عوارض ديرهنگام درمان سرطان دوران کودکی

[Helena.M]

سیستم عصبی مرکزی


(Central Nervous System)
نکات کلیدی این بخش

• درمان‌هاي سرطان در سیستم عصبی مرکزی ممکن است بر مغز کودک تأثیر بگذارند.
• عامل‌های مشخصی خطر بروز عوارض ديرهنگام سیستم عصبی مرکزی را افزایش می‌دهند.
• عوارض ديرهنگام سیستم عصبی مرکزی گاه با درمان انواع خاصی از سرطان‌های دوران کودکی ایجاد مي‌شود.
• بازماندگان سرطان دوران کودکی گاهي به اضطراب و افسردگی مرتبط با سرطان مبتلا مي‌شوند.
• بعضی از بازماندگان سرطان دچار اختلال استرس‌زای پس از حادثه (PTSD) می‌شوند.

درمان‌های سرطان در سیستم عصبی مرکزی مي‌توانند بر مغز تأثیر بگذارند.
بازماندگان سرطان دوران کودکی، که از پرتودرمانی در ناحیه سر، جراحی مغز و یا شیمی‌درمانی داخل شامه‌ای (اینتراتکال- Intrathecal Chemotherapy) استفاده کرده‌اند، در معرض بروز مشکلاتی در موارد زیر هستند.

• فکر کردن.
• یادگیری.
• حل مسائل.
• حرف زدن.
• خواندن.
• نوشتن.
• حافظه.
• هماهنگی بین حرکات چشم‌ها و دست‌ها و دیگر عضلات.
• بازماندگان ممکن است در یادگیری دچار ناتوانایی‌هایی شوند یا ضریب هوشی (IQ) پایینی داشته باشند.

عوامل خاصی خطر بروز عوارض ديرهنگام سیستم عصبی مرکزی را افزایش می‌دهند.
عوامل زیر خطر عوارض ديرهنگام سیستم عصبی مرکزی را افزایش مي‌دهند.

• سن پایین در زمان درمان (هر چه سن کودک کم‌تر باشد، خطر بيش‌تر است)
• وجود تومور در سیستم عصبی مرکزی.
• مداوا با ترکیبی خاص از درمان‌ها، مانند شیمی‌درمانی در دوز بالا و پرتودرمانی به مغز.

عوارض ديرهنگام سیستم عصبی مرکزی درمان انواع خاصی از سرطان‌های دوران کودکی ايجاد مي‌كنند.
درمان موارد زیر و دیگر انواع سرطان‌های دوران کودکی باعث عوارض ديرهنگام سیستم عصبی مرکزی مي‌شود.

• لوسمي لنفوپلاستيك حاد (Acute Lymphoblastic Leukemia) .
• تومور‌های سیستم عصبی مرکزی.
• سرطان‌های سر و گردن.

بازماندگان سرطان دوران کودکی گاهي به افسردگی و اضطراب مرتبط با سرطانشان مبتلا مي‌شوند.
افسردگي و اضطراب بازماندگان سرطان دوران کودکی با تغییرات فیزیکی، ظاهری یا ترس از عود سرطان مرتبط است.
این مشکلات گاه مانعی برای بازگشتن بازماندگان به فعالیت‌ها و کارهای عادی زندگی است.
این موارد شايد مشکلاتی را هم در روابط شخصی، تحصیل، استخدام و سلامتی اين افراد ایجاد کند.
بعضی از بازماندگان سرطان دچار اختلال استرس‌زای پس از حادثه (PTSD) می‌شوند؛ PTSD معمولاً از يك وضعيت تهديدكننده حيات، آسيب جدي و خطر نسبت به خود يا اطرافيان ناشي مي‌شود.
افرادی که از شرایطی پر تنش نظیر درگيري‌هاي نظامی یا حوادث طبیعی زنده بیرون آمده‌اند نیز معمولاً دچار این اختلالات مي‌شوند.
اختلال استرس‌زای پس از حادثه به اشكال زیر بر بازماندگان سرطان تأثیر مي‌گذارد:

• خاطره دوران تشخیص و تحت درمان سرطان قرار داشتن در کابوس‌های شبانة او زنده می‌شود و هميشه در مورد این موضوعات فکر می‌کند.
• اجتناب از مکان‌ها، رویداد‌ها و ديدن افرادی که يادآور دوران ابتلاي او به سرطان هستند.
• در همه مواقع احساس ترس دارد و تبدیل به فردی زودرنج و حساس می‌شود یا نمی‌تواند بخوابد و برای تمرکز کردن مشکلاتی دارد.

مشکلات خانوادگی، عدم حمایت اجتماعی، یا کم‌توجهي از سوی خانواده یا دوستان و استرس غیرمرتبط با سرطان، خطر ابتلا به اختلال استرس‌زای پس از حادثه را افزایش مي‌دهد.
به‌دليل اینکه دوری از مکان‌ها و افرادی که به نوعی با سرطان مرتبط می‌شوند بخشی از این اختلالات است، بازماندگان مبتلا به اختلال استرس‌زای پس از حادثه، ممکن است به انجام درمان‌های پزشکی مورد نیاز خود تمایلی نداشته باشند.
حواس Senses

نکات کلیدی این قسمت:گوش‌ها بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخيری مي‌شوند که شنوایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. عوامل خاصی خطر از دست دادن شنوایی را افزایش می‌دهند. عوارض جانبی تأخيری شنوایی معمولاً به‌دليل درمان بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد مي‌شوند. چشم‌ها بازماندگان سرطان دوران کودکی شايد مبتلا به عوارض جانبی تأخيری شوند که بر چشم‌ها تأثیر می‌گذارند. عوامل خاصی خطر آسيب زدن به چشم‌ها یا حدقه چشم‌ها را افزایش می‌دهند. عوارض دیرهنگام مربوط به چشم در اثر پرتودرمانی برای بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد مي‌شوند.

گوش‌ها
بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخيری مي‌شوند که شنوایی را تحت تأثیر قرار دهند.
عوامل خاصی خطر از دست دادن شنوایی را افزایش می‌دهد.
خطر از دست دادن شنوایی در بازماندگان سرطان دوران کودکی، که یکي از درمان‌هاي زیر را انجام داده افزایش می‌یابد:

• مصرف داروهای ضدسرطان خاص، مانند سیسپلاتین(Cisplatin) یا کربوپلاتین (Carboplatin)
• پرتودرمانی به مغز

همچنین خطر در بازماندگان سرطان دوران کودکی، که در زمان انجام درمان سن کمی داشته‌اند بيش‌تر است. (هر چه کودک سن کم‌تری داشته باشد خطر بيش‌تر خواهد بود)
عوارض جانبی تأخيری شنوایی معمولاً به‌دليل درمان‌های سرطان‌های دوران کودکی ایجاد مي‌شود.
درمان موارد زیر یا سرطان‌های دوران کودکی مي‌توانند باعث بروز عوارض جانبی تأخيری در شنوایی شوند.

• تومورهای سیستم عصبی مرکزی (CNS).
• نروبلاستوما(Neuroblastoma) .
• سرطان‌های سر و گردن.

چشم‌ها:
بازماندگان سرطان دوران کودکی شايد مبتلا به عوارض جانبی تأخيری شوند، که بر چشم‌ها تأثیر می‌گذارند.
عوارض جانبی تأخيری چشم شامل موارد زیر است:

• مشکلاتي در رشد استخوان‌هاي اطراف حدقه چشم‌ها که، همزمان با رشد، بر شکل صورت کودک اثر می‌گذارند.
• خشکی چشم.
• آب مروارید.
• صدمه به عصب بینایی و شبکیه چشم.
• كاهش بینایی.
• افتادگی پلک.
• تومورهای پلک.

عوامل خاصی خطر آسيب به چشم‌ها یا حدقه چشم‌ها را افزایش می‌دهند:
موارد زیر خطر آسيب زدن به چشم‌ها یا حدقه چشم‌ها را افزایش می‌دهند.

• داشتن سن کم‌تر از یک سال در زمان درمان.
• تومور شبکیه چشم.

خطر در بازماندگان سرطان دوران کودکی که يكي از درمان‌هاي زیر را انجام داده‌اند افزایش می‌یابد:

• خارج کردن یک چشم به‌وسیله جراحی.
• پرتودرمانی به چشم یا حدقه چشم.

عوارض جانبی تأخيری در چشم معمولاً به‌دليل پرتودرمانی برای بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد مي‌شوند.
پرتودرمانی برای موارد زیر و دیگر سرطان‌های دوران کودکی، باعث بروز عوارض ديرهنگام در چشم مي‌شوند.

• رتینوبلاستوما(Retinoblastoma) ، رابدوميوساركوما(Rhabdomyosarcoma) ، و دیگر تومورهای چشم.
• تومورهای سیستم عصبی مرکزی.
• سرطان‌های سر و گردن.