روز ملی مهندس و زاد روز خواجه نصیرالدین طوسی مبارک باد

[روابط عمومی سایت]

بنام تنها خالق جهان هستی

« برای مهندسین بن بستی وجود ندارد. آنان یا راهی خواهند یافت٬ یا راهی خواهند ساخت…»

با سلام خدمت تمامی کاربران انجمن

و سلام به کسانیکه خالق شرایطند نه زاده شرایط

پنجم اسفند ماه، روز بزرگداشت دانشمند بزرگ ایرانی “خواجه نصرالدین طوسی ” و “روز مهندس” بر تمامی مهندسان ایران زمین بویژه مهندسین سایت علمی نخبگان جوان در تمامی رشته ها خجسته و مبارک باد .




زاد روز بزرگترین مهندس ایرانی خواجه نصیر الدین طوسی مبارک باد

پنجم اسفندماه، خجسته میلاد دانشمند بزرگ ایرانی خواجه نصیرالدین طوسی، روز ملی مهندس نام گذاری شده است. ضمن تبریک خدمت تمام مهندسین سرافراز کشور، به معرفی مختصری از زندگی نامه شخصی و علمی این عالم و مهندس گرانقدر می پردازیم.

خواجه نصيرالدين محمد بن حسن جهرودي طوسي مشهور به خواجه نصيرالدين طوسي از اهالي جهرود از توابع قم است كه در تاريخ 15 جمادي الاول سال 597 هجري قمري ولادت يافته است. او به تحصيل دانش، علاقه زيادي داشت و از دوران جواني در علوم رياضي و نجوم و حكمت سرآمد شد و از دانشمندان معروف زمان خود گرديد.


خواجه نصيرالدين طوسي را دسته اي از دانشوران خاتم فلاسفه و گروهي او را عقل حادي عشر نام نهاده اند. به هرحال خواجه نصيرالدين دوره تحصيل ابتدايي را قسمتي نزد دائي خود بابا افضل ايوبي كاشاني و فخرالدين داماد كه او شاگرد صدرالدين سرخسي و او شاگرد افضل الدين جيلاني و او شاگرد ابوالعباس ريوگيري و او شاگرد بهمن يار از شاگردان شيخ الرئيس ابوعلي سينا تحصيل كرده است.

شهيد ثاني در رساله چهل حديث خود مي نويسد محققاً خواجه نصير در علوم منقول شاگرد پدرش بود كه او از شاگردان فضل اله راوندي بود و او از شاگردان ثقه الاسلام سيد مرتضي علم الهدي مي باشد.



يكي از شاگردان خواجه نصيرالدين طوسي علامه حلي مي باشد و علامه حلي در موقع اجازه دادن به يكي از شاگردانش بنام ابن زهره دربارة استادش در همان اجازه نامه چنين مي نويسد:
خواجه نصيرالدين طوسي افضل عصر ما بود و از علوم عقليه و نقليه مصنفات بسيار داشت او اشرف كساني است كه ما آنها را درك كرده ايم، خدا نوراني كند ضريح او را. قرائت كردم در خدمت او الهيات، شفاي ابن سينا و تذكره اي در هيئت را كه از تاليفات خود آن بزرگوار است. پس او را اجل محتوم دريافت و خداي روح او را مقدس کند.






خواجه نصيرالدين طوسي در خدمت هلاكوخان ايلخان مغول


خواجه نصيرالدين طوسي در تمام امور كشوري و لشگري مغول براي نيل به مقاصد عالية خود دخالت داشته و تا اندازه اي كه توانست از پيش آمدها و سختي هاي ناگوار كه متوجه جامعه مسلمين مي شد جلوگيري مي كرد، گاهي با سخنان علمي و زماني با گفتگوهاي مختلف و هنگامي با اندرزهاي سياسي مقاصد مهم اساسي خود را با دست هلاكوخان انجام مي داد پيشرفتهاي علمي و نوازش فضلاء و علما با دست خواجه صورت مي گرفت و روي اين نظريات روزبروز در دربار هلاكو محبوبتر شده و مورد توجه خاص ايلخان مي گرديد.

خواجه نصيرالدين هميشه اصول مقاصد ديني را نصب العين خود قرار داده و تمام حركات سياسي و علمي كه شايسته يك مرد ديني آشنا به مصالح اجتماعي و سياسي اسلامي است بكار مي بست.
يكي از اقدامات مهم خواجه نصيرالدين طوسي تشويق هلاكوخان به فتح بغداد و برانداختن دودمان عباسي و كشتن خليفه به دست ايلخان مغول بود.

تاسيس رصدخانه به تشويق هلاكو بوسيلة استاد طوس

محقق طوسي به اتفاق كليه مورخين آن عصر بر عقل هلاكو چيره شده و تا مي توانست از قدرت و تسلط او بنفع كشور خود استفاده مي كرد و به جهان علم و ادب و ترويج مذهب شيعه اثني عشري خدمت كرد و به نيروي اراده و تدبير خود توانست عقايد و آراء خود را بنام دلالت هاي فلكي عملي ساخته و از اوهام و خرافاتي كه مانند حسام الدين منجم ها بنام نجوم مي گفتند جلوگيري كند و در اثر نوازشهاي محقق طوسي دانشمندان توانستند با فراغت بال مشغول تاليف و تصنيف و اشتغالات علمي شده و هر كدام در محيط تاريكي كه بر اثر فساد اخلاق و كشتارها و خونريزيهاي پراكنده ، آشفته شده بودند، مشعل فروزاني گرديده و در تشريح فضائل بكوشند و تا اندازه اي از فساد اخلاق و بيدادگري جلوگيري نمايند.

رفتن محقق طوسي به حله جهت زيارت شيخ نجم الدين ابوالقاسم حلي مولف كتاب شرايع الاسلام تاثير عميقي در محافل علمي اسلامي نمود و يك درس عبرتي بود كه تاكنون داستان آن بر سر زبانها است. از جمله اقدامات ديگر خواجه نصيرالدين طوسي كه تاريخ هيچوقت آن را فراموش نخواهد كرد تاسيس رصدخانه مراغه مي باشد كه از يادگارهاي علمي و فلكي خواجه طوس مي باشد كه بدست او با همراهي عده اي از فضلا و دانشمندان بنا شده اين رصدخانه از مشهورترين رصدخانه هاي اسلامي است كه در شرق نزديك خاورميانه ذكر شده و آوازه آن تمام جهان آن روز را فرا گرفته و تاكنون با اين همه تطورات و تغييراتي كه در جهان پديد آمده باز نام آن رصدخانه هنوز با اسم باني آن بر سر زبانهاست.





بدستور محقق بزرگ طوسي فخرالدين ابوالسعادات احمد بن عثمان مراغي معمار معروف آن عصر ساختمان وسيع و با شكوه رصدخانه را با نقشه استاد شروع نموده و محلي كه براي رصدخانه انتخاب شده بود تلي است كه در شمال غربي شهر مراغه واقع شده بود و اينك بنام رصد مراغه معروف است.

براي كمك به رصدخانه علاوه بر كمكهاي مالي دولت اوقاف سراسر كشور نيز در اختيار خواجه گذارده شده بود كه از عشر آن جهت امر رصدخانه و خريد وسائل و اسباب و آلات و كتب استفاده مي نمود. و در نزديكي رصدخانه كتابخانة بزرگي و بسيار عالي ساخته شده بود كه در حدود چهارصد هزار جلد كتاب نفيس جهت استفادة دانشمندان و فضلا قرار داده بود كه از بغداد و شام و بيروت و الجزيره بدست آورده بودند.



و در جوار رصدخانه يك سراي عالي از براي خواجه و جماعت منجمين ساخته بودند و مدرسه علميه اي جهت استفاده طلاب دانشجويان ساخته شده بود و اين كارها مدت 13 سال بطول انجاميد، تا اينكه ايلخان هلاكوي مغولي در سال 663 درگذشت. ليكن خواجه تا آخرين دقايق عمر خود مواظبت و اهتمام بسيار نمود كه آن رصدخانه و كتابخانه از بين نرود و خللي در كار آنجا رخ ندهد.

بناي رصد خانه مراغه از افراط و تفريط منجمين آندوره جلوگيري كرده و از اوهام و خرافاتي كه بنام دلالت هاي فلكي انتشار پيدا كرده بود و مغولان آن را دامن مي زدند جلوگيري كرد. يكي از دانشمندان مشهور امريكا بنام فانديك در يكي از تعليقات خود مي نويسد:‌ دانشمندان نجومي اروپا براي هر يك از كوههاي كره ماه نامهائي از فضلاي جهان را كه خدمات شايسته اي به جهان علم كرده اند نام گذاري نموده اند از جمله يكي از كوههاي كره ماه بنام خواجه نصيرالدين طوسي نامگذاري شده است.

به هرحال عظمت روحي محقق طوسي نشاط مخصوصي در قلب فضلاي رنج ديده و آواره از وطن آن زمان ايجاد كرده و سبب شده بود كه تمام مشقات و صدمات خانمانسوز را در اطاق نسيان گذارده و با شوق وافري در حمايت استاد بدرس و بحث در دانشگاهي كه او در مراغه و بغداد ايجاد كرده بود اشتغال ورزيده و معضلات هر علمي را مطرح و با تبادل افكار وسعه اطلاعات استاد كل حل نمايند.





بعضي از كتب مشهور خواجه نصيرالدين طوسي

1-شرح اشارت ابن سينا
2- تجريد الاعتقاد
3-التذكره في علم الهيئت بنام تذكره نصيريه
4- تحرير المجسطي در هيئت و نجوم
5- اخلاق ناصري
6- اوصاف الاشراف در عرفان
7- الادب ابوخير للولد الضغير با اشعار عربي و فارسي ازخود خواجه
8- جواهر الفرائض ـ اصول علم فرائض و مواريث
9- اساس الاقتباس در فن منطق
10- بيست باب در اصطرلاب در علوم غريبه
11- زيج ايلخاني
12- مثلثات كروي

و همچنين رسالات و كتب متعددي در منطق و هيئت از خواجه باقيمانده است تاليفات خواجه به سال 1652 ميلادي به زبان لاتين در لندن به طبع رسيده است و همچنين در مصر و هندوستان و ايران قسمتي چاپ شده است كه بعداً با همكاري خواجه دست اندركار امر رصد شده بودند از قبيل: علامه قطب الدين شيرازي ـ شمس الدين شيرواني ـ حسام الدين شامي ـ دامغاني ـ كمال الدين الابكي ـ علي بن محمود ـ نجم الدين اصطرلابي ـ صدرالدين علي بن خواجه نصير طوسي كه متولي رصدخانه نيز بوده و فومنجي چيني و محي الدين مغربي و فريدالدين ابوالحسن بن حيدر بن علي طوسي از جمله دانشمندان معروف عصر خود در حكمت و عرفان و اشراق بوده و در علم رياضي و نجوم و رصد كواكب از سرآمدان عصر خود بوده اند.




داوري تاريخ درباره خواجه نصرالدين طوسي

گروهي خواجه را بر هم زننده وحدت دولت عربي و اسلامي مي پندارند و مي گويند بدست او وحدت عربي در آن زمان پاشيده شد. خوبست در تاريخ بي غرضانه داوري كرد تا معلوم شود نامه هاي خليفه عباسي معاصر سلطان خوارزمشاه به چنگيزخان مغول و تشويق او در حمله به ايران براي از بين بردن دولت عظيم الشان اسلامي ايران كه مقدمه هجوم چنگيزيان به بغداد گرديد، و در حقيقت خواجه در اين باب گناهي نداشت و اگر لياقت خواجه پس از آن همه وقايع و خونريزي به داد مسلمانان نرسيده بود، جهان اسلامي امروز چه وضعيتي داشت؟

در حدود چهل سال كم و زياد ايران در دست چنگيزيان غيرمسلمان قتل عام مي شد و در تمام اين مدت دربار خلفاي عباسي در دو طرف دجله در بغداد به عيش و نوش مشغول و خوشحال بودند كه يك حكومت مقتدر و نافع با آن كه مسلمان بود،‌ لكن كعبه مصنوعي دربار عباسي را بنام دين و ايمان سجده نمي كرد منقرض مي شد. در صورتي كه اساس و بنياد خلفاي عباسي و انقراض بني اميه با دست ايرانيان مسلمان انجام گرفت و عاقبت بدست آنان نيز واژگون شد.

وفات خواجه نصيرالدين طوسي

در سال 672 هجري قمري خواجه نصير با جمعي از شاگردان خود به بغداد رفت كه بقاياي كتابهاي تاراج رفته را جمع آوري و به مراغه ارسال دارد اما اجل مهلتش نداد و در تاريخ 18 ذي الحجه سال 672 هجري قمري در بغداد دار فاني را وداع گفت و جسدش را به كاظمين انتقال داده و در جوار امامين همامين مدفون گرديد.

[Tadaei]

پنجم اسفند ماه روز بزرگداشت شخصیتی نمونه، سیاستمدار، نویسنده‌ مبتکر، حکیم منجم، ریاضی‌دان و پدر مهندسی ایران، خواجه نصیرالدین طوسی را گرامی داشته و این روز را که مزین به نام مهندس می باشد، خدمت تمامی مهندسین، تبریک عرض می كنیم. تاریخ پرافتخار ایران به خود می بالد که مشحون ازدانشمندان و مهندسان فرهیخته‌ای است که پایه ‌گذار تمدن بزرگ اسلامی ایرانی برای این مرز و بوم بوده‌اند. خواجه نصیرالدین طوسی شخصیتی نمونه و دانشمند در تاریخ علم و فرهنگ پربار ایران اسلامی به حساب می‌آید و به حق، به نکوداشت یاد این فرهیخته ارزشمند و به پاسداشت تلاش‌های مهندسان کشور، سالروز ولادت این مبتکر حکیم، پنجم اسفندماه تقویم کشور به نام روز مهندس مزین گشته است.احداث رصدخانه و کتابخانه بزرگ مراغه، اندازه‌گیری طول و عرض شهرها، جهت‌گیری و اندازه‌گیری شیب و فرازها و تعیین افق در جهات مختلف تنها گوشه‌ای از تلاش‌های خواجه نصیرالدین طوسی در عرصه خدمتگذاری به سرزمین ایران بوده است.امروز تقارن نام‌گذاری روز مهندسی و سالروز تولد خواجه نصیرالدین طوسی، تطابق گرامیداشت تلاش‌ تمام عزیزانی است که در لباس همت و تلاش در جهت خدمت به ایران اسلامی و آبادی آن گام برمی‌دارند.
اگرچه فضیلت دانشمندان کشف و تدوین قانون های جهان محیط بر انسان و جوامع انسانی است، اما در نهایت این مهندسان هستند که با بکارگیری این قوانین برای تغییر و بهبود شرایط زیست و کار انسان ها تلاش مستمر انجام می دهند و این تلاش است که حرکت جوامع انسانی را به سوی تعالی میسر می سازد. شرکت مهندسین مشاور راهیاب بهینه بر خود لازم می داند که این مناسبت را مغتنم شمرده و روز مهندس را به تمامی مهندسان که درعرصه سازندگی وآبادانی میهن عزیزمان، ایران نقش آفرین میباشند تبریک عرض می نماید.

[Client]

[Client]

« برای مهندسین بن بستی وجود ندارد. آنان یا راهی خواهند یافت٬ یا راهی خواهند ساخت…»

سلام بر شما، سرکار خانم و تمام کاربران و دوستان جدید و قدیم سایت و تمام دوستان مهندسم ،

من نیز با عنوان "مهندس کوچولو" این روز بزرگ و فرخنده را به تمامی دوستان و سروران و اساتید محترم و بزرگوارم تبریک عرض می نمایم.

راستش این جمله بالا بسیار زیبا هست و به شدت آن را در شرح و وصف حال و روزگار خودم می بینم.

گاهی خودم از دست خودم شاکی میشدم که چرا برای هر مسئله ای میتونم بدون شک راه حلی ارائه بدم.این موجب خستگی من شده بود و گاهی و فقط گاهی دلم می خواست ،میشد بهانه ای گیر بیارم و میتونستم یه خورده تنبلی کنم.چون همین یافتن راه ها موجب می شد انرژی تازه ای برای تلاشی مجدد پیدا کنم و در مسیری جدید در راستای اهداف قبلیم قدم بر دارم ...

ولی جمله بالا نشون میده من در راهی درست قدم برداشته ام و اشتباه نرفتم.

در نهایت ،امید است طلوع انوار و برکات این ایام خجسته نقشه راه و آغازی دوباره، برای شکفتن استعدادها و شناسایی ظرفیت ها و عامل خرسندی و رضایت خداوندگار عالم باشد.

با سپاس فراوان Client

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

[معمار حانیه]

[حسنعلی ابراهیمی سعید]