فرهنگ رستنی های ایران

[*FATIMA*]

Genista tinctoria L

گزک رنگرزی ، طاووسی رنگ

1/ بوته ای کوچک است که اگر آنرا بکارند ارتفاع آن به حدود 1/5 متر می رسد

2/ دارای ریزوم های قوی و چوبی و تنه ای کوتاه ، خوابیده و زیاد منشعب دارد

3/ تعداد ساقه های این گیاه زیاد ، راست یا برافراشته ، ترکه ای فرم یا شکل ، دارای انشعاب ، بدون خار ، ساقه های مسن لبه دار و شیاردار است

4/ برگ ها کشیده ، خیلی کوتاه ، کمی دمبرگ و گاهی بدون دمبرگ ، بیضی یا نیزه ای شکل ، در انتها دارای زائده و حاشیه صاف است

5/ زمستان های یخبندان را نمی پذیرد

6/ در مرغزارهای جنگلی خشک ، خلنگ زارها ، نی زارهای خشک و در جنگل های تنک سوزنی برگ یافت می شود

7/ در هر نوع خاکی عمل آمده ، شنی و آهکی ، به خصوص خاک های لومی و سبک کمی مرطوب و خاک های هوموسی جنگلی دیده می شود

8/ کمی در مقابل کود و محل های چمنی حساس بوده و همچنین در مقابل زمین های غرقابی طولانی و سایه خیز حساسیت دارد

9/ دارای مزه تلخ بوده و دام کمتر تمایل به تعلیف آن دارد

10/ پیشاب آور ، کارکن و قی آور به عنوان یک محرک قلب عمل می کند که از خاصیت های آن است

11/ قبلاً از این گیاه جهت استفاده داخلی برای نقرس ، روماتیسم و استسقاء و جهت استفاده خارجی برای شکستگی ، دمل ، درد عرق النساء یا کجوک و یا ورم یا آماس بهره می گرفته اند

12/ سرشاخه های پر برگ را قبل از به بذر نشستن می چینند خشک می کنند و به مصرف جوشانده یا دم کرده می رسانند


منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Gleditsia caspica Dest

لیلکی ، کرات

1/گونه های این جنس درخت هایی خزان دار و معمولاً خاردار هستند

2/ این درخت ها را برای شاخ و برگ آنها می کارند

3/ دارای گل های ناپایداری بوده که تبدیل به نیام بزرگی بعد از گرمای تابستان می گردد

4/ تا 15- درجه سانتیگراد یخبندان را مقاومت می کند ، ولی درختچه های جوان ممکن است از یخبندان صدمه بینند

5/ به نور خورشید زیاد و خاک حاصلخیز و خوب زهکشی شده نیاز دارد

6/ ازدیاد آن به وسیله بذر صورت می گیرد

7/ معمولاً گسترده و ارتفاع آن به 12 متر و پهنای آن به 10 متر می رسد

8/ تنه این درخت پوشیده از خارهای بلند و منشعب است

9/ برگ های آن سرخس مانند ، براق یا خوش ظاهر و نیمه سبز است


منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Glycine soja (L) sieb. et Zucc

سویا ، لوبیا روغنی ، پشم باقلا

1/ گرده افشانی در گل های بوته سویا خودگشن یا مستقیم و یا اتوگام می باشد

2/ آرایش گل خوشه ای غیرمتراکم و گل ها کوچک تر و به رنگ سفید یا بنفش می باشد

3/ گل های بارور شده تبدیل به نیام گشته که در این غلاف ها تعداد چند دانه گرد یا مدور وجود دارد

4/ غلاف ها یا نیام ها بعد از رسیدن ترکیده و دانه از آن به خارج پرتاب می شود

5/ دانه های گرد یا گاهی بیضی شکل سویا به رنگ سفید ، زرد ، سبز ، قهوه ای ، سیاه و ... می باشد

6/ دانه سویا دارای حدود 20% روغن و حدود 30% پروتئین دارد

7/ سویا گیاهی است یکساله که باید آنرا در بهار دیر کشت نمود

8/ ریشه های عمیق و راست سویا نسبتاً کوتاه و منشعب می باشد

9/ ارتفاع ساقه ، بعضی از ارقام سویا به 1/5 متر هم می رسد که راست ، بلند ، گرد و به طور محسوس چهارضلعی است

10/ ساقه ها تولید انشعاب زیاد نموده و پوشیده از کرک های سفیدرنگ هستند

11/ برگ ها به طور وضوح دارای دمبرگ و در موقع رسیدن می ریزند

12/برگ های سویا سه برگچه ای که یکی وسط و دوتای دیگر در طرفین قرار دارند

13/ دمبرگ ها پوشیده از کرک و کمی شیار می باشد

14/ دمبرگچه ها مدور و پوشیده از کرک های متراکم و در قاعده آنها دو گوشوارک کوچک دیده می شود

15/ برگچه ها نسبتاً بزرگ حدود 5 سانتیمتر بزرگی داشته که سطح بالا و پایین آنها پوشیده از کرک است

16/ آب و هوای مرطوب را ترجیح داده و حتی در آب و هوای گرم جنوب کشور هم عمل می آید

17/ به خاک های لومی عمیق یا رسی شنی و حتی شنی رسی با رطوبت کافی سازش دارد

18/ خاک های کمی اسیدی را ترجیح داده اما در خاک های مختصر قلیایی هم عمل می آید

19/ سویا را باید بعد از گذشت سرمای بهاره که معمولاً در ایران اردیبهشت ماه است کشت نمود

20/ دارای ارقام زودرس و دیرس دارد و آن را به صورت خطی با بذرافشان و با فاصله مشخص کشت می کنند

21/ هم به صورت فاریاب ها و هم به صورت دیم در نواحی با باران کافی کشت می نمایند

22/ می توان آنرا در تناوب زراعی قرار داد و در بعضی مناطق کشور بعد از گندم ، جو ، باقلا و حتی کلزا کشت نمود

23/ دانه های بعضی از گونه های سویا یا لوبیای روغنی را تفت داده و آنرا به نام چلقوزه می خورند


منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Glycyrrhiza glabra L

شیرین بیان

1/ گونه های دائمی این جنس در تابستان به گل می روند و در برابر یخبندان تا 15- درجه سانتیگراد مقاوم است

2/ نیاز شیرین بیان به آفتاب زیاد و به خاک های عمیق ، غنی و خوب زهکشی شده نیاز دارد

3/ ازدیاد شیرین بیان به وسیله غیرجنسی در بهار یا بذر در پاییز و بهار است

4/ شیرین بیان گیاهی راست و دائمی با گل های آبی مایل به ارغوانی و سفید است

5/ این گل ها در آرایش گل سنبله ای کوتاه غیرمتراکم در روی ساقه های راست در اواخر تابستان ظاهر می گردد

6/ دارای ریشه های خزنده روی زمین است

7/ برگ های بزرگ به برگچه های اغلب چسبناک و به تعداد 9-17 عدد و بیضی شکل تشکیل می شود

8/ گلها بعد از باروری نیام مستطیلی شکلی به بزرگی 3 سانتیمتر به وجود می آورد

9/ ارتفاع بوته شیرین بیان به حدود 1/5 متر و پهنای یک متر می رسد

10/ نیاز به آفتاب زیاد و خاک خوب زهکشی شده دارد

11/ در اوایل پاییز ریشه های استولن های شیرین بیان 3 تا 4 ساله را چیده و برای جوشانده ، عصاره ، قرص و پودر از آن استفاده می گردد


منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Hedysarum coronarium L

عدس تلخه ، عدس الملک ، آجی مرجمک

1/ گونه های این جنس دائمی یا دوساله بوده که خزان دارد و به صورت نیمه درختچه درمی آید

2/ از گونه های این جنس برای تولید علوفه استفاده می گردد

3/ این گونه در برابر یخبندان تا 15- درجه سانتیگراد زیر صفر مقاومت می کند

4/ خاک های خوب زهکشی شده و نور افتاب را ترجیح می دهد

5/ به وسیله بذر در بهار یا پاییز زیاد می گردد

6/ دوساله یا دائمی گسترده و بوته ای می باشد

7/ آرایش گل خوشه ای غیر متراکم بوده که گل های آن به رنگ قرمز روشن در تابستان به وجود آمده و در بالای برگ های مرکب چند برگچه ای قرار دارند

8/ ارتفاع و پهنای عدس تلخه به حدود یک متر می رسد

9/ گل آذین خوشه ای عدس تلخه شباهت بسیار نزدیکی با گل آذین اسپرس دارد که از محور برگ ها تولید می گردد

10/ گل ها حدود 2 سانتیمتر بزرگی داشته و بر روی دمگل بلندی قرار دارند

11/ گل ها بعد از باروری تبدیل به نیام یا غلاف قابل تشخیص می گردد که دارای 2 تا 4 بذر گرد بوده که پوشیده شده با پیش آمادگی خشن



منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Hedysarum hedysaroides (L) Schinz et Thell

عدس تلخه آلپی

1/ گل ها به صورت گل آذین خوشه ای در روی دمگل بلندی متمایل به یک طرف قرار دارد

2/ گل ها به رنگ ارغوانی ، بنفش یا سفید می باشد

3/ گیاهی دائمی با ریشه راست و عمیق و قوی که به یک متر خاک نفوذ می کند

4/ دارای ریزوم کوتاه ، خوابیده ، منشعب و فلس دار و استولن کوتاه و کوچک فلسی دارد

5/ ساقه ها به ارتفاع حدود 50 سانتیمتر رسیده ، راست و مستقیم ، اکثراً منفرد ، این طرف و آن طرف افتاده یا خم شده ، بدون انشعاب و لبه دار است

6/ برگها سه برگچه ای و دارای 5 تا 10 جفت برگچه و دمبرگ راستی دارد

7/ برگچه ها بیضی شکل یا تخم مرغی شکل که اکثراً دارای حاشیه صاف و انتهایی بدون زائده دارد

8/ گوشوارک ها یا برگ های جانبی که در قاعده برگ قرار دارند شکافدار و دارای پایه دار است

9/ گل ها بعد از باروری تبدیل به نیام یا غلاف 2 تا 5 بالدار است

10/ این گیاه در ارتفاعات بالای 1500 متری از سطح دریا یافت می شود

11/ نسبت به رطوبت و یخبندان حساسیت داشته و می توان در فضاهای صخره ای آنرا به عنوان گیاه زینتی کشت نمود


منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Hippocrepis comosa L

دریس ، ضریس

1/ گونه های جنس دریس گیاهانی یکساله یا دائمی می باشد که انرا به خاطر گل های زیبایش کشت و کار می کنند

2/ گیاهی دائمی که گاهی نیمه بوته ای بوده و دارای ریشه ای بلند و راست است

3/ دریس ریزوم دار بوده و ریزوم ها منشعب با تکامل متفاوت می باشد

4/ ساقه ها به تعداد زیاد و به بلندی حدود 30 سانتیمتر ، خوابیده و گسترده ، در قاعده چوبی ، کمی شیاردار ، با میان گره کوتاه و پر برگ است

5/ برگ ها سه برگچه ای با دمبرگ بلند و دارای 3-8 جفت برگچه است

6/ برگچه ها دارای شکلی تخم مرغی وارونه و انتهای زائده دار است

7/ گوشوارک یا برگ های جانبی کوچک ، بلند و تخم مرغی شکل است

8/ گل آذین سنبله ای غیر متراکم بوده و دارای گلهایی به رنگ زرد دارد که از بهار تا اواخر تابستان گل می دهد

9/ گیاه دریس در برابر یخبندان تا 15- درجه سانتیگراد مقاومت نشان می دهد

10/ این گیاه نیاز یه آفتاب یا نور خورشید و خاک خوب زهکشی شده دارد

11/ ازدیاد دریس به وسیله بذر در بهار یا تابستان صورت می گیرد و خود تکثیری زیادی هم دارد

12/ در چراگاه های فقیر ، خاک های سبک ، نیمه مرطوب ، کود نخورده ، دامنه های آفتابی و زمین های بایر و غنی از آهک یافت می شود

13/ علوفه خوشخوراکی داشته و به وسیله احشام به خوبی تعلیف می گردد


منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Indigofera spp

نیل ، وسمه

1/ درختچه ای است که از برگ های سائیده آن گونه به خصوص در رنگرزی استفاده می گردد

2/ دارای گونه های درختچه ای خزان دار و دائمی بوده که آنرا برای شاخ و برگ و گل های کوچک آن می کارند

3/ در مناطق سردسیر یا یخبندان عمل می آید و ممکن است یخبندان بیش از حد اندام های آنرا سرما بزند ولی در بهار از طوقه مجدداً سبز می شود

4/ به آفتاب زیاد و خاک حاصلخیز و خوب زهکشی شده نیاز دارد

5/ در بهار می توان سرشاخه های خشک را هرس نمود و از بین برد

6/ ازدیاد نیل در پاییز به وسیله بذر و یا به وسیله قلمه ترکه های چوبی نرم در تابستان صورت می گیرد


منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Lablab purpureus

لبلاب ، لبلاب مصری

1/ رستنی بالارونده پیچنده ، خزان دار و ساقه های چوبی دارد

2/ در نواحی گرمسیری لبلاب را برای کود سبز و تعلیف دام کشت نموده و از نیام و بذر خوردنی آن استفاده می گردد

3/ معمولاً به عنوان یک گیاه یکساله مورد نظر است

4/ در برابر یخبندان حساس و حداقل درجه حرارت برای آن 5 تا 10 درجه سانتیگراد است

5/ در نواحی آفتابی و خاک های خوب زهکشی شده می کارند

6/ ازدیاد آن به وسیله بذر در بهار صورت می گیرد

7/ دارای گل های ارغوانی ، میخکی یا سفید داشته که در تابستان تولید می گردد

8/ گل ها بعد از باروری ایجاد نیام بلند یا محتوی بذرهای خوردنی می کند

9/ ارتفاع درختچه به ده متر می رسد و حداقل درجه حرارت برای آن 5 درجه سانتیگراد است


منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Laburnum anagyroides Medic

درخت پروانه ، آبنوس

1/ این جنس سه گونه خزان دار با گل های خوشه ای فراوان ، باشکوه و آویزان داشته که در بهار و تابستان ظاهر می گردد

2/ گونه های این جنس مقاوم به یخبندان تا 15- درجه سانتیگراد و بهترین رشد را در محل های کاملاً آفتابی و هر خاکی به جز خاک های غرقابی دارد

3/ برگ ها سه برگچه ای سبز و نرم و بیضی شکل بوده و درختی سمی به حساب می آید

4/ تمام اندام های گونه های این جنس سمی و بذر آن خیلی سمی می باشد

5/ ازدیاد این جنس به وسیله بذر است

6/ گل های آن به رنگ زرد و بزرگ می باشد

منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان