20حدیث در باب حرمت ربا در کلام معصومین

[MANE1371]

بیست حدیث در باب حرمت ربا

حدیث (۱) رسول اکرم صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :
اِنَّ اللّه عَزَّوَجَلَّ لَعَنَ آکِلَ الرِّبا وَمُؤکِلَهُ وَکاتِبَهُ وَشاهِدَیْهِ؛
خداى عزوجل رباخوار و ربا دهنده و نویسنده و شاهد بر آن را لعنت کرده است.

امالى صدوق، ص ۳۴۶

حدیث (۲) امام صادق علیه السلام :
دِرْهَمُ رِبا أَعْظَمُ عِنْدَ اللّه مِنْ سَبْعینَ زِنْیَهً بِذاتِ مَحْرَمٍ فى بَیْتِ اللّه الْحَرامِ؛
یک درهم ربا نزد خداوند سنگین تر است از هفتاد بار زنا کردن با محارم در خانه خدا.

نورالثقلین، ج ۱، ص ۲۹۵، ح ۱۱۷۷

حدیث (۳) امام باقر علیه السلام :
إِنَّما حَرَّمَ اللّه عَزَّوَجَلَّ الرِّبا لِئَلاّ یَذْهَبَ الْمَعْروفُ؛
خداى عزوجل ربا را حرام فرمود تا احسان کردن از بین نرود.

وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۴۲۵، ح ۱۰

حدیث (۴) امام صادق علیه السلام :
آکِلُ الرِّبا لایَخْرُجُ مِنَ الدُّنْیا حَتّى یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطانُ؛
ربا خوار از دنیا نرود، تا آن که شیطان دیوانه اش کند.

بحارالانوار، ج ۱۰۳، ص ۱۲۰، ح ۳۰

حدیث (۵) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
یا عَلىُّ… لاتُصادِقْ آکِلَ الرِّبا فَإِنَّهُ یُبارِزُ اللّه لأَِنَّ اللّه تَعالى قالَ: (فَإِنْ لَمْ تَفْعَلوا فَأْذَنوا بِحَرْبٍ مِنَ اللّه وَرَسولِهِ)؛
اى على: با رباخوار رفاقت نکن، زیرا او با خداوند به مبارزه برخواسته، چون خداوند متعال مى فرماید: «اگر دست از رباخوارى برنداشتید پس به خدا و رسولش اعلان جنگ دهید».

میراث حدیث شیعه، ج ۲، ص ۴۶، ح ۱۸۹

حدیث (۶) امام على علیه السلام :
مَعاشِرَ النّاسِ، اَلفِقْهَ ثُمَّ الْمَتْجَرَ ، وَاللّه لِلرِّبا فى هذِهِ الاُْمَّهِ أخْفى مِنْ دَبیبِ النَّمْلِ عَلَى الصَّفا؛
اى مردم! ابتدا احکام را یاد بگیرید، سپس تجارت کنید! به خدا قسم که ربا در میان این امت ناپیداتر از حرکت مورچه بر روى تخته سنگ است.

بحارالانوار، ج ۱۰۳، ص ۱۱۷، ح ۱۶

حدیث (۷) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
أتَیْتُ لَیْلَهً اُسْرِىَ بى عَلى قَوْمٍ بُطونُهُم کَالْبُیوتِ فیهَا الْحَیّاتُ تُرى مِنْ خارِجِ بُطونِهِمْ فَقُلْتُ: مَنْ هؤُلاءِ یا جَبْرَئیلُ؟ قالَ: هؤُلاءِ أَکَلَهُ الرِّبا؛
شبى که به معراج رفتم برمردمى گذشتم که شکم هایشان چون خانه اى بود و در آنها مارهایى وجود داشت که از بیرون شکمهایشان دیده مى شد. پرسیدم: اى جبرئیل اینها کیستند؟ گفت: اینان رباخوارانند.

کنزالعمال، ج ۴، ص ۱۰۷، ح ۹۷۶۶

حدیث (۸) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
مَنْ أَکَلَ الرِّبا مَلأََ اللّه عَزَّوَجَلَّ بَطْنَهُ مِنْ نارِ جَهَنَّمَ بِقَدْرِ ما أَکَلَ ، وَإِنِ اکْتَسَـبَ مِنْهُ مالاً لایَقْبَلُ اللّه تَعالى مِنْهُ شَیْـئا مِنْ عَمَلِهِ ، وَلَمْ یَزَلْ فى لَعْنَهِ اللّه وَالْمَلائِکَهِ ما کانَ عِنْدَهُ مِنْهُ قیراطٌ (واحِدٌ)؛
هر کس ربا بخورد خداوند عزوجل به اندازه ربایى که خورده شکمش را از آتش دوزخ پر کند و اگر از طریق ربا مالى به دست آورد، خداى تعالى هیچ عمل او را نپذیرد و تا زمانى که قیراطى (کمترین مقدار) از مال ربا نزدش باشد، پیوسته خداوند و فرشتگانش او را نفرین کنند. پ

ثواب الاعمال، ص ۲۸۵

حدیث (۹) امام صادق علیه السلام :
إِنَّهُ لَو کانَ الرِّبا حَلالاً لَتَرَکَ النّاسُ التِّجاراتِ وَما یَحْتاجونَ إِلَیْهِ فَحَرَّمَ اللّه الرِّبا لِیَفِرَّ النّاسُ مِنَ الْحَرامِ إلَى الْحَلالِ وَ إِلَى التِّجاراتِ وَ إِلَى الْبَیْعِ وَالشِّراءِ فَیَبْقى ذلِکَ بَیْنَهُمْ فِى الْقَرْضِ؛
براستى، اگر ربا حلال بود، مردم تجارت و تلاش براى معاش را رها مى کردند. به همین دلیل خداوند ربا را حرام کرد تا مردم از حرام به حلال و تجارت و خرید و فروش رو بیاورند و به یکدیگر قرض بدهند.

من لایحضره الفقیه، ج ۳، ص ۵۶۷، ح ۴۹۳۷

حدیث (۱۰) امام صادق علیه السلام :
لَمّا سُئِلَ عَنْ قَوْلِ اللّه عَزَّوَجَلَّ : (یَمْحَقُ اللّه الرِّبا وَیُرْبِى الصَّدَقاتِ) وَقَد أَرى مَنْ یَأْکُلُ الرِّبا یَرْبُو مالُهُ؟ ـ : فَأَىُّ مَحْقٍ أَمْحَقُ مِنْ دِرْهَمِ رِبا یَمْحَقُ الدّینَ فَإِنْ تابَ مِنْهُ ذَهَبَ مالُهُ وَافْتَقَرَ؛
مردى از امام صادق علیه السلام درباره آیه «خداوند ربا را نابود مى کند و صدقات را افزایش مى دهد» سئوال کرد و گفت: گاه کسى را مى بینم که ربا مى خورد و با این حال ثروتش زیاد مى شود؟ حضرت فرمودند: کدام نابودى، نابود کننده تر از یک درهم ربا که دین را نابود مى کند. که اگر توبه هم کند ثروتش از دست مى رود و فقیر مى شود.

تهذیب الاحکام، ج ۷، ص ۱۹، ح ۸۳

حدیث (۱۱) امام رضا علیه السلام :
اِعْلَمْ ـیَرْحَمُکَ اللّه ـ اَنَ الرِّباحَرامٌ سُحتٌ،مِنَ الکَبائِرِ وَ مِمّا قَدْ وَعَدَ اللّه عَلَیْهِ النّارَ فَنَعوذُ بِاللّه مِنْها، وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلى لِسانِ کُلِّ نَبىٍّ وَفى کُلِّ کِتابٍ؛
خدایت رحمت کند! بدان که ربا حرام و از گناهان کبیره است و خداوند بر آن وعده آتش داده است پس پناه مى بریم به خدا از آتش. ربا را همه پیامبران و همه کتاب هاى آسمانى حرام کرده اند.

فقه الرضا، ح ۲۵۶

حدیث (۱۲) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اِذا ظَهَرَ الزِّنا وَ الرِّبا فى قَرْیَهٍ فَقَدْ اَحَلّوا بِاَنْفُسِهِمْ عَذابَ اللّه ؛
هرگاه زنا و ربا در جایى آشکار شود، مردم آنجا خود را در عذاب خدا افکنده اند.

نهج الفصاحه، ح ۲۱۸

حدیث (۱۳) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اِنَّ اَخْوَفَ ما اَخافُ عَلى اُمَّتى مِنْ بَعْدى هذِهِ الْمَکاسِبُ المُحَرَّمَهُ وَ الشَّهْوَهُ الخَفیَّهُ وَ الرِّبا؛
آنچه بیش از هر چیز بر امتم بعد از خود مى ترسم، درآمدهاى حرام، هواپرستى پنهان و رباست.

بحارالانوار، ج ۱۰۳، ص ۵۴، ح ۲۶

حدیث (۱۴) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
یَاْتى آکِلُ الرِّبا یَوْمَ القیامَهِ مُخْتَبِلاً یَجُرُّ شَقَّیْهِ، ثُمَّ قَرَاَ: لا یَقومونَ اِلاّ کَما یَقومُ الَّذى یَتَخَبَّطُهُ الشَّیطانُ مِنَ الْمَسِّ؛
رباخوار روز قیامت دیوانه محشور مى شود و بر سر خود مى زند. سپس این آیه را قرائت فرمودند: (ربا خواران) بپاى نمى خیزند جز مانند آن کس که شیطان، بواسطه تماس او را آشفته حال مى سازد.

الدرالمنثور، ج ۱، ص ۳۶۴

حدیث (۱۵) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَلرِّبا وَ اِنْ کَثُرَ فَاِنَّ عاقِبَتَهُ تَصیرُ اِلى قُلٍّ؛
سود ربا گرچه بسیار باشد ولى سرانجام به کمى (و بى برکتى) مى گراید.

کنزالعمال، ج ۴، ص ۱۰۵، ح ۹۷۵۸

حدیث (۱۶) امام کاظم علیه السلام :
عَنْ عَلىِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ اَخیهِ موسَى بْنِ جَعْفَرٍ علیه السلام قالَ: وَ سَاَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ اَعْطى رَجُلاً مِاَهَ دِرْهَمٍ عَلى اَنْ یُعْطیَهُ خَمْسَهَ دَراهِمَ اَوْ اَقَلَّ اَوْ اَکْثَرَ قالَ: هذَا الرِّبَا الْمَحْضُ؛
على بن جعفر مى گوید: از برادرم امام کاظم علیه السلام در مورد مردى که صد درهم قرض به دیگرى داد به این شرط که پنج درهم یا کمتر یا بیشتر به او بدهد پرسیدم؟ فرمودند: این عمل رباى محض است.

وسائل الشیعه، ج ۱۳، ص ۱۰۸، ح ۷

حدیث (۱۷) امام رضا علیه السلام :
لَیْسَ بَیْنَ الْوالِدِ وَ وَلَدِهِ رِبا وَ لا بَیْنَ الزَّوْجِ وَ الْمَرأَهِ رِبا؛
بین پدر و فرزند و بین شوهر و همسرش ربا (حرام) نیست.

فقه الرضا، ص ۲۵۸

حدیث (۱۸) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
لَیْسَ بَیْنَنا وَ بَیْنَ اَهْلِ حَرْبِنا رِبا، نَأْخُذُ مِنْهُمْ اَلْفَ اَلْفِ دِرْهَمٍ بِدِرْهَمٍ وَ نَاْخُذُ مِنْهُمْ وَ لا نُعْطیهِمْ؛
بین ما و دشمنانمان، ربا (حرام) نیست، از آنان هزاران درهم در مقابل یک درهم مى گیریم ـآرى، از آنان ربا مى گیریم و به آنان ربا نمى دهیم.

وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۴۳۶، ح ۲

حدیث (۱۹) امام صادق علیه السلام :
عَنْ اَبى بصیرٍ قال: قُلْتُ: آکِلُ الرِّبا بَعْدَ البَیِّنَهِ؟ قالَ: یُؤَدَّبُ فَاِنْ عادَ اُدِّبَ فَاِنْ عادَ قُتِلَ؛
ابو بصیر از امام صادق علیه السلام پرسید: حکم رباخوار بعد از روشن بودن حکم ربا براى وى چیست؟ حضرت فرمودند: تأدیب مى شود و اگر (براى بار دوم) ربا گرفت باز تأدیب مى شود و (براى بار سوّم) اگر ربا گرفت، کشته مى شود.

کافى، ج ۷، ص ۲۴۲، ح ۹

حدیث (۲۰) امام صادق علیه السلام :
لَوْ اَنَّ رَجُلاً وَرِثَ مِنْ اَبیهِ مالاً وَ قَدْ عَرَفَ اَنَّ فى ذلِکَ الْمالِ رِبا وَلکِنْ قَدِ اخْتَلَطَ فِى التِّجارَهِ بِغَیْرِهِ حَلالٍ کانَ حَلالاً طَیِّبا فَلْیَأْکُلْهُ وَ اِنْ عَرَفَ مِنْهُ شَیْئا إنَّهُ رِبا فَلْیَأْخُذْ رَأْسَ مالِهِ وَلْیَرُدَّ الرِّبا؛
اگر کسى از پدرش مالى به ارث ببرد و بداند که در آن مال ربا وجود دارد، ولى مال ربوى با مال هاى دیگر مخلوط شده، آن مال براى او حلال و پاکیزه است و مى تواند از آن استفاده کند، و اگر به ربوى بودن مقدار مشخصى از آن یقین دارد باید اصل مال را براى خود بردارد و مال ربوى را به صاحبش رد نماید.

کافى، ج ۵، ص ۱۴۵، ح ۴