نظریه جدید درباره خواب

[SysT3M]

نظریه جدید درباره خواب





تحقیقات- همشهری آنلاین :
چرا مى‌خوابیم؟ آیا خواب به خاطر استراحت و به منظور تجدید قواى بدنى است؟ آیا خواب وظیفه سامان بخشى به تجربیات روزمره را بر عهده دارد؟ و یا اینكه خواب به كاركرد مغز نظم مى بخشد؟
بنا به نظریه جدیدى درباره خواب، تمام این پرسش ها و فرضیات خطا است. این نظریه، خواب را به عنوان كاركرد بدن براى صرفه جویى در مصرف انرژى و پرهیز از خطر ارزیابى مى كند.
انسان و جانوران حداقل یك سوم از عمر خود را در خواب سپرى مى كنند. پرندگان، خزندگان، دوزیستان و حتی ماهیان و بیش از همه پستانداران به خواب مى روند. در حالیكه یك نوع موش كوچك روزانه بیست ساعت در خواب به سر مى برد، زرافه تنها به دو ساعت خواب نیاز دارد. اسب ها تنها در صورت احساس امنیت نیم ساعت بر روى زمین داراز مى‌كشند و به خواب مى‌روند.
اما چه عامل و یا عواملى انسان و جانوران به این رفتار عجیب وادار مى كند؟ در زمان خواب بسیارى از فعالیت هاى مهم بدنى نظیر خوردن و نوشیدن و تولید مثل متوقف مى شوند. در این حالت انسان و جانوران بى دفاع هستند. نیاز به خواب ریشه در چه چیز دارد؟ و در ارتباط با "نظریه تكامل انواع" اهمیت خواب در چیست؟
نظریات رایج پیرامون خواب
بسیارى از دانشمندان بر این نظر بوده و هستند كه خواب كاركردهاى مهم حیاتى را فراهم و آماده مى كند. در خواب، مغز دست به تنظیم فعالیت هاى خود مى زند. حافظه محتویات خود را به یكدیگر مربوط كرده و اطلاعات را بایگانى مى سازد. در حین خواب سوخت و ساز بدن بازسازى مى شود و سرانجام سیستم دفاعى بدن تقویت مى گردد.
براى "جرى زیگل" Jerry Siegel، زیست شناس امریكایى از دانشگاه كالیفرنیا، این توضیحات معمول درباره خواب كافى و جامع نیستند تا از این طریق بتوان بدرستى به سودمندى خواب در رابطه با تئورى تكامل پى برد. تاثیر خواب بر روى این كاركردها و روندها بسیار اندك است. بنا به نظر این زیست شناس امریكایى، در زمان خواب توان حافظه تنها ۱۵ درصد مى تواند افزایش یابد. در زمان بیدارى تمام این فعالیت هاى بدنى و مغزى بطور موثرتر و همه جانبه تر صورت مى پذیرند.
صرفه‌جویى و ذخیره انرژى در زمان خواب
نظریه "جرى زیگل" كاملا متفاوت از تئورى هاى رایج درباره اهمیت خواب براى انسان و جانوران است. او در توضیح نظریه خود در مجله علمى New Scientist عنوان مى كند كه تمام فعالیت های بدنى تابع اصل صرف جویى انرژى هستند و تنها در روند تكامل انواع پس از گذشت زمانهاى طولانى توسعه یافته اند.
براى توضیح آسان تر نظریه خود، "جرى زیگل" به ذكر نمونه هایى از دنیاى جانوران مى پردازد. بطور مثال یك خفاش قهوه اى كوچك در روز حدود بیست ساعت مى خوابد و تنها در غروب به مدت كوتاهى بیدار است. درست در زمانى كه خوراك اصلى او یعنى "مگس ها" نیز فعال و بیدار هستند. براى "زیگل" دقیقاً این نوع فعالیت معناى واقعى خواب را بیان مى كند. صرفه جویى و ذخیره انرژى در خواب بدین منظور صورت مى گیرد تا جانور براى انجام مهمترین فعالیت هاى حیاتى كاملا سرحال و آماده باشد.
این توضیح در مورد "شیر" نیز صادق است. براى ادامه تكامل خود این جانور درنده نیز كارى جز خوردن و تولید مثل و نگهدارى از بچه هاى خود ندارد. پس از شكار و پرورش بچه هاى خود، شیرها نیز ۱۴ ساعت از روز را در خواب به سر مى برند. و این همه به خاطر جلوگیرى از هدر دادن انرژى است.
" جرى زیگل" از این نیز گامى فراتر نهاده و مدعى است كه خوابیدن نه تنها به معناى حفظ انرژى است، بلكه در زمان خواب امنیت براى جانوارن بیش از زمان بیدارى بیهوده است. در خواب كسى نمى تواند خود را مجروح كند. بدین لحاظ خواب در مجموع مسئله اى اقتصادى است. "هر كس كه توان و الزامات خوابیدن را دارد، به خواب نیز مبادرت مى ورزد." بطور نمونه شیر بیشتر و فیل كمتر به خواب مى رود، زیرا كه فیل ها در تمام روز در جستجوى خوراك هستند.
خواب به مثابه وضعیت آمادگى
آیا بنا به این نظریه خواب تنها به معناى شرایط و حالت آمادگى بدن است؟ "یورگن تسولى" Jürgen Zully پژوهشگر خواب در دانشگاه "رگنزبورگ" معتقد است كه این نظریه در مورد انسان صادق نیست، چرا كه انرژى صرفه جویى شده به ازاى هشت ساعت خواب انسان تنها به اندازه یك قطعه نان كوچك است. براى وى خواب همچنان به مثابه استراحت فعال است.
در زمان خواب تولید هورمون ها یى كه براى رشد ضرورى اند، صورت مى پذیرد و سیستم دفاعى بدن و عمل هضم تقویت شده و مغز دست به بازبینى خود مى زند. "جرى زیگل" با نظریه خود بیش از هر چیز به بحث هاى علمى پیرامون خواب دامن زده است و نظرات قدیمى درباره این پدیده اسرار آمیز را به چالش كشیده است.