راهکارهای کنترل خشم غضب در کلام باقر العلوم علیه السلام

[طلیعه طلا]

آثار و فوايد كنترل عصبانيت

وقت خشم و وقت شهوت مرد كو؟
طالب مردي چنينم كو به كو!

كو در اين دو حال مردي در جهان
تا فداي او كنم امروز جان(8)

اگر انسان بتواند در حالات خشم و غضب، مالك نفس خويش باشد، او را مي توان از افراد نيرومند
و توانا برشمرد؛ چرا كه كنترل نفس سركش در آن حالت، ايمان و اراده اي والا و قوي لازم دارد
كه خيلي از انسان ها نمي توانند از عهده اش برآيند.

اگر مروري به صفحات حوادث در رسانه ها داشته باشيم اكثر حوادث ناگوار
ريشه در عدم توانايي مجرمين در كنترل خشم و غضب خود دارد.

به اين جهت كنترل غضب امري مهم به شمار مي آيد و هر كس در آن موفق شود،
افزون بر بهره هاي فراون دنيوي، داراي مقامي بلند از نظر معنوي خواهد بود.

اينك به برخي از آثار و فوايد كنترل خشم توجه مي كنيم:


الف. نجات از آتش دوزخ

امام باقر(ع) يكي از مهم ترين بركات خويشتن داري در حالت خشم را نجات از آتش دوزخ بيان مي كند و مي فرمايد: «من ملك نفسه اذا... غضب حرم الله جسده علي النار؛(9) هر كس در هنگام خشم و غضب مالك نفس خويش باشد، خداوند متعال بدن او را بر آتش جهنم حرام خواهد كرد.»

ب. آرامش روز قيامت

آن حضرت پاداش شيرين كظم غيظ را در ضمن تفسير آيه «و اذا ما غضبوا هم يغفرون» (شوري.73) اين گونه بيان مي كند:

من كظم غيظا و هو يقدر علي امضائه حشا الله قلبه امنا و ايمانا يوم القيامه (01)
هر كس خشم خود را فرو برد، در حالي كه مي توانست از طرف مقابل انتقام بگيرد خداوند متعال در روز قيامت قلبش را از ايمان و امنيت و سلامتي پرخواهد كرد.»

ج. روشني چشم اهل بيت(ع)

فرو بردن خشم و بردباري در مقابل عصبانيت از لذت بخش ترين لحظاتي است كه امامان معصوم(ع) از آن به عنوان روشني چشم نام مي برند. آن گراميان اين خصلت والاي انساني را همواره دوست داشتند و شيريني آن را هرگز فراموش نمي كردند.

حضرت باقر(ع) مي فرمايد: «پدرم امام صادق(ع) مي فرمود پسرم! هيچ چيز مانند عصبانيتي كه با صبر پايان مي پذيرد چشم پدرت را روشن نمي كند.» (11)

آري اگر انسان بتواند در آن لحظه خطرناك و حساس، صبر و بردباري پيشه كند، لذت و شيريني آن تا آخر عمر در كامش خواهد ماند و او را مسرور خواهد نمود. در مقابل اگر خود را كنترل نكند تا آخر زندگي در آتش حسرت و ندامت خواهد سوخت.

د. امنيت از خشم خدا

امام باقر(ع) در اين مورد فرمود:
«يا موسي امسك غضبك عمن ملكتك عليه: اكف عنك غضبي؛(21)

در كتاب تورات در ضمن مناجات خداي عزوجل با موسي(ع) آمده است: اي موسي خشم خود را از كسي كه تو را بر او مسلط ساخته ام، بازگير تا خشم خود را از تو بازگيرم.»

هـ . داخل شدن در رديف اهل ايمان

قرآن كريم مومنان را در آيات متعدد به خاطر كنترل خشمشان مي ستايد. در سوره شوري در مورد يكي از ويژگي هاي بارز مومنين مي فرمايد:
«و اذا غضبوا هم يغفرون؛ (شوري.73) مومنين زماني كه خشمگين مي شوند (با فرو خوردن خشم خود) عفو مي كنند.»

هر انساني طبيعتا در مقابل پيشامدهاي ناگوار و ناهنجاري ها ناراحت و عصباني مي شود و آيه فوق مي گويد كه اهل ايمان در چنين مواقعي نه تنها خود را به گناه آلوده نمي كنند، بلكه با كنترل خشم خود از صفت عفو و بخشش بهره مي گيرند.