اختراع خط در بين النهرين

[حامد نورالهي]

اختراع خط نقطه بسیار مهم در تاریخ بشر بوده وهمواره باعث پیشرفت انسان در تمام علوم هستی میباشد .
پیدایش خط را نقطه شروع تاریخ و ظهور نخستین تمدنهای ابتدائی میتوان شمرد . سومریان ۵۰۰۰ قبل از میلاد خط ابتدائی بسیار دشوار را اختراع کردند که به خط تصویری معروف است.از این خط مصریان ۳۰۰۰سال قبل از میلاد استفاده کردند و از ان بهره بردند. ۳۵۰۰ سال ق/م سومریان دوباره با نبوغ منحصر به فرد خود خط میخی را اختراع کردند. این خط را میتوان بزرگترین دست اورد جهان باستان شمرد.
رفته رفته دیگر سامییان همجوار با سومر این خط را یاد گرفته واز ان استفاده کردند .در تعریف (سامییان) این مطلب را اضافه کنم که اقوامی بودند که نسب انها به سام پسر نوح باز میگردد و سومریان,اشوریان,عیلامیان وأکادیان را سامی مینامند.
به دلیل ظلم وبت پرستی شاهان سومری وأکادی عده ای از مردم مهاجرت کرده وبعدها أقوامی چون عربان و عبریان را تشکیل دادند.
همانطور که گفته شد خط میخی توسط اقوام اسیای غربی استفاده میشد . سومریان این خط را اختراع , أکادیان وبابلیان ان را بهبود دادند ودیگران ان را برای خودشان اقتباس کردند مانند اقوام هیتی وعیلام وماد ,پارس
اما استفاده خط نزد ایرانیان :
ایرانیان در زمان هخامنشیان کم کم خط میخی را که سومریها ساخته بودند از بابلیها وأکادیها اختیار کردند وبرای زبان پارسی باستان ساده وسازگار کردند و تا دوران ساسانی همین خط میخی به کار برده میشد
ایرانیان خطی از خود نداشته و در تمام تاریخ خود خطهای دیگران را گرفته وساده کرده وبرای زبان خودشان سازگار کردند.
از دوران مادها واز زمان فرمانروایی انها هیچ نوشته ای بر جا نمانده و در دوران نخستین هخامنشیان گزارشها و اسناد درباری و حکومتی را به زبان ارامی و عیلامی وبه خط میخی مینوشتند.. مفصلترین ومهمترین نوشته های پارسی ایران باستان از داریوش یکم است که بیشتر همراه دو متن بابلی و عیلامی است. از دوران پیش از او تنها پنج سنگ نوشته به دست امده که دوتای ان از کوروش نخستین پادشاه هخامنشی می باشد. در بین آنها میتوان به منشور معروف کورش نام برد که به خط میخی بابلی نوشته شده است .
اگر خط میخی پارسی باستان در زمان کوروش بزرگ وجود داشت لازم می امد که در منشور مشهور خود از خط پارسی باستان استفاده می شد یا نوشته های زیادی از زمان پر تحرک او به خط میخی باستان بر جای می ماند
در صده پنجم پیش از میلاد برای نخستین بار به فرمان دا ریوش خط میخی پارسی باستان را از خط عیلامی درست کردند..
اولین نوشته ای که به زبان پارسی باستان وجود دارد همانا کتیبه سه زبانه بیستون که به زبان عیلامی ,پارسی باستان و بابلی نوشته شده . در نوشته های این کتیبه ملاحظه می شود که اختلاف خط میخی پارسی باستان با دیگر خط های میخی بسیار ناچیز است . این خط در زمانی معین وبه یکباره با تقلید از تجربهای خط های میخی اسیای غربی به ویژه خط میخی عیلامی پدید آمده است…..این مطلب توسط امید معین، در تاریخ "جمعه ۲۳ بهمن ۱۳۸۸"همچنین در دسته "تاریخ باستان" + " تاریخ تمدن ایران باستان" ارسال شده است