راز شگفت انگیز دایره های تهی از گیاه در آفریقای جنوبی
انسان ها هر زمان توضیحی علمی برای یک پدیده نداشته باشند، دست به دامان خرافات و ماوراءاطبیعه می شوند، دانش در طی سده ها به تدریج از حجم این خرافات کم کرده است، البته اگر ذهن های آدمیان بخواهد که قبول کنند!
یکی از پدیده های شگفت انگیز را در کشتزارها و زمین های پوشیده از رستنی های دیگر شاهد بودیم، بدین صورت که در بعضی کشتزارها بدون دلیل، مناطقی به صورت دایره های تقریبا منظم، تهی از هر گونهگیاه می ماند. هیچ توضیح منطقی هم برای این پدیده پیدا نمی شد، مثلا ترکیب خاک دایره های عقیم، با ترکیب خاک مناطق همجوار تفاوت خاصی نداشت.
ذهن خیال پرداز انسان ها به تدریج افسانه هایی مثل رادیواکتیو بودن خاک، دست داشتن موجودات فرازمینی یا حتی اژدهای مخفی در اعماق زمین را برای توجیه این پدیده ساخت و این باور حتی به صورت اعتقادی سنتی هم درآمد.
این دوایر، بیش از همه در خاک آفریقای جنوبی پیدا می شوند. دانشمندان از مدت ها پیش سعی کرده اند که پاسخی برای این مسئله بیابند.
همین دو ماه پیش بود که یک دانشمند آلمانی دانشگاه هامبورگ به نام نوبرت یورگنز بعد از شش سال پژوهش و 40 سفر به آفریقا اعلام کرد که موفق به حل کردن قضیه شده است، او نوعی از موریانه صحرایی را عامل ایجاد این دوایر دانست. نام علمی این موریانه Psammotermes alloceru است.
او توضیح داد که این موریانه با خوردن ریشه گیاهان قبل از سبز شدن آنها، دوایری خالی از گیاه ایجاد می کنند، تا آب باران در این دوایر به دام بیفتد. با افزایش جمعیت این موریانه ها، به تدریج قطر دایره ها بیشتر می شود. او این دوایر را جلوه ای از مهندسی بوم شناسی توسط موریانه ها دانست.
اما یک دانشمند دیگر به نام کریستین فرناندز اوتو از دانشگاه بروکسل بلژیک به نوع دیگری به قضیه نگاه کرده است. او با شبیه سازی کامپیوتری نشان داده است که ایجاد این دوایر نتیجه طبیعی رقابت گیاهان در آب و هوای خشک برای دستیابی به آب است.
این دانشمند یک مدل کامپیوتری درست کرده است و نشان داده است که وقتی حجم انبوه گیاهانی را داشته باشیم که هر یک می خواهد به تناسب اندازه نفوذ ریشه خود، آب را بمکد، لاجرم مناطق اینچنینی تشکیل می شود.
به زبانی ساده، اگر گیاهان یک کشتراز گسترده را در یک شرایط آب و هوایی خشک در نظر بگیریم، هر چقدر پیش برویم، ریشه های آنها برای دسترسی به آب گسترده تر می شوند، فاصله شان از هم کمتر و کمتر می شود، تا جایی که میزان نزدیکی ریشه ها به یک حد آستانه می رسد، طوری که دیگر نزدیکی بیشتر ممکن نمی شود، در اینجاست که ناگهان، به یک منطقه تهی از گیاه می رسیم.
جالب است که این مدل می تواند توضیح بدهد که چرا دوایر در منطق خشک تر، بزرگ تر هستند، جایی که رقابت گیاهان برای دسترسی به آب بیشتر است. در اینجا سیستم ریشه های گیاهان بزرگ تر و توسعه یافته تر است و بنابراین مناطق کچلی هم بزرگ تر می شود.
در مناطقی از نامیبیا و آفریقای جنوبی که خشک تر هستند، دایره های خالی از گیاه هم بزرگ تر هستند و به 10 متر هم می رسند. به این ترتیب این مدل شبیه سازی شده هم علت ایجاد دایره ها و شکل آنها و هم اندازه آنها را توضیح می دهد.
حالا دیگر مشکل ما این است که کدام یکی از توجیه های علمی را بپذیریم!
منبع : یک پزشک
علاقه مندی ها (Bookmarks)