عوارض ديرهنگام درمان سرطان دوران کودکی

[Helena.M]

سیستم اسکلتی-عضلانی

(Musculoskeletal System)
نکات کلیدی این قسمت:

استخوان

• بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخيری مي‌شوند که روی استخوان تأثیر می‌گذارند.
• عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخيری استخوان را افزایش می‌دهند.
• عوارض جانبی تأخيری استخوان معمولاً به علت درمان بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد مي‌شوند.
• وزن بدن
• بازماندگان سرطان دوران کودکی ممکن است مبتلا به عوارض جانبی تأخيری باشند که روی وزن بدن تأثیر می‌گذارد و باعث چاقی می‌شود.
• ممکن است به‌دليل درمان نوع خاصی از سرطان‌های دوران کودکی فرد دچار چاقی شود.

استخوان:
بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخيری مي‌شوند که روی استخوان تأثیر می‌گذارند.
عوارض ديرهنگام استخوان شامل موارد زیر مي‌باشند:

• درد استخوان.
• خشکی مفاصل.
• استخوان‌های ضعیف یا نازک که به سادگی می‌شکنند.
• كمبود مقدار کلسیم در استخوان‌ها.
• کاهش رشد استخوان و بافت در نواحی درمان شده.

عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخيری استخوان را افزایش می‌دهند.
موارد زیر معمولاً خطر بروز عوارض جانبی تأخيری استخوان را افزایش مي‌دهند.

• زن بودن.
• سن بالا در زمان درمان.
• داشتن سطح پایین استروژن یا هورمون رشد.

همچنین خطر بروز عوارض جانبی تأخيری در بازماندگانی که هریک از درمان‌هاي زیر را انجام داده‌اند افزایش پیدا مي‌كند.

• پرتودرمانی مخصوصاً به سر و گردن.
• مصرف استروئیدها (Steroid)، مانند دگزامتازون (Dexamethasone) سرطان.

عوارض جانبی تأخيری استخوان معمولاً به‌علت درمان بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد مي‌شوند.
درمان برای موارد زیر و دیگر سرطان‌های دوران کودکی اغلب باعث بروز عوارض جانبی تأخيری استخوان مي‌شوند.

• لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL (Acute Lymphoblastic Leukemia Hypophysis.
• تومورهای سیستم عصبی مرکزی.
• سرطان استخوان.
• تومور ویلمز.

وزن بدن:
بازماندگان سرطان دوران کودکی گاهي مبتلا به عوارض جانبی تأخيری مي‌شوند که بر وزن بدن تأثیر می‌گذارند و باعث چاقی می‌شوند.
موارد زیر خطر بروز چاقی را افزایش مي‌دهند.

• زن بودن و تحت درمان قرار گرفتن در سن 4 سالگی یا کم‌تر با دوز بالای پرتودرمانی به سر.
• سن پایین در زمان درمان (هرچه کودک سن کم‌تری داشته باشد خطر بيش‌تر است).
• لاغر و ضعیف بودن در زمان تشخیص.
• داشتن چربی اضافی در زمانی زودتر از سن طبیعی.

درمان نوع خاصی از سرطان‌های دوران کودکی گاه فرد را دچار چاقی مي‌كند.
درمان موارد زیر و دیگر سرطان‌های دوران کودکی باعث چاقی مي‌شود.

• لوسمی لنفوبلاستیک حاد.
• تومورهای مغزی.
• لنفوم هوجکین.
• لنفوم غیرهوجکین.

- - - به روز رسانی شده - - -

سیستم تولید مثل

(Reproductive System) نکات کلیدی این قسمت: بیضه‌ها بازماندگان سرطان دوران کودکی شايد مبتلا به عوارض جانبی تأخيري شوند که روی بیضه‌ها اثر می‌گذارند. بعضی از عوامل خطر ابتلا به عوارض جانبی تأخيري بیضه را افزایش می‌دهند. عوارض جانبی تأخيري بیضه معمولاً به‌دليل درمان بعضی انواع سرطان‌های دوران کودکی ایجاد مي‌شوند. تخمدان بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخيري مي‌شوند که روی تخمدان اثر می‌گذارند. بعضی از عوامل، خطر ابتلا به عوارض جانبی تأخيري تخمدان را افزایش می‌دهند. رحم برخي بازماندگان سرطان دوران کودکی مبتلا به عوارض جانبی تأخيري مي‌شوند که روی رحم اثر می‌گذارند. خطر بروز عوارض جانبی تأخيري احتمالاً در زنانی که از پرتودرمانی به ناحیۀ شکم استفاده کرده‌اند بيش‌تر است. عوارض جانبی تأخيري تخمدان و رحم معمولاً به‌دلیل درمان برای استئوسارکومای(Osteosarcoma) دوران کودکی و دیگر سرطان‌های دوران کودکی رخ مي‌دهد. باروری: بازماندگان سرطان دوران کودکی گاهي مبتلا به عوارض جانبی تأخيري مي‌شوند که روی بارداری اثر می‌گذارند. بعضی از پیوندهای سلول بنیادین و مغز استخوان خطر ناباروری را افزایش می‌دهند. روش‌هایی وجود دارد که برای کمک به بارور شدن بازماندگان سرطان دوران کودکی کمک مي‌کنند. فرزندان بازماندگان سرطان دوران کودکی معمولاً تحت تأثیر درمان سرطان سابق والدینشان قرار نمی‌گیرند.

بیضه‌ها:
بازماندگان سرطان دوران کودکی ممکن است مبتلا به عوارض جانبی تأخيری شوند که روی بیضه‌ها اثر می‌گذارد.
عوارض جانبی تأخيری بیضه باعث ناباروری یا کاهش تعداد اسپرم‌ها مي‌گردند. کاهش تعداد اسپرم‌ها مي‌تواند موقتی یا دائمی باشد و به دوز پرتودرمانی و زمان‌بندی انجام آن، ناحیه‌ای از بدن که تحت درمان قرار گرفته است و سن بیمار در زمان درمان بستگي دارد.
بعضی از عوامل، خطر ابتلا به عوارض جانبی تأخيری بیضه را افزایش می‌دهند.
خطر بروز عوارض جانبی تأخيری بیضه در بازماندگانی که هر یک از درمان‌هاي زیر را انجام داده‌اند افزایش پیدا مي‌كند:

• شیمی‌درمانی با عوامل آلکیله کننده (Alkylating) مانند سیکلوفوسفامید(Cyclophosphamide) ، پروکاربازین(Procarbazine) و ایفوسفامید(Ifosfamide) .
• پرتودرمانی در ناحیه شکم.

عوارض جانبی تأخيری بیضه معمولاً به‌دليل درمان بعضی انواع سرطان‌های دوران کودکی ایجاد مي‌شوند.
درمان موارد زیر و دیگر سرطان‌های دوران کودکی گاهي باعث بروز عوارض جانبی تأخيری بیضه مي‌شوند:

• لوسمی لنفوبلاستیک حاد.
• استئوسارکوما (Osteosarcoma) .
• لنفوم هوجکین.
• سارکوما(Sarcoma) .

تخمدان:
بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخيری مي‌شوند که روی تخمدان اثر می‌گذارند.
عوارض جانبی تأخيری تخمدان شامل موارد زیر است:

• ناباروری.
• عادات ماهانه نامنظم.
• نارسایی تخمدان.
• یائسگی زودرس.

بعضی از عوامل، خطر ابتلا به عوارض جانبی تأخيری تخمدان را افزایش می‌دهند.
خطر بروز عوارض ديرهنگام تخمدان در بازماندگانی که هر یک از موارد زیر را انجام داده‌اند افزایش پیدا مي‌كند:

• شیمی‌درمانی با عوامل آلکیله کننده (Alkylating) مانند سیکلوفوسفامید(Cyclophosphamide) ، مکلورتأمین(Mechlorethamine) ، پروکاربازین(Procabazine) و ایفوسفامید(Ifosfamide) .
• پرتودرمانی همراه با عوامل آلکیله کننده (Alkylating).
• درمان در سنین بالاتر.

رحم:
بازماندگان سرطان دوران کودکی ممکن است مبتلا به عوارض جانبی تأخيری مي‌شوند که روی رحم اثر می‌گذارند.
ممکن است رحم انعطاف خود را از دست بدهد و رشد آن کم‌تر از حد طبیعی باشد. این امر باعث افزایش خطر سقط جنین و تولد زودرس می‌شود. همچنین ممکن است رشد جنین در داخل رحم تحت تأثیر قرار بگیرد.
خطر بروز عوارض جانبی تأخيری گاهي در زنانی که از پرتودرمانی به ناحیه شکم استفاده کرده‌اند بيش‌تر است.
عوارض جانبی تأخيری تخمدان و رحم معمولاً به‌دليل درمان برای استئوسارکومای دوران کودکی و دیگر سرطان‌های دوران کودکی رخ مي‌دهند.
باروری:
بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخيری مي‌شوند که روی بارداری اثر می‌گذارند.
عوارض جانبی تأخيری مؤثر در بارداری شامل خطر بالای بروز یکی از موارد زیر است:

• سقط جنین.
• پایان دادن به بارداری به‌دلایل پزشکی.
• تولد نوزدان کم‌وزن.
• درد زایمان زودهنگام.
• زایمان زودرس.
• قرار گرفتن جنین در وضعیتی غیرعادی.
• نقص‌های نوزاد.

در صورتی‌که پدر جزء گروه افراد بازماندگان سرطان دوران کودکی باشد، این خطر وجود دارد که جنین مرده به دنیا آید.
بعضی از پیوندهای سلول بنیادین و مغز استخوان خطر ناباروری را افزایش می‌دهد.
بعضی از پیوندهای سلول بنیادین و مغز استخوان که شامل پرتودهی تمام بدنی، سایلکوفوسفامید یا بوسولفان می‌شوند مي‌توانند به تخمدان آسیب وارد کنند و مشکلاتی در ارتباط با تخمدان، باروری و توانایی حمل نوزاد برای مدت لازم به‌وجود آورند.
روش‌هایی وجود دارند که مي‌توانند به بارورشدن بازماندگان سرطان دوران کودکی کمک کنند.
روش‌های زیر به باردار شدن بازماندگان سرطان دوران کودکی کمک مي‌کنند.

• منجمد کردن تخم‌ها یا اسپرم قبل از درمان سرطان در بیمارانی که به سن بلوغ رسیده‌اند.
• لقاح خارج رحمی ( I.V.F.)

خطر وجود سلول‌های سرطان در تخمک‌ها، اسپرم‌ها یا جنین وجود دارد. این خطر در بیمارانی که مبتلا به سرطان خون، بیضه یا تخمدان هستند بيش‌تر است.
کودکان بازماندگان سرطان دوران کودکی معمولاً تحت تأثیر سرطان سابق والدینشان قرار نمی‌گیرند.
كودكان بازماندگان سرطان دوران کودکی در خطر ابتلا به نقص تولد، بیماری‌های ارثی یا سرطان هستند. وجود نقص تولد در کودکان زنانی که از پرتودرمانی به نواحی تحتانی کمر(Lower Back) استفاده کرده‌اند کمی بيش‌تر است، ولی معمولاً فرزندان اینگونه افراد، سالم متولد می‌شوند. خطر وجود نقص تولد در کودکانی که جنین آنها در آزمایشگاه تولید شده و کودکان افراد بازمانده سرطان دوران کودکی که به سرطان ثانویه مبتلا شده‌اند بيش‌تر است.