امروز 5 آبان هجری شمسی برابر با 27 اکتبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع میپردازیم.
رویداد ها:
1406 - رئيس قره قويونلو ها تبريز را گرفت
27 اكتبر سال 1406 ميلادي (785 خورشيدي) قراه يوسف رئيس تركمانان قره قوينلو تبريز را تصرف كرد. وي از آن پس ظرف 14 سال سراسر شمال غربي ايران از گرجستان تا ساوه را متصرف شد.
تركمانان كه از بقاياي مهاجمان آن سوي فرارود (ماوراءالنهر) به ايران و آسياي غربي بوده اند اينك عمدتا در جنوب غربي تركيه امروز و مناطقي از عراق زندگي مي كنند.
1492 - كشف سرزمين كوبا توسط كريستف كلمب
در 27 اكتبر 1492م، كريستُف كُلُمْب، دريانورد ايتاليايى براي اولين بار سواحل شرقي كوبا را كشف كرد. در آن زمان اقوام سرخ پوست در كوبا سكونت داشتند كه تعداد آنها به يك ميليون نفر ميرسيد. كوبا قبل از سرزمينهاي ديگر قاره امريكا تحت سلطه استعمارگران درآمد و پايگاه اصلي تهاجم آنها به نقاط ديگر از اين قاره بود.
1533 - پزشک اسپانيايي به گناه کفر آتش زده شد
27 اکتبر سال 1553 سروتوس Michael Servetus پزشک اسپانيايي در ژنو در يک محکمه مذهبي به گناه کفر و الحاد به اعدام محکوم شد و او را آتش زدند. وي هنگام مرگ 42 ساله بود.
Michael Servetus
گناه سروتوس علاوه بر انتشار کتابی درباره گردش خون و علل بروز بيماري ها، نوشتن مکتوبي بود درباره پايه و تعريف گناه. وي در اين مکتوب اشاره کرده بود که تعريف و برداشت کليساي کاتوليک از گناه را در انجيل نديده است. اين نوشته خشم رهبران کليساي کاتوليک را برانگيخت و او را متهم به کفر و الحاد کردند و در وين به زندان افکندند که از زندان فرار کرد و در سر راه خود به اسپانيا وارد ژنو شد که در آنجا به چنگ پروتستانها افتاد و آنان وي را «يونيتارين» خواندند و اتهامات سابق را هم بر آن اضافه کردند و به اعدام محکوم ساختند. صداي اعدام سروتوس در اروپا پيچيد که سرانجام به تحمل عقاید و ابراز نظر منجر شد.
1905 - روز استقلال رسمي "نروژ" و پايان اتحاد با سوئد
در سال 1814م، به پاس خدمات سوئد در شكست دادن قواي ناپلئون بُناپارت امپراتور فرانسه، كنگره ويِن كه براي بررسي اوضاع اروپا و تقسيمبندي جديد اين قاره تشكيل شده بود نروژ را بر خلاف رضايت مردم آن، ضميمه سوئد نمود و در همين سال قانون اساسي آن تدوين شد. از اين پس استقلال نروژ عملاً از بين رفت و نروژيان سر به شورش برداشتند. مردم استقلال طلب اين كشور كه خواهان حكومتي مستقل بودند براي كسب استقلال خود دست به مبارزه زدند. سرانجام رهبران سوئد و نروژ با استقرار سلطنت دوگانهاي متشكل از پادشاهي سوئد - نروژ به توافق رسيدند، تا اين كه در 27 اكتبر 1905م استقلال مسالمتآميز اين كشور از سوئد حاصل گشت و حكومت مشروطه سلطنتي برقرار شد. همچنين هفدهم مه و روز قانون اساسي در اين كشور، به عنوان روز ملي نروژ انتخاب شده است.
1912 - جنگ اول بالكان و شكست عثماني و شورش افسران جوان آن
27 اكتبر سال 1912، نيروهاي عثماني در هر سه جبهه ــ صربستان، بلغارستان و يونان ـ دست به عقب نشيني زدند. اين جنگ كه به جنگ اول بالكان معروف شده است سه ماه بيشتر طول نكشيد، و در ماه دسامبر همين سال با عقد يك پيمان ترك مخاصمه پايان گرفت و نقشه منطقه تغيير يافت.
اتحاديه بالكان مركب از صربستان، مونته نگرو، بلغارستان و يونان كه قبلا همگي از مستملكات عثماني بودند ازسلطان عثماني خواسته بودند كه به سلطه خود بر مقدونيه پايان دهد كه دولت عثماني اين درخواست را رد كرده بود و با اين عمل، جنگ اول بالكان كه در آن روسيه از اتحاديه بالكان حمايت مي كرد در اكتبر 1912 آغاز شده بود.
علت شكست ارتش عثماني، گستردگي جبهه بود كه فرماندهي عثماني مجبور به تقسيم نيروهاي خود و اعزام هر دسته به يك جبهه شده بود. دو رويداد ديگر باعث تضعيف روحيه سربازان عثماني شد يكي اعدام افسراني كه عقب نشيني مي كردند به دستور «ناظم پاشا» وزير ارتش عثماني، و ديگري اعلام استقلال آلباني در اثناي اين جنگ بود. عثماني ها به دليل مسلمان بودن آلبانيايي ها انتظار جدا شدن آلباني را مخصوصا در آن زمان نداشتند.
در پايان اين جنگ كه به شكست عثماني انجاميد و متصرفات آن در اروپا به كمترين مقدار رسيد، افسران جوان ارتش عثماني (تركيه امروز) بر ضد سلطان وقت دست به كودتا زدند و وي و وزيرانش را متهم به بي عرضگي، خود محوري، سوء نيت و فساد كردند و بركنار ساختند و ....
1912 - توقيف روزنامه هاي تهران که از دولت انتقاد مي کردند
پنجم آبان 1291 خورشيدي (27 اكتبر 1912) صمصام السلطنه رئيس الوزراء وقت دستور داد روزنامه هايي را كه از او انتقاد كرده بودند و يا نوشته بودند كه به جاي كم سوادهاي نالايق، از تحصيلكرده هاي فرنگ رفته براي احراز مقامات بالا استفاده شود توقيف و مديرانشان بازداشت شوند. به اين ترتيب بيشتر روزنامه هاي تهران توقيف شدند.
صمصام السلطنه
دانستني است كه رئيس الوزراء بعدي نيز اين روش را كه مورد حمايت دولت تزاري روسيه هم بود دنبال كرد و حساسيت نسبت به جرايد و محدوديت نشر روزنامه در ايران از همان زمان وارد سياست داخلي اين کشور شده و عملا يكي از رديف هاي فهرست آن قرار گرفته و به باور برخي از اصحاب نظر مانع اصلي تكامل و پيشرفت ژورناليسم ايران بوده است و تا اين مسئله حل نشود، نمي توان انتظار حل مسائل ديگر را داشت. اين اصحاب نظر تهديد به قطع کمک هاي دولتي به رسانه هارا هم از همان دست مي دانند. ازآنجاکه مطبوعات قوه چهارم دمکراسي تعريف شده اند کمک مالي دولت به آنها نقص اين تعريف (اصل) بشمار آورده شده است.
1925 - آغاز تظاهرات ضد قاجاريه در ايران
در پي مخالفت دولت وقت (به نخست وزيري ژنرال رضاخان پهلوي) با بازگشت سلطان احمد شاه قاجار از اروپا به وطن، از پنجم آبان سال 1304 (27 اكتبر 1925) تظاهرات ضد قاجاريه - طبق يک برنامه از قبل تنظيم شده - نخست در تهران (ميدان توپخانه) و سپس شهرهاي ديگر بر پا شد و تظاهركنندگان خلع قاجاريه را از سلطنت درخواست داشتند. اين تظاهرات تا نهم آبان كه طرح نمايندگان مبني بر خلع قاجاريه به تصويب مجلس رسيد ادامه داشت.
1944 - پايان نبرد در خليج لي تي
27 اكتبر سال 1944، در آخرين روز نبرد دريايي خليج «لي تي Leyte Gulf» در آبهاي فيليپين و در اطراف جزاير لي تي و سامارSamar، يک خلبان ژاپني ديگر هواپيماي پُر از مواد منفجره خودرا بر يک ناو آمريكايي کوبيد و آن را غرق کرد. اين دومين حمله هوايي انتحاري (کاميکازي = کاميکازه = کاميکاز Kamikaze) در اين منطقه بشمار مي رود که سرآغاز اين نوع عمليات نوشته شده است. نبرد دريايي خليج لي تي يکي از دو نبرد دريايي بزرگ تاريخ بوده است. از آنجا که موجودي سوخت کشتي هاي نظامي ژاپني در اين منطقه به پايان رسيده و بسياري از آنها متوقف شده بودند، فرماندهي ژاپني منطقه تصميم به بکارگيري خلبان انتحاري گرفت و بزودي گروهي از خلبانان داوطلب اين کار شدند و کاميکازي آغاز شد. يک ناو نظامي استراليايي نخستين کشتي بود که هدف کاميکازي قرار گرفت و تلفات داد. اين عمل تا پايان جنگ جهاني دوم ادامه يافت.
«كاميكاز» به معناي باد آسماني، بادي كه خدا آن را مامور كرده باشد شهرت يافته است. هفت قرن پيش از آن چنين بادي كشتي هاي حامل مغولها را كه قصد تصرف ژاپن داشتند غرق كرده بود و به اين وسيله ژاپن از هجوم مغولها در امان ماند. ژاپني ها حمله انتحاري خلبانان خودرا به نام همان باد «كاميكاز» گذاردند.
ناو آمريکايي پس از برخورد هواپيماي انتحاري ژاپني به آن در آبهاي فيليپين در 1944
زادروزها
۱۴۶۶ - زادروز دزیدریوس اراسموس دانشمند، فیلسوف و ادیب هلندی
۱۷۲۸ – زادروز جیمز کوک دریانورد و کاشف انگلیسی
جیمز کوک
۱۷۸۲ – زادروز نیکولو پاگانینی آهنگساز و نوازنده زبردست ویولون اهل ایتالیا
۱۸۵۸ – زادروز تئودور روزولت بیست و ششمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا
تئودور روزولت
۱۳۱۱ - زادروز نیکو خردمند، گوینده و بازیگر ایرانی
۱۹۳۲ - زادروز سیلویا پلات شاعر، رماننویس، نویسندهٔ داستانهای کوتاه و مقالهنویس آمریکایی
نیکو خردمند
۱۹۴۵ - زادروز لوئیس ایناسیو لولا دا سیلوا سیاستمدار برزیلی، رئیس جمهور سابق این کشور
۱۳۶۰ - زادروز هانهای جین، بازیگر اهل کرهٔ جنوبی
هانهای جین
درگذشتها
۱۵۰۵ - درگذشت ایوان سوم حاکم روسیه از سال ۱۴۶۲ تا ۱۵۰۵
۱۶۰۵ - درگذشت اکبر کبیر سومین پادشاه از سلسله گورکانیان یا امپراتوری مغولی هند
اکبر کبیر
۱۹۶۸ - درگذشت لیزه مایتنر فیزیکدان اتریشی - سوئدی
۲۰۱۰ - درگذشت نستور کیرشنر رئیس جمهور پیشین آرژانتین، شوهر کریستینا فرناندز رئیس جمهور کنونی آرژانتین
لیزه مایتنر
۲۰۱۳ - درگذشت لو رید موسیقیدان، ترانهنویس راک و عکاس آمریکایی
لو رید
*****
منابع:
-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخ
علاقه مندی ها (Bookmarks)