نقش و اهمیت دندانه های دندانه تیغه اره نواری
مشخصات دندانه تیغه اره یا داده های دندانه تیغه اره نواری در انتخاب نوع و شکل دندانه برای استفاده در اره نواری جهت برش چوب های معین ، نقش تعیین کننده ای معینی دارد .
1/ گام
انتخاب گام با توجه به طبیفت چوب مورد نظر برای برش ، سرعت تیغه ، سرعت تغذیه و عمق برش انجام می شود . اگر گام خیلی بزرگ باشد ، بار تحمیل شده به هر یک از دندانه ها زیاد است و در نتیجه تیغه خیلی زود کند می شود . ولی اگر گام دندانه نزدیک باشد ، سطح بریده شده صاف خواهد بود که در این صورت ، مصرف انرژی الکتریکی نسبتاً زیاد می شود .
اگر گام کوچک باشد ، به تبع آن ، گلوی دندانه کوچک و در نتیجه ، سرعت تغذیه گرده بینه به طرف تیغه اره محدودتر می شود . این مسئله ، سرعت تولید کارخانه را کم می کند . اگر زاویه دندانه و زاویه گیره کردن بزرگ باشد ، می توان برای پرهیز از گام خیلی پهن ، پشت دندانه را محدب انتخاب کرد .
دندانه های نوک پهن شده در مقایسه با دندانه های چپ و راست شده ، به گام بزرگتری نیاز دارند . مقدار این تفاوت به حدود 35% نیز می رسد . در مورد تیغه های باریک ، که معمولاً با دندانه های چپ و راست شده از آنها استفاده می شود ، برای به وجود اوردن ایستایی کافی ريال باید از گام کوچک و گلویی کوچک استفاده کرد .
2/ عمق گلو ( ارتفاع دندانه ) و گلویی
عمق گلو بیانگر فضای گلویی است . البته عمق گلو نباید خیلی زیاد باشد ؛ زیرا باعث ارتعاش تیغه می شود و تیغه اره مستقیم برش نمی دهد . پایداری دندانه به نسبت ارتفاع دندانه به گام دندانه بستگی دارد . تجربه نشان داده است که مناسب ترین عمق گلو حدود یک سوم گام برای اره های با دندانه نوک پهن شده و یک چهارم برای دندانه های نوک چپ و راست شده است . اگر گام بیش از 50 میلیمتر باشد ، نسبت عمق گلو به گام باید در مورد دندانه های نوک پهن شده یک چهارم و برای دندانه های نوک چپ و راست شده یک پنجم باشد . در این مورد ارتفاع گلو باید بین 8 تا 10 برابر ضخامت تیغه باشد .
فضای گلو را شکل ، گام و ارتفاع دندانه تعیین می کند که باید برای خارج کردن خاک اره تولید شده در حین برش ، به اندازه کافی بزرگ باشد . حجم خاک اره به مراتب بیشتر از حجم چوب ماسیو ست . نسبت حجم خاک اره به حجم چوب ماسیو در مورد چوب های سخت و خشک یک سوم و در مورد چوب های نرم و خیس تا یک ششم است . بنابراین ، چوب های نرم و خیس نیاز به فضای گلویی بزرگ تری دارند . معمولاً فرض می شود که خاک اره طی برش تا 50% از حجم اولیه و بدون اثر تعیین کننده بر برش ، فشرده می شود .
در صورت کافی نبودن فضای گلویی ، خاک اره در داخل شکاف برش به دو طرف تیغه فشرده می شود . این پدیده ، اصطکاک بین تیغه و چوب را افزایش می دهد و به زیاد شدن مصرف انرژی الکتریکی و گرم شدن تیغه می انجامد . پدیده زیاد شدن اصطکاک تبعات تعیین کننده ای بر کشش و سختی تیغه اره و کیفیت الوار بریده شده دارد .
3/ شعاع ریشه گلویی
طی عملیات برش ، در پایین یا ریشه گلویی تمرکز تنش به وجود می آید . برای اجتناب از تمرکز بیش از حد تنش در پایین گلویی ، شعاع آن باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا از احتمال به وجود آمدن ترک در پایین گلویی کم می شود . به علاوه ، پایین گلویی باید کاملاً گرد و پرداخت آن خوب باشد . خراش ها و بریدگی ها عامل به وجود آوردن منطقه تمرکز تنش است و از عمر تیغه اره می کاهد .
4/ زاویه آزادی ( زاویه پشتی )
زاویه پشتی باید از نوک دندانه شروع شود و اگر بخواهیم تیغه به آسانی حرکت کند ، نباید کمتر از 5 درجه باشد . وقتی در مورد زاویه دندانه و زاویه گیره کردن تصمیم می گیریم ، باید این مقدار حداقل را در نظر داشته باشیم . زاویه پشتی در مورد چوب های خیلی نرم ممکن است تا 12 درجه افزایش یابد . اگر زاویه پشتی به اندازه کافی بزرگ نباشد ، در موقعیت پشت دندانه و در منطقه نوک ، روی چوب فشرده می شود و عمل مالیده شدن را با اصطکاک زیاد توأم می کند و به این ترتیب ، باعث گرم شدن بیش از حد تیغه می شود .
هنگام تیز کردن دندانه مراقب باشید که تمام پشت دندانه نیز سنگ زنی شود تا زاویه پشتی به اندازه صحیح تنظیم گردد . در غیر این صورت تیغه خیلی زود گرم و سختی آن کم و زود کند می شود .
5/ زاویه تیزی ( زاویه دندانه )
زاویه دندانه تعیین کننده استحکام دندانه است و باید به اندازه کافی بزرگ و نباید کمتر از 40 درجه باشد . در چوب های سخت تا حدود 50 درجه افزایش می یابد ولی امکان دارد در چوب های خیلی نرم ، تا 35 درجه هم باشد . در مواردی برای چوب های نرم ( سوزنی برگان ) از زاویه 44 درجه جهت تیغه اره های پهن با نوک پهن شده استفاده می کنند .
6/ زاویه گیره کردن
زاویه گیره کردن یکی از مهمترین عوامل توانایی برش است و بر ظرفیت تولید ، اثر تعیین کننده ای دارد . زاویه گیره کردن متناسب با نوع چوب ، سرعت تیغه ، شدت تغذیه ، نوع و شکل دندانه انتخاب می شود . هرچه زاویه گیره کردن کوچک تر باشد ، در مقایسه با زاویه بزرگ تر ، سطح بریده شده ی صاف تری به وجود می اورد . به علاوه ، تیغه با زاویه گیره کردن کوچک ( ناکافی ) خرده ها را بیرون نمی کشد . این نوع تیغه اره به حرکت به عقب چرخ فلکه تمایل دارد که این پدیده باعث سخت شدن لبه پشتی تیغه و به بوجود آمدن ترک می شود . اگر زاویه گیره کردن در مقابل سرعت تغذیه خیلی بزرگ باشد ، تیغه به طرف جلو برش حرکت می کند . اگر سرعت تغذیه خیلی کند باشد ، دندانه ها وظایف خود را انجام نمی دهند و نوک دندانه به جای عمل برش ، عمل مالش انجام می دهد و باعث کند شدن تیغه می شود . این مسئله در مورد چوب های ساینده ، وضوح بیشتری دارد .
انتخاب زاویه گیره کردن در محدوده ای مشخص ، که از راه تجربه تعیین می شود ، صورت می گیرد . قاعده کلی این است که این زاویه در دندانه های نوک چپ و راست شده ، نباید کمتر از 12 و بیشتر از 35 درجه باشد .
نکته : مشخصات زاویه گیره کردن متداول
صخامت تیغه : 1/07 میلیمتر
زاویه گیره کردن در چوب های سخت مانند بلوط ، اکاژو و راش 15 تا 20 درجه ، در چوب های نرم مانند کاج و نراد 20 تا 25 درجه ، در چوب هایی با بافت باز مانند صنوبر 25 تا 30 درجه است .
در مورد تیغه های باریک باید از زاویه های گیره کردن کوچک تر استفاده کرد ؛ ولی در مورد تیغه های پهن می توان زاویه را حداکثر در نظر گرفت .
در مورد دندانه هایی با نوک پهن شده می توان از زاویه گیره کردن کمی بزرگ تر ، در مقایسه با دندانه های نوک چپ و راست شده ، استفاده کرد . در مورد چوب سوزنی برگان ، زاویه 28 تا 30 درجه متداول است . البته باید در نظر داشت که برش چوب سوزنی برگان با سرعت بیشتر ایغه و تغذیه انجام می شود .
ادامه دارد ...
منبع : فن آوری برش چوب
نوشته دکتر احمد جهان لتیباری
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان
علاقه مندی ها (Bookmarks)