با مرور تاريخ شفاهي و خاطرات هموطنان سالخورده درمي يابيم که چگونه ترياک و وافور جايگزين چپق و قليان شد و چطور انگليسي هاي استعمارگر با خريدن سوخته ترياک با بهايي بيش از قيمت خود ترياک، مردم را تشويق به استعمال و سپس معتاد به اين ماده مخدر کردند.

از آن زمان به بعد نيز تلاش قاچاقچيان موادمخدر و سوداگران سودجوي اين وادي از يک سو و تشنگي براي نشئگي بيشتر از سوي ديگر،هر روز مواد جديدتري وارد بازار کرد، به طوري که روزگاري معتادان با پکي به وافور نشئه مي شدند ،اما زماني ديگر با استنشاق گرد سفيد و شيطاني هروئين بر روي زرورق و يا با تزريق آن ،به نشئگي مطلوبشان مي رسند و اکنون سخن از مواد مخدر صنعتي به ميان آمده است.
اسامي مواد افيوني نيز به روز شدند ، ترياک سنتي و طبيعي رو به فراموشي گذاشت و امروزه پان ، کراک ، شيشه ،برنز ،نخ ،نورجيزک و... توسط قاچاقچيان در اختيار مردم و بخصوص جوانان معتاد قرار داده مي شود .
کراک يکي از اين گونه مواد است که در ميان جوانان به عنوان يک ماده بي خطر با ميزان نشئگي بالا معرفي شده و حدود 95 درصد از مصرف کنندگان، آن را به اسم روانگردان مي شناسند اما پس از مصرف ، مشخص مي شود که ماده اي بسيار اعتياد آور است و حتي مصرف بسيار کم آن پس از سه بار، اعتياد را حتمي و شخص را به شدت وابسته و نيازمند مي کند.
در حال حاضر، توليد و قاچاق مواد مخدر تمام کشورهاي دنيا را تهديد مي‌کند و ايران که يکي از کشورهاي هدف براي قاچاقچيان مواد مخدر است، بيشتر در معرض خطر قرار گرفته است.
کراک و کريستال بيشتر در مناطقي از افغانستان که آمريکايي‌ها حضور پر رنگي دارند، توليد و از آنجا وارد ايران مي‌شود. مي‌توان گفت که توليد اين گونه مواد مخدر در افغانستان و قاچاق آن ها کاملا سازماندهي شده و با هدف خاصي است ،چرا که بر اساس آمار ،توليد مواد مخدر در افغانستان از زماني که آمريکايي‌ها وارد آن کشور شده‌اند، به 5 برابر خود رسيده است.
بايد توجه داشت مصرف کراک عامل اصلي شيوع اين ماده مخدر مي باشد و بسياري از جوانان که از خطرات کراک و مصرف آن با خبر نيستند ،نا آگاهانه به دام مي افتند و اين در حالي است که به گفته متخصصان، مصرف کننده کراک يا کريستال عمر خيلي کوتاهي خواهد داشت.
** چرا مصرف کراک عوارض جبران ناپذيري دارد
کراک نوعي ماده محرک از مشتقات کوکائين است که تا حد امکان اشباع شده به اين معني که يک گرم کراک از 10 تا 100 گرم هروئين ساخته شده، ولي قيمت آن به مراتب ارزان‌تر از هروئين و اعتياد آن در مقايسه با هروئين بسيار شديدتر و قوي‌تر است.
بيشتر جوانان فکر مي‌کنند کراک چيزي در حد قرص‌هاي روان گردان و اکستازي است و به همين دليل از مصرف آن وحشت ندارند و اين شروع فاجعه است.
با توجه به ميزان شيوع کراک در ميان نسل جوان، به نظر مي‌رسد علل استعمال کراک علاوه بر جنبه تفريحي به عوامل اجتماعي و اقتصادي نيز مرتبط باشد.
معتاد به کراک هرگز نمي‌تواند بيشتر از يک ماه زندگي عادي داشته باشد و پس از يک ماه يا دائما در حال چرت زدن و خماري است، يا در حال درد کشيدن.
با يک ماه مصرف کراک، ميزان مورد نياز به 3 يا 4 برابر روز اول مي‌رسد و تعداد دفعات مصرف روزانه به 10 بار در روز افزايش مي‌يابد.تدخين کراک براي شخص، حس نشاط ظاهري به وجود مي‌آورد که کم‌تر از 5 تا 7 دقيقه طول مي‌کشد و پس از آن با ايجاد افسردگي حاد و احساس بي ارزش بودن و ولع زياد براي مصرف اين ماده ادامه مي‌يابد که در مراحل بعد ترک اعتياد را مشکل مي‌‌کند و بيشتر به همين علت است که معتادان به کراک کمتر اقدام به ترک آن مي کنند و وضعيت خويش را بحراني‌تر مي‌سازند.
کراک به شدت مغز،کبد و قلب را تحت تأثير قرار مي‌دهد و موجب التهاب اين اعضا مي‌شود.
تحت تأثير عوارض منفي کراک، اجزايي که در تماس مستقيم با دود کراک هستند، ذره ذره نابود ‌شده و مي‌پوسند. اجزاي داخلي بدن عفونت مي‌کند و در برخي موارد ديده شده است در مصرف‌کنندگاني که براي مدت طولاني از اين ماده استفاده مي‌کنند، ميزان عفونت به اندازه‌اي است که اجزاي بدن از هم جدا مي‌شوند ، يعني گوشت زير پوست دچار عفونت شده و به اصطلاح کرم مي‌زند.
اثرات کوتاه مدت کراک شبيه آمفتامين است، ولي مدت زمان کوتاه‌تري دارد. احساس افزايش انرژي، چابکي و سرخوشي، افزايش ضربان قلب و نبض و تنفس، کاهش اشتها، رنگ پريدگي، تحريک و هيجان، بي‌قراري، لرزش دست‌ها، توهمات شديد حسي، اغتشاش ذهني، گيجي، درد پا، فشار قفسه سينه، تهوع، تيرگي بينايي، تب، تشنج و مرگ، اثرات مهلک اين ماده خانمانسوز به شمار مي‌رود.
متاسفانه ماده‌اي که در حاضر در ايران به عنوان کراک توليد و مصرف مي‌شود ماده جديدي است که ارتباط يا شباهتي به کراک توليدشده از کوکائين ندارد. شکل ظاهري اين ماده کلوخي شکل، کرم رنگ و داراي پرزهايي شبيه پشمک است.
هرويين، قرص‌هاي روانگردان و مواد شيميايي و اسيدي ناشناخته ،مواد تشکيل‌دهنده کراک ايراني هستند. اين ماده در لابراتوار‌هاي زيرزميني توليد مي شود و سود هنگفتي را نصيب توليدکنندگان و فروشندگان آن مي‌سازد .
** ويژگي ها و عوارض کراک ساخته شده در ايران
عضو اتاق فکر ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت و گو با ايرنا به ويژگي هاي کراک موجود در ايران اشاره کرد و اظهار داشت : ماده مخدري که تحت عنوان کراک در جهان معروف است ، نوعي کوکائين خالص شبيه سنگ نمک است و حدود 30 سال از زمان ورودش به بازار مصرف مي گذرد.
دکتر فرهاد طارميان ادامه داد : ماده مخدري که در سالهاي اخير به بازار مصرف ايران راه پيدا کرده است بر خلاف کراک خارجي از مشتقات هروئين است و به احتمال زياد قاچاقچيان و توزيع کنندگان اين نام را بر آن گذاشته اند.
اين پژوهشگر اعتياد اظهار داشت : بدليل اينکه هروئين خالص خارج از ايران کمتر وجود دارد ، لذا در برخي کشورها ، اين ماده مخدر را به نام" کراک ايراني "مي شناسند و تصور مي کنند که يک ماده مخدر جديد در ايران توليد و مصرف مي شود.
دکتر طارميان با اشاره به تحقيقات انجام شده روي اين ماده مخدر گفت: بر اساس تحقيقات انجام گرفته همين ماده هم خالص نيست و در بيشتر مواقع ترامادول و ديگر مواد با آن مخلوط شده است.
اين استاد دانشگاه افزود: هروئين معمولي موجود در ايران يک گرد سفيد رنگ است که فقط به ميزان 5 درصد خلوص دارد و بقيه آن ناخالصي است ،اما اين ماده اي که به کراک معروف شده نسبت به هروئين درصد خلوص بيشتري دارد و به همين دليل هم تاثيرات مخرب آن به مراتب بسيار بيشتر و گسترده تر است.
جانشين دبيرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر نيز با هشدار درباره شکل گيري و فعاليت آشپزخانه هاي توليد اعتيادآورهاي صنعتي" کراک و شيشه" در مناطق مختلف کشور ، تاکيد کرد که در صورت ادامه فعاليت اين آشپزخانه ها ،قيمت مواد کاهش يافته و گرايش به آن در ميان جوانان رو به افزايش خواهد رفت .
"طاها طاهري" به خبرنگار اجتماعي ايرنا گفت: علت افزايش گرايش به مصرف اعتيادآورهاي صنعتي، مواد روانگردان و محرک، بي اثر و بي ‌استفاده بودن مجازات ‌هاي تعيين شده براي افراد درگير در چرخه مواد مخدر است.
وي تصريح کرد: با توجه به بازدارنده نبودن مجازات ها، از يک سال و نيم پيش پيگير بازنگري قانون جامع مبارزه با مواد مخدر و رفع اشکالات آن هستيم و روند اين بازنگري در مجمع تشخيص مصلحت نظام در دست بررسي است.
اين مقام مسوول در ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: در جلسه هفته گذشته مجمع تشخيص مصلحت نظام ،از سوي برخي اعضا اشکالاتي بر اين قانون وارد شد که بايد پس از اصلاح ،اين قانون براي تصويب نهايي به مجلس شوراي اسلامي ارجاع شود.
طاهري اظهار داشت: با تدبير درستي که اعضاي مجمع تشخيص مصلحت نظام داشتند،مقرر شد که مواد اصلي، ضروري و اولويت‌دار اين قانون جامع ‌از جمله موضوع روان گردان‌ها در جلسات آينده مجمع تشخيص مصلحت نظام بررسي و تصويب شود و پس از آن، قانون جامع مبارزه با مواد مخدر مسير اصلي خود را طي کند.
به گفته وي، از آنجا که مجازات‌ هاي اعمال شده براي افراد درگير در حوزه قاچاق و توزيع مواد صنعتي و روانگردان‌ها بازدارنده نيست، توزيع و مصرف اين مواد در ايران گسترش پيدا کرده است.
وي با تاکيد بر اينکه قبلا موادمخدر صنعتي به کشور وارد مي‌شد ولي امروز مواد اوليه ساخت مواد صنعتي يعني" افدرين و سودافدرين "به ايران قاچاق مي شود، يادآور شد : آشپزخانه توليد اين مواد در ايران در فضاهايي حدودا شش متري با ابزار و امکانات اوليه شکل گرفته است.
جانشين دبيرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، در خصوص محدوده سني آغاز مصرف اعتياد آور صنعتي در ايران هم گفت: ممکن است در مواردي سن شروع اعتياد در ايران از 15 سال يا بيشتر باشد ولي متوسط سن مصرف مواد مخدر در ايران بين 22 تا 23 سال است.
وي خاطرنشان کرد: دليل نگراني زياد از مصرف شيشه و اعتيادآورهاي صنعتي اين است که باورهاي غلطي به ويژه در بين جوانان و بانوان در حوزه مسايل روان شناختي مصرف اين مواد، مبني بر دستيابي به شادابي، زيبايي و تناسب اندام با مصرف اين مواد، شايع شده که بايد اين موارد از طريق اطلاع رساني و آموزش اصلاح شود.
به گفته وي، ستاد مبارزه با مواد مخدر با آغاز سال تحصيلي جديد بر ارايه آموزش ‌هاي لازم به دانش‌آموزان و دانشجويان در اين زمينه متمرکز ‌شده و در اين راستا به نحوي برنامه‌ريزي‌ کرده که تا پايان سال تحصيلي 88 بتوانيم يک بار به همه جامعه هدف دانش‌آموزي و دانشجويي در رابطه با مواد اعتيادي در کشور از طريق توزيع بروشور و جزوات آموزشي، برگزاري کارگاه‌ها و کلاس‌هاي آموزشي و توليد نرم‌افزارها و فيلم‌هاي مستند ويديويي آموزشي، اطلاع‌رساني کنيم.
جانشين دبيرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: خطر جدي ديگر تاثيرات مصرف اعتيادآورهاي صنعتي و روان گردان‌ها به علت نوع اثري است که علاوه بر مصرف کنندگان بر محيط اجتماع تاثير مي‌گذارد و شاخص‌ترين آثار در مصرف‌کنندگان اين است که مواد مخدر صنعتي به هيچ وجه درمان ندارد.
طاهري با تاکيد بر اينکه يک جريان سازمان يافته تجاري و فرهنگي به دليل پر سود بودن اين تجارت پشت پرده رواج مصرف اعتيادآورهاي صنعتي و روانگردان‌ها قرار دارد، گفت: اين پديده نوظهور در کشور ما به مساله اي جدي تبديل شده و تمام توان دستگاه‌هاي اجرايي به پرداختن به موضوع مصرف اعتيادآورهاي صنعتي و پروتکل درماني آنها معطوف شده است.
وي ادامه داد: در اين شرايط بار ديگر از دستگاه قضايي مي‌خواهيم که خارج از قوانين مربوط به مجازات، اقدامي عاجل نسبت به اعمال مجازات‌هاي سنگين تر براي اين پديده و افراد درگير باآن ،در نظر بگيرد تا مجازات اعمالي براي اين گناه ،با توجه به تاثيرات شديد آن از يک وحدت رويه براي برخورد موثر با مصرف کنندگان، توليدکنندگان و توزيع کنندگان اين مواد پيروي کند.
يک پزشک متخصص نيز با بيان اين که کراک واقعي يک ماده محرک و شکل خالص و قليايي کوکايين است ، تصريح کرد: در ايران ماده اي که به کراک شهرت دارد در واقع همان هرويين فشرده است که اغلب در ترکيب با مواد روانگردان ، اسيدهاي قوي ، آمونياک ، داروهاي محرک ( آمفتامين ) و ... يافت مي شود.
دکتر اسدالله شفيعي راد در گفت و گو با ايرنا افزود : هرويين موجود در کراک بسيار فشرده و غليظ شده است و مصرف کراک به مراتب خطرناک تر از مصرف هروئين مي باشد.
وي با اشاره به اينکه خانواده ها با ديدن برخي از علايم در فرزندان خود بايد نسبت به مصرف اين ماده توسط وي مشکوک شوند ، ادامه داد : سرخوشي و سپس بي تفاوتي ، کج خلقي، اختلال قضاوت، تهوع و استفراغ، خشکي دهان، کاهش فشار خون، کاهش وزن، گوش به زنگي، کاهش احساس درد، احساس گرما و گر گرفتگي ، خارش بيني ، سنگيني دست و پا، رخوت، افت عملکرد شغلي و اجتماعي از آثار مصرف کراک ايراني مي باشد.
دکتر شفيعي راد گفت: يبوست مزمن، تيره شدن رنگ پوست، سوءتغذيه، تغيير ساعات خواب و بيداري، خواب آلودگي و چرت زدن در طول روز، افسردگي و در صورت تزريق کراک عوارضي چون آبسه ،عفونتهاي پوستي ، کزاز، ايدز و هپاتيت از عوارض مصرف ماده مخدر ياد شده است.
اين پزشک در پايان يادآور شد : معمولا هيچ کس بيش از پنج سال به کراک ايراني اعتياد نخواهد داشت زيرا کراک در طي اين مدت فرد را به ورطه ي نابودي و مرگ مي کشاند.
3404/ 1338

انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ايرنا) / کد خبر 876709