راهبردهاى ارزشى پيامبر اکرم در مسير وحدت اسلام

[sabrjoo]

تثبيت وحدت ايمانى:

پيامبر صلى الله عليه و آله بعدها نيز در مسير تثبيت همبستگى ايمانى مسلمين مکررا بر اين موضوع تاکيد فرمود. در بخشى از سخنان حضرت پس از فتح مکه و در مسجدالحرام چنين نقل کرده‏اند که فرمود: «المسلم اخ المسلم والمسلمون هم يد واحد على من سواهم تتکافوا دمائهم يسعى بذنبهم ادناهم.‏» (2)
ايجاد چنين حس مشترک دينى و پيوستگى مذهبى واحد بين مؤمنان در کلام زيبايى منسوب به حضرت کاملا مشهور است که: «المؤمنون کنفس واحدة.‏»
همچون آن يک نور خورشيد سما صد شود نسبت ‏به صحن خانه‏ها
ليک يک باشد همه انوارشان چون که برگيرى تو ديوار از ميان
چون نماند خانه‏ها را قاعده مؤمنان مانند نفس واحده
و البته رمز اين پرتو نورانى نيز در روح انسانى و الهى مؤمنان خواهد بود که:
جان حيوانى ندارد اتحاد تو مجو اين اتحاد از روح باد
جان گرگان و سگان از هم جداست متحد جانهاى شيران خداست (مولوى)
ب) پيوند روح اخوت و برادرى

پيدايش تعلق اجتماعى:

در نخستين سال ورود پيامبر اکرم ‏صلى الله عليه و آله به مدينه يکى از مهمترين ابتکارها و راهبردهاى مهم حضرت در به کارگيرى عامل وحدت دينى واقع مى‏شود؛ يعنى پيوند (عقد) مواخات بين کليه مسلمانان اعم از مرد و زن.
رسول خدا صلى الله عليه و آله در يک مجلس عمومى مى‏فرمايد: «تآخوا في الله اخوين اخوين.‏» (3)
اين پيمان برادرى همگانى تنها بر اساس نفى انگيزه‏هاى قومى و قبيله‏اى و بر محور حق و همکارى اجتماعى شکل گرفت چه اين که: «انما المؤمنون اخوة فاصلحوا بين اخويکم واتقوا الله لعلکم ترحمون‏.» (حجرات /10)
پيامبر اکرم‏ صلى الله عليه و آله بين هر مهاجر و يکى از مردم مدينه عقد برادرى بست و در يک انگاره تاريخى، حضرت على را در دنيا و آخرت برادر خود خواند که: «انه منى و انا منه.‏»
به هر ترتيب، اين تصميم اگاهانه، کارآمدترين ابزار تحقق الفت فراگير در جامعه آن زمان بود که نشان از همه کوشش پيامبر اکرم ‏صلى الله عليه و آله براى پيدايش يک تعلق اجتماعى بالنده بر محور ايمان به خدا داشت.
محبت الهى پايه تشکيل جامعه آرمانى: جامعه مطلوب پيامبر اکرم ‏صلى الله عليه و آله، نظامى است که تمامى اعضاى آن بر محور ديانت توحيدى، پيوند برادرى با يکديگر دارند و مکلف هستند آن را استوار نگه دارند تا خداوند عزيز حکيم نيز زمينه‏هاى الفت و وحدت دلها را (به قدرت خود) پايدار سازد و بدين‏سان پايه‏هاى تفاهم اجتماعى جامعه اسلامى محکم گردد: «و ان يريدوا ان يخدعوک فان حسبک الله هو الذى ايدک بنصره و بالمؤمنين × و الف بين قلوبهم لو انفقت ما فى الارض جميعا ما الفت ‏بين قلوبهم و لکن الله الف بينهم انه عزيز حکيم.» (انفال /62 و63)
بر اساس مفاد آيات الهى اولا بدون تحقق الفت اجتماعى، نمى‏توان سخن از جامعه کرد؛ ثانيا تحقق اين امر تنها به دست‏ خداست، ثالثا مؤمنان نيز قادرند شرايط و زمينه‏هاى وحدت اجتماعى را فراهم آورند. (4)
کلام راستين خداوند پيرامون مساله برادرى قبايل يثربى نيز بس گوياست؛ «واعتصموا بحبل الله جميعا ولا تفرقوا واذکروا نعمة الله عليکم اذ کنتم اعداء فالف بين قلوبکم فاصبحتم بنعمته اخوانا ... «(آل عمران /103)
جامعه آرمانى پيامبر اکرم‏ صلى الله عليه و آله که در آن روح اخوت و برادرى موج مى‏زند، جامعه‏اى است که در شدت بر کفر و رحمت‏ به ايمان، حول يک محور، وحدت مى‏يابند، يعنى: «محمد رسول الله و الذين معه اشداء على الکفار رحماء بينهم.‏» (فتح /29)
جامعه‏اى که مانند پيکره‏اى واحد است و تمام افراد آن در ارتباطى وحدت‏بخش با يکديگر پايدار مى‏مانند و روح عشق و ايمان مذهبى در تار و پود آن جريان دارد: «مثل المؤمنين فى توادهم و تراحمهم و تعاطفهم کمثل جسد واحد اذا اشتکى منه عضو تداعى له سائر الاعضاء بالسهر والحمى‏.» (5)