. «آقای هفت رنگ» تاکنون حدود ۳۵۰ میلیون تومان، در سینماهای پایتخت فروخته است. اگر به این رقم فروش شهرستان‌ها را هم اضافه کنیم، فیلم در رده‌های میانی جدول فروش ۸۸ قرار می‌گیرد. چرا که استقبال شهرستان‌ها از فیلم «آقای هفت رنگ» بهتر از تهران بود. «آقای هفت رنگ» داستان دزدی است که وارد زندگی شخصی صاحب خانه می‌شود و موقعیت اجتماعی و کاری صاحب خانه را، تغییر می‌دهد. رضا عطاران، نیکی کریمی، حسن پورشیرازی، مریم امیرجلالی و محسن قاضی مرادی بازیگران این فیلم هستند.


«دوخواهر»، تقلید ناشیانه
«دوخواهر» برداشت و تقلیدی است از فیلم «Two Much» ساخته «فرناندو تریبال» در سال ۱۹۹۵ با بازی آنتونیو باندراس، ملانی گریفیث، داریل‌هانا و... اما این برداشت آن قدر ناشیانه انجام شده است که فیلم نه می‌تواند مخاطبش را سرگرم کند و نه او را بخنداند.ف یلم مخاطبش را به دنیایی خیالی می‌برد و از او می‌خواهد هر اتفاق غیرمنطقی را بپذیرد. در داستان «دوخواهر» گلزار با برداشتن و گذاشتن یک عینک، خودش را جای دو نفر جا می‌زند. عجیب آن که اطرافیان او که استاد دانشگاه و کارخانه دار هستند، آن قدر خنگ و کندذهن اند که متوجه این موضوع نمی‌شوند. او با این ترفند بچه گانه، می‌خواهد از دوخواهر خواستگاری کند. جذابیت ظاهری این فیلم، فقط از اهمیت برجسته ترین ستاره اش، یعنی «گلزار» ناشی می‌شود. این اهمیت زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم در سه چهار سال اخیر، گلزار از حضور در پروژه‌های سینمایی منع شده است. بنابراین فیلم «دوخواهر» فرصتی برای طرفداران دوآتشه این سوپراستار است که بازیگر مورد علاقه شان را، بر پرده‌های نقره ای ببینند.هم چنین می‌گویند دلیل این ممنوعیت، دستمزد بالایی بوده است که او برای همین فیلم دریافت کرده است. موضوعی که بعدها تکذیب و گفته شد که دستمزد ۹۰ میلیون تومانی وی صحت نداشته است. چند ماه پس از اکران این فیلم، طلسم «ممنوع الفعالیت بودن گلزار» هم شکسته و او دوباره خبرساز شد. با این حساب «دوخواهر» خیلی خوش شانس بود که در چنین روزهایی اکران شد.خلاصه داستان: جوانی که به خواستگاری دختری می‌رود اما به خواهر او علاقه مند می‌شود و...بازیگران: محمدرضا گلزار، نیکی کریمی، الناز شاکردوست و حامد کمیلی.

گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ