بنام خدا
همه چیز از انفولانزای خوکی
مشاهدات و تجربيات اينجانب از بيماري آنفولانزاي خوكي در كشور غنا در غرب آفريقا و كشور كنيا در شرق آفريقا طي هفته هاي اخير، بخصوص مشاهده مستقيم خانواده اي مبتلا به اين بيماري كه از كشور هند وارد كنيا شده بودند، اينجانب را بر آن نمود تا تجربيات عملي كسب شده از این بیماری را به همراه آخرين اطلاعات علمي از بزرگترين مركز مبارزه بيماري هاي واگيردار در جهان (C.D.C) يا ( Center for Disease Control and Prevention) پس از ترجمه در اختيار هموطنان عزيز كه اين ايام ممكن است ميزبان توريستهايي از كشورهاي خارجي باشند قرار دهم. لازم است خدمت هموطنان عزيز عرض نمايم مطالب و دستورات ارائه شده ذيل مطابق با رهنمودها و دستورات مركز جهاني مبارزه با بیماریها( CDC) در مناطق با شيوع بالا مي باشد و اين بشارت و اطمينان كه اين بيماري مانند هر بيماري ويروسي آنفولانزايي ديگر قابل علاج مي باشد. اما رسالت پزشكي ما آموزش و انتقال همه نكات از يك بيماري به مردم عزيزمان مي باشد. ولو اینکه هرگز با ان مواجه نشویم. زيرا دانستن خوب است و توانستن بهتر است.
دکتر سید ناصر عمادی

متخصص پوست
۱- ويروس H۱N۱ چيست؟
اين ويروس از آنفولانزاي تيپ A مي باشد كه اولين بار در سال ۱۹۱۸ ميلادي در آمريكا شناخته شد و پس از يك دوره طولاني در آوريل ۲۰۰۹ (سال جاري) مجدداً اين بيماري به نام Swine flu يا آنفولانزاي خوكي با شكل، قدرت و توانايي بیماریزایی متفاوت از گذشته در ايالات كاليفرنياي جنوبي از كشور آمريكا گزارش گرديد و پس از آن به سرعت كشورهاي مكزيك، كانادا و كشورهاي اروپايي نيز مواردي از ابتلا به اين بيماري را گزارش نمودند. اگر چه Swine flu آنفولانزاي خوكي نام گرفته، اما اين به آن معني نيست كه اين بيماري از خوك به انسان انتقال می یابد بلكه در آزمايشات بعمل آمده از اين ويروس مشخص شده كه تعدادی از ژن هاي آن شبيه به آنفولانزاي ويروسي مي باشد كه در خوك هاي شمال آمريكا يافته اند. در عين حال بدليل شباهت بروز اين آنفولانزا در خوك هاي اروپا و آسيا و مرغان و انسان ها، دانشمندان آنرا يك آنفولانزاي ويروسي چهارگانه نام نهاده اند.
قدرت بيماري زايي اين ويروس ۳ برابر ويروس آنفولانزاي معمولي بوده و بيشترين شيوع آن در فصل سرد مي باشد. انتقال آن از انسان به انسان مي باشد (نه حيوان به انسان) معمولاً قسمت فوقاني سيستم تنفسي را درگير مي نمايد و تنها در ۱ تا ۲ درصد مي تواند منجر به مرگ شود كه دلايل آن ذكر خواهد شد.
۲-آخرين وضعيت بيماري در جهان چگونه است؟
بنا بر گزارش WHO (سازمان بهداشت جهاني) و CDC اين بيماري در مرحله پاندميك يعني همه گيري جهاني مي باشد و بيماري در فاز ۶ مي باشد. اين بدان معني است كه جهان و تمام قاره ها در راه اين بيماري طي ماه هاي آينده مي باشند و اين بيماري همه كشورها را طي خواهد نمود و هيچ كشوري از اين بيماري در امان نخواهد بود. در حال حاضر ۹۰ كشور جهان و ۷ كشور همسايه ايران و همچنین كشور ما که از يك نوجوان ۱۶ ساله ايراني الاصل مقيم آمريكا كه وارد ايران شده , اين بيماري را گزارش نموده اند. خوشبختنانه ۷۲ نقطه از كشور ايران به عنوان مراكز مبارزه با اين بيماري با امكانات كامل و مناسب جهت تشخيص و درمان آماده و مهيا برای خدمات رسانی مي باشند كه به واسطه فعاليت همه مراكز بهداشتي و درماني هيچ نگراني از اين موضوع در کشور وجود ندارد. اما در مبارزه با اين ویروس نو ظهور آشنايي و آگاهي از اين بيماري فرصت بيشتري به ما در حفظ سلامتي فردي، خانوادگي و اجتماعي خواهد داد و بايد بدانيم شرط لازم پيشگيري دانستن و عمل كردن به دانستني هاست و به همين دليل با هم از اين بيماري مي خوانيم تا سالم، مطمئن و شاد زندگي كنيم.
۳- نشانه ها و علامت بيماري انفولانزای خوکی چيست؟
علائم اين بيماري مشابه آنفولانزاي فصلي همانند تب، سرفه، گلودرد، آب ريزش بيني، كوفتگي و درد بدن، سر درد، لرز و خستگي و در موارد مشخص اسهال، تهوع و استفراغ مي باشد و در مواردي ممكن است اين بيماري ويروسي پيشرفت نموده و ايجاد عفونت هاي شديد ريوي، گوشي و سينوسي نمايد.
۴- چه افرادي بيشتر در خطر معرض اين بيماري مي باشند؟
۴ گروه از مردم در گروه خطر مي باشند. افراد مسن ۶۴ سال و بالاتر، كودكان با سن كمتر از ۵ سال، خانم هاي حامله، افراد با بيماري هاي مزمن و طولانی مدت مانند آسم، ديابت، برونشيت مزمن، بيماري هاي قلبي و ريوي و كساني كه به عللي همانند جراحي وسيع، شیمي درماني مكانيزم دفاعي سيستم ايمني بدن آنان در شرايط مساعدي نمي باشد. در عين حال وجود آنتي بادي ضد اين ويروس در بدن افراد ميانسال , جوان و سالم و حتي در يك سوم از افراد مسن بالاي ۶۰ سال بدن آنها را در مقابل اين ويروس محافظت مي نمايد. بنابراين لازم است بدانيم بسياري از افراد در ابتلاي به اين بيماري نيازي به درمان ویژه به استثناء استراحت و اقامت ۷ روزه در منزل و استفاده از داروهای معمولی جهت تسکین درد و علائم به اقدامی دیگر نیاز ندارند. زيرا مكانيزم دفاعي مناسب بدن ويروس را سركوب و نابود مي نمايد.
۵ -چگونه اين ويروس انتقال مي يابد؟
آخرين اطلاعات اظهار مي كند که انتقال اين بيماري از انسان به انسان از طريق سرفه، عطسه، تخليه ترشحات بيني و دهان مي باشد. كه ويروس مي تواند حداكثر تا فاصله ۱.۵ متري از طريق سرفه يا عطسه منتقل شود. اما راه ديگر انتقال تماس دست ها، با محيط آلوده به ويروس است. مانند دستگيره درب ها و يا وسايلي كه بطور عمومي و مشترك استفاده مي شود. دست تماس يافته با محيط آلوده به ويروس موجب انتقال ان از طريق دست آلوده شده به بيني و دهان و يا چشم مي شود.
۶–چه علائمی در كودكان و بزرگسالان بسيار جدي است و باید به مرکز درمانی منتقل شوند؟
بيشتر مبتلايان به غير از ۴ گروه در خطر(كودكان زير ۵ سال، سالمندان بالاي ۶۴ سال، خانم هاي باردار و افراد با بيماري زمينه اي) با استراحت در منزل و دوري در تماس با افراد و استفاده از داروهاي ضد ويروس به راحتي درمان مي شود. اما اگر علايم زير در كودكان بروز نمود حتماً نيازمند انتقال به بيمارستان مي باشند.
-۱تنفس سريع و غير عادي (نفس نفس زدن(
-۲ تغير رنگ پوست به آبي يا خاكستري بخصوص در لب ها
-۳ بي اشتهايي شديد
-۴ تهوع و استفراغ مقاوم و مداوم
-۵ عدم هوشياري، تشنج و بي توجهي به محيط
-۶ بي قراري و اضطراب شديد
-۷ تب بالا و سرفه مقاوم
-۸ اسهال به همراه علايم فوق
و در بزرگسالان
-۱تنفس كوتاه كه به سختي انجام مي شود.
-۲احساس درد و فشار در قفسه سينه و شكم
-۳سرگيجه ناگهاني و استفراغ شديد و مداوم و اسهال
-۴ كاهش سطح هوشياري
-۵تب و سرفه شديد.
۷- دوره این بیماری چه مدت یا چند روز میباشد؟
اطلاعات بر اين باور است كه شخص يك روز پس از ابتلا به اين ويروس دچار علايم مي شود يعني اين ويروس پس از ابتلاي شخص در روز اول هيچگونه علايمي ندارد و اصطلاحاً دوره نهفته آن يك روز است اما دوره بيماري در افراد با مكانيزم دفاعي نرمال و طبيعي ۷ روز مي باشد. ولي اين دوره در كودكان، افراد مسن و خانم هاي باردار و افردا با بيماري هاي ديگر متفاوت و طولاني تر مي باشد. بنابراين طي اين مدت( ۷ روز ) شخص بيمار منبع انتقال بيماري به افراد ديگر نیز مي باشد.
۸-آيا امكان بيماري از طريق گوشت خوك مي باشد؟
اگر چه كاملاً مشخص نيست اما تاكنون گزارشي از آن ارسال نشده و پاسخ منفي است.
۹-آيا انتقال این بیماری از طريق آب نوشيدني یا آب لوله كشي شهري ممكن است؟
گندزدايي و كلرزني آب موجب سلامت كامل آب هاي نوشيدني شهري مي باشد كه همواره در حال انجام مي باشد . اگرچه اثبات اين ادعا بر اساس موفقيت درماني و سلامت آب هاي نوشيدني در درمان آنفولانزاي مرغي (H۵N۱) مي باشد. اما تاكنون گزارشي از انتقال بيماري از آب هايي كه كلرزني شده اند نداشته ايم.
۱۰-آيا استخر و چشمه هاي معدني مي توانند آلوده به ويروس شوند؟
بر اساس تجربيات بدست امده از آنفولانزاي مرغي (H۵N۱) اگر چنانچه استخرها به اندازه ۳ PPM -۱ و چشمه هاي معدني به اندازه PPM۵-۲ كلرزني و گندزدايي شوند احتمال وجود و انتقال ويروس صفر خواهد شد.
۱۱-چگونه مي توان خود را در مقابل اين بيماري ايمن نمود؟
اگرچه تاكنون واكسني براي اين بيماري كشف نشده اما نكات زير در پيشگيري مهم مي باشد.
۱- پوشاندن صورت، بيني و دهان در زمان سرفه و عطسه با دستمال كاغذي يك بار مصرف و پس از آن قرار دادن آن در سطل در بسته مخصوص ۲- شستشوي دست و صورت با آب و صابون بعد از هر عطسه و سرفه تا ويروس ها زدوده شوند. دستها را مي توان با پنبه و الكل ضدعفوني نمود.۳- در خارج از منزل، محيط كار و معابر عمومي از تماس دستهايتان با صورت يا چشم، بيني و دهان تان خودداري نماييد. ۴- حدامكان از تماس بسيار نزديك (دست دادن يا روبوسي) با افراد ديگر خودداري نماييد.۵- آب دهان و ترشحات بيني را در زمين نريزيد. آنرا در دستمال كاغذي يك بار مصرف تخلیه و سپس آنرا به سطل مخصوص منتقل نماييد.۶- سعي كنيد از حضور در مكان هاي پر ازدحام بخصوص در محيط هاي بسته كه امكان عطسه و سرفه در آن زياد مي باشد خودداري نماييد.۷- دقت كافي به مسافراني كه از خارج كشور بخصوص كشورهاي آمريكايي، اروپايي و آسياي جنوب شرقي وارد کشور میشوند داشته باشيد و در مسافرت به این کشورها به همه نکات مراقبتی دقت نمایید.۸- اگر احساس سرماخوردگي داريد در صورت شك به آنفولانزاي خوكي حداقل ۷ روز در خانه بمانيد. و يك روز بعد از بهبودي كامل مي توانيد وارد فعاليت روزانه و اجتماعي شويد. اين راهي است كه ديگران را آلوده نمي كنید.۹- بيمار بايد در اتاقي استراحت نماید كه محل عبور و مرور و رفت و آمد ديگران نباشد. اصطلاحاً ايزوله باشد. تماس با افراد بهتر است از طريق تلفن باشد و حدالامكان يك نفر نيازهاي شخص بيمار را تامين نمايد. درب و پنجره اتاق بيمار حدامكان باز باشد و از سيستم تهويه برخوردار باشد. ۱۰- حمام جداگانه براي بيمار به همراه وسايل شخصي ضروري است. در غير اينصورت قبل از استفاده از حمام براي ديگران بايد حتماً كلرزدايي و گندزدايي شود. ۱۱- نوشيدن مايعات فراوان و مسكن هاي استامينوفن، بروفن، ناپروكسن با نظر پزشك فراموش نشود. محدودیت مصرف دارو برای اشخاص با نارسايي و مشكلات كبدي و كليوي بايد مدنظر باشد و مصرف آنتي بيوتيك فقط با نظر پزشك در صورت احتمال بروز عفونت هاي باكتريال ضروري مي باشد.
۱۲-اگر يكي از اعضاي خانواده بيمارشد چه كنيم؟
در صورت ابتلاي يكي از اعضاي خانواده تان مي توانيد به محل كار و تحصيل خود برويد اما شرايط خود را كنترل نماييد و مسئول محيط كار را از موضوع مطلع نماييد زيرا به محض بروز علايم در شما مي بايست در منزل استراحت نماييد. ۴ گروه افراد پرخطر ذكر شده در صورت اجبار به زندگي در كنار بيمار نيازمند درمان جهت پيشگيري از بيماري مي باشد و اگر شما در اين ۴ گروه نمي باشيد نياز به درماني جز مراقبت هاي ذكر شده نداريد.(۴ گروه شامل كودكان زير ۵ سال، سالمندان، افراد با بيماري زمينه اي و خانم هاي باردار) در خصوص ظروف و وسايلي كه بوسيله شخص بيمار مورد استفاده قرار مي گيرند تاكيد شده شستن آن با آب گرم و مواد ضد عفوني كننده موجب نابودي ويروس مي شود و استفاده از آن برای ديگر افراد خانواده منعي ندارد. مانند (بشقاب، سيني، قاشق) البته اين مجزا از وسايل شخصي چون شانه، مسواك، لباس و … مي باشد. نكته مهم احترام و توجه ويژه به بيمار در اين شرايط بسيار مهم است. هرگز تصور نكنيد كه این بيماري بسيار خطرناك و صعب العلاج يا لاعلاج مي باشد. اين ويروس همانند همه ويروس هاي سرماخوردگي مي باشد اما با تفاوت هاي اندك و ناشناخته كه ما را مجاب به رعايت نكات جديد مي نمايد تا چيز مهمي را از دست ندهيم. بنابراين حتما بايد به سالمندان و كودكان كه به محدوديت در معاشرت و احترام حساس مي باشد و حتي ممكن است كمي ناراحت و دلگير شوند شرايط بيماري شان را توضيح دهيم كه بدانند بقاي سلامتي و شادابي ایشان و اطرافیان نيازمند يك هفته فراغت و دوري از تمايلات و علايق گذشته مي باشد. با پزشك معالج يا خانوادگي و يا مركز درماني همواره در تماس باشيد و همه روزه آنان را از شرايط بيمار خود مطلع نماييد تا در شرايط بحراني بيمار را به بيمارستان منتقل نماييد.
۱۳-نحوه شستن دستها چگونه باشد؟
دستها با آب گرم و صابون به مدت ۱۵ تا ۲۰ ثانيه بايد شسته شوند و يا با پنبه و الكل تمام دستها و حتي بين انگشتتان و زير ناخن ها تميز شوند.
۱۴-چه مدت ويروس خوكي مي تواند در محيط باقي بماند و بيشترين مكان هايي كه امكان آلودگي آن را دارد كجاست؟
در خارج از بدن ويروس به مدت ۲ تا ۸ ساعت زنده مي ماند. اما گرماي محيط ۷۵ تا ۱۰۰ درجه سانتيگراد مواد ضد عفوني كننده هيدروژن پروكسايد، بتادين و الكل آنرا به راحتي نابود مي كنند. اما منابع آلودگي در انسان شامل: بيني ، دهان، لب ها، چشم ها موي سر و دست ها مي باشند. زيرا مكان هاي فوق بيشتر مورد تماس دستها در افراد عادي مي باشد.
اما بيشترين امكان آلودگي محيطی براي وسايلي مي باشد كه به نحوي با دست، صورت انسان در تماس مي باشد. همانند دستگيره درها، ميز و صندلي، شيرآلات، نرده هاي پله ها، بالشت خواب و ملافه، اسباب بازي ها ، وسايل آشپزي و آشپزخانه، وسايل عمومي كه مورد استفاده مشترك مي باشد. همانند اسكناس، اسناد و مدارك دست به دست شده و … . بنابراين حائز اهميت است پس از تماس با هر فرد يا اشیاء مشكوك دست و صورت خود را با آب و صابون شستشو دهيم. و بهتر است در محیط کار قبل از شروع کار و پایان کار میز کار مان را با پنبه الکلی ضد عفونی نماییم.
۱۵-آيا درمان دارويي براي درمان آنفولانزاي خوكي وجود دارد؟
بله داروي ضد ويروس Oseltamivir (اسلتا مي وير) يا Zanamivir (زانا مي وير) كه داراي اشكال قرص، مايع و اسپري مي باشد و در داخل كشور توليد مي شود. اين دارو در پيشگيري موثر بوده و بخصوص با نظر پزشك معالج در موارد شديد ابتلاء به بيماري نيز مصرف ان ضروري مي باشد. اين دارو شدت و دوره بيماري را كم و كوتاه مي نمايد و همچنين از پيشرفت بيماري جلوگيري مي نمايد و امكان سرايت آنرا به ديگران كم مي نمايد و پيشنهاد شده اين دارو جهت پيشگيري فقط در ۴ گروه پر خطر كه قبلاً ذكر شده استفاده شود و در ساير بيماران مبتلا به درجات متوسط و خفيف از شدت بيماري استراحت، مصرف مايعات فراوان و اقدامات درماني، حمايتي و علامت درماني با مسكن هاي تجويز شده از سوي پزشك كافي مي باشد.
پايان سخن اميدوارم با تاسی از فرموده حضرت امام علی (ع) كه دانا زنده است گرچه بميرد و نادان مرده است هرچند زنده باشد به اين نكته مهم دست يابيم كه دانايي انسان را از شك و تردید رهايي مي بخشد فضيلت اخلاقي او را از رنج و درد مي رهاند و همت و عزم استوار او را از ترس نجات مي دهد. شك و درد و ترس بدترين دشمنان نيك بختي ادمي هستند و دانايي ، فضيلت و همت براي او فرشتگان نجات اند. هميشه بخواهيم كه بخوانيم و بدانيم تا سالم، سلامت و شاد زندگي كنيم.
در مقاله بالا با تاریخچه، نوع ویروس، نحوه انتقال، علائم بیماری، نحوه مراقبت از بیماران، پیشگیری و درمان در مواجهه با آنفولانزای خوکی سخن گفتیم.
اما اکنون با توجه به شرائط ویژه و گسترش بیماری در اکثر کشورهای جهان لازم دانستم آخرین اخبار و اطلاعات را از مراکز معتبر علمی دنیا استخراج و پس از ترجمه در اختیار هموطنان عزیز قرار دهم. مطالب ارائه شده در ذیل این مقدمه از یک سو معیارهای قدرت بیماریزایی ویروسی انفولانزای خوکی را ارزیابی و شناسایی مینماید و از سوی دیگر توانایی شخص و اجتماع در مبارزه و مقابله با این بیماری را مورد توجه قرار میدهد و بدنبال آن آخرین راهکارها را ارائه می نماید. بنابراین لازم است در میدان مبارزه با بیماریهای ویروسی برای بقاء سلامتی انسانها ما پزشکان ایرانی چشمی بینا و گوشی شنوا و زبانی ناطق برای ارتقاء سلامتی مردم عزیز کشورمان و همه دنیا باشیم. همانا که به گفته سقراط بزرگ ایرانیان اولین کسانی در دنیا بودند که بیمارستان را برای سلامتی بیماران ساختند.
۱۶-آخرین وضعیت بیماری در جهان چگونه می باشد؟
تا کنون (اواسط مرداد ۸۸) بیش از یکصد هزار نفر در دنیا مبتلا به این ویروس شده اند و کشورهای آمریکا با سی هزار نفر، مکزیک ده هزار نفر، کانادا ۸۰۰۰ نفر و انگلیس ۷۰۰۰ نفر به ترتیب آلوده ترین کشورها می باشند
در کشور ما ایران نیز تاکنون حدود ۲۰۰ مورد گزارش گردید.
۱۷-آیا تقسیم بندی براساس شدت و تعداد مبتلایان در کشورهای مختلف دنیا ارائه شده؟
بلی همکنون می توان کشورها و قاره های پنج گانه را بر اساس تعداد موارد کشف شده از بیماری به ۳ رنگ سفید (کمترین موارد بیماری) ، صورتی یا زرد و نهایتا کبود یا قرمز ( بیشترین میزان آلودگی) تقسیم بندی نمود. که بعضی کشورهای آفریقای مرکزی، پاکستان، افغانستان و… در محدوده سفید و کشورهای ایران و آسیای میانه در محدوده صورتی و کشورهای آمریکا، انگلیس، آفریقای جنوبی، مکزیک و… در محدوده قرمز می باشند.
۱۸-میدانیم که ویروس از راه سرفه، عطسه و ترشحات بینی و دهان انتقال می یابد. آیا راه دیگری هم برای انتقال وجود دارد؟
بله براساس آخرین اطلاعات این ویروس می تواند از طریق صحبت کردن نیز انتقال یابد. زیرا ذرات ویروس از طریق تنفس بخصوص در زمان صحبت کردن که دم و بازدم با قدرت بیشتری هوای مجاری تنفسی را به خارج منتقل می نماید باعث انتقال بیماری به فرد مقابل شود. به همین منظور تأکید شده در هنگام صحبت کردن یا غذا خوردن بطور مستقیم مقابل همدیگر نباشید و اصطلاحا شطرنجی نشستن و یا ایستادن ضربدری در مقابل همدیگر را پیشنهاد نموده اند. این موجب می شود تا طرفین مخاطب و گفتگو تماس مستقیم با هوای دم و بازدم ناشی از تنفس یکدیگر نداشته باشند.
۱۹- آیا کسی می تواند مبتلا به این ویروس باشد ولی علامتی یا نشانی از بیماری نداشته باشد؟
در مواردی نادر ممکن است. بعبارتی توانایی سیستم ایمنی بدن فرد نقش مؤثری در بروز علائم جسمی و ظاهری دارد. و در این بین افراد را می توان به ۳ گروه تقسیم نمود.
دسته اوّل: کسانیکه به شدت علائم بیماری را بروز می دهند مانند اطفال، خانم های حامله، افراد مسن و اشخاص با بیماری زمینه ای ( بیماریهای ریوی، قلبی و دیابت).
دسته دوّم: کسانیکه علائم خفیفی از عطسه، سرفه و کوفتگی بدن در حد سرماخوردگی مختصر دارند. یا ممکن است هرکدام از این علائم را به تنهایی داشته باشند.
و دسته سوّم: کسانیکه که ممکن است هیچ علامتی جزء یک تب خفیف نداشته باشند.
۲۰- گروه سوّم که هیچ علامتی جزء تب خفیف ندارند می توانند منبع انتقال بیماری باشند؟
به طور قطع بلی و اتفاقاً تأکید فراوان شده که این افراد بیشتر از گروه اوّل و دوّم می توانند باعث انتقال بیماری به دیگران شوند. زیرا به راحتی در اجتماع در رفت و آمد و کسب و کار می باشند و بدون آنکه خود و یا دیگران بدانند محیط و افراد دیگر را آلوده می نمایند. و به همین منظور به عنوان مثال وزارت بهداشت بنگلادش برای این عده پیشنهاد نموده حتماً یک دماسنج یا ترمومتر که مخصوص تعیین درجه دمای بدن می باشد همراه خود داشته باشند و روزانه دمای بدن خود را کنترل نمایند. و در صورت مشاهده تب ملایم(حدود ۳۸درجه) با پزشک معالج مشاوره و در صورت تایید مدت ۷ روز با اقدامات درمانی در منزل ایزوله و اقامت نموده و از محاوره و رفت و آمد خودداری نمایند و لو اینکه هیچ کسالتی نداشته باشند.
بنابراین بیماران با ظاهر سالم و باطن بیمار به مراتب خطرناکتر از بیماران به ظاهر و باطن بیمار می باشند.
۲۱- ایا روش تشخیص ازمایشگاهی برای این بیماری وجود دارد؟
بلی با تهیه نمونه از ترشحات حلق یا بینی میتوان به وجود این ویروس پی برد. اما روش های تشخیصی دیگر همچون ۱- RT-PCR که بررسی ملکولی است ۲- کشت ویروس در محیط ازمایشگاه ۳- اندازه گیری انتی بادی خنثی کننده ویروس چهارگانه نیز از روش های دیگر تشخیصی میباشند.
۲۲- از چه زمانی شخص می تواند بیماری را به اطرافیان انتقال دهد؟
این موضوع در بیماریهای ویروسی مختلف متفاوت می باشد. مثلاً در بیماری سارس بعد از شروع علائم بیماری، ویروس بیماری قابل انتقال می باشد. اما در آنفولانزا یک روز بعد از شروع بیماری قابل انتقال می باشد. و در بعضی بیماری های ویروسی دیگر، یک روز قبل از شروع علائم بیماری قابل انتقال می باشد. به همین دلیل تاکید شده انتقال و سرایت بیماری ویروسی را باید بر اساس میزان ابتلاء منطقه ای و محلی ارزیابی نمود. بعنوان مثال اگر فردی در خانواده مبتلا به بیماری آنفولانزا شده باید ۲ موضوع را در نظر داشته باشیم اوّل نزدیکترین افراد به او از یک تا ۲ روز قبل شروع بیماری چه کسانی بودند؟ و دوّم اینکه از این نزدیکترین افراد به او چه کسانی در گروه خطر میباشند (کودکان زیر ۵ سال، افراد بالای ۶۴ سال، خانم های حامله و افراد با بیماری های زمینه ای و مزمن) و با این محاسبه می توانیم حلقه اوّل مبتلایان احتمالی را شناسایی و با هشدار به آنان، هم آنها را تحت نظر داشته و هم رفت و آمدهای آنان را با دیگران برای جلوگیری از انتقال بیماری به زنجیره دوّم محدود و کنترل نمائیم.
۲۳- جدی ترین نکته ای که همه مردم باید به ان توجه کنند چیست؟
دو نکته مهم که از ان غافل هستیم ۱- اغاز فصل سرما که خواستگاه بیماری ویروسی است ۲- مصادف شدن ان با شروع مدارس که مطمئنا با اوج انفولانزای خوکی در این دوره مواجه خواهیم بود. تماس نزدیک دانش اموزان خردسال با یکدیگر غیر قابل اجتناب است بنابراین ایا برنامه مدون و منسجمی برای اموزش انان توسط متولیان اموزش و پرورش و اولیا دانش اموزان داریم؟ C.D.C و WHO هشدار میدهند بیشترین قربانیان از گروه سنی کودکان و نوجوانان میباشند. هشدار اوج و طغیان بیماری را در این فصول با انتقال سریع بیماری در بین دانش اموزان جدی بگیریم.
۲۴- به غیر از مراکز جمعی و گروهی مانند سربازخانه های، مدارس و… که می توانند بهترین و بیشترین راه انتقال باشند چه مکانهای دیگر باید مورد توجه جدی باشد؟
جالب است بدانیم برخلاف محتوی سؤال اماکن کم رفت و امد نیز باید مورد توجه باشند. مانند هتل ها. براساس قانونی در کشور تایلند مقرر گردید. تمام توریست های خارجی وارد شده به هتل ضمن معاینه اوّلیه زمان، محل و مواجهات خود را از دو روز قبل و همینطور مقصد خود را بعد از ترک هتل تا مدت یکهفته در بدو ورود به مسئول هتل اعلام نمایند. این از آن جهت است که اگر اخبار و اطلاعاتی از بروز بیماری در محل قبلی به هتل گزارش گردید باید این توریست یا مهمان بعنوان فرد مشکوک حامل ویروس که از آن محل امده مورد ارزیابی قرار گیرد تا خلاف آن ثابت شود. و نکته جالب تر اینکه اطلاع از مقصد او بعد از ترک هتل به این دلیل است که اگر فردی در هتل بعد از ترک او مبتلا به آنفولانزا گردید. بلافاصله او را که در واقع هتل را ترک نموده مطلع می نمایند تا اگر در زمان حضور در هتل به نحوی با این فرد تماس داشته، شرائط خود را در وضعیت مشکوک به این ویروس ارزیابی و به پزشک معالج مراجعه نماید.
شاید ما با یک خنده به این موضوع بنگریم ولی به واقع نظم و انضباط و جابجایی دقیق اطلاعات اینگونه می تواند ما را در پیچ و خم بیماریها مصون و محفوظ نماید. نمی توان به انتظار نشست تا بیمار شویم آنگاه فکر چاره کنیم.
۲۵- آخرین روش پیشگیری برای افراد پرخطر (۴ گروه ذکر شده) چیست؟
۴ گروه پرخطر حتی در صورت احتمال ابتلاء به بیماری باید بعنوان پیشگیری و درمان بعد از تماس احتمالی با افراد آلوده به مدت ۱۰ روز از داروی آنتی ویروس یا ضد آنفولانزا استفاده نمایند.
۲۶- دانستیم که ویروس از دو طریق مستقیم (سرفه، عطسه …..) و غیر مستقیم (اسباب و ملزومات محیطی که به مدت ۲ تا ۸ ساعت ویروس می تواند در آن محیط زنده بماند به انسان انتقال می یابد) بنابراین چه پیشنهادی برای به حداقل رساندن انتقال ویروس در محیط های اجتماعی و اداری دارید؟
بعنوان مثال در دستورالعملی در مرکز مبارزه با بیماری C.D.C آمده بهتر است اطاق جلسات که افراد مختلف از نقاط مختلف برای بحث و بررسی یا سمینار و کنگره وارد ان میشوند، بعد از اتمام جلسه تا روز بعد یا حداقل ۸ ساعت از این سالن یا اطاق برای جلسه دیگر استفاده نشود. زیرا اگر ویروسی بدلیل حضور افراد مختلف از مناطق مختلف به این محیط راه یافته و در محیط و اسباب و ملزومات آن باقی مانده باشد بعد از ۸ ساعت از بین می رود.
ولی با این حال در صورت نیاز پیشنهاد گردیده محیط های پر رفت و آمد که به ناچار باید کراراً از آن استفاده نمود به روش زیر آنرا گندزدایی و تمیز و ضدعفونی نمود.
۲۷- نحوه نظافت و ضدعفونی نمودن چگونه می باشد؟
۱- افرادی که مسئول نظافت می باشند باید مشخص باشند.
۲- افراد مسئول نظافت باید از ماسک مخصوص N۹۵- دستکش- و لباس مخصوص یک بار مصرف در زمان نظافت استفاده نمایند.
۳- سطل و پارچه های یک بار مصرف تمیز و محلول رقیق شده هیپوکلرید سدیم یک دهم درصد (%۱/۰) یا
( ۱۰۰۰ppm)(part per million) و الکل %۷۰ و آب گرم در دسترس افراد مسئول نظافت باشد.
۴- ابتدا پارچه ها و سطل را با آب داغ شستشو نمائید زیرا آب داغ خود موجب نابودی ویروس است.
۵- گرد و خاک و غبار و سطوح خاکی را ابتدا با پارچه نمدار تمیز نمائید.
۶- محلول ضدعفونی کننده (هیپوکلراید سدیم %۱/۰) را در سطل آماده نمائید.
۷- پارچه را در سطل فروبرده و بعد از آغشته شدن آن حد امکان با وسیله ای دیگر مانند تی چوبی به همه مکانهایی که امکان آلودگی وجود دارد بکشید. البته بعد از غبارروبی با پارچه نمدار (محل های ورود و خروج، روی میز و صندلی، دستگیره ها، کنار پنجره ها، وسائلی که احتمالاً با دست لمس شده اند، کامپیوتر، حتی توالت)
۸- سطل و دستمال ها و وسائل نظافت و ضدعفونی کننده هر اطاق باید مجزا باشد.
۹- قبل از استفاده مجدد از پارپه برای محل دیگر آنرا در آب داغ فرو برده و سپس وارد سطل محلول ضد عفونی کننده نموده و آنگاه به محیط و اسباب وسائل بکشید.
۱۰- در طول مدت نظافت مراقب باشید. لباس، دستکش و ماسک مخصوصتان پاره نشده و آسیب نبینند و در صورت صدمه آنرا تعویض نمایید.
۱۱- باز کردن درب و پنجره اتاقها در طول مدت نظافت مهم می باشد. زیرا محیط نظافت در حداقل زمان ممکن باید خشک شوند زیرا رطوبت و خیسی محیط بهتر ویروس را به دست ها و بدن منتقل می نماید.
۱۲- بهتر است نظافت را از یک نقطه اغاز و در طرف یا نقطه مقابل به پایان برسانید.
۲۸- برای خشک کردن محیط و زدودن گرد و غبار می توان از پنکه یا فشار باد یا اسپری استفاده نمود؟
مطلقاً از این عمل خودداری نمائید. زیرا با فشار باد یا باد پنکه ویروس به همراه گرد و غبار در محیط پخش می شوند و در آن صورت به راحتی قابل استنشاق می باشند و به همین علّت تاکید شده گرد و غبار محیط را با دستمال نم دار پاک و تمییز نمایید و در طول نظافت درب و پنجره را باز بگذارید. و همچنین از گرفتن شیلنگ با فشار آب جداً خودداری نمایید زیرا ذرات در محیط و درزها پخش می شوند.
۲۹- کارگران در کارخانه ها و سربازها در سربازخانه ها چه وضعیتی را باید اتخاذ نمایند؟
دستورات WHO برای این موارد بسیار جالب می باشد که به چند مورد مهم آن اشاره می کنم.
۱- کارفرمایان باید گروههای کاری را از یکدیگر مجزا نمایند تا در تماس حداقل با یکدیگر باشند بعبارتی یک کارگر نباید در چند گروه کاری فعالیت نماید.
۲- بازدید افراد خارجی از کارخانه و تماس آنان با وسائل کار و افراد کارگر باید در حداقل ممکن باشد.
۳- اگر کارگری قادر به انجام کار کارخانه در منزل می باشد به او اجازه داده شود که در منزل مسئولیت خود را ایفاد نماید.
۴- ملاقاتهای غیر ضروری حتماً لغو شود و در صورت نیاز تماس از فاصله بیشتر از ۲ متر باشد و یا حائل شیشه ای بین ملاقات کننده گان باشد. و بهتر آنکه با تلفن باشد
۵- در هنگام صرف نهار همه گروهها در یک زمان وارد سالن غذاخوری نشوند و هر گروه کاری مجزا و در فاصله ۲ متر از یکدیگر وارد سالن شده و در میز غذاخوری بجای اینکه مقابل یکدیگر بنشینند بصورت ضربدری مقابل هم باشند.
۶- کنترل علائم حیاتی، دمای بدن، علائم احتمالی باید به شدت بوسیله گروههای پزشکی کنترل شود.
نظرات ارائه شده در کارخانه ها به آن جهت است که آسیب های اقتصادی ناشی از بیماریهای ویروسی را به حداقل برسانیم و بتوان توان فیزیکی نیروهای انسانی را در حد امکان حفظ نمودو تصور کنید اگر با پیروی از این دستورالعمل ها بتوانیم حتی یک نیروی کاری را در هر کارخانه یا کارگاهی برای اقتصاد مملکت حفظ نماییم چه نیروی عظیمی می توانند با لحاظ نفوذ بالای بیماری ویروسی مشغول کار باشند. این دستورات را باید با اعتقاد به ان و در عمل به آن اثبات نماییم.
۳۰- نقش ماسک در کنترل و پیشگیری بیماری چه اندازه می باشد؟ و نحوه استفاده آن چگونه است؟
ماسک تا بیش از %۵۰ از ابتلاء به بیماری پیشگیری می نماید. بر اساس استاندارد جهانی ماسک N۹۵ برای مبارزه با بیماری های ویروسی می باشد. و باید بدانیم اندازه های مختلف از آن برای افراد و گروههای سنی مختلف باید در دسترس باشد. نکاتی که در استفاده از ماسک باید مد نظر باشد:
۱- ماسک باید کاملاً بروی صورت (بینی، لب و چانه) فیکس باشد.
۲- زمانیکه ماسک بعلّت عطسه، سرفه یا تنفس مرطوب شده و یا سوراخی در آن ایجاد شده باید تعویض شود. و به همین خاطر باید چند ماسک همراه خود داشته باشیم.
۳- برای تعویض ماسک از بندک یا کشی که به دور گوش شما می افتد استفاده کنید و دستتان با خود ماسک تماس نداشته باشد.
۴- ماسک مخصوص شما باید دور از دسترس دیگران باشد و پس از استفاده و یا تعویض آنرا در سطل مخصوص قرار دهید.
۵- اگر دچار سرگیجه یا حساسیت پوستی شدید احتمالاً به این نوع ماسک حساس می باشید. بنابر این در موارد بسیار نادر افرادی ممکن است به ماسک حساس باشند.
۳۱- ایا واکسن بیماری کشف شده و چه کسانی در اولویت واکسیناسیون میباشند؟
اخرین اخبار حاکی است اولین واکسن در ماه اکتبر (مهرماه) امسال عرضه خواهد شد. و گروههای دریافت کننده اولیه ۱- زنان باردار ۲- نگه دارنده اطفال زیر شش ماه ( مادر یا هر فردی دیگر) زیرا کودکان زیر ۶ماه مجاز به دریافت این واکسن نمی باشند ۳- پرسنل مراکز درمانی و بهداشتی ۴- گروه سنی بین ۶ماه تا ۲۴ سال که علت ان حضور و فعالیت بیش از اندازه انها در عرصه اجتماع میباشد و CDC بخصوص گروه سنی ۱۹ تا ۲۴ سال را به خاطر جنب و جوش بیش از حد که میتوانند علاوه بر انکه بزرگترین گروه گیرنده ویروس باشند خود مهمترین منبع توزیع و انتشار بیماری به دیگران باشند مورد تاکید قرار داده بخصوص که گاهی بدلیل توان جسمی, بیماری میتواند در انها شکل نهفته داشته باشد( گروه سوم) ۵- افراد با بیماری زمینه ای و مزمن و اشخاص بالای ۶۵ سال ۶- کسانیکه قصد مسافرت به خارج از کشور دارند.
۳۲- بهترین داروی موجود و نحوه مصرف ان چگونه است؟
Oseltamivir یا Tamifluبهترین داروی موجود میباشد که کپسول ان ۷۵ میلی گرمی و شربت ان ۱۲ میلی گرم در میلی لیتر میباشد و در دمای ۱۵ تا ۳۰ درجه باید نگه داری شوند.
نحوه مصرف برای بزرگسالان از ۱۳ سال به بالا ۲ عدد کپسول در روز به مدت ۵ تا ۷ روز میباشد و در کودکان از یکسال و به بالا با وزن ۱۵ کیلو گرم تا ۴۰ کیلوگرم از ۳۰ میلی گرم تا ۷۵ میلی گرم دو بار در روز متفاوت میباشد. مطمئنا پزشک معالجتان بهتر شما را راهنمایی مینماید و ممکن است بر حسب شرائط بیمار شما دستوراتی کم یا بیش از این داشته باشد.
۳۳- چگونه میتوانیم از اخرین اخبار و اطلاعات این بیماری مطلع باشیم؟
سایت ها و مرکز اطلاع رسانی وزارت بهداشت کشورمان از جمله مرکز مدیریت مبارزه با بیماریهای کشور و ادارات تابعه در مراکز استان و شبکه های بهداشتی شهرستانها معتبرترین منبع اطلاع رسانی داخلی میباشند. اگر چنانچه میخواهید از شرائط بیماری در جهان و سایر کشورها مطلع باشید مطمئن ترین ان مرکز Centers for Disease Control and prevention یا
C.D.C H۱N۱flu میباشد که براحتی میتوانید از طریق اینترنت به ان دسترسی و از همه شرائط و زوایای این بیماری و جدیدترین یافته های ان به روز و حتی به ساعت مطلع باشید.و اگر در سمت راست و بالای صفحه اصلی این سایت ادرس الکترونیکی یا ایمیل خود را وارد نمایید تمام اطلاعات این بیماری به روز برای شما ارسال میشود.
۳۴- آیا ترس و اضطراب از ابن بیماری می تواند در تشدید علائم نقش داشته باشد؟
قطعاً همینطور می باشد.
قبل از هر چیز باید اشاره نمایم. مرگ و میر ناشی از این بیماری از میان بیش از یکصد هزار نفر کمتر از ۲ درصد بوده که بیشتر این مرگ و میر هم در زمانی بوده که بسیاری از مراکز درمانی و بهداشتی و در عین ناباوری هیچگونه راهکار منسجم و مشخصی برای مبارزه ، درمان و پیشگیری از این بیماری نداشته اند. در حالیکه اکنون به سرعت تمام مراکز درمانی دنیا بخصوص در کشور عزیزمان به همت و تلاش همه گروههای پزشکی، درمانی و بهداشتی تمام شرائط آماده و مهیا به مبارزه با این بیماری می باشد.
و به همین دلیل تاکید میشود تا یافتن واکسن بیماری به هر روش ممکن مردم را در راه پیشگیری از این بیماری واقف و مطلع نماییم تا میزان مرگ و میر و عوارض را به حداقل برسانیم.
نکته دیگر که باید بر آن انتقاد نمائیم این است. اظهار مطالبی از تاریخچه این بیماری و بیماریهای ویروسی دیگر در بعضی سایت ها و خبرها که در قرن گذشته موجب مرگ و میر بالایی شده چه ارتباطی با دنیای پرقدرت و پرتوان بهداشت و درمان امروزی دارد. شایسته است اگر خبری از مرگ و میر تلخ این بیماری در گذشته آورده ایم در ادامه اظهار کنیم که امروز آنروز نیست که در مقابل بیماری درمانده باشیم زیرا به برکت نفوذ علم و دانش بسیاری از بیماریهای لاعلاج و صعب العلاج امروز علاج می شوند و خنده و شادی بر جسم بیمار شفا یافته نقش می بندد. و به همین لحاظ در هر شرائط از بیماری جسمی و روحی باید وجود خود را متصل به وجود حکیم یگانه الهی نموده و با خودباوری و تقویت نیروی درونی, ضمیر و نهاد خود را از ترس و اضطراب رها یی بخشیم.
زیرا واضح است سیستم ایمنی بدن و قوای عقلانی در شرائطی فارغ از ترس و اضطراب به راحتی به نقش خود عمل می نمایند و به شدت هر عامل بیگانه ویروسی و میکروبی را سرکوب می نمایند و در مواجهه با هر بیماری و مشکل جسمی باید به فکر راه چاره باشیم و ذهن و اندیشه خود را از نگاههای منفی و آزار دهنده پاک نمائیم.
۳۵- چه توصیه ای به افراد خانواده و اجتماع دارید؟
ما باید بدانیم ویروس آنفولانزای خوکی اوّلین بیماری ویروسی نبوده و مطمئناً آخرین آن هم نخواهد بود. فراموش نمی کنیم ویروس های دیگر هم مانند ویروس هپاتیت، ایدز، فلج اطفال، سارس، آنفولانزای مرغی و طاعون و… تا ویروس پر هیاهوی امروز ما آنفولانزای خوکی و ویروسهایی که خواهند امد تهدیداتی در زندگی ما انسانها بوده میباشند و خواهند بود.
اما آن چیزی که ما باید از قاعده و قانون مبارزه با این بیماری و هر بیماری ویروسی مسری دیگر بدانیم و بیاموزیم بسیار مهمتر از نام و ترس و وحشتی است که این بیماریها در جامعه ما پدید میاورند و از سوی دیگر مطمئناً نقش تک تک افراد اجتماع در پیشگیری از این بیماری ها کمتر از نقش متولیان بهداشت و درمان نمی باشد. و نباید منتظر باشیم تا همه چیز برای ما اماده و مهیا شود.
زیرا آنان قانون و مقررات را تنظیم و ارسال می نمایند و ما مردمان عادی باید مجریان آن باشیم بنابر این ما هم در زندگی اجتماعی مسئولیتی داریم که نقش ان کمتر از کارگزاران ان نیست. لذا برای یک بار هم شده باید تمام اسرار و راه مبارزه با این بیماری ویروسی هزار چهره را بشناسیم تا اگر روزی دیگر با آنفولانزای دیگر مواجه شدیم با خیالی آسوده و مطمئن بدانیم نقش و مسئولیت ما در مبارزه با ان چیست؟
زیرا تجربه و علم به ما میگوید برای زندگی سالم و شاد ضمن اموختن باید به دیگران هم بیاموزیم.
همانا که که حضرت رسول اکرم (ص) می فرمایند: خوشبخت آن است که از سرگذشت دیگران پند بگیرد . بنابراین می توان گفت آنانکه از تجارب خود میاموزند اینها خردمندانند و آنانکه از تجربیات دیگران می آموزند سعادتمندانند و آنانکه نه از تجربه خود و نه از تجربه دیگران می آموزند اینها از واماندگان روزگارند و تجربه آن نیست که بتوان آنرا در راحت روزگار بدست آورد بلکه به فرمایش حضرت علی (ع) آن از پیش آمدها و جزر و مدهای روزگار بدست می آید.
سالم تندرست باشید و تلاش کنیم انسانی مفید برای جامعه باشیم تا انسانی مهم.
مرداد ۱۳۸۸
دکتر سید ناصر عمادی متخصص پوست
naseremad@yahoo.com
غرب آفریقا، غنا، آکرا