【★】باشگاه افسران نخبه【★】

[Helena.M]

تاريخچه سازمان عقيدتي سياسي ارتش جمهوري اسلامي ايران
پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران در 22 بهمن 1357 و تغيير و تحول‌هاي مختلف در همه اركان كشور، گروهي از نيروهاي مذهبي و انقلابي به همراه عده‌اي از كاركنان مؤمن ارتش در ستاد مشترك جمع شدند و در محل ساختمان مستشاران نظامي آمريكا – كه تنها ساختمان خالي ستاد بود – كميته نظامي امامي خميني(ره) را تشكيل دادند. از طرف ديگر ليبرال‌ها معتقد بودند كه اداره ارتش بايد به‌دست فرماندهان سابق سپرده شود و به همين دليل درصدد بودند كه مسئوليت‌هاي كليدي را در اختيار بگيرند و گروهك‌ها نيز با تشكيل نشست‌ها و ايراد سخنراني‌ها و حتي به‌راه انداختن تظاهرات، خواستار انحلال ارتش و ايجاد ارتش به اصطلاح خلقي بودند.

اما با هوشياري حضرت امام خميني(ره)، از انحلال ارتش و يا افتادنش به‌دست ليبرال‌ها جلوگيري شد و از اواخر سال 1357 در بيت حضرت آيت‌الله خامنه‌اي، جلسه‌هايي درباره ارتش تشكيل شد كه آيت‌الله هاشمي رفسنجاني و برخي از اعضاي كميته نظامي امام(ره) در ستاد مشترك ارتش، در آن شركت مي‌كردند.
در همين جلسه‌ها و به ابتكار حضرت آيت‌الله خامنه‌اي، فكر ايجاد نهادي فرهنگي – اسلامي در ارتش شكل گرفت و اصول حاكم بر آن بررسي و تدوين شد. سپس حجت‌الاسلام‌ والمسلمين غلامرضا صفايي كه در آن زمان در مدرسه عالي شهيد مطهري،ضمن داشتن مسئوليت اعزام مُبلغين به سراسر كشور، پاسخگوي مسائل نظاميان نيز بود و كارهاي ارتش به ايشان ارجاع داده مي‌شد، در ستاد مشترك ارتش استقرار يافت و حضرت آيت‌الله خامنه‌اي نيز كه در آن زمان عضو شوراي انقلاب بود، طي حكمي در تاريخ 23 مهرماه 1358 دستور ادامه كار در زمينه طرح سياسي ايدئولوژيك در ارتش و اقدام‌هاي لازم براي پياده كرده آن را صادر فرمودند. فرداي آن روز اين طرح در شوراي انقلاب مطرح شده و به تصويب رسيد و با اين حركت، اولين گام در جهت قانوني‌شدن نهاد عقيدتي سياسي در ارتش برداشته شد. البته موانع و مشكل‌هاي بسياري بر سر راه ايجاد اين سازمان و تهيه جدول سازماني آن از طرف عوامل نفوذي و گروهك‌هاي مختلف ايجاد شد.
اين عوامل كه به تحريك مخالفان انقلاب كار مي‌كردند، به هيچ وجه نمي‌خواستند و راضي نبودند كه روحانيت در ارتش حضور داشته باشد و تشكيلات منظم و سازمان داده شده مذهبي در درون ارتش شكل بگيرد. عناصر انجمن‌هاي اسلامي موجود در ارتش نيز كه حاضر نبودند در يك چارچوب قانوني حركت كنند و مي‌خواستند در موارد متعدد و در سطح وسيعي از امور ارتش دخالت داشته باشند، با تشكيل اين نهاد و قانونمندشدن كارها مخالف بودند.
با همه اين موانع و مشكل‌هاي، عقيدتي سياسي يا همان سياسي ايدئولوژيك آن زمان، تا زمان روي كار آمدن بني‌صدر و جانشيني فرماندهي كل قوا توسط او، در جهت شكل‌گيري و قوام بيشتر گام برداشت، اما چون او مدعي بود كه بايد عقيدتي سياسي زير نظرش باشد، آشكارا با عقيدتي سياسي به مخالفت پرداخت و با اقدام‌هايي كه انجام داد، جوّ ارتش به‌گونه‌اي شده بود كه روحانيون و كاركنان اين نهاد به حاشيه رانده شدند. طيف مخالف انقلاب و خط امام (ره) نيز او را در اين راه حمايت و تشويق مي‌كردند.
در پي وقوع اين حوادث و فشارهاي بني‌صدر و مخالفان خط امام (ره) بر اين نهاد، حضرت امام خميني (ره) با آگاهي كاملي كه از اوضاع داشتند، با صدور حكمي، حجت‌الاسلام‌والمسلمين غلامرضا صفايي را به‌عنوان رئيس اداره سياسي ايدئولوژيك ارتش منصوب كردند و حكمي نيز خطاب به رئيس ستاد مشترك ارتش صادر فرموده و تصريح كردند كه سازمان سياسي ايدئولوژيك در انتخاب خط مشي خود، صرفاً تابع ولايت فقيه است و فقط از نظر انساني و آماد و پشتيباني تابع ستاد مشترك ارتش مي‌باشد. سپس اولين جدول سازمان اداره سياسي ايدئولوژيك ارتش در تاريخ 25/3/1360 مورد تصويب قرار گرفت و متعاقب آن مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمين سيد احمد خميني طي نامه‌اي به دفتر مشاورت امام (ره) در ارتش اعلام كرد كه به فرموده امام (ره)، اين جدول به كليه سازمان‌ها و ادارات وابسته به ستاد مشترك ارتش، نيروهاي سه‌گانه و ديگر ارگان‌هاي ذي‌ربط ابلاغ و نسبت به اجراي آن تأكيد شود.
جهت اجراي اين دستور نيز، دفتر مشاورت حضرت امام (ره)، در تاريخ 1/6/1360 طي نامه‌اي به اداره پنجم ستاد مشترك ارتش، ضمن ابلاغ فرمان امام (ره) به مسئولان امر، ضرورت و اهميت ويژه مأموريت اين اداره را متذكر و يادآور شد كه ارتش جمهوري اسلامي ايران بدون حضور فعال اداره‌اي با اين مأموريت و شرح وظايف، از كارآيي و جهت‌گيري متناسب با شرايط كنوني ناتوان خواهد بود.
عقيدتي سياسي به مرور و طي مدت سه چهار سال، جدول سازماني كليه قسمت‌ها، از ادارات تا تيم‌ها را تنظيم و ابلاغ كرد و در تاريخ چهارم مرداد 1362، اداره سياسي ايدئولوژيك، به اداره عقيدتي سياسي تغيير نام داد.
تا قبل از تصويب قانون ارتش در سال 1366، علاوه بر اداره‌هاي نيروهاي سه‌گانه ارتش و ستاد مشترك، عقيدتي سياسي وزارت دفاع نيز در تابعيت سازمان عقيدتي سياسي ارتش بود و سپس با ادغام وزارتخانه‌هاي دفاع و سپاه در يك وزارتخانه تحت عنوان وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح، عقيدتي سياسي اين وزارتخانه مستقل شد.
مأموريت و وظايف سازمان عقيدتي سياسي ارتش جمهوري اسلامي ايران براساس مواد 14 و 15 قانون اين نيرو، به شرح ذيل تعيين شده است:
مأموريت: براساس ماده 14 قانون آجا، ارتقاي بينش ديني و سياسي كاركنان ارتش، ارائه آموزش‌هاي عقيدتي و سياسي، انتشار نشريات، كتاب‌ها و ديگر محصولات فرهنگي و هنري، نظارت بر حفظ و اجراي موازين اسلامي و انجام كليه وظايف روابط عمومي در ارتش بر عهده سازمان عقيدتي سياسي مي‌باشد.

منبع