درگذشتگان عرصه ادبيات ايران در سال 1392

[م.محسن]

اردیبهشت

پنجم اردیبهشت
امیرحسین فردی: امیرحسین فردی در سال 1328 هجری خورشیدی در روستای قره‌تپه اردبیل به دنیا آمد. دوران کودکی و نوجوانی وی در هوای تازه دامنه‌های سرسبز سبلان سپری شد؛ سال‌های طلایی‌ای که تا آخر عمر برایش یادآور روزهای باشکوه زندگی در دل طبیعت بود. وقتی امیرحسین قدم به پایتخت گذاشت، با هوای تازه‌ دیگری هم آشنا شد که تا امروز که جان به جان‌آفرین تسلیم کرد، با زندگی او گره خورد. آن هوای تازه، مقوله‌ای به نام «ادبیات» بود. حضور فعال در عرصه‌های نوشتاری و اجرایی حوزه ادبیات؛ به ویژه حضور بسیار مؤثر در ادبیات داستانی از او چهره‌ای توانمند، سختکوش و مقاوم نشان داد.
عضویت در حوزه اندیشه و هنر اسلامی(حوزه هنری)، سردبیری و مدیرمسئولی مجله کیهان بچه‌ها(به مدت 28 سال)، تأسیس و مدیرمسئولی مجله کیهان علمی، عضویت در انجمن قلم ایران، عضویت در شورای داستان‌ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، عضویت در شورای داستان بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، مسئولیت جشنواره انتخاب کتاب سال شهید حبیب غنی‌پور، مسئولیت شورای ادبیات داستانی سازمان بسیج مستضعفین و مدیریت کارگاه قصه و رمان حوزه هنری از سوابق اجرایی مرحوم امیرحسین فردی است.
چندین بار داوری کتاب سال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مسابقات ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، کتاب سال شهید حبیب غنی‌پور، جشنواره ادبیات داستانی بسیج، جشنواره راهیان نور، انجمن قلم ایران و جشنواره قصه‌های قرآنی از تجربه‌های دیگر این هنرمند متعهد و انقلابی است. مرحوم فردی از دوستان صمیمی شهید حبیب غنی‌پور بود که پس از شهادت آن نویسنده هنرمند، جزو مؤسسان و برگزارکنندگان کتاب سال شهید غنی‌پور بود؛ جایزه‌ای که از اعتبار بالا و والایی در حوزه ادبیات برخوردار است.
از میان آثار مرحوم فردی، می‌توان به اسماعیل، آشیانه در مه، سیاه‌چمن، گرگ‌سالی، یک دنیا پروانه و کوچک جنگلی اشاره کرد. رمان اسماعیل که در سال 86 منتشر شد، به زبان انگلیسی نیز ترجمه شده است. فردی که از نویسندگان دغدغه‌مند انقلابی بود، از مؤسسان کتابخانه مسجد جوادالائمه علیه‌السلام در سال 1353 و تشکیل شورای نویسندگان آن مسجد بود. اعضای شورای نویسندگان مسجد جوادالائمه(ع) پس از انقلاب به حوزه‌ هنری پیوستند و از ستون‌های اولیه این نهاد مؤثر بودند. امیرحسین فردی عصر پنجشنبه، پنجم اردیبهشت 1392، دچار مشکل تنفسی شد و در راه انتقال به بیمارستان لقمان درگذشت.
پرویز مرزبان مدرس هنر و مترجم: پرویز مرزبان در سال 1296 در تهران به دنیا آمد. تحصیلات متوسطه را در رشتۀ زبان و ادبیات فرانسه انجام داد و در سال 1319 از دانشسرای عالی در رشتۀ زبان انگلیسی موفق به اخذ لیسانس شد. در سال‌های 1340-1316 به‌طور مستمر در دبیرستان‌های تهران به تدریس زبان و ادبیات فارسی، فرانسه، و انگلیسی اشتغال داشت. همچنین درطول سال‌های 1340 تا 1373 به آموزش زبان و ادبیات انگلیسی و تاریخ و نقد هنر را در دانشگاه‌ها پرداخته است. پرویز مرزبان را بسیاری از اهالی هنرهای نقاشی و تصویری دایره المعارفی زنده از هنرهای تجسمی می‌دانستند. حاصل 50 سال تألیف و ترجمۀ او چاپ و انتشار کتاب‌هایی است که هریک در حوزۀ خود کتابی مرجع به حساب می‌آیند. برای اولین بار، او بود که ایرانیان را با گسترۀ وسیع هنر جهان، از دوران آغازین تاریخ هنر تا مکاتب متأخر قرن بیستم، آشنا کرد. پرویز مرزبان، سرانجام در روز پنجشنبه، پنجم اردیبهشت سال 1392 در 96سالگی در بیمارستان آتیه تهران درگذشت.

هفتم اردیبهشت
عباس حری استاد برجسته کتابداری و واضع نظریه جهانی «اطلاع‌شناسی»: زنده‌یاد عباس حری 15 اسفند 1315 در مشهد به دنیا آمد. او در سال 1349 از دانشگاه مشهد در مقطع لیسانس رشته زبان و ادبیات انگلیسی، در سال 1352 از دانشگاه تهران در مقطع فوق لیسانس رشته کتابداری و در سال 1360 (1981) از دانشگاه کیس وسترن ریزرو آمریکا در مقطع دکترای کتابداری فارغ التحصیل شد. رساله دکتری حری در مورد مقایسه شبهاهت‌های استنادی و شباهت واژگان نمایه برای ربط دادن مدارک مرتبط از حیث موضوعی بود. وی از 1353 استاد دانشگاه تهران شد. زنده‌یاد حری از اولین دانش آموختگان کتابداری نوین در ایران بود و در پیشبرد آموزش و پژوهش دراین رشته در کشور تلاش زیادس کرد. وی به عنوان سردبیر، مدیرمسئول و عضو هیت تحریریه چندین مجله علمی از جمله اطلاع‌شناسی فعالیت کرده و طراح نظریه «اطلاع‌شناسی» است.

هشتم اردیبهشت
سیدرضا کتابچی مدیر انتشارات اسلامیه: سیدرضا کتابچی از مدیران باسابقه‌ای بود که به خاطر خدمات شایان در حوزه نشر نیز چندین بار از وی تقدیر به عمل آمد که از آن جمله می‌توان به مراسم تجلیل از خادمان نشر در آبان ماه 1386 اشاره کرد. انتشارات اسلامیه در زمینه انتشار کتاب‌های حوزه دین و علوم اجتماعی، دانشگاهی و تخصصی فعالیت می‌کند و کتابفروشی اصلی آن در حوالی بازار تهران فعال است.

دهم اردیبهشت
دکتر شاپور گهواره مؤسس انتشارات نوپردازان و آئیش: شاپور گهواره بیش از سه دهه در نشر و پخش دانشگاهی فعالیت کرده است و در این سالها بیش از 10 هزار عنوان کتاب را چاپ و به بازار نشر عرضه کرده است.

بیستم اردیبهشت
محمد گلبن: وی بر اثر عوارض پس از سکته مغزی درگذشت. گلبن متولد سال 1314 در اردستان، از 16سالگی وارد فضای مطبوعات شده بود. او ده‌ها عنوان کتاب و مستندات را تدوین و گردآوری کرده است.

منبع