نور در معماري

نور همواره به عنوان عنصريمهم و حياتي در طراحي فضاها در نظر است و معماران آن را آگاهانه به مثابه عامل معماري و فضاسازي در ايجاد حال و هواي مطلوب به خدمت گرفته اند...
در اين مبحث به چگونگي استفاده از نور در مكانهاي مهم و در نمونه هاي گوناگون و همچنين به بررسي آن در معاني مختلف مانند عرفان ، معماري و فضا پرداخته شده است ...


1- رابطة نور و معماري

-1-نور واثر آن :
نور، اولين شرط براي هر نوع ادراك بينايي است . در تاريكي مطلق ، ما نه فضا را مي توانيم ببينيم و نه فرم و رنگ را . اما نور تنها يك ضرورت فيزيكي نيست . بلكه ارزش روانشناختي آن يكي از مهمترين عوامل زندگي انساني در همة زمينه هاست .
در معماري آغاز مسيحيت و نيز در معماري بيزانس همواره تلاش مي شده است هر چه بيشتر به فضاي داخلي جنبه روحاني داده شود و فضايي رؤيايي بيافرينند و روشن است كه نورپردازي در اين راه نقش عمده داشته است ...
استفاده از پديده هاي ترفندهاي گوناگون نوري براي تقويت قدرت خيالپردازي از دوران باروك تا امروز معمول بوده است . در معماري مذهبي با استفاده از فرم هاي خاص و نور پردازي متناسب با آن پديده هايي بينايي به وجود مي آيد كه از نظر ادراكي دقيقاً قابل تعريف نيستند و جاي تعبير و تفسير دارند و گذشته از آن حال و هوائي عرفاني به انسان مي دهند...


1-2 نور پردازي طبيعي فضاي داخلي :

ارتباط مياني بين درون و بيرون بر پايه دو عامل است : نور يا به عبارت ديگر مقدار نور طبيعي اي كه از بيرون به درون ميتابد و آزادي ديد چه از درون به بيرون و چه بر عكس .آزادي ديد خواسته يا ناخواسته به معني وجود نور است اما وجود نور هميشه به معني آزادي ديد نيست . به طور كلي سه امكان براي نور پردازي طبيعي وجود دارد : الف ) از طريق روزنامه ها فقط نور به درون راه دارد .ب) علاوه بر ورود نور ، راه ديد به بيرون نيز باز است .ج) هم نور به داخل مي آيد و هم امكان ديد از هر طرف وجود دارد ...
در معماري ممالك عربي شبكه هاي ريز چوبي كه در مقابل پنجره قرار مي گيرد يكي از
عناصري است كه بسيار مورد استفاده قرار مي گيرد : با استفاده از اين شبكه ها مي
شود خيابان را ديد بدون اينكه بيننده ديده شود . فرهنگ اسلامي اين شبكه را با خود
به اسپانيا آورد و ازآنجا به آمريكاي جنوبي برده شد . اسلام چنين نوعي از « حجاب »
را به شرق هم برد و در هندوستان نمونه هاي سنگي آن ديده مي شود ...


1-3- شدت نور :

شدت نور يكي از چهار عامل مهم ادراك بينايي است . قدرت تطابق چشم با شدت هاي مختلف نور تعجب انگيز استادراك ما از روشنائي يك جسم هم نسبي است و هم مرتبط با آن جسم. يك جسم در يك محيط تاريك به نظر ما بزرگتر مي آيد تا در يك محيط روشن يا به عبارت ديگر محيط در ادراك ما اثر مي گذارد . به همين دليل است كه اشياء در شب اغلب به نظر ما بزرگتر از واقع مي رسند و اين يكي از دلايل است كه ما در شب اغلب فاصله را نمي توانيم درست تخمين بزنيم ...


نحوه به كارگيري نور در بازار كاشان :

از اين لحاظ بحث تحت عناوين زير كه هر يك نوررا به اعتباري مطرح مي كنند باز
مي كنيم:


الف – به اعتبار منبع دريافت نور،

ب – به اعتبار ميزان و نحوه
روشنايي فضا .

الف- نور را به اعتبار منبع دريافت مي توان به دو
دسته مستقيم و غير مستقيم تقسيم كرد. منظور از نور مستقيم اين است كه فضا نور را مستقيماً از فضاي بازي كه خورشيد بر آن مي تابد دريافت مي كند و منظور از غير مستقيم اين كه فضا نور را از فضاي ديگري، كه خود داراي نور مستقيم است، ميگيرد...
تركيب بندي كلي نور در بازار كاشان :


علاوه بر بررسي نقش نور در فضاهاي هر يك از اجزاي بازار، بايد به كار گيري نور در كل فضاي بازار و نسبت و مكان قرار گيري فضاهاي با ارزشهاي متفاوت نوري را نيز بررسي كرد، زيرا در قرار گيري فضاهاي داراي ارزشهاي نوري مختلف در كل بافت بازار، نوعي تبعيت از نظام و قاعده احساس مي شود...


نحوه دستيابي به نور (منافذ نور يا روزنها) :

نور به دو طريق به درون فضاهاي بسته بازار مي آيد، و در نگاهي كلي مي توان منفذهاي نور به فضاهاي بسته را – كه به آنها روزن مي گوييم- به دو دسته تقسيم كرد...


2- نور و فضا(1)



نور به چيزها استقلال مي بخشد و در همان حال نسبت هايشان را برقرار مي سازد .

حتي شايد بتوان گفت كه نور شيء منفرد را بر جسته مي سازد، تا در متن سبتهايش تشخص يابد، نور آفريننده نسبتهايي كه جهان را سامان مي دهند، با وجود اينكه سرچشمة تمام هستي است ، هرگز منبعي ساكن نيست، نور برعكس، با تبديلات مداوم خود حركتي ارتعاشي دارد و پيوسته جهان را باز مي سازد...



3- نور و زبان احساس
(1)



حجم فایل : 873کیلوبایت

فرمت فایل : PDF -::- برای مشاهده مطلب نیاز به برنامه Acrobat Reader می باشد -::-

لینک : دانلود