دانستنیهایی در خصوص چــــــــــــــــــرتکه

[Almas Parsi]

چرتکه

چرتکه وسیله ای قدیمی است که برای انجام محاسبات به کار می رود.

از آن می توان برای انجام چهار عمل اصلی ریاضی استفاده کرد و حتی می توان آن را برای محاسبه ریشه دوم و سوم اعداد نیز به کار برد.
در بسیاری از تمدن های اولیه از چرتکه استفاده می شده است.

سومریان، مصریان، ایرانیان، یونانیان، چینی ها، رومیان و هندیان هر یک در دوره ای از تاریخ از چرتکه استفاده می کرده اند.

بر پایهٔ برخی منابع در زمان امپراطوری هخامنشیان (حدود 500 پیش از میلاد) ایرانیان نخستین کسانی بودند که از چرتکه استفاده می کردند.

با این حال شواهدی نه چندان واضح نیز استفاده از آن را پیش از ایرانیان گزارش می کند. در روم قدیم چرتکه لوحی مومی بود که با شن پوشیده می شد.


چرتکه واژه ای است که از زبان روسی (واژه chetka) وارد فارسی شده است. چرتکه در زبان روسی به معنی «تسبیح» است.

_{از چرتکه هنوز هم در چین و ژاپن و ایران استفاده می شود.}

ساختار

چرتکه از قابی تشکیل شده است که دارای سیم هایی موازی با یکدیگر است و مهره هایی بر روی این سیم ها حرکت می کنند.

هر ستون -که از یک سیم تشکیل شده است- نشان دهنده یک جایگاه در سامانهٔ ده دهی است.

نخستین ستون سمت راست، ستون یکانها است و ستون بعدی که در سمت چپ آن قرار می گیرد ستون دهگانهاست و به همین ترتیب ستونها ادامه می یابند.

کاربرد برای چهار عمل اصلی

از سمت راست ارقام اولین عدد مورد نظر را وارد می کنیم به این صورت که به ازای هر رقم، همان تعداد از مهره های یکان، دهگان، صدگان و... را پایین می آوریم.

سپس برای وارد کردن عدد بعدی به همان ترتیب، به ازای هر رقم تعدادی از مهره ها را پایین می آوریم ولی اگر تعداد مهره های مورد نیاز برای پایین آوردن کافی نبود، ما به ازای 10 را نگه داشته و فقط یک مهره به مهره های سمت چپ آن اضافه می کنیم.

منبع : ویکی پیدا