گلاب گیری

[Majid_GC]

نویسنده : محمد علی ناظری آن هنگام که بر تن تفدیده گرم کویر قدم می‌گذاری و جدای از گرمای محبت مردمان مهربانش، حرارت آن دیار گرماسوز تنت می‌گردد هیچ تصور نمی کنی که در دل خود گوهری ناب پرورانیده باشد که با دیدنش انگشت حیرت به دندان بگیری و اعجاز دیگری از قدرت خالق را به نظاره بنشینی و با تمام وجود لمس کنی. در آن برهوت خاک و گرما شهری واقع گردیده است زیبا، دنج دلپذیر و هنوز بکر و دست نخورده در دل کوهستانهای چشم‌نواز که نامش از فضای بسته آن کوهستانها برکشیده است و تا بیکران مرزهای جغرافیایی، متن کتابهای تحقیقی و دنیای رویایی جهانگردان راه یافته است.
سخن از قمصر کاشان پایتخت گل و گلاب است عطر گلابی که گلهایش از سجاده نمازگزاران محاسن و عطر مردان و زنان تا بازارهای اروپا را فرا گرفته است.
بالاتر از همه اینها خانه خدا، حرمین شریفین و بقاء متبرکه ائمه اطهار هرساله با گلاب قمصر شستشو داده می‌شود.
قمصر همچون مرواریدی در صدف کویر پنهان است و برای کشف آن می‌بایست از دریای کویر گذشت که البته این راه پر مشقت در آرزوی دیدن این بهشت پنهان هموار می‌شود. شهری که با ویژگیهای طبیعی. فرهنگی و تاریخی منحصر به فردش زبانزد خاص و عام است به گونه‌ای که تفرجگاه دائمی کسانی می‌شود که یکبار آمدن به این شهر را تجربه کنند.اینجا قمصر است، پایتخت گل و گلاب ایران. گل و گلاب اصالتی تاریخی که معنا یافته در دیوان نسل امروز و همتی غرورانگیز برای حفظ و پاسداشت آن. اینجا قمصر است شهری که کافی است هر رهگذری تنها یکبار قدم در آن بگذارد تا با جان و روح مدهوش شده و همراه با طبیعت چشم‌نواز آن هم نوا گردد.
گلاب ناب چنان با نام قمصر عجین گشته که تا همیشه تاریخ جاودان و ماندگار است. از قدیم‌الایام به یک رسم خوب و دل‌انگیز تا نامی از قمصر بر زبان جاری می‌شود بلافاصله آنچه در ذهن تداعی می‌شود گل است و قداست گلاب. قمصر شهرت، بالندگی و گذشته پر افتخار و لبریز از غرور خود را در حالی به دست آورده که مردمان دیارش با رشته، رشته تار و پود وجود خود بر دار زمان نقشی بدین زیبایی و به یادماندنی آفریده‌اند. براساس یک دیدگاه در عصر ملکشاه سلجوقی نماینده یکی از اتابکان روم شرقی از دامنه‌های کوه اسبی قمصر مقداری گل سرخ را با خود به شهر دمشق که آن روزها «داماسکوس» خوانده می‌شد می‌برد و در آنجا پرورش می‌دهد دلیل ادعا اطلاق نام داماسک رز یا رز ادماسنا در فرهنگ لاتین و در زبان کشورهای انگلیسی زبان به گل سرخ می‌باشد از دیگر اسناد موجود درباره گل و گلابگیری قمصر وجود سفرنامه شاردن سیاح فرانسوی است که در دوران صفویه نگاشته شده است وی به تفصیل در جلدهای سوم و چهارم در این خصوص مطلب نگاشته است. دیگر منبعی که در این باب به نکاتی اشاره دارد فرهنگ دهخدا است. حتی با مطالعه کتاب جامع قانون در طب از شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا که حدود هزار سال قبل نوشته شده است مکرراً بر استعمال گل خشک و گلاب جهت درمان امراض مختلف تاکید گردیده است. قمصر به موازات صنعت گلابگیری از چند صدسال قبل پایه‌های صنایع جانبی دیگر نظیر مسگری، شیشه‌سازی، و بسته‌بندی را در خود استوار دید که متاسفانه براثر عوامل ناآرام محیطی به مانند سیل و زلزله دستخوش تغییرات فراوانی گردیده است. قمصر توانسته روز به روز بر کمیت و کیفیت محصول گلاب خویش بیفزاید تا جایی که جایگاه خود را در عرصه بازار حفظ کرده و در این زمینه در خصوص تولید انواع عرقیات گیاهی و دارویی نیز رشد چشمگیری داشته است.نکته اساسی و اصلی این مطلب توجه به نفوذ و گسترش این صنعت به روستاها و شهرهای پیرامون قمصر در دهه‌های اخیر است. به نحوی که طبق نظر اهالی روستاهای قمصر از سال ۱۳۱۰ گل محمدی آن هم برای کشت به این مناطق راه یافت و از سال ۱۳۳۶ برخی گلابگیران حرفه‌ای قمصر به علت قیمت نازل گل در این روستاها دستگاه‌های خود را در آنجا دایر نمودند اما بعد از چندی با مشخص شدن کیفیت پایین محصول گل در این مناطق روند مذکور متوقف گردید. اما در این روستاها و بخشها بر اثر این عمل گلابگیری سنتی به سبک قمصر فرا گرفته شد و رواج یافت و تاکنون نیز ادامه دارد.
علت این همه تاکید بر گلاب قمصر مرغوبیت فوق‌العاده گل تولیدی قمصر به سبب شرایط ویژه طبیعی آن است. چه در گذشته و چه امروز عالی‌ترین محصول گل و گلاب با عیار بسیار بالا که دقیقاً منطبق با استانداردهای جهانی است محصول آب و خاک این اقلیم و سامان قمصر است. در کنار این عامل اساسی روش سنتی گلابگیری قمصر را باید حاصل هنر، ذوق، سلیقه، پشتکار و ابتکار مردم فهیم آن دانست نکته مهم اسانس موجود در گل قمصر است که با هیچ منطقه‌ای دیگر قابل قیاس نیست به نحوی که براساس منابع موجود گل قمصر با داشتن اسانس ۳۵ میلی‌گرم در ۱۰۰ میلی‌لیتر رتبه‌ای فوق تصور نیست به شهرها و روستاهای اطراف خود دارد مام روزگار بر سینه ستبر قمصر این نشان لیاقت و پلاک افتخارآفرین را آویخته که: هرساله برای معطر نمودن مقدس‌ترین عالم کعبه مکرمه فقط از گلاب ناب قمصر استفاده می‌گردد.

کعبه را گفتم که این عطر دل‌انگیز از کجاست

هاتفی گفتا که بی‌شک از گلاب قمصر است

آن زمان که خداوند سبحان به دست ابراهیم خلیل کعبه را بنا کرد، استعداد رویش عالی‌ترین نمونه گل محمدی را به قطعه‌ای سرسبز از سرزمین ایران، قمصر عطا فرمود چرا که اراده کرده بود تا از اشک عاشقانه این خطه خانه‌اش را عطرآگین سازد.
در ایام با طلوع پرفروغ ماه ذی‌الحجه ماه عاشقان و عارفان و همزمان با احرام حاجیان آنجا که آدمی جسم و جان خویش را از هرچه غیر اوست پاک و منزه می‌سازد و ترنم زیبای لبیک اللهم لبیک را به امید استجابت بر زبان جاری می‌سازد و زیباترین و مقدس‌ترین خانه جهان، کعبه آمال مسلمانان با گلاب ناب شهر قمصر شستشو داده می‌شود که این افتخار و موهبت دیر زمانی است که با زندگی مردمان این شهر گره خورده است.
آری تو گویی که در موسم بهار طبیعت، گلهای سرخ محمدی احرام می‌بندد به شوق و عشق حرم یار و خود را قربانی می‌کنند تا اشک معطرشان را بر دامان متبرک او جاری سازند.
و امروز که در هنگامه بزرگترین همایش مسلمانان جهان وجودمان را غمی شیرین در برمی‌گیرد و تنها امید وصالش التیام‌مان می‌بخشد دلخوشیم و راضی که گلاب ناب قمصر سفیری است شایسته تا سلام، را به الف قامت یار رساند.
گشتن قمصر همگام با فعالیتهای عمرانی سعی نموده با برنامه‌ریزی مدرن و اصولی و با انتخاب راهکارهای مناسب و با حضور در عرصه‌های مختلف به معرفی این تابلو زیبا همت گمارد.
قمصر از لحاظ توریستی و گردشگری جایگاه بسیار ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است به طوری که این جمعیت اکنون نقش به سزایی را در حیات و اقتصاد این شهر ایفا می‌کند.
همزمان با شکوفایی گلهای سرخ محمدی شاهد حضور چشمگیر و غیر قابل انتظار میهمانان و گردشگران در این شهر زیبا هستیم که می‌آیند تا جان و جسم خود را به هوای فرح‌بخش و رویایی این شهر همراه با عطر ناب گلاب آرامش و آسایش دهد.
شهر قمصر با واسطه اندیشه‌های روشن مسوولین، فرهنگ والای مردم و در اختیار داشتن ابزار، امکانات در کنار فضاهای بکر و زیبا و آوازه گلاب منحصر به فردش جایگاه خود را در قلوب مردم پیدا نموده است که موید این ادعا اقبال و استقبال عمومی به ویژه گردشگران و توریستها از شهر قمصر است و هر سال نیز رشد چشمگیر و تصاعدی را داشته است. فقط کافی است در ایام اردیبهشت و خرداد ماه سری به این شهر بزنیم تا بخوانید حدیث مفصل از این مجمل.مجموعه تصاویری ببینید از گلاب گیری در قمصر:

[Sa.n]

ندیده بودم تا حالاچه جالب