هوجکین چیست؟

[غزل بارون]

هوجکین(Hodgkin) یک نوع خاص از لنفوم یا سرطان است که با رشد غیر طبیعی سلول ها در دستگاه لنفاوی همراه است. پیشرفت های جدید در زمینه تشخیص و درمان این بیماری باعث شده است که تعداد زیادی از بیماران بهبود یابند. در این بیماران با تشخیص زودرس و درمان مناسب، میزان بهبود افزایش خواهد یافت. گر چه بیماری هوچکین ممکن است در تمامی سنین دیده شود، شایع ترین سن شیوع آن بین ۲۰ تا ۵۰ سالگی است.
بیماری هوچکین عبارت است از سرطانی شدن قسمت مرکزی گره های لنفاوی . این بیماری در واقع یک نوع لنفوم است . این بیماری ، لنفوسیت ها (نوعی گلبول سفید)، گره های لنفاوی (گره هایی که عفونت را کنترل و مواد ایمنی زا برای بدن درست می کنند) و طحال (در واقع یک گره لنفاوی بزرگ است ) را درگیر می سازد. بیماری هوجکین می تواند در هر سنی رخ دهد، اما در بزرگسالان جوان و نیز افراد مسن شایع تر است . این بیماری در کودکان زیر ۱۰ سال نادر است .
بیماری هوچکین دریک منطقه دستگاه لنفاوی و معمولاً در گره لنفی ایجاد می شود. اگر این بیماری به موقع کشف و درمان نشود، ممکن است در تمام دستگاه لنفاوی پخش گردد. هوچکین می تواند باعث درگیری ریه، اعضای داخل شکم و استخوان ها شود. با گسترش بیماری، گویچه های سفید طبیعی کاهش یافته، در مقابله با عفونت ها اختلال ایجاد می شود. بنابر این بیماران مبتلا به هوچکین ممکن است مستعد ابتلا به عفونت ها ی گوناگون گردند.
تحقیقات درباره بیماریهای سرطانی منجر به پیشرفت در مبارزه با بیماری هوچکین ، افزایش کیفیت زندگی مبتلایان و بهبود موفقیت درمان شده است . اکثریت بیماران مبتلا به هوچکین قابل درمان هستند و یا می توان گفت برای سالیان سال بیماری آنها قابل کنترل می باشد . تحقیقات نشان دهنده این واقعیت است که در آینده احتمال موفقیت در درمان این بیماری باز هم افزایش خواهد یافت .
هوچکین در واقع نوعی از انواع لنفوم است در واقع لنفوم واژه ایست مشترک که نشان دهنده بیماری در دستگاه لنفاوی بدن می باشد .

همانطور که می دانید دستگاه لنفاوی در واقع قسمتی از سیستم ایمنی فرد می باشد که شامل عروق و غدد لنفاوی است که درون آنها مایع لنف که مایعی شیری رنگ است جریان دارد . غدد لنفاوی بصورت توده هایی در نواحی کشاله ران ، زیر بغل ، شکم ، سینه و گردن دیده می شوند . البته طحال ، تیموس ،‌ لوزه ها و مغزاستخوان نیز از دیگر اجزای دستگاه لنفاوی هستند .
در مورد مکانیسم ایجاد یاخته های سرطانی بصورت ساده می توان گفت : بدن از سلولهای متفاوتی تشکیل شده است . بطور طبیعی سلولهای بدن رشد می کنند و فقط زمانی که نیاز به سلولهای بیشتری وجود دارد . سلول جدید از تقسیم سلولهای قبلی ایجاد می شود . گاهی اوقات زمانیکه نیازی به سلول بیشتری وجود ندارد سلولها بدون مهار تقسیم می شوند و باعث ایجاد یک توده اضافی می گردند که می توانند خوش خیم یا بدخیم باشند .

در بیماری هوچکین ، یاخته های لنفاتیک بسرعت تقسیم می شوند و بدون هیچ نظم یا مهاری رشد می کنند . چون بافت لنفاوی در تمامی قسمتهای بدن دیده می شود ، بیماری هوچکین نیز می تواند از هر قسمتی از بدن آغاز گردد . معمولاً در هوچکین بافت سرطانی به آرامی از یک گروه غدد لنفاوی به گروه دیگر انتقال می یابد .
دستگاه لنفاوی در کجا یافت می شود؟
بیماری هوچکین در دستگاه لنفاوی ایجاد می شود. دستگاه لنفاوی از شبکه عروقی کوچکی که به آنها عروق لنفاتیک می گویند، به همراه بافت های لنفاوی که محل تجمع لنفوسیت ها بوده و شامل گره های لنفاوی و بافت های دیگر می باشند، تشکیل شده است. عروق لنفاتیک مسئول باز گرداندن مایعات میان بافتی به گردش خون سیستمیک هستند. بافت های لنفاوی در بیشتر بافت های بدن به ویژه طحال، کبد، مغزاستخوان و روده یافت می شوند.
در طی مسیر عروق لنفاوی، تجمع های دانه ای شکل کوچکی از لنفوسیت ها یافت می شود که به آنها غدد لنفاوی می گویند. عمل این غدد، حذف ناخالصی ها و باکتری های موجود در لنف است.
گره های لنفاوی در همه نقاط بدن پراکنده اند. درگردن، زیر بغل و کشاله ران به راحتی یافت و لمس می شوند. این غدد معمولاً از دانه تسبیح بزرگتر نیستند ولی در صورت ایجاد عفونت یا بیماری های دیگر بزرگ می شوند. یک گره لنفاوی بدون درد بزرگ شده، اگر بیشتر از یک ماه باقی بماند باید به پزشک مراجعه کرد.
علل بیماری هوچکین
برخی از محققان عقیده دارند که بیماری هوچکین دراثر مقابله دستگاه دفاعی بدن در برابر یک تحریک خارجی مثل یک ویروس ایجاد می شود. این بیماری در کشورهای درحال توسعه که در آنها افراد جامعه تا زمان بلوغ تماس فراوانی با عوامل عفونت زا داشته اند، کمتردیده می شود. این بیماری در کشورهای توسعه یافته صنعتی که در آنها کودکان تا سن ۱۰ سالگی با بیماری های شایع اطفال تماس نداشته اند، بیشتر دیده می شود. با این حال دانش ما راجع به علت بیماری هنوز ناکافی است.

* عوامل خطرساز :
علت یا علتهای بیماری هوچکین در حال حاضر کاملاً شناخته نشده اند . ولی بهرحال امروزه می دانیم که این بیماری مسری نیست و بدنبال جراحتها ایجاد نمی شود .
مهمترین عوامل خطرساز عبارتند از :
• سن ( معمولاً در سنین ۱۵ تا ۳۴ و بعد از ۵۵ سال دیده می شود . )
• جنس : بیشتر در مردان دیده می شود .
• سابقه خانوادگی : برادران و خواهران فرد مبتلا به هوچکین در معرض خطر ابتلای بیشتری هستند .
• بیماریهای ویروسی : بعضی از بیماریهای ویروسی احتمال ابتلا به هوچکین را افزایش می دهند ؟
لازم به تذکر است که وجود عوامل خطر به معنی ابتلای قطعی به بیماری نمی باشد بلکه احتمال آنرا می افزاید.
* علائم بیماری :
• بزرگی طولانی مدت غدد لنفاوی گردن ، زیربغل یا کشاله ران که معمولاً دردناک نیست .
• تبهای مکرر بدون علت مشخص
• تعریق شبانه
• کاهش وزن بیش از ۱۰ درصد بدون علت مشخص
بازقابل ذکر است وجود این علائم صددرصد به معنی ابتلا به هوچکین نیست و در اکثریت مواقع این علائم در بسیاری از بیماریهای ساده مانند آنفلوانزا نیز دیده می شود .
علایم شایع
خارش در تمام بدن
گره های لنفاوی متورم ، بدون درد به هنگام لمس ، با قوام لاستیکی و بدون چسبندگی به یکدیگر هستند. این گره های بزرگ شده در هر کجای بدن می توانند باشند اما در زیر بغل یا کشاله ران بیشتر دیده می شوند.
تب و عرق ریزش شبانه به طور متناوب
کاهش وزن
زردی چشم ها و پوست
احساس کسالت
کم خونی
خونریزی گوارشی
* تشخیص :
اگر پزشک به این بیماری مشکوک شود معاینه دقیقی از بیمار بعمل می آورد و بخصوص غدد لنفاوی ناحیه گردن ، زیر بغل ، کشاله ران را از نظر بزرگی و تعداد مورد بررسی قرار می دهد . پزشک ممکن است آزمایشات خون را نیز بعمل آورد ، همچنین تصویربرداری مختلفی نیز از قسمتهای مختلف بدن بعمل آورد .
در اکثریت موارد تشخیص دقیق منوط به تکه برداری غدد لنفاوی بزرگ شده ( بیوپسی ) می باشد که البته با صلاحدید پزشک معالج بعمل خواهد آمد .
اگر تشخیص هوچکین قطعی شود تعیین مرحله بیماری برای ازریابی دقیق روند پیشرفت آن اهمیت می یابد که پزشک بدین منظور اقدامات خاص تشخیصی را انجام خواهد داد .
* درمان :
تعیین مرحله بیماری نقش بسیار مهمی در روند درمان وی دارد . البته اندازه غدد لنفاوی درگیر ،‌ علائم بیماری ، سن و عوامل دیگری نیز در تعیین روند درمان مؤثر هستند .
بیماران مبتلا به هوچکین با صلاحدید پزشک معالج خود ممکن است علیه آنفلوانزا ،‌ ذات الریه و مننژیت واکسینه شوند . برای درمان هوچکین ممکن است از روش های شیمی درمانی و رادیودرمانی استفاده شود .
باید توجه داشت درمان هوچکین با داروهایی انجام می شود که اغلب دارای عوارض جانبی هستند که البته گریزی از آنها نیست .
همانطور که اشاره شد نتیجه درمان یک بیمار هوچکین به عوامل مختلفی از قبیل مرحله بیماری ، پاسخ بیمار به درمان ، سن بیمار و سلامت عمومی وی دارد . در ضمن پاسخ به درمان نه تنها در مورد هوچکین بلکه در تمامی بیماریها از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است چون انسانها به دلایل ژنتیکی و محیطی با هم تفاوت دارند .
بعضی از عوارض جانبی درمان عبارتند از : تهوع و استفراغ و گلودرد ، مشکلات بلع غذا
بهرحال در طی درمان بهتر است در رژیم های غذایی به پروتئین و کالری کافی توجه نمود .
* پیگیریهای پس از درمان :
باید توجه داشت که بسیاری از بیماریها ممکن است پس از بهبود اولیه عود کنند و هوچکین نیز از این قاعده مستثنی نیست . لذا یک بیمار هوچکین پس از درمان باید بطور منظم تحت مراقبت و معاینات پزشکی قرار گیرد . که البته این پیگیریها از مهمترین قسمتهای درمان هستند و یک بیمار هوچکین باید کوچکترین تغییرات سلامت خود را به پزشک معالج خود اطلاع دهد .

تشخیص بیماری
چون علت بیماری هوچکین نا معلوم است، در حال حاضر پیشگیری ازآن امکان پذیر نیست. ولی تشخیص زود هنگام و درمان مناسب نتایج خوبی به همراه دارد.
معمولاً اولین علامت، پیدا شدن یک غده لنفاوی بزرگ و بدون درد است ک معمولاً در گردن وگاه در زیر بغل یا کشاله ران دیده می شود. این غدد لنفاوی گاه در هنگام استحمام یا اصلاح کردن موهای بدن کشف می شوند. غدد لنفاوی ممکن است در اثر عفونت ها یا بیماری های دیگر غیر از بیماری هوچکین نیز بزرگ شوند ولی غده لنفاوی که بیش از یک ماه بزرگ بماند چه دردناک باشد چه نباشد باید توسط پزشک معاینه گردد. غده لنفاوی عفونی معمولاً دردناک است.
گاه علایم دیگری نیز دربیمار مبتلا به هوچکین دیده می شود که عبارتند از:
- تب طول کشیده ای که علت آن مشخص نیست.
- عرق شبانه توجیه ناپذیر. گاه این تعریق آن قدر زیاد است که بیمار مجبور به تعویض ملحفه می گردد.
- خارش بدن
- دردهای غیرطبیعی پشت یا شکم
- کاهش وزن غیر طبیعی
- تنگی نفس
بیشتر موارد هوچکین به ویژه اگر در مراحل اولیه شناسایی گردد، قابل درمان است. بنابر این برای کشف احتمالی غدد لنفاوی بزرگ شده، گردن، زیربغل و کشاله ران، خود را به طور منظم معاینه کنید.
این علائم در بیماری های دیگری غیراز هوچکین نیز شایع است ولی در صورت بروز این علائم برای از دست ندادن شانس تشخیص زود هنگام این بیماری، باید به پزشک مراجعه کرد.
پس از مراجعه به پزشک، وی تاریخچه کاملی از وضعیت پزشکی فرد تهیه می کند. آنگاه معاینه پزشکی به عمل خواهد آمد. اگر حالت غیرطبیعی درگره لنفاوی مشاهده نماید، آن گره لنفاوی برداشته می شود ودر زیر میکروسکوپ مطالعه می گردد. این آزمایش مشخص خواهد کرد که ضایعه خوش خیم یا بدخیم است.
اگر نتیجه نمونه برداری مشخص کند بیماری هوچکین است، آزمایش های تکمیلی زیرانجام می شود:
- پرتونگاری قفسه سینه
- آزمایش خون
- لنفانژیوگرافی : به معنی تزریق ماده حاجب به داخل سیستم لنفاوی و سپس تهیه رادیو گرافی ازآن که نشان دهند ه وضعیت سیستم لنفاوی و میزان گسترش بیماری درآن است.
- سی تی اسکن شکم
- آزمایش مغز استخوان
- نمونه برداری از اعضای داخل شکم برای نشان دادن گسترش بیماری به این اعضاء
ممکن است انجام تمام این بررسی ها دریک فرد لازم نباشد. تصمیم گیری در باره بررسی های لازم توسط پزشک معالج صورت خواهد پذیرفت

پردیس